نقشه راه، طرح ـ 2002
آنچه در که ذیل می خوانید، چکیده ای از طرح اصلاحیه "راهنمای مسیر" است که از سوی یکی از منابع دیپلماتیک که در مباحثات کمیته چهارگانه حضور داشت، به روزنامه جروزالیم پست ارائه شده است.
مرحله اول: ژانویه ـ ژوئن 2003
مرحله اول، صریحا به طرح تنت، میچل و طرح عربستان سعودی اشاره دارد.
نقش کمیته چهارگانه:
ـ نظارت غیررسمی و مشاوره با احزاب در راستای آغاز نظارت و اجرای رسمی تعهدات مشترک.
ـ اسرائیل و فلسطینیان، خواستار پایان یافتن خشونتها شده و متعهد به پایان دادن به تحریکات و بر انگیزشها نیز می شوند.
ـ از سرگیری همکاریهای امنیتی اسرائیل ـ فلسطینیان.
تعهدات اسرائیل:
ـ توقف کامل شهرک سازی (از جمله رشد طبیعی) و تخلیه شهرکهای غیرقانونی که از مارس 2000 ساخته شده اند.
ـ پایان دادن به حملات علیه غیرنظامیان، تبعید، انهدام خانه ها و غیره.
ـ بازگشت به مرزهای 28 سپتامبر 2000.
تعهدات فلسطینیان:
ـ برگزاری انتخابات به محض امکان.
ـ تلاش در راستای دستگیری و محدودیت تروریستها، تشکیلات خودگردان عملیات علیه تروریسم و توقیف تسلیحات را آغاز می کند.
ـ اصلاحات امنیتی.
ـ شفافیت و وضوح سیاست پولی: تمامی مبالغ اهداء شده باید از طریق یک حساب بانکی صورت گیرید.
ـ اصلاحات سیاسی: طرح قانون اساسی، انتصاب نخست وزیر موقت و یا تشکیل یک کابینه قدرتمند با اختیارات اجرایی.
مرحله دوم: ژوئن ـ دسامبر 2003
مرحله دوم در پی انتخابات تشکیلات خودگران آغاز شده و با تشکیل یک کشور فلسطینی، پایان می پذیرد.
نقش کمتیه چهارگانه:
ـ انتقال از مرحله اول به مرحله دوم براساس قضاوت کمیته چهارگانه و با در نظر گرفتن نحوه اجرای دو طرف صورت می گیرد.
تعهدات مشترک:
ـ شرکت در کنفرانس بین المللی که از سوی کمیته چهارگانه تشکیل خواهد شد و در این کنفرانس در رابطه با تشکیل یک کشور فلسطینی با مرزهای موقت، توافقی حاصل خواهد شد.
ـ تداوم همکاریهای امنیتی
تعهدات فلسطینیان:
ـ تشکیل رسمی دفتر نخست وزیری اصلاح قانون اساسی، تحکیم اصلاحات سیاسی.
مرحله سوم، ژانویه 2004ـ2005
ـ مرحله سوم در پی تشکیل یک کشور فلسطینی آغاز خواهد شد.
نقش کمیته چهارگانه:
ـ انتقال از مرحله 2 به 3، از سوی کمیته چهارگانه و براساس قضاوت کمیته چهارگانه و با در نظر گرفتن عملکرد دو طرف صورت می گیرد.
تعهدات مشترک:
ـ شرکت در دومین کنفرانس بین المللی برای برقراری مذاکرات نهایی در رابطه با مرزها، شهرکها، پناهندگان، اورشلیم و شهرکها براساس قطعنامه های242، 338، 1397 سازمان ملل.
ـ دستیابی به یک راه حل منصفانه، عادلانه و واقعی در رابطه با مسأله پناهندگان که دو طرف با آن موافق باشند.
ـ دستیابی به راه حلی در رابیه با اورشلیم در طول مذاکرات.
روزنامه هاآرتس در تاریخ 18/8/1381ـ9/11/2002 گزارش داد که تری لارسن، فرستاده سازمان ملل به خاورمیانه در دیدار با فاروق الشرع، وزیر امور خارجه سوریه، در مورد طرح "راهنمای مسیر" که برای حل و فصل مناقشات اسرائیل و فلسطینیان ارائه شده است، بحث و تبادل نشر کرد. تری لارسن، تأکید کرد که همه اقدامات مربوط به مذاکرات صلح، براساس قطعنامه های 242 و 338 شورای امنیت سازمان ملل بوده است.
