ماهواره های اسرائیل

مقدمه:

رژیم صهیونیستی نخستین بار در جنگ چهارم اعراب و اسرائیل در سال 1973 از اطلاعات جاسوسی ماهواره ها استفاده کرد. این رژیم طبعا برای دستیابی به اطلاعات ماهواره ها به ایالات متحده متکی بود. اما تحویل گرفتن چنین اطلاعاتی از ایالات متحده چندان آسان نبود، زیرا ایالات متحده تصاویر ماهواره ای را در زمره اطلاعات طبقه بندی شده و محرمانه خود درآورد.

بدین لحاظ رژیم صهیونیستی در دهه 1980 برای دستیابی به تصاویر ماهواره ای آمریکایی تلاشهای بیشتری به عمل آورد و در این زمینه حتی به جاسوسی نیز دست زد ماجرای جاسوسی "جاناتان پولارد" بود. این فرد یک تحلیلگر شاغل در نیروی دریایی ایالات متحده بود که به مدت هجده ماه در سالهای 1984 و 1985 تصاویر ماهواره ای از تأسیسات مشکوک کشورهای عراق و سوریه را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار می داد. این تأسیسات مظنون به تولید سلاحهای غیرمتعارف بودند.

پس از آن به دلیل تعلل آمریکا در ارائه بعضی اطلاعات مورد نیاز رژیم صهیونیستی، و سختگیری در این باره، این رژیم تلاشهای زیادی کرد تا به طور مستقل به پرتاب ماهواره به فضا اقدام نماید. مجموعه این تلاشها باعث شد تا سرانجام در 19 سپتامبر سال 1988 و بعد از گذشت بیش از 40 سال از برپایی نظام (دولت) صهیونیستی در سرزمین فلسطین، اسرائیل اولین ماهواره اش را در ساعت 32/11 قبل از ظهر به وقت محلی روانه فضا کند. نام افق 1 بر این ماهواره گذاشته شد. این پرتاب از سکوی مخصوص پرتاب در جنوب تل آویو انجام شد که در آن از یک موشک دو مرحله ای به طول 11 متر که با سوخت جامد از نوع شافیت کار می کرد استفاده شد.

این موشک همان موشک بالستیکی تاکتیکی زمین به زمین (م. د. 66 جریکو) بود که صنایع نظامی اسرائیل در آن تغییراتی ایجاد کرده بود. لازم به یادآوری است که موشک بالستیکی ساخت مشترک اسرائیل و شرکت فرانسوی داسو در اواخر دهه 60 می باشد که موشکی است دو مرحله ای که با سوختجامد کار می کند و بُرد نهایی آن 480 کیلومتر می باشد.

موشک مذکور در حالی که حال ماهواره بود در جهت غرب و در جهت مقابل حرکت وضعی زمین، بالای دریای مدیترانه رها شد. جهات مذکور به خاطر این بود که گذار موشک بر سرزمینهای عربی که از مشرق، اسرائیل را احاطه کرده اند، نیفتد زیرا در این صورت (اگر از کشورهای عربی عبور کند) و در جهت حرکت وضعی زمین حرکت کند) از سرعت موشک حدود 1200 مایل در ساعت (1930 کیلومتر در ساعت) کاسته می شد و این بدان معنا بود که موشک مقدار زیادی از قدرت حملش را از دست داده که در نتیجه باعث کم شدن وزن و حجم محموله اش که همان ماهواره 156 کیلوگرمی بود می شد.

با وجود حجم کم ماهواره مذکور، منابع خبری غربی معتقدند که ماهواره هایی با این وزن و حجم می توانند در کارهای تحقیقاتی نیز به کار برده شوند در حالی که معمولاً وزن ماهواره هایی که جهت تحقیقات و تصویربرداری از فضا استفاده می شود بین 750 تا 1000 کیلوگرم می باشد.

به اقتضای طبیعت مسئله، منابع رسمی اسرائیل، ابتدائا توسط شامیر، نخست وزیر و در نهایت توسط پرفسور یوفان نعمان رئیس آژانس فضایی اسرائیل بر این مسئله تأکید شد که ماهواره مذکور تجربی است نه تجسمی که این خبر محتمل الصدق والکذب بود. اما آنچه مهم است این است که افق 1 افقهای جدیدی را در مقابل اسرائیل گشود که بدین وسیله اسرائیل قادر است در زمینه های جاسوسی و کسب اطلاعات تا اعماق تمام کشورهای منطقه از اقیانوس گرفته تا خلیج فارس نفوذ کند و مراکز و تحرکات نظامی خصوصا تحرکاتی که در رابطه با موشکهای تاکتیکی زمین به زمین (با بُرد متوسط نسبت به سطح تسلیحاتی منطقه) در کشورهای منطقه ایجاد شده و روبه گسترش است و به عنوان جزئی از مسابقه تسلیحاتی منطقه ای به حساب می آید را تحت نظر داشته باشد. به طور مشخص این نظارت بعد از به کارگیری این موشکها به مقدار زیاد در اواخر جنگ ایران و عراق، معنا و مفهوم پیدا نمود.

ماهواره اسرائیلی در هر 8/19 دقیقه یعنیتقریبا یک ساعت و نیم یک دور کامل به دور زمین می زند و در مواردی که حداقل ارتفاعش 250 کیلومتر و حداکثر آن 1000 کیلومتر است حرکت می کند و همین طور به مدت یک ماه به کار خود ادامه می دهد تا اینکه آتش بگیرد و به داخل جوّ زمین و به طرف زمین سقوط کند.

این ماهواره قادر خواهد بود که از هر مکانی در هر دولت عربی چند دفعه در یک روز با دقت زیاد مراقبت و تصویربرداری کند.

به مقتضای اوضاع و احوال، اسرائیل بسیاری از معلومات به درد بخورش را توسط ماهواره های امریکایی کسب کرده و می کند لکن ژنرال غور رئیس سابق ستاد مشترک اسرائیل و یکی از وزرای حکومت اسرائیل می گوید: اسرائیل احتیاج به یک ماهواره جاسوسی دارد، زیرا اسرائیل دائما در کسب معلومات نمی تواند به آمریکا اعتماد کند. وی می افزاید که در جنگ 1973 آمریکا اطلاعات لازم را در اختیار ما قرار نداد. البته منظور من این است که اطلاعات داده شده کمتر از اطلاعات قبل از جنگ بود. غور در رابطه با دلیل آمریکا برای این مسئله می گوید: آمریکا در آن موقع می گفت که در ماهواره آمریکا خللی وارد شده است و از آن زمان بود که اسرائیل به ضرورت وجود یک ماهواره جاسوسی واقف شد. غور می افزاید که ماهواره جاسوسی سهم عظیمی در امور دفاعی اسرائیل خواهد داشت و مسئله ماهواره جاسوسی بعد از آنکه سالها مورد بحث و مناقشه بود هم اکنون اجرای آن فقط منوط است به حل شدن مسئله بودجه و تعیین وقت.

موشی اورتاس، رئیس بخش الکترونیکی شرکت صنایع جوی اسرائیل می گوید که: اجمالاً هزینه ساخت ماهواره و پرتاب آن در سال 1990 به 190 میلیون دلار می رسد و دومین ماهواره خلال دو سال پرتاب می شود.

