شوال، زلمان
زلمان شوال (Zalman Shoval) متولد سال 1930 در تل آویو است. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی و متوسط خود در تل آویو، برای انجام تحصیلات تکمیلی به آمریکا رفت و موفق به کسب مدرک فوق لیسانس در رشته روابط بین الملل از دانشگاه برکلی (Berkeley) در کالیفرنیا (California) شد. شوال پس از طی دوره تکمیلی در آمریکا به سوئیس رفته و مدرک دکترای خود را در رشته روابط بین الملل و علوم سیاسی از دانشگاه ژنو (Geneva) اخذ کرد.
الف ـ سوابق اجرایی:
1 ـ سابقه نظامی:
سابقه نظامی شوال به زمان حضور او در ارتش به عنوان سرهنگ واحد پیاده نظام باز می گردد.
2 ـ سابقه اجرایی و حزبی:
زلمان شوال پس از اتمام تحصیلات و بازگشت به اسرائیل در فاصله سالهای 1955 تا 1957 در واحد امور بین الملل وزارت امور خارجه مشغول به فعالیت شد. وی در آن زمان به مطالعات گسترده ای در زمینه تجارت و امور اقتصادی پرداخت.
وی در سال 1977 به عنوان یکی از نمایندگان اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل حضور داشت. شوال در آوریل 1978 به عنوان رئیس مرکزمطالعات استراتژیک و سیاست خارجی اسرائیل منصوب شد. مرکز فوق یک مرکز تحقیقاتی برای بررسی و جمع آوری اطلاعات به ویژه در حوزه روابط خارجی اسرائیل است. شوال در سال 1980 به عنوان نماینده اسرائیل در گردهمایی پارلمان اروپا در استراسبورگ (Strasbourg) حضور داشت.
زلمان شوال به همراه عده ای از دوستانش در سال 1983 مرکز دایان را برای مطالعات خاورمیانه شناسی در دانشگاه تل آویو (Dayan center for middle East Sudies) بنا نهاد و خود نیز به عنوان عضو هیأت رئیسه مرکز فوق برگزیده شد.
زلمان شوال در سال 1990 به عنوان سفیر اسرائیل در آمریکا منصوب شد. وی در این زمان و طی دوران خدمتش به عنوان سفیر اسرائیل در آمریکا فعالیتهای اقتصادی وسیعی را در جهت منافع اسرائیل انجام داد که عمدتا در تجارت، روابط بانکی و صنعت بود. او در این زمینه به موفقیتهای چشمگیری نیز دست یافت که از آن جمله می توان به دریافت وامهای کلان با سود ناچیز، فراهم کردن شرایط سرمایه گذاری خارجی در اسرائیل و رونق بخشیدن به صادرات اسرائیل به آمریکا اشاره کرد. شوال در زمینه تجارت و اقتصاد تجربیات فراوانی دارد، به طوری که برای سالهای متمادی رئیس شورای بانکداران اسرائیل بوده است. شوال تا سال 1993 به عنوان سفیر اسرائیل در آمریکا به فعالیت خود ادامه داد.
شوال در جولای 1998 برای دومین بار به عنوان سفیر اسرائیل در آمریکا منصوب و در نوامبر سال 2003 نیز به عنوان رئیس اتاق بازرگانی اسرائیل و آمریکا تعیین شد تا اسرائیل بتواند هرچه بیشتر از تجربیات اقتصادی او بهره مند شود.
وی مقالات متعددی به زبانهای عبری،انگلیسی، فرانسه و آلمانی در زمینه سیاست، تاریخ و اقتصاد نوشته است که اغلب به صورت کتاب منتشر شده اند و بخشهایی نیز در شماره های پیاپی چندین روزنامه اسرائیلی، به صورت مستمر به چاپ رسیده اند.
