کلیمیان تهران، انجمن

انجمن کلیمیان تهران یا "بیت سفر سابق" (Central Jewish Committee) با هدف رتق و فتق امور اجتماعی، فرهنگی و دینی مربوط به یهودیانایران با مرکزیت تهران، فعالیت خود را به سرپرستی تعدادی از یهودیان سرشناس آغاز و به تدریج عمق و گسترش بخشید.

انجمن مزبور اگرچه در ظاهر از سوی یهودیان ایرانی و در میان این جمعیت تشکیل و شروع به فعالیت کرد، اما با نگاهی به عملکرد و کارنامه آن به وضوح ردپای صهیونیسم را در داخل آن می توان پیدا نمود.

براساس اسناد به جا مانده از دوران سلطنت پهلوی، انجمن کلیمیان تهران گام به گام با سازمان های صهیونیستی مستقر در ایران از جمله "آژانس یهود" یا "سخنوت" نسبت به تبلیغ آرمان صهیونیستی در میان یهودیان ایران اهتمام داشته است.

در یکی از جزوات به جا مانده ساواک که ظاهرا در سال 1344 تهیه شده، درباره کانون ها و تشکل های یهودی، از جمله انجمن کلیمیان چنین آمده است:

"در حال حاضر انجمن های کلیمیان ایران درست در اختیار عوامل اسرائیلی است و ایرانیان کمتر اثری در آن دارند و آنها که کارگردان هستند از کارگردانان اسرائیل هستند. انجمن کلیمیان ایران که مرکز آن در تهران است 55 سال قبل تشکیل و به نام "هبرا" نامیده می شد. این انجمن بارها دچار تشنج و تعطیل شده که مهم تر از همه در سال 1304 و سپس 1308 بود که "حیم" [حیم] به عنوان جاسوس و (مشارکت در) تشکیل کمیته ای برای سرنگون کردن سلطنت شاه فقید تیرباران شد.

از آن پس انتخاب وکیل کلیمیان به نظر دولت ها واگذار شد و در نتیجه بعد از وقایع شهریور 1320، مراد اریه که چندین بار کلاهبرداری کرده و به زندان افتاده بود علیرغم اجتماع کلیمیان انتخاب شد. تا سرانجام در سال 1341 [...] جانشین او جمشید کشفی که از عوامل انگلیسی ها و یهودیان غرب که در خدمت اینتلیجنس سرویس هستند انتخاب گردید. اکنون انجمن کلیمیان ایران با 16 عضو از سه دسته متمایز تشکیل گردیده است.

1 ـ دسته اول کسانی هستند که بدون چون وچرا خود را در اختیار عوامل دولت اسرائیل قرار داده اند. اینها بدون نظر سفارت اسرائیل و دستورات رسیده قدمی بر نمی دارند. به همین جهت با دسته دوم که سعی می کنند فقط به کار اجتماع کلیمیان رسیدگی کنند اختلاف نظر شدید دارند. در دسته اول: حبیب اله القانیان، جمشید کشفی، موره، اسحق بروخیم، یوسف کهن، دکتر کرمانشاهچی، باروخ بروخیم [و غیره وجود دارند] این عده هم جزء یهودیان دسته راستی و به شدت با اسرائیل تمایل دارند و هستی خود را وقف اسرائیل می کنند. تنها دکتر کرمانشاهچی که از اعضاء فعال حزب توده بوده است. او پس از این که به عضویت یکی از احزاب صهیونیست اسرائیل درآمده، در هفته آخر بهمن ماه 1343 به عضویت انجمن کلیمیان درآمده است.

2 ـ دسته دوم یهودیان ساده ای هستند که بیشتر هدفشان خدمت به اجتماع کلیمیان است و با اسرائیلیان ارتباط زیادی ندارند. (در گزارش ها و اسناد دیگر ساواک، این ادعا که تعدادی از اعضای انجمن کلیمیان "با اسرائیلیان ارتباط زیادی ندارند" به شدت تکذیب و نفی شده است. نمونه هایی از این اسناد در صفحات آتی می آید.) در رأس این عده دکتر لقمان امینی دانشیار دانشکده پزشکی است که پدرش رئیس بهداری ارتش استان ها بوده و مورد احترام فوق العاده اعلیحضرت رضا شاه فقید بوده، به طوری که هنگام فوتش در [سال] 1318 به دستور اعلیحضرت فقید هواپیمای مخصوص به خرم آباد فرستادند تا او را برای معالجه به تهران بیاورند. سایر افراد این دسته: دکتر منتخب، مظفر مسنن، نوراله حی، [و] مراد اریه می باشند.

3 ـ دسته سوم، آنهایی هستند که اراده معینی ندارند و هر روز با عده ای هستند [...]

از سال 1341 که انجمن جدید انتخاب شده و تحت نظر مستقیم دولت اسرائیل قرار گرفته کمکهای فراوانی از خارج کشور برای طرح های یهودیان می شود. (گزارش دست نویس سی و سه صفحه ای، پیوست نامه سری اداره کل هشتم ساواک به شماره560ـ2/841، مورخ 29/7/1344).

سابقه تشکیل انجمن از سوی یهودیان به سال ها قبل از 1300 شمسی برمی گردد. اما مطابق مندرجات برخی جزوات و اسناد، انجمن مزبور از سال 1326 با اخذ پروانه از مراجع ذی ربط دولتی، رسما فعالیت خود را اعلان کرده است. از دیدگاه محافل یهود ایران، انجمن کلیمیان به عنوان متولی همه امور اجتماعی و دینی یهودیان کشور شناخته شده بود.