الف ـ علل و اهداف اسرائیل برای استفاده از ماهواره:

پس از آن که ایالات متحده آمریکا در ارائه اطلاعات ماهواره ای به رژیم صهیونیستی سختگیری نشان داد این رژیم در صدد رفع این وابستگی و اتکاء به ایالات متحده در زمینه اطلاعات جاسوسیماهواره برآمد. لذا قطع این وابستگی یک دلیل مهم رژیم صهیونیستی برای روی آوردن به تکنولوژی ماهواره ها بود.

گسترش سلاحهای غیرمتعارف در منطقه دلیل دیگر تمایل این رژیم در دستیابی به تکنولوژی فضایی و به موازات آن گسترش دفاع ضد موشکی بود. رژیم صهیونیستی ادعا می کرد که برخی کشورهای منطقه به دنبال دستیابی به سلاحهای غیرمتعارف هستند. به گفته آنها ایران طرحهایی برای دستیابی به موشکهای دوربرد داشت و سوریه تلاش می کرد تا به موشکهای اسکاد ساخت شوروی دست پیدا کند. در جنگ دوم خلیج فارس، عراق ظرف شش هفته 39 موشک اسکاد به طرف سرزمینهای اشغالی 1948 شلیک نمود. گرچه این اقدام آسیب جدی به رژیم صهیونیستی وارد نکرد، اما بر دامنه تلاش در زمینه سیستم دفاع ضد موشکی آن افزود.

جنگ دوم خلیج فارس (1990)، رژیم صهیونیستی را بیش از پیش به اهمیت فضا در مسائل نظامی جدید آگاه ساخت. پرفسور "حیم اشد" مسئول برنامه فضایی در وزارت دفاع رژیم صهیونیستی که یک سرتیپ ذخیره نیز به حساب می آید می گوید: "از زمان جنگ عراق این درک روزافزون به وجود آمد که فضا را دیگر نمی توان از جنگ کنار گذاشت و باید آن را یک عنصر مهم در جریان جنگ به حساب آورد." درواقع از زمان جنگ دوم خلیج فارس مشخص شد که در عصر فراگیر شدن استفاده از موشکهای اسکاد و بالستیک، برتری استراتژیک تنها با تسلط بر فضا و احاطه بر دشمن به وسیله ماهواره ها و تکنولوژی فضایی حاصل می شود. "اشد" که خود زمانی افسر تحقیق و توسعه در اطلاعات ارتش بوده است عقیده دارد که علت اصلی روی آوردن "اسرائیل" به فضا به تفکرات استراتژیک و این واقعیت برمی گردد که استفاده از ماهواره برای عکسبرداری (لااقل تا به حال) ناقض قانون بین المللی نبوده است.

رژیم صهیونیستی به دلایل اقتصادی نیز قصد داشت که صنایع فضایی داخلی را گسترش دهد و به فروش اطلاعات و خدمات ماهواره ای بپردازند. این رژیم در سال 2000 یک میلیارد دلار را به یک برنامه توسعه ماهواره ها، پرتابگرها و سیستمهای جمع آوری اطلاعات اختصاص داد.

از لحاظ ساختاری و گسترش نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی ورود به عرصه فضا به منزله تکامل نیروی هوایی بود و این خود عاملی مهم در تعقیب برنامه فضایی این رژیم بوده است. سرلشکر "ایتان بن الیاهو" فرمانده سابق وقت هوایی رژیم صهیونیستی زمانی به اهمیت و اولویت فضا به عنوان یک غایت و هدف نهایی برای وزارت دفاع کشورش اشاره کرد و بر ضرورت بهره برداری از فضا به عنوان امری ضروری برای عملیات نظامی در زمانهای بعد تأکید نمود. او از "دیدگاه مشابه" سخن گفت. چنانچه از سخنان این فرمانده ارشد سابق برمی آید مقامهای رژیم صهیونیستی تسخیر و یا حضور در فضا را دنباله طبیعی گسترش نیروی هوایی خود می دانند و این را برای حفظ برتری نیروی هوایی خود که مدتها ضامن برتری استراتژیک این رژیم در منطقه خاورمیانه بوده است لازم می شمارند.

به علاوه از نظر استراتژیستها و فرماندهان ارشد در دولت صهیونیستی دستیابی به فن آوریها و تکنولوژیهای فضایی و اطلاعات ماهواره ای یک اولویت مهم و شرط لازم برای مدرن سازی نیروهای نظامی است و اگر در سده بیست و یکم "اسرائیل" فاقد این قابلیت باشد از قافله تکنولوژی و فن آوری عقب مانده و از لحاظ استراتژیکی برتری لازم را نخواهد داشت. ایتان بن الیاهو ضمن اشاره به اهمیت بهره برداری از فضا در حمایت از توانایی هوایی می گوید: "کسی که نتواند این را کسب کند (قابلیت فضایی)... در صف مقدم مدرن سازی جایی نخواهد داشت."

پیش بینی های مربوط به "جنگ فضایی" نیز عامل توجه است. در ایالات متحده تحلیلگران به "جنگ فضایی" یا کشیده شدن جنگ به فضا به عنوان یک "حقیقت بالقوه" دهه های بعد اشاره می کنند (جنگی که می تواند بین موشکها در بگیرد). این امر به ویژه برای رژیم صهیونیستی که فاقد عمق استراتژیک (زمینی) است از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. زیرا در فضا می تواند دشمن را زیرنظر بگیرد و حملات موشکی را خنثی کند.

آنچه در پرتاب ماهواره به فضا به نظر می رسد این است که پرتاب ماهواره تأکیدی است بر قدرت اسرائیل در ساخت و نیل به موشکهای بالستیکی بابُرد متوسط که قادرند بمبهای هسته ای را تا عمق مواضع استراتژیک دولتهای عربی حمل کنند بدون اینکه هیچ یک از دولتهای عربی بتواند در مقابل این موشکها از خود دفاع کند یا حتی صاحب وسایل هشداردهنده مطمئن بر علیه این موشکها باشد.

این ماهواره اسرائیل گام جدیدی در جهت افزایش قدرت تسلیحات هسته ای اسرائیل، که برای تحقق یافتن آن چندین هدف را دنبال می کند به شمار می رود. این اهداف عبارتند از: تأکید بر قدرت دفاعی هسته ای اسرائیل، تلاش در جهت اینکه به سران دولتهای عربی بفهمانند که تصور نابودی حکومت صهیونیستی را از ذهن خود خارج کنند و نیز تلاش در جهت زدوده این طرز تفکر از اذهان و وجدان اعراب و اینکه ضرورت صلح اسرائیلی برای خاتمه دادن به نزاع عربی ـ اسرائیلی تنها راه آشکار و نمایان است.

تلاش در جهت کاستن از سطح معنویات نهضت انتفاضه در سرزمین اشغالی یا گذاشتن یک سد معنوی در مقابل ملت فلسطین و در مقابل افقهای سیاسی که در ورای نهضت انتفاضه وجود دارد.