حضور شوال در کنست (پارلمان اسرائیل) به سال 1970 باز می گردد. وی از زمان حضور خود در کنست غالبا در کمیسیونهای امور خارجه و امنیت ملی و امور اقتصادی حضور داشته است. وی در فاصله سالهای 1981 - 1970 در حزب مستقل RAFI که توسط دیوید بن گوریون (David Ben Gurion)تأسیس شد حضور داشت و بعدها به حزب لیکود پیوست. او در انتخابات سال 1996 به عنوان رئیس اداره روابط خارجی حزب و در سال 1997 به اتفاق آراء به عنوان رئیس لیکود جهانی (Presdent of the worldlikud) انتخاب شد.
ب ـ دیدگاهها و مواضع:
1 ـ طرح عقب نشینی از غزه:
از نظر شوال، اسرائیل در اجرای طرح مذکور همواره باید به گونه ای عمل کند که منجر به تقویت ماهیت دموکراتیک نظام سیاسی اسرائیل در منظر افکار عمومی بین المللی شود.
شوال در ارتباط با در راهبرد یکجانبه حاکم بر طرح عقب نشینی معتقد است:
تنها راه ممکن و شدنی همانا "طرح عقب نشینی و قطع درگیری" شارون است. طبق این طرح در صورت لزوم، شیوه های فاسد و تروریستی یاسر عرفات کنار گذارده شده و فلسطینیها سرانجام به صورت شرکای اسرائیل درخواهند آمد. درست است که با توجه به اینکه "عرفانیسم" همچنان درمیان فلسطینیان رسوخ دارد معلوم نیست که آیا چنین شراکتی در آینده ای نزدیک رخ خواهد داد یا خیر، ولی به مرور زمان تحول خوش بینانه ای می تواند در آن صورت پذیرد.
اسرائیل در حال حاضر با پیشبرد طرح عقب نشینی خود تلاش عمده ای در راه بهبود چشم اندازهای صلح به خرج می دهد. عبارت "یکجانبه الزاما به معنای انزوای کلی و عالی نیست، بلکه برعکس، ایالات متحده، یک اروپای احتمالاً سازنده تر، و نیز مصر و اردن می توانند در آسان سازی انتقال موردنظر بدون آنکه در ماهیت و مفهوم اصلی آن خللی به وجود آورند، نقشهایی ایفا کنند. رهبری "جدید" فلسطین نیز باید به سهم خود همکاری کند.
از نظر شوال فلسطینیان به منظور بهره مند شدن از خدمات رفاهی نظیر امکانات پزشکی و... بعد از اجرای طرح، به اسرائیل نیاز دارند و بنابراین باید معتدل تر عمل کنند.
شوال از جمله هواداران حفظ حاکمیت اسرائیل بر مناطق فلسطینی، حتی پس از اجرای طرح عقب نشینی است.
با این حال وی معتقد است که اسرائیل، در طرح تخلیه نوارغزه به کلیه معاهدات صلح بین المللی پایبند بوده است.
2 ـ دیوارحائل:
شوال تشکیلات خودگردان را در کنترل آشوب و ستیزه جویی ناکام دانسته و این موضوع را عاملی در جهت افزایش فشار عمومی برای احداث دیوارحائل می داند. وی هدف از احداث این دیوار را تأمین شرایط امنیتی دانسته و اعلام می دارد: "هیچ گونه انگیزه سیاسی در این طرح دنبال نمی شود".
به نظر شوال در چند سال اخیر و با افزایش حملات تروریستی گروههای فلسطینی همواره لزوم ساخت یک سپر دفاعی غیرقابل نفوذ میان اسرائیل و فلسطینیان احساس شده است. به نظر شوال هرچند اجرای این طرح هزینه های سنگینی را برای اسرائیل به دنبال دارد، اما نقش مهمی را در ثبات سیاسی و امنیتی آن ایفا می کند. وی احداث دیوارحائل و تخلیه نوارغزه را در تعارض با ارزشهای صهیونیسم و یهودیت دانسته، اما معتقد است انجام این کار با هدف حفظ ماهیت دموکراتیک و یهودی اسرائیل و پرهیز از تبدیل آن به کشوری دو قومیتی صورت گرفته است.