رسیدگی به مسائل روزمره زندگی یهودیان از قبیل ازدواج، طلاق، اختلافات زناشویی، ارث، امور آموزشی و فرهنگی، مدارس، برپایی مجالس سخنرانی و دینی، مرمت قبرستان ها و اماکن یهودی و غیره، از جمله وظایف انجمن کلیمیان در میان یهود ایران بوده است.

گردانندگان، سیاستگذاران و تصمیم گیران اصلی انجمن کلیمیان تهران دوازده نفر اعضای هیأت مدیره بودند که طبق معمول هر چهار سال یک بار انتخاب می شدند. تا سال 1343 نماینده یهودیان در مجلس شورای ملی ریاست هیأت مدیره این انجمن را نیز به عهده داشت، ولی پس از تاریخ مزبور، این سمت در حد مشاور و نایب رئیس انجمن تغییر و تنزل کرد.

الف ـ همگرایی با اسرائیل:

جمع آوری اعانه برای رژیم صهیونیستی و تلاش برای انتقال یهودیان ایرانی به فلسطین اشغالی و نیز جمع آوری کمک های مالی، بخشی از فعالیت های مستمر انجمن کلیمیان تهران بود که در فصل های مربوط به کمک های مالی و انتقال یهود به اسرائیل به پاره ای از آنها اشاره و در این مبحث از تکرار آن پرهیز شده است.

همسویی و همگرایی انجمن کلیمیان با کانون های صهیونیستی و پشتیبانی و حمایت از آرمان ها و اغراض آنها، بخش برجسته تاریخ عملکرد این تشکیلات است. در گزارشی از ساواک ضمناشاره به ابراز شادمانی سران و اعضای انجمن کلیمیان نسبت به اعتراف محمدرضاشاه مبنی بر رسمیت شناختن اسرائیل از سوی دولت شاهنشاهی ایران چنین آمده است:

"ساعت 20 روز یکشنبه 2/5/39 جلسه انجمن کلیمیان تهران به ریاست مراد اریه نماینده سابق (مجلس) شورای ملی و با حضور الیاهو، مناسیان، بروخیم، کهنیم، کهن، نصرت اله منتخب و نورافشان اعضاء انجمن و عده ای تماشاچی در محل انجمن واقع در خیابان آقا شیخ هادی تشکیل شده و راجع به موارد زیر مذاکره به عمل آمده [... ]اعضاء انجمن از مصاحبه مطبوعاتی شاهنشاه در روز 1/5/39 که فرموده اند؛ دولت اسرائیل قبلاً به رسمیت شناخته شده و به علت ضیق بودجه نمایندگان سیاسی بین دو کشور مبادله نشده، اظهار خوشوقتی کردند [...]

مراد اریه مصاحبه مطبوعاتی شاهنشاه را ستود [...] (سند ساواک، شماره 2ـ3ـ2318، تاریخ 3/5/1331)

این سند به تنهایی نشانگر علایق صهیونیستی مرا داریه، نصرت اله منتخب و دیگر سران انجمن کلیمیان و ارتباط آنان با رژیم غاصب اسرائیل است.

ب ـ روابط با رژیم پهلوی:

انجمن کلیمیان نزد سران رژیم پهلوی، از شخص شاه تا نخست وزیر، وزرا و غیره، از موقعیت و جایگاه ممتازی برخوردار بود.

این انجمن در مواقع مقتضی برای برآوردن هرگونه تقاضا و نیاز خود از نفوذ مقامات درجه اول کشور بهره می برد.

معامله مقامات دولت شاهنشاهی با انجمن کلیمیان ایران به صورت پایاپای برقرار بود. تشکل های یهودی ـ صهیونیستی به همان میزان که از امتیازات اعطایی سران سلطنت پهلوی بهره می بردند و از حمایت و پشتیبانی نهادهای حکومتی برخوردار بودند، خود را موظف به ثناگویی از شاه و خاندان ومقامات سلطنتی می دیدند.

برگزاری جشن سالگرد به اصطلاح"انقلاب سفید شاه و ملت" از سوی انجمن کلیمیان و مجیزگویی از خاندان سلطنت توسط سران تشکیلات مزبور، تنها گوشه ای از روابط عمیق و گسترده آنان با سلطنت پهلوی را تبیین می کند.

اعطای امتیازات ویژه به محافل یهود ایران از سوی دستگاه سلطنت و بهره برداری سیاسی و تبلیغاتی از مناسبات این کانون ها با مراکز یهودی و صهیونیستی جهان خارج، یک معامله رایج و مرسوم بین رژیم پهلوی و برخی تشکل های یهودی داخل کشور در آن دوران بود. ارتباط عمیق و گسترده انجمن کلیمیان تهران با محافل یهود بین الملل و صهیونیسم جهانی نه تنها از نظر ساواک پوشیده نبود، بلکه رؤسای سازمان امنیت به زعم خود در صدد بودند تا از این پیوند و ارتباط، در ابعاد مختلف به ویژه در زمینه های سیاسی و تبلیغاتی، به نفع سلطنت پهلوی بهره برداری کنند. این موضوع در اسناد ساواک به صراحت اشاره شده است:

"اخیرا از طرف کنگره جهانی یهود نامه ای به امضای ریکنر دبیر کل کنگره جهانی یهود برای انجمن کلیمیان تهران ارسال کرده است که خلاصه نامه مزبور به شرح زیر می باشد. در تصمیمی که در جلسه منعقده در زوریخ گرفته شد کنگره جهانی یهود از تاریخ 28/آوریل تا ششم ماه مه (1974 م) در شهر لاهه پایتخت هلند منعقد خواهد شد. عین نامه مزبور در جلسه اخیر انجمن کلیمیان تهران قرائت و چنین تصمیم گرفته شد که از مقامات و ذیصلاح در مورد معرفی و اعزام نمایندگان کلیمیان ایران به این کنگره کسب تکلیف گردد.