ماهواره های جاسوسی اسرائیل امتیازاتی برای این رژیم فراهم کرده که البته می تواند برای هر کشور دیگر برخوردار از این ماهواره ها (البته مشروط به اینکه نیازمند آنها باشد) فراهم شود. این امتیازات عبارت بودند از:

1 ـ اینکه دیگر وابسته به کشورهای خارجی حتی آمریکا نیست و می تواند خود به تهیه عکسهای موردنیاز خویش بپردازد. این عکسها برای این رژیم و البته هر کشور دیگری حالت سری دارند. در عصر فروش تصاویر ماهواره ای توسط برخی شرکتها و کشورها، رژیم صهیونیستی اگر این عکسها و تصاویر را در صورت نیاز یا لزوم بفروشد به کشورها و طرفهای خاصی نظیر ترکیه و هند می فروشد. حتی ممکن است که این رژیم ماهواره تصویربردار برای شناسایی به ترکیه بفروشد.

2 ـ اگر این رژیم خود به تهیه عکسهای موردنیاز خود بپردازد حوزه های مورد توجه آن همواره پوشیده و پنهان می ماند. درواقع کسی نخواهد فهمید که این رژیم به چه عکسهایی علاقه مند است و در کسب اطلاعات بر چه تأسیساتیتأکید دارد.

3 ـ اگر رژیم صهیونیستی ماهواره جاسوسی خاص خود را داشته باشد می تواند آن را دقیقا بر منطقه مورد نظر خویش متمرکز و محدود نماید. درواقع سه ماهواره مجموعه افق که تاکنون در مدار قرار گرفته اند و بر روی کشورهایی عمل کرده اند که خطر بالقوه ای برای امنیت ملی این رژیم محسوب می شوند.

4 ـ صرف توانایی تکنولوژیک نیز اهمیت دارد و ماهواره افق از تکنولوژی بالایی برخوردار است.

برخوردار شدن صهیونیستها از ماهواره های جاسوسی به معنی این نبود که آنها استفاده از تصاویر ماهواره ای آمریکا و قدرتهای دیگر را متوقف کرده باشند. در زمان جنگ خلیج فارس که برای اخراج عراق از کویت انجام شد و عراق رژیم صهیونیستی را با موشکهای اسکاد هدف قرار داد، صهیونیستها این اجازه را یافتند که برای آمادگی بیشتر در برابر حملات موشکی عراق که می توانست با عوامل شیمیایی نیز همراه باشد از یک اتصال ماهواره ای خاص به ماهواره آمریکایی استفاده نمایند.

ب ـ انواع ماهواره ها:

ماهواره ها را می توان برحسب کارکرد آنها به چند گروه تقسیم کرد. اندازه، شکل، مدار قرار گیری، تجهیزات و لوازم همراه، عمر و مدت عمل آنها متفاوت است. اصولاً کارکرد ماهواره ها شامل فعالیتهای مشاهداتی (جاسوسی) ارتباطی (مخابراتی) و علمی (تحقیقاتی) می باشد. ماهواره های دسته اول را ماهواره های جاسوسی با مشاهده گر، ماهواره های دسته دوم را ماهواره های ارتباطات راه دور یا ارتباطی و ماهواره های دسته سوم را ماهواره های جستجوگر یا تحقیقاتی هستند.

ماهواره های جاسوسی کوچکتر از ماهواره های ارتباطی هستند و در ارتفاعات پایین تری مستقر می شوند. ارتفاعی که معمولاً به هزار متری سطح زمین نمی رسد. این ماهواره ها متحرک بوده و نقاط مختلفی را زیر نظر دارند. کار عمده آنها عکسبرداری است. عکسها به یک ایستگاه کنترل هوایی در زمین فرستاده می شود. این ایستگاه عکسها را بررسی می کند و اطلاعات را برای مراجع ذیصلاحمی فرستد.

این ماهواره ها که نسبت به ماهواره های ارتباطی بسیار سبک ترند، قابلیت تحرک و جابه جایی بالایی دارند که توانایی آنها برای جاسوسی را افزایش می دهد. ماهواره های جاسوسی در زمان جنگ سرد کاربرد بسیاری داشتند. دو ابرقدرت در نیمه دهه 1960 به دنبال ماهواره هایی بودند که کار شناسایی را انجام دهند. این ماهواره ها به عکسبرداری از خاک کشورهای رقیب می پرداختند.

عکسها البته وضوح کمی داشتند و لازم بود که همواره افرادی به تفسیر این عکسها بپردازند. بنابراین واحدهای مسئول این وظیفه در ارتش و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی هر یک از دو ابرقدرت ایجاد شد. این ماهواره ها نمی توانستند عکسهای خود را به زمین بفرستند و ناچار بودند که پس از مدت کوتاهی فعالیت برای تحویل عکسها و اطلاعات فرود بیایند.

ماهواره های جاسوسی برای تشخیص وقوع انفجارهای هسته ای نیز به کار می رفتند. این کارکرد آنها تا حدی متفاوت از کارکرد عکسبرداری است. ماهواره آمریکایی "ولا" (Vela) نمونه چنین ماهواره هایی بود. همچنین "برنامه دفاعی" DSP (Defense Satellite Pragram) ابتکاری دیگر بود. برنامه دفاعی تعدادی از ماهواره ها را شامل می شد که قادر بودند درباره وقوع حمله موشکی در هر نقطه ای از جهان هشدار دهند.

پیشرفتهای بعدی سبب شد که ماهواره ها بتوانند بدون مراجعه با پایگاه زمینی خود تصاویر را با کیفیت بالایی ارسال نمایند. طبعا این تکنولوژیها در انحصار دو ابرقدرت و چند قدرت خاص از قبیل فرانسه قرار گرفت و آنها از انتقال تکنولوژیهای مزبور به دیگر کشورها جلوگیری می کردند. کشورهای دیگری که به تصاویر این ماهواره ها نیاز داشتند به قدرتهای بزرگ رجوع می کردند و آنها نیز برخی از تصاویر را می فروختند. این تصاویر دارای وضوح 20 تا 40 متر بودند و بسیاری از جزئیاتی که دانستن آنها برای مقاصد نظامی ضروری است در این عکسها مشخص نمی شد. فروش چنین تصاویری مربوط به دهه 1970 میلادی است.

فرانسه در فوریه 1986 ماهواره "اسپات" SPOT Pour lObservation de laTerre) را به فضا فرستاد. این ماهواره دارای قابلیت 10 متر وضوح بود این عکسها در بازار آزاد به فروش می رسیدند و محدودیت خاصی از نظر خریدار وجود نداشت. در این عکسها اشیاء خرد مانند اشخاص و خودروها یا ساختمانهای کوچک قابل تشخیص نبود، اما تغییرات زیربنایی مانند احداث ساختمانهای بزرگ و جدید در مجموعه ها و تأسیسات خاص، ایجاد باید فرودگاهها و آشیانه های هواپیماها را می شد دید.