ارائه طرح راهنمای مسیر، برای چندمین هفته (تا انتخابات 28 ژانویه نخست وزیری اسرائیل) توسط کمیته چهار جانبه به تعویق افتاد. قرار بود این طرح طی گفت وگوی نمایندگان کمیته چهار جانبه در واشنگتن در تاریخ 21/12/2002 مورد بررسی قرار گیرد.
الف ـ ماهیت طرح:
این طرح که توسط کمیته چهار جانبه بین المللی (آمریکا، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و روسیه) تهیه شده با هدف نهایی تشکیل دولت فلسطین تنظیم شده است و خواستار تشکیل یک کشور فلسطینی با مرزهای موقت، ایجاد اصلاحات اداری و امنیتی در تشکیلات خودگردان، برگزاری انتخابات جدید در میان فلسطینیان می باشد. در مقابل از رژیم صهیونیستی خواسته می شود که اقداماتی از جمله، انجام اعمال بشردوستانه نظیر تسهیلات در پستهای بازرسی، رفع حکومت نظامی، خاتمه خشونتها، متوقف کردن شهرک سازی و عقب نشینی تا مرزهای پیش از انتفاضه دوم انجام دهد.
این طرح همچنین در مراحل بعدی، مشخص شدن وضعیت شهرک نشینان و مذاکره در مورد آینده قدس و آوارگان را به منظور صلح دائمی از رژیم صهیونیستی خواستار است. طبق این طرح شروع مذاکرات و اجرای موارد مذکور بین فلسطینیان و رژیم صهیونیستی پایان خواهد یافت. سپس انجام اقدامات مقدماتی برای ایجاد یک دولت فلسطینی تا سال 2005 در نظر گرفته شده است.
ب ـ مواضع رژیم صهیونیستی:
پس از اینکه آریل شارون به آمریکاییها وعده داد که علی رغم جلو انداختن موعد انتخابات، تماسهای خود را برای رسیدن به توافق سیاسی در مورد طرح راهنمای مسیر ادامه می دهد، نتانیاهو اعلام کرد که این طرح اکنون در دستور کار دولت عبری قرار ندارد. وی در اولین سخنرانی خود به دنبال تصدی وزارت امور خارجه اظهار داشت: به نظر من اکنون که حملات ادامه دارد، وقت مناسبی برای اجرای مذاکرات سیاسی با طرفین فلسطینی نیست. ما اکنون به این مسائل نمی پردازیم و حمله احتمالی آمریکا به قضایای دیگر را در حاشیه قرار می دهد.
ج ـ مواضع محلی و منطقه ای:
علی ابوالراغب، نخست وزیر اردن و یاسر عبدربه، وزیر اطلاع رسانی تشکیلات خودگردان، طی نشستی در امان بر ضرورت ضمانتهای اجرایی بین المللی به منظور اجرای طرح صلح "راهنمای مسیر" میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی تأکید کردند. ابوالراغب گفت: این طرح باید، یک جدول زمانی مشخصی بری اجرای بندهای مختلف خود داشته باشد.
دکتر نبیل شعث، وزیر برنامه ریزی و همکاری بین المللی تشکیلات خودگردان نیز در مورد طرح راهنمای مسیر گفت: که نشست کادر رهبری فلسطین برای ارائه جوابی به طرح مذکور که به طور رسمی تسلیم این کادر شده است به زودی برگزار خواهد شد تا این جواب به فرستاده ویژه آمریکا، ویلیام برنز داده شود. وی افزود: که طرف فلسطینی از دیدگاهی مثبت و موافق در برخورد با این طرح، برخی درخواستها را مبنی بر افزودن و تغییراتی در شرایط و جداول زمانبندی آن ادامه خواهد داد.
پس از آن، یاسر عرفات نامه هایی را به اعضایکمیته چهار جانبه در مورد طرح راهنمای مسیر ارسال کرد و بر موافقت اصولی رهبری فلسطین با این طرح تأکید نمود.اما هنگامی که اجرای این طرح به تعویق افتاد با مخالفتهای متعدد مسئولین فلسطینی روبه رو شد. آنها اعلام کردند: "هیچ ضرورتی برای تأخیر آن پس از انتخابات اسرائیل نیست زیرا مسأله باعث ایجاد یک خلاء سیاسی است و به پیچیده تر شدن اوضاع منجر شده و هیچ افقی به آینده نمی گشاید.
سوریه با این طرح مخالفت کرد و آن را نیرنگی برای تأمین منابع رژیم صهیونیستی قلمداد نمود. به نوشته روزنامه "الثوره" هدف از این طرح پایمال کردن حقوق ملت فلسطین، از بین بردن سطح خواسته های اعراب و در نهایت توقف مقاومت و انتفاضه فلسطین است.
مأخذ:
- بولتن رویداد و گزارش، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 154 و 160 و 161.