نظریه شنبه: شنبه پیشنهاد نموده است چنانچه اجازه داده شود که در این کنگره شرکت نماید، می تواند در مورد پیشرفت های اخیر ایران سخنرانی نماید.

نظریه سه شنبه: مقرر فرمایند در مورد معرفی و اعزام نمایندگان یهودیان جهت شرکت در کنگرهجهانی یهود که در لاهه منعقد می گردد نظریه اعلام نمایند." (سند ساواک، شماره 113052/20 ه 21، تاریخ 18/12/1352)

دستگاه های سیاسی و اطلاعاتی رژیم شاهنشاهی با هدف بهره برداری از مناسبات و ارتباطات انجمن کلیمیان با محافل صهیونیستی، در مقاطع بسیاری، عملکرد و عملیات ضد ملی این قبیل دستجات را که حتی با امنیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور در تضاد بود نادیده می گرفتند و با بی تفاوتی از کنار آن می گذشتند. برای مثال انجمن کلیمیان تهران به بهانه های مختلف در مقاطع گوناگون نسبت به خروج طلا از ایران به اسرائیل یا دیگر نقاط جهان اقدام می کرد و ساواک نیز با وجود اطلاع از این حرکت مغایر منافع ملی، سکوت می کرد. (سند ساواک (شماره 22676/20 الف، تاریخ 11/9/1344) آمده است:

درباره: انجمن کلیمیان ایران

عطف به (شماره)37820/321ـ (مورخ) 22/8/44

به طوری که تحقیق گردید سکه های منظور به تعداد 1000 عدد (سکه) طلا و 4500 عدد نقره و 2500 عدد برنز خواهد بود. مقدمات آن توسط انجمن فرهنگی یهود ایران مدرسه اتحاد آقایان کشفی نماینده مجلس و عضو انجمن کلیمیان، حبیب القانیان، ابراهیم موره، دکتر عنایت اله منتخب، عطاءاله یوم طوب، نصرت اله منتخب و به اتفاق آراء تصویب شد که سکه های فوق را به خارج نیز صادر و به فروش برسد و کلیه درآمد آن را به مصرف انجمن کلیمیان تهران برسانند.

رئیس ساواک استان مرکزی. موسوی

ساواک به تبعیت از سیاست کلی حاکم بر نظام سلطنتی، ضمن وقوف به میزان سیطره یهود بر جهان سیاست و اقتصاد، هرگونه تبلیغ به نفع رژیم شاهنشاهی در مجامع و مجالس صهیونیستی جهان و به ویژه از سوی کانون های یهودی داخل ایران را یک امتیاز سیاسی و اهرم تبلیغاتی مثبت در تحکیممناسبات ایران شاهنشاهی با کانون های مرموز قدرت در دنیا تلقی و تفسیر می کرد.لهذا در این باره از هیچ کوششی در جهت خواست یهودیان دریغ نمی ورزید. اعلان موافقت مسؤولان ذی ربط ساواک با حضور سران تشکل های یهود ایران در مجالس صهیونیستی و درخواست از آنان برای تبلیغ به نفع سلطنت پهلوی از این زاویه نیازمند تأمل و تدقیق است:

اخیرا نامه ای از طرف کنگره جهانی یهود به عنوان انجمن کلیمیان تهران ارسال گردیده است که ترجمه آن به شرح زیر اعلام می گردد:

در جلسه قبلی که در پاریس داشتیم تصمیم گرفته شد کنگره آتی را در اسرائیل تشکیل دهیم. کنگره جهانی یهود در روز 6/4/52 در تل آویو هتل شرایتون تشکیل می گردد و تا چهارم ژولای [1973 م ](13/4/52) ادامه دارد. دو نفر از نمایندگان جامعه کلیمیان ایران را برای شرکت در این کنگره معرفی نمائید.

منشی کل گرهارد ریاگز

گزارش دیگر ساواک (تاریخ 22/3/1353) با طبقه بندی خیلی محرمانه و فوری، در این خصوص چنین حکایت می کند:

"ساواک تهران اعلام داشته از طرف کنگره جهانی یهود نامه ای به عنوان کلیمیان تهران ارسال گردیده که در آن از دو نفر نمایندگان جامعه کلیمیان ایران دعوت به عمل آمده در کنگره مزبور که روز 6/4/52 در تل آویو پایتخت اسرائیل تشکیل می گردد شرکت نمایند [.] انجمن کلیمیان تهران پس از تبادل نظر پیشنهاد نموده دو نفر به نامهای:

1 ـ یوسف کهن نایب رئیس انجمن کلیمیان تهران و عضو انجمن شهر

2 ـ دکتر سلیمان آقایی عضو انجمن کلیمیان و کارمند عالیرتبه بانک ملی، در کنگره مزبور شرکت نمایند. ساواک تهران در مورد شرکت نامبردگان در کنگره موصوف و سخنرانی آنان در جلسات کنگره در زمینه پیشرفت های جامعه یهود ایران نظریه استعلام نموده است.