به مرور زمان مسائلی از قبیل وضوح تصاویر و کیفیت آن افزایش پیدا کرده است. در عکسهای ماهواره ای جدید تشخیص خودروها و اشخاص کار دشواری نیست. به علاوه انحصارگری سابق درباره تکنولوژی و عکسها کمتر شده است. در پایان جنگ سرد روسیه به فروش بسیاری از تصاویر ماهواره ای دست زد. شرکت آمریکایی "تصویربرداری فضایی" (Space lamging)فروش تصاویر ماهواره های جاسوسی را به یک تجارت تبدیل نمود. به علاوه تکنولوژی ماهواره ها فراگیر شد و بیش از گذشته در دسترس همگان قرار گرفت. نمونه آن ماهواره های جاسوسی است که کشورهای ضعیف تر و محدودتر از نظر قدرت و اهمیت در جو زمین مستقر کرده اند. ماهواره های جاسوسی رژیم صهیونیستی که اکثرا در دهه 1990 در جو قرار گرفتند گواه این مدعاست.

ماهواره های جاسوسی نقاط ضعفی دارند که عبارتند از:

1 ـ برای وضوح بهتر عکسها باید شرایط جوی مناسبی وجود داشته باشد. درواقع واضح ترین عکسها یعنی عکسهای دارای وضوح کمتر از یک متر، تنها در هنگام روز و در نبود ابر و مه قابل حصول است.

2 ـ به جهت سرعت چرخش و حرکت، این ماهواره ها هر ناحیه مشخص را تنها به مدت چند دقیقه زیر نظر می گیرند و پس از آن هم چند روز طول می کشد تا اینکه دوباره بر روی آن ناحیه قرار گیرند. معمولاً هر چرخش این ماهواره ها به دور مدارشان که در ارتفاع 600 تا 900 کیلومتری از سطح زمین است تنها 90 تا 100 دقیقه طول می کشد.

چنین ارتفاعی را "مدار پایین زمین یا LEO می گویند. یعنی مدار این ماهواره ها ارتفاعی دارد که از سطح زمین چندان دور نیست. هرچه ارتفاع مدارماهواره کمتر باشد سرعت حرکت و گذشتنش از ناحیه خاص بیشتر است. بیشتر ماهواره های مدار پایین در مدت 90 دقیقه به دور زمین می چرخند.

3 ـ ماهواره باید در حداقل زمان، حداکثر تعداد عکسها را فراهم کند. به هر حال تعداد عکسها محدودیت دارد و ممکن نیست که کل یک سرزمین خاص را دربرگیرد. در این نوع ماهواره دستگاههایی نصب شده که مکانهای لازم برای عکسبرداری به همراه زمان عکسبرداری را تعیین می کنند.

4 ـ عکسها از نظر آنچه نشان می دهند محدود هستند. معمولاً ساختمانها، عوارض طبیعی زمین و جابه جایی نیروهای نظامی قابل تشخیص هستند.

ماهواره های افق، نمونه ماهواره های جاسوسی در منطقه خاورمیانه هستند. اینها بسیار کوچک تر و سبک تر از ماهواره های "آموس" رژیم صهیونیستی می باشند که ماهواره هایی ارتباطی اند. بنابراین یک ویژگی مهم ماهواره های ارتباطی همین بزرگ تر بودن است. مقایسه ای بین آموس و افق بیانگر مطالب زیر است: اول آنکه وزن ماهواره های افق معمولاً بین 100 تا 300 کیلوگرم می باشد که این حساب بسیار کمتر از وزن معمول ماهواره آموس (1000 کیلوگرم و بیشتر) است.

دیگر آنکه ماهواره های ارتباطی در ارتفاع بسیار بالایی از سطح زمین (حدود 35 هزار و 900 کیلومتری سطح زمین) قرار می گیرند. قرار گرفتن در این ارتفاع سبب می شود که این ماهواره ها بتوانند یک گردش 24 ساعته به همراه زمین انجام دهند به این معنی که در چرخش وضعی زمین، همراه آن می چرخند. این ماهواره ها در جایی بر روی خط استوار قرار می گیرند. در جایی که بتوانند هماهنگ و همزمان با زمین مدار ثابتی را بپیمایند و حرکت وضعی و انتقالی داشته باشند. این ماهواره ثابت هستند. ماهواره های ارتباطی غیرنظامی هستند. آنها امواج رادیویی و تلویزیونی را دریافت کرده و پس از تقویت آن را می فرستند.

ماهواره های ارتباطی به جهت بزرگی، وزن زیاد و ارتفاع بالای استقرار به پرتاب کننده های بسیار قوی نیازمندند. دستگاه پرتاب ماهواره SLV (Satellite Launch Vehicle) در آنها باید چنان بزرگ و قوی باشد که از عهده این کار برآید. این دستگاههاغیرنظامی هستند و خطر خاصی از نظر نظامی ایجاد نمی کنند. سوخت این دستگاهها اغلب گازهای مایع شده از قبیل اکسیژن یا هیدروژن مایع است.

پس از خاتمه جنگ سرد تکنولوژیهای مربوط به پرتاب ماهواره های ارتباطی نیز وارد بازار شد و قدرتهایی نظیر چین و روسیه به فروش آنها دست زدند. با این حال اغلب کشورها از چنین تکنولوژیهایی برخوردار نیستند. پس از پایان جنگ سرد کشورهای بسیاری از تکنولوژیهای ماهواره های ارتباطی بهره گرفتند. اما همچنان برای پرتاب چنین ماهواره هایی ابزار مناسب ندارند و ناچار از مراجعه به قدرتهای برخوردار از این تکنولوژیها هستند.

این ماهواره ها کاربرد اقتصادی بسیاری دارند. شرکتها و کشورهای دارای چنین ماهواره هایی خط ماهواره به دیگران می فروشند. ماهواره آموس 2 رژیم صهیونیستی یک ماهواره ارتباطی است. این ماهواره متعلق به شرکت "اسپیس کام" است. در ماه نوامبر سال 2003 اعلام شد که این ماهواره در 25 دسامبر همان سال به فضا پرتاب می شود. در آن زمان اعلام گردید که 70 درصد خدمات ماهواره ای و در واقع خط آموس 2 به فروش رفته است. مشتریان آن چندین شبکه تلویزیونی در آمریکا و اروپا بودند.

این ماهواره ها نوعی پرستیز و اعتبار برای کشور برخوردار ایجاد می کنند و نیز نوعی تسلط و مزیت نسبت به کشورهای خریدار خدمات ماهواره ای به این کشورها می دهند. با این حال با توجه به مشکلات مربوط به پرتاب این ماهواره ها و نیز با توجه به پرهزینه بودن ساخت و راه اندازی آنها بسیارند کشورهایی که ترجیح می دهند به جای دستیابی به یک ماهواره ارتباطی از خط و خدمات ماهواره ارتباطی دیگران بهره مند شوند.