3 ـ گروههای جهادی و تروریسم:
شوال در تبیین ریشه های تروریسم در خاورمیانه به کار ویژه مسئولیت گریز پدیده "اسرائیل ستیزی" در میان نظامهای سیاسی حاکم بر کشورهای منطقه اظهار می دارد.
در واشنگتن تمایل چندانی به این نخواهد بود که از رهنمود برخی اروپاییان و به اصطلاح رهبران میانه رو عرب مبنی بر اینکه وارد آمدن فشار بر اسرائیل می تواند به ترور اسلامی یا به عدم ثبات خاورمیانه پایان دهد، تبعیت کنند. درواقع، هیچ گاه ارتباط ذاتی واقعی ای میان کشمکش اعراب و اسرائیل و ترور اسلامی وجود نداشته است.
انگیزه های ریشه ای ترور اسلامی در جای دیگر نهفته است و حتی اگر اسرائیل نیز مجبور شود به عمده ترین خواسته های فلسطینیان (یعنی محو اسرائیل از نقشه جهان) تن در دهد، ترور از جهان رخت برنخواهد بست. بلکه برعکس، تروریستها احتمالاً این وضع را توجیه کننده و تشویق کنندهاقدامهای تروریستی بیشتر در نقاط دیگر تلقی خواهند کرد. مسئله اعراب ـ اسرائیل معمولاً به عنوان ترفندی مورد استفاده رژیمهای عرب قرار می گیرد تا به کمک آن نبود دموکراسی و وفور فساد در کشورهای خود را توجیه نمایند ـ درست به همان گونه که برخی کشورهای اروپایی از آن به عنوان سرپوشی برای پنهان ساختن داد و ستدها و اتحادهای سیاسی غالبا نامقدس خود با همان رژیمهای غیردموکراتیک و فاسد استفاده می کنند.
شوال، حماس را عامل بمب گذاریهای متعدد در اسرائیل می داند و ادعا می کند که این گروه و سایر سازمانهای تروریستی (گروههای جهادی) با انجام عملیات تروریستی (شهادت طلبانه) باعث کشتار هزاران انسان بی گناه در اسرائیل شده اند.
زلمان شوال معتقد است اسرائیل برای جلوگیری از انجام حملات تروریستی هر سال متحمل هزینه های سنگینی می شود و برای مثال به هزینه ساخت دیوارحائل اشاره می کند.
وی معتقد است که اسرائیل باید با تمام توان خود مانع مشارکت سیاسی حماس و گروههایی نظیر آن در انتخابات تشکیلات خودگردان می شد، چرا که از نظر شوال اقدامات گروههای جهادی مانع رسیدن به آرامش برای هر دو طرف (فلسطینیان و یهودیان) می شود. تروریسم یک تهدید همیشگی برای اسرائیل خودگردان فلسطین نمی توانند به تعهداتی که در قبال توقف ترور می دهند، عمل کنند. وی نتیجه این اقدامات را تعمیق بی اعتمادی و تحمیل هزینه ها بر افراد غیرنظامی و قتل عام شهرک نشینان می داند.
شوال، اسرائیل را در مبارزه با تروریسم و عملیات تروریستی همیشه آماده می داند و می گوید ما با تمام توان در جهت نابودی تروریسم و گروههایتروریستی گام برمی داریم.
4 ـ عرفات و توقف روند سازش:
زلمان شوال در ارتباط با نقش عرفات در توقف روند سازش اظهار می دارد:
اگرچه تعداد قربانیان عرفات در مقایسه با شمار قربانیان القاعده کمتر بوده، ولی یاسر عرفات برای کسب عنوان تروریست شماره یک جهان، رقابتی تنگاتنگ با بن لادن دارد. او نخستین فردی بود که قتل کودکان، زنان و مردان بی گناه، انفجار هواپیماهای غیرنظامی و پیشبرد اهداف سیاسی خویش را "مشروع و قانونی" خواند. همچنین برای فلسطینیهایی که به خاطر سرسختی و انعطاف ناپذیری وی در عدم پذیرش فراگیرترین و سخاوتمندانه ترین طرحهای پیشنهادی آمریکا و اسرائیل بهای سنگینی پرداخت کردند، عرفات فاجعه ای تمام عیار بود. و چهار سال پیش در کمپ دیوید یک طرح پیشنهاد شده را رد کرد.