نظریه: با اشعار این که اتحادیه یهودیان جهان به ریاست گلدمن در مورد سیاست و برخوردهای اعراب و اسرائیل رویه معتدل تری را اعمال می نماید. علیهذا در صورت تصویب ضمن موافقت با شرکت نامبردگان در کنگره جهانی یهود، ایجاب می نماید که افراد موصوف در زمینه پیشرفت های چند ساله اخیر ایران سخنرانی و از مداخله در مناقشات اعراب و اسرائیل خودداری نمایند. ضمنا اداره کل هفتم با شرکت افراد موصوف در کنگره مزبور موافقت کرده است.

ضمنا به استحضار می رساند مورخه 6/3/52 خانم گلدامایر نخست وزیر اسرائیل از لطف اله حی نماینده اقلیت یهود در مجلس شورای ملی جهت شرکت در سومین کنفرانس اقتصادی یهود دعوت [نموده] که عزیمت نامبرده به مصلحت تشخیص داده نشد به همین علت با معاذیری یاد شده از شرکت در کنفرانس خودداری کنند."

ابراز خوشحالی دست اندرکاران و کارشناسان ساواک از اظهارات ستایش آمیز یوسف کهن نماینده اعزامی انجمن کلیمیان ایران در کنگره جهانی یهود، به نفع رژیم شاهنشاهی و اشاره او به امتیازات اعطایی سلطنت به یهودیان در این باره جالب توجه است:

"کنگره جهانی یهود در تاریخ 27 ژوئن 1973 (مطابق با 6/4/52) در محل هتل شرایتون تل آویو پایتخت اسرائیل با حضور 500 نفر گشایش یافت [.] در این کنگره نمایندگان یهودی 64 کشور جهان (منجمله از ایران آقای یوسف کهن وکیل دادگستری) شرکت داشتند.

... در کمیته اجتماعی کنگره مزبور آقای یوسف کهن نماینده کلیمیان ایران فرصت را مغتنم شمرده و توضیحاتی راجع به آزادی هایی که یهودیان در ایران دارند داده و اظهار داشته است که یهودیان ایران از مراحم شاهنشاه آریامهر در تمام اعمال و نعمت ها برخوردار هستند و از دموکراسی که در ایران وجود دارد به تفصیل صحبت نموده است که بی نهایت موردتوجه حضار گرفته است." (سند ساواک، شماره 77141/20 ه 21، تاریخ 20/4/1352)

دادوستد سیاسی بین بعضی تشکل های یهود با مقامات و مسؤولان رژیم پهلوی در رده ها و مرتبه های مختلف یک مسأله جا افتاده، عادی و رایج بود. به بیان دیگر به میزانی که کانون های یهودی از موقعیت مقامات دولتی سود می جستند، سعی می کردند الطاف آنها را نیز جبران کنند. بنابراین مقوله تطمیع و تشویق مقامات دولتی هیچ گاه از نظر مجامع مزبور مورد غفلت واقع نمی شد. سند ذیل که نشانگر تشویق یکی از مدیران کل آموزش و پرورش به دلیل خوش خدمتی به انجمن کلیمیان ایران است، تنها یک نمونه و مثال در این خصوص است:

"صبح روز 27/6/46 آقای روح اله کهنیم دبیر انجمن کلیمیان تهران در محل انجمن اظهار داشته ساعت 9 با یکی از مدیران کل آموزش و پرورش ملاقات دارد و بلافاصله انجمن را ترک می نماید. آقای درویش پور یکی از کلیمیان حاضر در محل انجمن اظهار داشت چون قرار است یکی از مدیران کل آموزش و پرورش از طرف انجمن کلیمیان تهران به پاس خدمتی که در مورد انجمن داده مدت 10 روز از ایشان در اسرائیل پذیرایی به عمل آورند، لذا آقای کهنیم به محل آموزش و پرورش مراجعه تا وسایل کار ایشان را فراهم نماید." (سند ساواک، شماره 2507/20 ه 4، تاریخ 30/6/1346)

ج ـ ارتباط با صهیونیسم:

"جلسات هفتگی انجمن کلیمیان تهران، طبق معمول در حضور نمایندگان رژیم صهیونیستی برگزار می گردید. نمایندگان اسرائیل یا کانون های صهیونیستی جهان از این طریق به طور مستقیم برنامه ها و فعالیت های این تشکیلات را تحت نظر و کنترل داشتند:

ساعت 30/20 روز یکشنبه 4/4/40 جلسه انجمن کلیمیان در محل دبیرستان کوروش کبیر با حضور دکتر عنایت اله منتخب نایب رئیس، نصرت الهمنتخب، نورافشان، روح اله کهن، اسحق بروخیم، یوسف کهن، موسی کرمانیان مؤسس و عضو انجمن صهیونیست و رابط آژانس یهود، الیاهو و نماینده اعزامی اسرائیل که برای جمع آوری اعانه و رسیدگی به امور خیریه و وضع اطفال بی بضاعت یهودی و تهیه آمار و تعداد اطفال بی سرپرست به ایران آمده تشکیل شد و در مورد اطفال بی سرپرست تصمیم گرفته شد که مبلغی جمع آوری و به وسیله انجمن به اسرائیل ارسال شود. ضمنا بنا شد معرفی نامه ای جهت نماینده اعزامی از طرف آژانس یهود صادر شود. سپس ناصر بنایان مدیر باشگاه کوروش کبیر و موسی کرمانیان برای واگذاری زمین جهت باشگاه صحبت کردند و از طرف انجمن [به] سه نفر مأموریت داده شد تا طرحی جهت تأسیس این باشگاه تهیه گردد. جلسه ساعت 30/22 خاتمه پذیرفت." (سند ساواک، شماره 148/316، تاریخ 8/4/1340)

ارتباط انجمن کلیمیان با محافل صهیونیستی به وضوح در اسناد اشاره شده و این مدارک نشانگر وقوف سازمان اطلاعات و امنیت رژیم پهلوی نسبت به تحریکات مرموز یهودی صهیونیستی در ایران است.