ماهواره های جستجوگر (تحقیقاتی) شامل طیف وسیع و متنوعی از ماهواره ها هستند که برای مقاصد مختلف (اساسا صلح آمیز) به کار می روند و در اندازه های مختلف ساخته می شوند. برخی از آنها بسیار کوچکند و برای وظایفی به کار می روند که پیچیدگی و صعوبت چندانی ندارد. برخی بسیار بزرگند و کاربردهای مهمتری دارند. تلسکوپ فضایی "هابل" نمونه یک ماهواره جستجوگر بسیار بزرگ است که پروژه ای چندین میلیارد دلاری است. اینتلسکوپ در جو زمین مستقر است و کاربرد علمی وسیعی دارد. چنین ماهواره هایی بیشتر برای اهداف علمی و آموزشی در نظر گرفته می شوند.

ج ـ ماهواره های جاسوسی اسرائیل:

اولین ماهواره جاسوسی اسرائیل ماهواره افق است که در هر ساعت و لحظه از شبانه روز روی یک نقطه از زمین که موردنظر رژیم صهیونیستی است قرار می گیرد و اقدام به تهیه تصاویر می کنند و جدیدترین تغییرات را بررسی می نماید. ماهواره ای مانند افق روزی شش بار منطقه خاصی را که از غرب هند و از پاکستان شروع می شد و سراسر خاورمیانه را در برمی گرفت جستجو می کرد و وارسی می نمود.

ماهواره افق (افق 1) در سپتامبر 1988 از پایگاه پالماخیم واقع در جنوب تل آویو در ساحل دریای مدیترانه به فضا پرتاب شد. ارتفاع این ماهواره 3/2 متر، وزن آن 156 کیلوگرم، قطر آن 2/1 متر و مصرف انرژی آن 53 وات بود. این ماهواره توسط "مدیریت تکنولوژیهای فضایی" یا "ام بی تی" در "صنایع هوایی اسرائیل" و به شکل هشت ضلعی ساخته شد و به عنوان یک ماهواره مدار پایین فرستاده شد.

ماهواره افق 2 در آوریل 1990 به فضا پرتاب شد. اطلاعات چندانی درباره این ماهواره اعلام نشده است. این ماهواره مداری بیضی شکل را دور زمین پیمود که در ارتفاع بین حدودا 192 تا 1500 کیلومتر نوسان می یافت. افق 2 ماهواره ای ناموفق بود، زیرا در ژوئیه 1990 با جو زمین برخورد کرد و سوخت.

ماهواره افق 3 در آوریل 1995 به فضا پرتاب شد. وزن این ماهواره 189 کیلوگرم، ارتفاع آن 3/2 متر، مصرف انرژی 180 وات (اوج مصرف انرژی 400 وات) و ارتفاع آن از سطح زمین 370 تا 750 کیلومتر بود. میزان خطاپذیری آن 01/0 درجه بود. این ماهواره می توانست تجهیزاتی با وزن حدود صد کیلوگرم را حمل کند. چنین ماهواره هایی قادرند تا 30 کیلوگرم مهمات را حمل کنند و عمر آنها تا پنج سال می رسد. مأموریت ماهواره افق 3 در پاییز 2000 به اتمام رسید و این ماهواره با جو زمین برخورد کرد و سوخت. این ماهواره برخلاف ماهواره های قبلی دوربین عکسبرداری داشت و عکسهایی تهیه می کرد که آنها را به زمین می فرستاد. افق 3 پس از تجزیه ناکامافق 2 و دو پرتاب ناموفق سالهای 1991 و 1993 یک موفقیت بزرگ به حساب می آمد و در نسلی از نقطه اوج تولیدات واحد "ام بی تی" "صنایع هوایی اسرائیل" (مدیریت تکنولوژیهای فضایی) بود که در خبرگیری از راه دور و ردیابی به کار گرفته می شدند.

ماهواره افق 4 را اروس ـ ای (EROS-A)نیز می خوانند که مخفف کلماتی است که ترجمه آنها سیستمهای مشاهده عوارض زمین می باشد Earth Resources Observation Systems . این ماهواره در ژانویه 1998 به فضا پرتاب گردید. پرتابگر آن راکت شاویت 1 بود. افق 4 نمایانگر یک ناکامی و عدم موفقیت دیگر بود. ماهواره مزبور حتی در مدار زمین قرار نگرفت و در دریای مدیترانه سقوط کرد. زمانی که پرتابگر شاویت نتوانست در مرحله دوم پرتاب، کار خود را به درستی انجام دهد، افق 4 ناموف ماند. این در حالی بود که پروژه افق 4 حاکی از پیشرفتها و موفقیتهای جدید بود. این ماهواره در صورت موفقیت می توانست عکسهایی را در هر شرایط جوی با آخرین تغییرات محل و آن هم در لحظه حدوث تغییر، تهیه و ارسال کند.

ماهواره اروس ای ـ 1 (EROS-A-) در دسامبر 2000 از سیبری در خاک روسیه و به وسیله پرتابگر استارت 1 را به فضا پرتاب شد. این ماهواره اطلاعات لازم را به آژانسهای اطلاعاتی اسرائیل می رساند.

واحد ام بی تی این ماهواره اروس ـ ای 1 را با اهداف تجاری (عکسبرداری آن غیرنظامی است) برای شرکت ایمیج ست ساخت.

این ماهواره شباهت خاصی به افق 3 داشت. به علت وزن کم پرتاب آن کم هزینه بود و از قابلیت مانور بالایی برخوردار بود و به این جهت می توانست از زوایای مختلفی عکسبرداری کند. ماهواره اروس ـ ای 1 را به گونه ای در مدار زمین و بین زمین و خورشید قرار داده اند که از هر نقطه ای در روی کره زمین دقیقا در ساعت 12 ظهر آن نقطه می گذرد. وزن این ماهواره 250 کیلوگرم و ارتفاع آن از سطح زمین 480 کیلومتر است. اروس ای 1 ماهواره ای جاسوسی است که از دقت بالایی برخوردار می باشد، چنانکه قابلیت تشخیص اجسامی با اندازه های کوچکتر از 8 متر را دارد و حتی با اندازه های کمتر از یک متر. این ماهواره گرچه از سرزمین سیبری و از روسیه پرتابشد، اما گروهی از تکنسینهای اسرائیلی در هتل شرایتون تل آویو بر پرتاب آن نظارت داشتند. این ماهواره نیز تولید واحد "ام بی تی" بود.

ماهواره افق 5 در مه سال 2002 به وسیله پرتابگر شاویت به فضا پرتاب شد. ماهواره مزبور آشکارا یک ماهواره جاسوسی است و در تولید آن از جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژیها استفاده شده است. دوربینهای بسیار قوی آن قادرند تصاویر رنگی تهیه کنند که در آنها اشیایی به طول یک متر را می توان تشخیص داد.

فاصله آن از سطح زمین 370 تا 600 کیلومتر است. عمر در نظر گرفته شده برای این ماهواره تقریبا چهار سال است و حال آنکه مدت بقای ماهواره اروس ای 1 بین شش تا ده سال انتظار می رود. ارتفاع این ماهواره 3/2 متر و قطر آن 2/1 متر است. وزن زمان پرتاب آن 300 کیلوگرم بود که ظاهرا با جدایی برخی قطعات و تجهیزات از ماهواره وزن آن کاهش می یابد. ماهواره افق 5 روبه غرب پرتاب شد. و جهت چرخش آن جهت چرخش زمین است. اینکه ماهواره و دیگر ماهواره های پرتاب شده به فضا از خاک فلسطین اشغالی به سمت غرب پرتاب شده به این دلیل است که از سقوط آنها در کشورهای غربی جلوگیری کرده و ردّ آنها را گم کنند.