در لحظه ای ایهود باراک، نخست وزیر سابق اسرائیل با میانجیگری و مساعدت رئیس جمهور کلینتون، تقریبا هر شرایط لازم را به او پیشنهاد کردند. پس از آن به اصطلاح انتفاضه الاقصی پدید آمد که برای هر دو طرف مرگ و ویرانی به همراه داشت.
5 ـ رهبری جدید تشکیلات و مطالبات اسرائیل:
شوال با استفاده از عبارت "جدید" برای اشاره به رهبری ابومازن اظهار می دارد:
رهبری "جدید" فلسطین نیز باید به سهم خود همکاری کند. به گفته شوال: واژه "جدید" بدان جهت در داخل گیومه قرار گرفته است که افرادی که غالبا ازآنها یاد می شود نه تنها به نسل یاسر عرفات و جماعت تونس تعلق دارند (هرچند برخی از ایشان تروریسم عرفات را به عنوان خط مشی و سیاستی برای حل مسئله فلسطین رد کرده اند) بلکه معلوم نیست که آنها اصولاً مایل و یا قادر خواهند بود تغییری کلی در سیاست بدهند یا خیر.
به اعتقاد وی: هرج و مرج در مراسم تشییع پیکر یاسر عرفات در رام ا... و حمله متعاقب به هیأت همراه محمود عباس در غزه نشانه خوبی از دموکراسی مطلوب در فلسطین به حساب نمی آید. لذا رویکرد اسرائیل مبتنی بر دیدگاه واقع بینانه و معقولی از وضعیت موجود است. وی بر همین اساس، به طرح این پرسش می پردازد که: آیا رهبری تازه ای در فلسطین روی کار خواهد آمد که زیر ساخت تروریستی را نابود کند، به خشونت پایان بخشد، سلاحهای غیرقانونی را تحول دهد و از تبلیغات اسرائیل ستیز و یهود ستیز در رسانه ها و مدارس خود دست بردارد؟ وی رعایت این تدابیر را گامی مهم در مسیر درست می داند، اما معتقد است چنانچه وضعیت در طرف فلسطینی همانند سابق باشد، اسرائیل به طور یکجانبه به راه خود ادامه داده، ولی در عین حال برای امنیت خود نیز تدابیری خواهد اندیشد.
6 ـ مذاکرات سازش:
شوال، عملیات تروریستی(شهادت طلبانه) را یک مانع بزرگ در جهت دستیابی به صلح و پیشبرد مذاکرات سازش می داند. او تنها راه منطقی برای دستیابی به صلح را حذف تروریسم و جایگزینی دموکراسی از سوی تشکیلات خودگردان می داند و می گوید تا زمانی که شهرک نشینان یهودی هدفعملیات تروریستی قرار گیرند نمی توان انتظار کوچکترین پیشرفتی در مذاکرات سازش را داشت.
وی مردم فلسطین را دارای نقش تعیین کننده ای در کمک به روند سازش می داند و معتقد است اگر فلسطینیان در جهت حذف تروریسم قدم بردارند مذاکرات سازش آینده روشنی در پیش خواهد داشت.
شوال اضافه می کند که در زمان آتش بسهای موقتی که هرچند یکبار بین دو طرف منعقد می شوند، اسرائیل به تعهدات خود پایبند بوده و از مفاد آتش بس تخلف نمی کند، اما طرف فلسطینی نه تنها هیچ گونه تلاشی برای توقف حرکات تروریستی نکرده، بلکه از زمان آتش بس، به عنوان فرصتی دوباره برای تجهیز گروههای مبارز و شروع دوباره آشوب استفاده می کند.