محترما اطلاعات واصله حاکیست که فعالیت های اجتماعی کلیمیان ایران اکثرا در دست یهودیانی است که یا عضو احزاب سیاسی اسرائیل هستند یا تبعه دولت اسرائیل می باشند. کمااینکه در جنبش های 25 شهریور گرچه فعالیت انجمن کلیمیان ایران منظم ترین فعالیتها بود لیکن تحت نظر مستقیم عزری دبیر سفارت اسرائیل و دکتر دوریل نماینده سیاسی آن دولت انجام می گردید و موضوع حائز اهمیت این که گفتار رادیویی که به وسیله [منوچهر] امیدوار تبعه اسرائیل و عضو سازمان جوانان اسرائیل و گوینده فارسی تل آویو ایراد شده است می تواند بهترین وسیله تبلیغاتی علیه ایران به دست اعراب بدهد. مراتب جهت استحضار به عرض برسد." (گزارش بخش 326 ساواک، تاریخ 13/7/1344)

سند دیگر ساواک در این باره چنین می گوید:

"جلسه رسمی انجمن کلیمیان تهران روز یکشنبه مورخ 5/10/44 به ریاست آقای حبیب القانیان و آقایان دکتر عنایت اله منتخب، ابراهیم موره و چند نفر دیگر تشکیل گردید. در ابتدای جلسه آقای القانیان اظهار داشتند طبق دعوت قبلی قرار است آقای هاران نماینده فرهنگی جوانان اسرائیل که به قول خودش تاکنون سه مرتبه به ایران آمده به اتفاق آقای امیدوار نماینده فرهنگی و جوانان مأمور اعزامی اسرائیل امشب در جلسه انجمن نمایند. بلافاصله توسط تلفن آقای موره به آقای هاران تماس و به زبان عربی [احتمالاً عبری] چند دقیقه صحبت نمودند و پس از سه ربع دیگر آقای هاران و آقای امیدوار وارد انجمن شدند پس از معرفی به وسیله ابراهیم موره عضو صهیونیست به زبان فارسی خوش آمد گفت و آقای امیدوار به زبان عربی [احتمالاً عبری ]ترجمه کردند. آنگاه آقای هاران شروع به سخنرانی نمود که این افتخار به او داده شد که در این انجمن که مظهر یهودیت ایران است شرکت کرده و اضافه نمود که آژانس یهود در اسرائیل تصمیم گرفته به جوانان یهود کمک بیشتر بنماید." (گزارش ساواک، تاریخ 15/10/1344، شماره 47731/32)

حضور نمایندگان رژیم صهیونیستی به گونه ای بود که انجمن مزبور عملاً به عنوان شعبه ای از سازمان های اسرائیلی در ایران عمل می کرد. نصب تصاویر مقامات دولتی رژیم صهیونیستی در این جلسات بیش از هر چیز گویای ماهیت انجمن کلیمیان تهران در آن دوران است:

"ساعت 00/10 روز 23/1/46 کمیسیونی در انجمن کلیمیان تهران با حضور آقایان همی ال لبانون رئیس آژانس، راب یلوز نماینده اعزامی وزارت مذاهب اسرائیل، یدید یاشوفط روحانی صاحب دفتر ازدواج و طلاق کلیمیان، اوریل داویدی معلم زبان عبری اوتصر هتورا، حاخام یوسف خرانی عضو انجمن دارالشرع دین، صیون کهن نماینده اسرائیل در آژانس یهود، تشکیل گردید. در این جلسه عکس هاییاز رئیس جمهور لوی اشکول، نخست وزیر اسرائیل و در وسط عکس شاهنشاه آریامهر نصب گردید. دکتر حمی ال مدت یک هفته است به مأموریت تهران آمده و مشغول فعالیت فرهنگی جوانان یهودی می باشد. جلسه ساعت 00/11 پایان یافت. از نحوه مذاکرات خبری به دست نیامده است." (گزارش ساواک، شماره 3903/ه 3، تاریخ 29/1/1346)

به گواهی اسناد ساواک، اگرچه میان برخی سران و سردمداران انجمن کلیمیان اختلاف نظر حاکم بود، اما این موضوع هیچ گاه تأثیری در پشتیبانی و حمایت این تشکیلات نسبت به اهداف صهیونیستی نداشت. به عبارت دیگر با وجود اختلافات، اصل جانبداری و حمایت از آرمان صهیونیسم میان این جماعت مورد اتفاق و عامل وحدت میان آنها بود:

هفته گذشته روح اله کهنیم دبیر انجمن کلیمیان از انجمن کناره گیری و موضوع را در جراید آگهی نموده است. کهنیم به علت اختلافی که با اعضاء انجمن و از جمله یوسف کهن دارد تا به حال چندین مرتبه قصد کناره گیری از انجمن را داشته است.