افق 5 هر یک ساعت و نیم یک بار به دور زمین می چرخد و دارای تجهیزاتی است که قادر به ردیابی در مسافتهای دور است و از ادواتی برخوردار است که آن را قادر به مشاهدات دقیق می سازد و نیز تجهیزاتی دارد که برای مقاصد علمی به کار می رود.

در ادامه پروژه ماهواره ای رژیم صهیونیستی، ماهواره افق 6 در ششم سپتامبر سال 2004 میلادی از پایگاه هوایی "پالماخیم" در کناره دریای مدیترانه به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب ناموفق بود. موشک پرتابگر ماهواره اندکی پس از پرتاب در سومین مرحله صعود خود دچار نقص فنی شد و نتوانست ماهواره اطلاعاتی را در مدار در نظر گرفته شده برای آن، که 400 تا 600 کیلومتر از سطح زمین ارتفاع داشت، قرار دهد و ماهواره سقوط کرد.

این حادثه برای صهیونیستها یک ناکامی بزرگ بود. به ویژه در شرایطی که آزمایش موشک آرو (پیکان یا چتس) نیز ناموفق بوده است. در این حالایران اعلام کرده است که آزمایش موشک شهاب 3 آن توأم با موفقیت بوده و حتی حاضر است که شهاب 3 را در حضور ناظران و خبرنگاران نیز آزمایش کند. نکته جالب اینکه هدف اعلام شده افق 6 نظارت بر فعالیت هسته ای و غیرمتعارف کشورهای منطقه به ویژه ایران بوده است. ناکامی "افق 6" برای صهیونیستها به نوعی یک عقب نشینی و پسروی محسوب شد.

البته صهیونیستها مدعی شدند که این ناکامیها چندان جدی نیست و هر دو بار یک نقص کوچک در آخرین مرحله سبب عدم موفقیت سیستمها بوده است. در آزمایش آرو که در 26 آگوست 2004 (5 شهریور 1383) انجام شد آنها یک نقص در سیستم جهت یابی سیستم دانستند. در حالی که کلیه بخشهای سیستم کار خود را به درستی انجام داده بود. در پرتاب ماهواره اطلاعاتی افق 6 نیز آنها اظهار کردند که موشک "شاویت" مأمور پرتاب این ماهواره باید در سه مرحله کار خود را انجام می داد و در هر مرحله یکی از سه موتور آن به کار می افتاد و ماهواره را بالا می برد.

موتورهای دو مرحله نخست که ساخت کارخانه "گیوون" وابسته به "صنایع نظامی اسرائیل" هستند، کار خود را به درستی انجام دادند و ماهواره را چند صد کیلومتر بالا بردند. اما موتور سوم که در مرحله سوم به کار افتاد و باید محموله خود یعنی ماهواره اطلاعاتی افق 6 را در مدار خود در نظر گرفته شده قرار می داد دچار اشکال شد. موتور سوم که بخش اصلی موشک شاویت است، ساخت شرکت رافائل می باشد و جزء قسمتهای اساسی و مهم آن به شمار می رود. دو موتور قبلی قسمتهای الحاقی هستند.

این نکته اهمیت ناکامی صهیونیستها را دوچندان نمود، زیرا مشخص شد که پرتاب کننده شاویت در مرحله طراحی و تولید دچار اشکال است.

د ـ ماهواره های ارتباطی (مخاطراتی):

ماهواره آموس برخلاف ماهواره های افق و اروس که ماهواره های مشاهده گر (جاسوسی) هستند، ماهواره ارتباطی است.

ماهواره آموس به عنوان یک ماهواره ارتباطیخارج از جو زمین در ارتفاع 36 هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارد و برخلاف ماهواره های خانواده افق که بر اثر پیمودن مسیرهای بیضی شکل فاصله شان و ارتفاعشان از سطح زمین متغیر است، آموس دقیقا به جهت ثبات نسبی خود فاصله ثابتی با زمین دارد. این ماهواره ها در مدارهای هماهنگ با زمین قرار می گیرند و به همراه آن حرکت می کنند. بنابراین دارای جای مشخصی هستند. مثلاً آموس 1، در نقطه نصف النهار هماهنگ با چهار درجه غربی زمین قرار دارد.

ماهواره های آموس خدمات پخش برنامه با کیفیت بالا را به اروپا، آمریکا و خاورمیانه عرضه می کنند. آنها مدرن ترین روش را در انتقال برنامه شبکه های تلویزیونی دیجیتال ارائه می دهند و دسترسی مستقیم شبکه های تلویزیونی استفاده کننده از طریقه دی بی اس به خانه ها را با جدیدترین روشها میسر می سازند. ماهواره آموس 1، در مه 1996 پرتاب شد و خدمات ماهواره ای به شبکه های تلویزیون کابلی، سازندگان برنامه های تلویزیونی و کسانی که خدمات دی بی اس به بینندگان ارائه می دهند را فراهم می کند. فعالیت این ماهواره در سال 2008 خاتمه خواهد یافت و نابود خواهد شد. عرصه اصلی خدمات رسانی و پخش برنامه آن خاورمیانه و اروپای مرکزی است و برای مشتریان داخل و خارج فلسطین اشغالی ارائه خدمات می نماید. این ماهواره با پرتابگر فرانسوی آریان 4 به فضا فرستاده شد.

آموس 2 در جوار آموس 1 و در همان ارتفاع از سطح زمین قرار می گیرد و در مداری که مطابق با نصف النهار چهار درجه غربی است (یعنی مطابق با جایی در غرب اروپا و شمال غربی آفریقا) حرکت می کند.

این ماهواره در ادامه برنامه های فضایی رژیم صهیونیستی با پرتابگر روسی سایوز و از قزاقستان در ماه دسامبر 2003 پرتاب شد و در فاصله 36 هزار کیلومتری از سطح زمین قرار گرفت.

آموس 2 برای شرکت اسپیس کام به فضا پرتاب شد که خود یک شرکت ارزیابی خدمات فضایی است. اگرچه آموس 2 ماهواره ای با کارکرد ارتباطات مخابراتی و تلویزیونی می باشد و در نظر اول کارکرد صلح آمیز و مسالمت جویانه دارد، اما رژیمصهیونیستی از همین ماهواره نیز در راستای برنامه گسترده خود برای تسلط بر فضا و کسب برتری استراتژیک نسبت به همسایگان عرب و مسلمان خویش استفاده کرد.

این ماهواره نسبت به سلف خود این امتیاز را دارد که سازندگان برنامه در آمریکا نیز می توانند از آن برای پخش برنامه های خود که برای خاورمیانه و یا اروپا ساخته شده اند بهره بگیرند. دیوید پولاک مدیر برنامه آموس و از مقامهای شرکت اسپیس کام که واحد امی بی تی در صنایع هوایی اسرائیل آموس 2 را برای آن می سازد، مفتخر است که اعلام کند که این نخستین بار است شرکتی در خارج از اروپا و آمریکا ماهواره ای را به فضا می فرستد که به طور خاص برای پیوند این سه بازار مهم فرستاده شده است.