به اعتقاد شوال در صورت همکاری مردم فلسطین در مبارزه با تروریسم، سرویسهای امنیتی اسرائیل نیز می توانند اعتماد خود را به آنان افزایش داده و این امر پیشرفت مذاکرات صلح را تسهیل می کند. با توجه به سخنان شوال، این نکته قابل توجه است که وی سعی دارد مردم فلسطین و گروههای جهادی را دو دسته جدا از هم جلوه دهد؛ دو بخش و گروهی که به لحاظ منافع سیاسی و اقتصادی در تعارض با یکدیگر قرار دارند. به نحوی که تأمین صلح و آرامش برای مردم فلسطین، گروههای جهادی را متضرر خواهد کرد.
7 ـ طرح نقشه راه:
مواضع شوال در ارتباط با طرح نقشه راه نیز مبتنی بر ناعادلانه بودن فشارهای بین المللی وارده بر اسرائیل است. وی در این رابطه اظهار می دارد:
طرح "نقشه راه" در راستای حل کشمکشاسرائیل ـ فلسطینیان به یک مسئله حاد و بغرنج داخلی تبدیل شده است. جرج بوش، قبلاً در سخنرانی ماه ژوئن خود به برخی از مفاد سیاسی یک توافق صلح در آینده اشاره کرد. وی در طول این سخنرانی به اقداماتی که باید از سوی دو طرف پایان یابد نیز اشاره داشت. با وجود اینکه برخی از درخواستهای بوش منطقی و مثبت بود (مانند پایان یافتن تروریسم و خشونتها، نیاز به تغییر رهبری فلسطینیان، منحل شدن فاسد نهادینه و سازمانی و...)، مشخص بود که برخی دیگر از این درخواستها به ویژه درخواست مبنی بر تشکیل یک کشور فلسطینی مشکل ساز است. علاوه بر این چه تضمینی وجود دارد که طرح و دیدگاه رئیس جمهور در رابطه با یک کشور "بادوام فلسطینی"، یک کشور متهاجم، وحش، غیردموکراتیک همانند دیگر کشورهای عرب جهان نباشد؟
به اعتقاد شوال: جدول زمانی که این طرح در نظر گرفته نیز کاملاً غیر واقع بینانه است، ولی شاید منفی ترین بعد این طرح جدید آن است که با وجود آنکه فلسطینیان را ملزم به شناسایی حق اسرائیل مبنی بر یک زندگی مملو از صلح، آرامش و امنیت و پایان یافتن انتفاضه مسلحانه کرده، ولی در ازای آن از اسرائیل نیز می خواهد که رفت و آمد مقامات فلسطینی (و درواقع رهبری کنونی فلسطینیان) را تسهیل بخشد، به قوانین منع رفت و آمد، به حملات خود در مناطق غیرنظامی، انهدام خانه های فلسطینیان و تبعید تروریستها پایان دهد، برخی از شهرکها را تخلیه کند و آن میزان از داراییهای مصادره شده تشکیلات خودگردان را به این تشکیلات فاسد بازگرداند، ولی همان گونه که دنیس راس، رئیس پیشین گروه مذاکره کننده آمریکا عنوان داشت،امتیازاتی که اسرائیل واگذار می کند، غیرقابل برگشت و هرآنچه که فلسطینیان متعهد می شوند نیز موقتی و زودگذر است.
8 ـ ایران:
شوال، ایران را به تلاش برای دستیابی به تسلیحات اتمی متهم کرده و می گوید ما نباید فراموش کنیم که ایران سخت در حال فعالیت برای دستیابی به تسلیحات خطرناک است. وی با بیان اینکه اسرائیل تنها هدف تسلیحات اتمی ایران نیست، آن را خطری جدی برای تمام منطقه می داند. شوال معتقد است اسرائیل باید سپر دفاعی مستحکمی در برابر تهدید ایران تدارک ببیند.