در حال حاضر بین اعضاء انجمن کلیمیان اختلاف زیادی وجود دارد. یوسف کهن که سابقا دارای تمایلات چپی بوده مرتبا بین اعضاء اختلاف ایجاد و عزری نماینده اسرائیل در ایران از وی حمایت می نماید.

همچنین عزری با حبیب القانیان رئیس انجمن روابط نزدیک دارد و القانیان در امور مربوط به انجمن و غیره تابع نظر عزری می باشد." (سند ساواک، شماره 52399، تاریخ 4/4/1349)

سلطه صهیونیسم به خصوص آژانس یهود بر انجمن کلیمیان تهران به گونه ای بود که این تشکیلات با همه امکانات، در اختیار صهیونیست ها قرار گرفته بود. حتی از برگزاری انتخابات داخلی انجمن که هر چهار سال یک بار به طور صوری انجام می گرفت، در برخی مقاطع با اعمال نظر و نفوذ آژانس یهود جلوگیری می شد و این حرکت بعضا عکس العمل های اعتراضی را از سوی تعدادی از یهودیانبرمی انگیخت:

"... پس از کنار رفتن مراد اریه نماینده سابق مجلس و رئیس انجمن کلیمیان تهران این عده (اعضاء کنونی) شکایت داشتند که چرا انتخابات انجام نمی گیرد در صورتی که در حال حاضر همان اعضاء کوچکترین توجهی به اعتراضات یهودیان در صدد انتخابات ندارند و برخلاف آیین نامه های تنظیمی [،] در کنفرانس های سیاسی خارجی حاضر و رسما نمایندگان خود را در این کنگره ها شرکت می دهند." (سند ساواک، شماره 24420/20 ه 4، تاریخ 30/9/1349)

در یکی از گزارش های ساواک، به نقل از یک یهودی عضو سازمان دانشجویان یهود ایران، اشاره شده بود که:

"انجمن کلیمیان تهران تحت نفوذ آژانس یهود نبوده و تحت نظر عوامل مستقیم اسرائیل است." (گزیده سند ساواک، شماره 32051/315، تاریخ 24/2/1347)

حضور و شرکت اعضا و سران انجمن کلیمیان در مجالس و محافل صهیونیستی در جهان خارج، به خصوص در فلسطین اشغالی و تلاش بی وقفه برای حل مشکلات موجود بر سر راه انتقال یهود ایران به سرزمین اشغالی و همکاری مستمر و تشکیلاتی با سخنوت و نمایندگان دولت صهیونیستی در این مسیر، به حدی بود که تشخیص تفاوت قلمرو اهداف، ماهیت و عملکرد انجمن مورد اشاره به عنوان یک تشکل داخلی با تشکل های صهیونیستی خارجی بسیار مشکل می نمود:

"جلسه انجمن کلیمیان تهران ساعت 30/19 روز 30 مهرماه 51 در محل انجمن مزبور واقع در خیابان شیخ هادی برگزار گردید. در این جلسه آقایان حبیب اله القانیان، ابراهیم موره، یوسف کهن، خانم کشفی، آقایی، یاشارل، هارونیان، برال، ملامد، لطف اله حی، صادوک (صادوق) رئیس سخنوت، ناخن متصدی مهاجرت نمایندگی اسرائیل در ایران و سه نفر معلم اسرائیلی که در مدارس یهودیان در ایرانتدریس می کنند حضور داشته اند.

موضوع بحث در اطراف کنفرانس بود که اخیرا در اسرائیل تشکیل گردیده بود. آقای حبیب اله القانیان رئیس انجمن کلیمیان اظهار داشت که از همه نقاط جهان افراد سرشناس در این کنفرانس شرکت نموده بودند از ایران هم از مدارس اتحاد آقای کون کار، از اوتصر هتورا آقای شیف. موضوع کنفرانس درباره فرهنگ یهودیت در ایران بود که بحث های زیادی به عمل آمد سپس در اطراف مهاجرت یهودیان به اسرائیل بحث گردید.

آقای القانیان افزود که در رأس کارهای ما مهاجرت خواهد بود چون در سال های اخیر مهاجرت تغییر پیدا کرده باید کوشش فراوان به عمل آید که مهاجرت زیادتر شود و ما کمیته ای تشکیل خواهیم داد که با سخنوت همکاری نزدیک نماید و از نظر مادی هم ما حاضر به کمک و همکاری هستیم [.] چند نفر از اعضاء در این مورد اظهارنظر نمودند من جمله آقای لطف اله حی اظهار داشت که در امر مهاجرت اشکالاتی به وجود آمده است که گرفتاری های آن به گردن اینجانب افتاده است زیرا یک عده از یهودیان را نمایندگی اسرائیل در ایران اغفال می نماید و تشویق به مهاجرت می کنند و به آنها توجه نمی دهند که این عمل باعث این خواهد شد که اول ترک تابعیت کنند و بعضی افراد پس از اسم نویسی برای مهاجرت متوجه می شوند که تابعیت ایرانی از آنها سلب شده است و چنانچه در ایران دارای املاک و گرفتاری های شخصی باشند آن وقت است که اشکال پیش می آید.