ه ـ رقابتهای ماهواره ای در خاورمیانه:

استفاده از ماهواره های جاسوسی در منطقه خاورمیانه به اوایل دهه 1970 بازمی گردد. در زمان جنگ چهارم اعراب و اسرائیل (1973) هر دو طرف سعی کردند که از تصاویر ماهواره ای ابرقدرتها استفاده کنند. در این رابطه سوریه به استفاده از تصاویر ارسالی شوروی پرداخت و رژیم صهیونیستی نیز به دنبال بهره برداری از تصاویر آمریکایی رفت. پس از آن استفاده منظم تری از تصاویر ماهواره ای معمول شد.

تصاویر ماهواره های جاسوسی برای رژیم صهیونیستی و نیز سایر کشورهای منطقه دارای این خاصیت بود که اطلاعات مفیدی درباره تأسیسات نظامی و استراتژیک به دست می داد که در ایجاد توران و تعادل نظامی بین کشورهای منطقه تأثیر داشت. کشورهای منطقه با استفاده از این تصاویر از فعالیتها و برنامه های یکدیگر در بعد نظامی بهتر مطلع می شدند و امکان غافلگیر شدن در نتیجه حمله ناگهانی رقیب کاهش می یافت. اهمیت این مطلب به ویژه آن گاه مشخص می شود که در بخش مهمی از دهه 1980 ایران و عراق دو کشور همسایه وارد یک جنگ بلندمدت شدند (و در جریان این جنگ از تصاویر ماهواره ای نیز استفاده کردند).

رژیم صهیونیستی قبل از سایر کشورهای منطقه به دنبال تکنولوژی ماهواره ای رفت. ماهواره افق 1 در1988 و افق 2 در 1990 پرتاب شدند.

از ماهواره های جاسوسی دیگر کشورهای منطقه اطلاعات چندانی در دست نیست. کشورهای دیگر منطقه بیشتر در پایان جنگ سرد که تکنولوژیهای ماهواره ای تا حدی فراگیر شد. یعنی از دهه 1990 برنامه های ماهواره ای را در پیش گرفتند.

این ماهواره ها شامل ماهواره های ارتباطی و جستجوگر هستند. کشورهای دیگر منطقه رسما به پیگیری برنامه ماهواره های جاسوسی اذعان نکرده اند، اما برنامه های متعدد ماهواره های ارتباطی و جستجوگر دارند که رسما اعلام شده است. صهیونیستها نخستین ماهواره ارتباطی ساخت خود به نام آموس 1 را در سال 1996 به فضا فرستادند. همزمان کشورهای عربی نیز برنامه ماهواره ای در قالب سازمان "عرب ست" در پیش گرفته بودند. سنگ بنای برنامه ماهواره ای اعراب توسط اتحادیه عرب نهاده شد. اتحادیه عرب در سال 1975 "سازمان ارتباطات ماهواره ای عربی" را تأسیس کرد که به نام عرب ست نیز معروف است. عرب ست از سه نسل ماهواره ای ارتباطی استفاده کرده است.

در نسل نخست دو ماهواره از شرکت "هوافضای" فرانسه خریداری شد که از نوع موسوم به "اسپیس باس 1000" بودند و در سالهای 1985 و 1992 به فضا فرستاده شدند. در نسل دوم چهار ماهواره بین سالهای 1996 و 1998 با استفاده از پرتابگرهای خارجی به فضا فرستاده شد. دو ماهواره "اسپیس باس 1000" ساخت شرکت هوافضا که با پرتابگر فرانسوی آریان فرستاده شدند، ماهواره "هوگز اچ اس 601 اچ پی" با پرتاب گرروسی (پروتون) و ماهواره "یورواستار 2000" با پرتابگر اطلس.

در نسل سوم یک ماهواره اسپیس باس 3000 با پرتابگر فرانسوی آریان به فضا فرستاده شد. ماهواره های عرب ست بر روی مدار 26 درجه عرض شمالی و نصف النهار 5/30 در جه طول شرقی مستقرند و خدمات آنها به فروش می رسد. نکته مهم این است که ماهواره های عرب ست ساخت کشورهای غیر عربی هستند. در حالی که ماهواره آموس رژیم صهیونیستی تولید داخلی است و توسط شرکت "صنایع هوایی اسرائیل" ساخته شده است. ذکر این نکته لازم است که رژیم صهیونیستی نیز دوماهواره آموس خود را با پرتابگرهای خارجی (آموس 1 با آریان فرانسه و آموس 2 با سایوز روسیه) به فضا فرستاده است و این امر میزان اهمیت پرتابگرها را به ویژه در ماهواره های ارتباطی می رساند.

کشورهای عربی در خارج از عرب ست نیز ماهواره های ارتباطی به فضا فرستاده اند. نمونه آن پروژه "نیل ست" مصر است که شامل دو ماهواره یورواستار 2000 ساخت کنسرسیوم اروپایی "آستریوم" و با پرتابگر فرانسوی آریان بوده است. "ثریا" یک مجموعه ماهواره ای دیگر است که "سیستمهای ماهواره ای بوئینگ" ساخت آن را برعهده دارد و به امارات عربی متحده تعلق دارد. هزینه ساخت آن یک میلیارد دلار بوده است. تاکنون دو ماهواره از این مجموعه در سالهای 2000 و 2003 به فضا پرتاب شده اند.

در خارج از مجموعه کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی، ترکیه و ایران باید بررسی شوند. ترکیه از سه ماهواره مجموعه "ترک ست" استفاده می کند. ایران پروژه ماهواره ارتباطی "زهره" را تعقیب می کند. ساخت این ماهواره ها به "آویا اکسپورت" که شرکتی روسی است سفارش داده شده است. این پروژه در دهه 1990 به جهت محدودیتهای مالی و فنی به جایی نرسید. در سال 1999 مجلس شورای اسلامی اجازه اختصاص 300 میلیون دلار برای پیگیری ماهواره زهره را به دولت داد. پروژه زهره شامل مجموعه ای از شش ماهواره است. پروژه زهره پروژه ای عظیم است، اما اختلافاتی بین ایران و سازنده روسی بروز کرد که پیگیری این برنامه را به حال تعویق درآورد.

رژیم صهیونیستی و سایر کشورهای منطقه به ماهواره های جستجوگر نیز توجه داشته اند. در فلسطین اشغالی دانشگاهها ارتباط نزدیکی با این نوع از ماهواره ها دارند. نمونه آن ماهواره های "تک ست گوروین 1" (پرتاب 1995)، "تک ست گوروین 2" (پرتاب 1998) است. هر دو ماهواره با پرتابگرهای روسی و توسط دانشگاه "تخنیون" پرتاب گردیدند. تک ست گوریون ماهواره ای کوچک با 48 کیلوگرم وزن و یک سال عمر بود که در عمل پنج سال به کار خود ادامه داد.