به ادعای شوال، هیچ شکی در اینکه ایران در حال تلاش برای دستیابی به تسلیحات اتمی است، وجود ندارد و ادعای ایران مبنی بر استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، یک دروغ بزرگ بوده و روسیه نیز به همکاری با ایران می پردازد.
وی معتقد است که فعالیتهای هسته ای ایران در آینده ای نزدیک عواقب ناگواری را به دنبال خواهد داشت و در نهایت به تولید تسلیحات غیرمتعارف خواهد انجامید و ادعا می کند ایران به همین منظور سیاست تحریک آمیز خود در قبال پرونده هسته ای را ادامه داده و در صدد ایجاد وقفه در جریان پرونده اتمی خود است. در همین راستا، شوال خواهان انجام مطالعات و تحقیقات گسترده در مورد مسئله اتمی ایران و اتخاذ یک راه حل کارآمد برای متوقف کردن فعالیتهای هسته ای ایران است و به همین منظور از طرفین آمریکایی و اروپایی تقاضای افزایش هماهنگی و همکاری و اتخاذ موضعی واحد در قبال پرونده مذکور را دارد.
شوال، ایران را یکی از حامیان اصلی "تروریسم اسلامی" می داند و ایران را به حمایت و تجهیز گروههای تروریستی (جهادی و...) متهم می کند. شوال تأکید می کند که ایران با عدم شناسایی اسرائیل و غیرقانونی دانستن این کشور و حمایت از تشکیلاتی مانند حزب الله و حماس باعث توقف مذاکرات سازش در اسرائیل می شود. به اعتقاد شوال اسرائیل قادر به جلوگیری کامل ایران از انجام فعالیتهای هسته ای نیست.
9 ـ سوریه:
شوال معتقد است، در صورت ایجاد تغییراتی در سیاستهای سوریه، تحولی جدی در مواضع اسرائیل برای شروع مذاکره با سوریه روی خواهد داد. شوال ادعا می کند اسرائیل همواره خواهان انجام مذاکرات صلح با سوریه است مشروط به آنکه دولت سوریه نیز دست از حمایت گروههای تروریستی برداشته و همان طور که گفته شد با ایجاد تغییر اساسی در گرایشهای کنونی خود، گامی مثبت در جهت پیشبرد مذاکرات صلح با اسرائیل بردارد.
شوال در یکی از مصاحبه های خود می گوید: ما از مذاکرات صلح با سوریه استقبال می کنیم، اما شرایط ما کاملاً آشکار و واضح است؛ سوریه باید دست از حمایت تروریسم در لبنان برداشته و ارتباط خود را با سران فلسطینی قطع کند.
بنابر ادعای شوال اسرائیل سیاست جامعی برای پیشرفت صلح در خاورمیانه دارد و معتقد است که برای رسیدن به یک خاورمیانه آرام، کشورهای منطقه باید تغییرات بنیادینی را در سیاست خارجی خود به وجود آورده و از تلاش برای رسیدن به تسلیحات کشتارجمعی و حمایت گروههای جهادیدست برداشته و در پی کمک به ایجاد صلح در منطقه باشند. به ادعای شوال در صورت تحقق چنین شرایطی، وجهه بین المللی کشورهای منطقه ارتقاء یافته و از اتهامات تروریستی کاسته خواهد شد.
مآخذ:
- بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، شماره 299، 27/3/1385.
- www.jewish virtuallibray.org/jsource/biography/shoval.html.
- www.cnsnews.com/vewprint.asp.
- www.sify.com/news/internation/fullsiory. php?id=13186877$$vsv=94.
- www.usip.org/events/2003/1022-TRANS shoval.html.
- www.freerepublic.com/focus/news/972134/posts.
- www.tldm.org/news 3 israel-faces- muclear-threat.html.
- www.terrorism/com/modules.php?op=modload$$name=news$$file=article$$sid=18008.