از طرف وزارت امور خارجه به آنها اخطار می شود که ایران را ترک نمایند. بعضی از آنها چون اشتیاق به مهاجرت ندارند به هیچ وجه حاضر به مسافرت و ترک تابعیت نیستند و با داشتن شناسنامه در ایران باقی می مانند و دیگر اثری از آدرس خود باقی نمی گذارند و وزارت امور خارجه از این موضوع بسیار ناراضی و ناراحت است. آقای صادوک اظهار داشت به همین علت است که در امر مهاجرت درایران نقصان پیدا نموده است. آقای حی می گفت همچنین یک عده از یهودیان ایرانی که به اسرائیل رفته اند در آن جا متوجه شده اند که از آنها ترک تابعیت شده است.

آقای حبیب القانیان رئیس انجمن کلیمیان با آقای یوسف کهن که به عضویت انجمن شهر تهران انتخاب گردیده است تبریک گفت و افزود که خوشوقتم یک نفر از جامعه یهود در انجمن شهر تهران عضویت پیدا کرده است که امورات مربوط به یهودیان را انجام دهد. این جلسه در ساعت 30/22 خاتمه پذیرفته است.

نظریه سه شنبه: تشکیل جلسه مذکور مورد تأیید بوده و مذاکرات فوق نیز در جلسه عنوان گردیده است. ضمنا در کنفرانسی که اخیرا در اسرائیل تشکیل شده و نمایندگان یهودیان ایران نیز شرکت داشته اند در مورد فرهنگ یهودیت در ایران بحث های زیادی به عمل آمده و همچنین نسبت به امر مهاجرت و اعزام راهنمایان زبان و فرهنگ عبری به ایران تصمیماتی نیز اتخاذ گردیده است." (سند ساواک، شماره 43128/20 ه 21، تاریخ 9/8/1351)

سفر مشترک رؤسای انجمن کلیمیان و آژانس یهود به فلسطین اشغالی به منظور بررسی و پی گیری امور مربوط به انتقال یهود، تنها نمونه ای از اسناد فراوان ساواک درباره تلاش مشترک تشکیلات مزبور با محافل صهیونیستی در مسیر آرمان و مطامع اشغالگران فلسطین است:

"برابر اطلاع از انجمن کلیمیان تهران آقای حبیب القانیان رئیس انجمن کلیمیان تهران و سرمایه دار معروف یهودی به اتفاق آقای الدار رئیس آژانس یهود در ایران و آقای منوچهر امیدوار رئیس قسمت فرهنگی آژانس یهود در ایران روز 25/7/47 جهت انجام پاره ای از کارهای مهاجرت به اسرائیل عزیمت نموده اند." (سند ساواک، شماره 27308/20 ه 4، تاریخ 6/8/1347)

کوشش انجمن کلیمیان تهران در جهت انتقال یهود ایران در آن دوران یک همکاری مستمر باکانون های صهیونیستی خارج از کشور بود:

"آقای موسی کرمانیان از طرف انجمن کلیمیان تهران و صندوق ملی و اداره آژانس یهود جهت شرکت در کنفرانس مهاجرت یهودیان ساعت 20/7، روز 26/2/51 وسیله هواپیمای شرکت هواپیمایی بی ـ او اـ سی به سوی تل آیو حرکت نمود." (سند ساواک، شماره 204070 ه 21، تاریخ 3/3/1351)

در کنفرانس مزبور راجع به چگونگی افراد جهت مهاجرت به اسرائیل بحث می شود و موقعیت افراد یهودی هر کشوری بررسی می گردد.

نامبرده پس از شرکت در کنفرانس مزبور که ساعت 30/12 روز 26/2/51 در تل آویو تشکیل گردیده بود ساعت 25/5، روز 29/2/51 به تهران وارد گردیده است.

سند دیگر درباره مساعی مشترک انجمن کلیمیان با سازمان های صهیونیستی در جهت انتقال یهود ایران به فلسطین تحت اشغال صهیونیسم چنین می گوید:

"ساعت 35/10 روز 14/11/51 آقایان حبیب القانیان رئیس انجمن کلیمیان تهران و اسحق مرادی وسیله هواپیمای شرکت هوایی بی ـ او ـ ا ـ سی عازم اسرائیل شدند که در کمیته ای که از طرف مگبیت و آژانس یهود تشکیل گردیده شرکت نمایند.

در جلسات این کمیته در مورد وضع مهاجرت جوانان یهود به اسرائیل و جذب مهاجر بررسی خواهد شد.

نظریه سه شنبه: مسافرت نامبردگان فوق به اسرائیل جهت شرکت در جلسات مگبیت و آژانس مورد تأیید است.

جلسات مشترک اعضای انجمن کلیمیان تهران و نمایندگان رژیم صهیونیستی به منظور جمع آوری اعانه و پول جهت تقویت رژیم صهیونیستی و پشتیبانی از ماشین جنگی اسرائیل در مقاطع مختلف، به خصوص در دوران تقابل کشورهای عربی و رژیم اشغالگر قدس به وضوح در اسناد به جا مانده از آن دوران به چشم می خورد. اسناد ساواک حاکی ازتکاپوی گسترده و بی وقفه انجمن کبیمیان تهران و نمایندگان اسرائیل به منظور جمع آوری اعانه برای رژیم صهیونیستی در زمان وقوع جنگ سال 1973، میان اسرائیل و کشورهای عربی، معروف به جنگ رمضان (یا جنگ اکتبر و یوم کیپور) است:

ساعت 00/19 روز 22/7/52 جلسه انجمن کلیمیان تهران با حضور اعضاء انجمن آقای لوبرانی نماینده سیاسی اسرائیل در ایران، لوین معاون نماینده سیاسی اسرائیل، آقای عزری نماینده سابق اسرائیل در ایران و در حدود 20 نفر دیگر از یهودیان سرشناس و عضو کمیته های مگبیت تشکیل گردید.