همچنین در این زمینه "آژانس فضایی اسرائیل"پروژه ای به نام "داوید" دارد. داوید یک پروژه علمی است. در این پروژه ماهواره ای به کار می رود که دارای قابلیت مطالعه و سنجش راه دور است. این ماهواره حامل دوربینی با وضوح پنج متر می باشد. 12 کانال نیز برای استفاده های علمی ارائه می شود. ابتکار داوید در سال 1995 مطرح شد و قرار بود که این ماهواره با همکاری شرکتهایی از آلمان ساخته شود. آلمان در سال 2003 حمایت خود از این پروژه را متوقف کرد و وضعیت فعلی آن نامعلوم است.

در کشورهای دیگر منطقه پروژه های دیگری در زمینه ماهواره های جستجوگر وجود دارد. مصر سرگرم ساختن "ایچیت ست" می باشد و از همکاری اوکراین در ساخت و پرتاب ماهواره مزبور برخوردار است، عربستان سعودی سه ماهواره "سعودی ست" را توسط "مؤسسه تحقیقات فضایی ریاض" طراحی و تولید کرد. این ماهواره های بسیار کوچک (با وزن 10 کیلوگرم) توسط پرتابگرهای روسی به فضا فرستاده شدند (در سال 2000 و 2003)، ترکیه از "بیل ست" استفاده می کند که محموله آن توسط مجموعه های تحقیقاتی و علمی داخلی به نامهای توبیتک، ادتو و بیلتن ساخته شده است. ایران از 1998 پروژه ماهواره آموزشی "مصباح" را در پیش گرفت. این ماهواره دارای تجهیزات عکسبرداری است که وضوح عکسهای آن پایین است.

این ماهواره در ایران ساخته شد. (سکوی آن) نیز توسط شرکت ایتالیایی "کارلو گاواتسی" ساخته شد). کشورهایی مانند مراکش و الجزایر نیز طرحهای مهم ماهواره جستجوگر داشته اند. الجزایر ماهواره "ال ست" که با کمک شرکت "تکنولوژی ماهواره ای سوری" در انگلستان ساخته بود را در دسامبر سال 2002 از قزاقستان و با پرتابگر روسی به فضا پرتاب کرد. مراکش ماهواره "زرقاء الیمامه" را که بخشی از پروژه "توب ست" دانشگاه برلین بوده است در 2001 به فضا فرستاد.

و ـ برنامه های جدید اسرائیل:

خبر پرتاب آموس 2 به همراه خبر پرتاب افق 6 و افق 7 و ماهواره رادار تکستار اوایل سال 2003 میلادی اعلام شد و سرتیپ ذخیره پرفسور اشد از آن خبر داد. پرفسور حیم اشد در مصاحبه با مطبوعاترژیم صهیونیستی در اوایل سال 2003 ضمن اعلام این خبر اطلاع داد که برنامه هایی نیز برای تولید ماهواره های کوچک که وزن آنها از 100 کیلوگرم تجاوز نمی کند و ماهواره های بسیار کوچک که وزن آنها از ده کیلوگرم تجاوز نکند در دست اجراست.

دانشمندان در مرکز توسعه تسلیحات رافائل سرگرم انجام تحقیقات لازم در این زمینه هستند. چنین ماهواره های کوچکی را می توان با هواپیماهای جنگنده اف 15 و سوار بر موشکهای "بلک اسپارو" در ارتفاعات بالا شلیک کرد. به نظر اشد این هدف ظرف پنج سال آینده حاصل خواهد شد. این ماهواره های کوچک و بسیار کوچک را می توان در صحنه جنگ به کار برد. در واقع آنها اطلاعات لازم و مستقیم از صحنه جنگ را خواهند فرستاد.

به علاوه رژیم صهیونیستی در نظر دارد یک ماهواره ارتباطی بسیار قوی به نام "آموس اچ پی" (که دو برابر آموس 2 است) را به فضا بفرستد. واحد ام بی تی در صنایع هوایی اسرائیل این ماهواره را برای شرکت هنگ کنگی "اچ کی اس تی جی" می سازد.

این ماهواره خدمات ارتباطی برای قاره آسیا فراهم می کند. این ماهواره در سال 2007 به فضا پرتاب می شود، یعنی در سال آخر عمر آموس 1. به این ترتیب فعالیت و خدمات آموس 1 را آموس 2 ادامه خواهد داد و آموس اچ پی حوزه خاص خود را خواهد داشت.

از مجموع مطالب فوق الذکر چنین برمی آید که رژیم صهیونیستی در تکنولوژی ماهواره های جاسوسی دارای برتری کاملی نسبت به آن دسته از کشورهای منطقه است که نیازمند خرید عکسهای ماهواره ای هستند. در بخش ماهواره های ارتباطی نیز کشورهای عربی که به صورت جمعی عمل کرده اند موفق تر بوده اند. رژیم صهیونیستی تنها کشور منطقه است که قادر به تولید و پرتاب ماهواره های جاسوسی و تولید ماهواره های جستجوگر و ارتباطی است. اما این رژیم نیز برای پرتاب ماهواره های نوع دوم و سوم به کشورهای خارجی روی می آورد. به این ترتیب توازن و تعادل استراتژیک به نفع این رژیم است و این رژیم با کشورهای خاصی که به دوستی آنها اطمینان دارد در بخش تصاویر همکاری می کند.

کشورهای منطقه خاورمیانه از یک دهه قبل بهگسترش تکنولوژی ماهواره ای خود پرداخته اند و در این مسیر غیر از اینکه فواید استراتژیک، ارتباطی و علمی را مدنظر داشته اند سعی در کسب اعتبار و کاستن از فاصله خود با رژیم صهیونیستی و قدرتهای خارج از منطقه خاورمیانه را داشته اند. ماهواره ها به صورت ملی و منطقه ای گسترش پیدا کرده اند. شکل منطقه ای آن را در عملکرد کشورهای عربی شاهدیم که مجموعه عرب ست را در مدار قرار دادند.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، (حوزه نظامی ـ امنیتی)، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ عملی ندا، 1/7/1383، شماره 4 ـ 227 و 18/6/1383، شماره 4ـ226.
2. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، 12/9/1383، شماره 206.
3. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، اخبار فلسطین، مؤسسه ندا، 26/9/1382، شماره 208.
4. عزمی، محمود: "قمرالصناعی الاسرائیلی" الفکر الاستراتیجیی العربی، اکتبر 1988، شماره 26.
5. المجله، 6/12/1999، شماره 133.
6. http://www.haaretz.com (2004/9/7).
7. http://www.centennialofflight.gov/essay/SPACEFLIGHT/SPOV.htm.
8. http://www.tau.ac.il/jcss/sa/v7 nlp 5 Sha.html.
9. www.Haaretz.com.
10. www.Kokhaviv publications.com.
11. www.aljazeerah.Info.
12. www.Freeman.org.
13. newsoutpost.com.
14. www.Jinsa.org.
15. www.Singapore-window.org.
16. www.Geocities.Com.
17. beta-most-gov.il.
18. beta-most-gov.il.
19. www.Skyrocet.de.
20. Mailman.lbo-talk.
21. www.newsoutpost.com.