دراین جلسه آقایان ابراهیم راد و حبیب اله القانیان و عزری پیشنهاد نمودند همان طوری که قبلاً کمیته های جمع آوری اعانه جهت کمک به اسرائیل به سرپرستی آقای لطف اله حی تشکیل گردیده بود مجددا تشکیل و سریعا نسبت به جمع آوری اعانه اقدام نمایند.

آقای لوبرانی نماینده سیاسی اسرائیل در ایران اظهار داشت که از تل آویو تلگرافی اطلاع داده اند که همزمان با سایر ممالک دیگر یهودیان ایران هم بایستی به اسرائیل کمک نمایند و بایستی مبلغ سی میلیون تومان جمع آوری شود. سپس آقای عزری نماینده پیشین اسرائیل در ایران ارقام روزانه جنگ را بیان و اظهار داشت این جنگ برای اسرائیل گران تمام می شود و بایستی هر چه زودتر دست اندرکار جمع آوری اعانه شد. سپس آقای القانیان اظهار داشت من کمک قابل توجهی به اسرائیل خواهم کرد و آقایان هم بایستی کمک نمایند. سپس آقایان دکتر کرمانشاهچی و ابراهیم راد در زمینه جمع آوری پول و کمک به اسرائیل سخنان مهیجی ایراد نمود." (سند ساواک، شماره 77318/20 ه 21، 24/7/1352)

براساس این قبیل دستورات صادره از مراکز صهیونیستی بود که انجمن کلیمیان از هیچ کوششی در جمع آوری کمک های نقدی از پول و طلا جهت ارسال برای خزانه رژیم صهیونیستی فروگذار نمی کرد:

"اخیرا کلیمیان تهران وجوه قابل توجهی به آقای رفیعی یکی از کارکنان آژانس یهود تحویل داده اند و نامبرده وجوه مزبور را به طلا و جواهرات تبدیل و با هواپیما به اسرائیل ارسال می دارد." (سند ساواک، شماره 999، تاریخ 23/3/1347)

جلسات مشترک سران انجمن کلیمیان ایران با مقامات رده بالای رژیم صهیونیستی و تعهد آنان مبنی بر جمع آوری کمک های مالی از یهودیان ایران برای اهداف توسعه طلبانه اسرائیل، یک موضوع قابل تأمل در تاریخ یهود ایران است که اسناد آن به فراوان در پرونده انجمن مزبور یافت می شود:

"در بازدید اخیری که هیئت اعزامی مگبیت (قسمت کمک به دولت و ارتش اسرائیل) از نقاط اشغالی جنگ اخیر اسرائیل با اعراب و سرحدات گولان [جولان] و شهرهای اسرائیل نموده بودند در جلسه آشنایی که با حضور کاتزیر رئیس جمهور و سپیر وزیر دارایی، موشه دایان وزیر دفاع و ابان وزیر امور خارجه اسرائیل برگزار گردیده بود، آقای حبیب القانیان رئیس انجمن کلیمیان و ابراهیم راد صاحب کارخانه کارتن سازی در حضور نامبردگان قول داده اند که پس از بازگشت به ایران سعی و اهتمام ورزند که نسبت به گذشته مبالغ قابل ملاحظه ای از کلیمیان ایرانی جهت کمک به اسرائیل جمع آوری نموده و با تبلیغات وسیع و دامنه دار یهودیان ایرانی را وادار به مهاجرت به اسرائیل بنمایند." (سند ساواک، شماره 60512/20 ه 21، تاریخ 14/1/1353)

نظریه سه شنبه: آقای حبیب القانیان سرمایه دار و بازرگان معروف کلیمی که از نعم و مزایای این کشور بیش از هر فرد ایرانی استفاده برده و می برد کشور اسرائیل را سرزمین اصلی خود دانسته و کلیمیان ایرانی را تشویق می نماید که در اسرائیل سرمایه گذاری نموده و از این رهگذر در جهت پیشرفت بنیه اقتصادی اسرائیل کمک می نماید و اصولاً در سرزمینی که به دنیا آمده و بزرگ شده و استفاده سرشار می برد برایش اهمیتی ندارد و همیشه خود را وابسته به اسرائیل می داند.

سران انجمن کلیمیان تهران به مقصود ایفای تعهدات خود در قبال رژیم صهیونیستی و پشتیبانی از اهداف و مطامع اشغالگران، از هیچ تکاپو و تلاشی دریغ نمی ورزیدند.

فروش زمین ها و اموال مربوط به یهودیان که تحت تکفل انجمن قرار داشت و صرف آن در جهت انتقال یهود ایران به فلسطین اشغالی یک نمونه از آن است:

"انجمن کلیمیان تهران چندی قبل زمینی به مساحت چندین هزار متر در بولوار الیزابت در بر خیابان میکده به وسیله اعانات یهودیان تهران خریداری و وقف گردیده بود که در آن زمین مدرسه [،] مسجد [کنیسه] و باشگاه ساخته شود بیش از 18 سال این زمین نگهداری گردیده بود و برخلاف موازین مذهب شرع و عرف یهود به وسیله انجمن کلیمیان به جای این که تبدیل به احسن شود زیرا متعلق به مال وقف ملی بود و اخیرا بنا به توصیه نمایندگی اسرائیل زمین مزبور به بهای زیادی فروخته شده است و بهای آن برای تشویق در امر مهاجرت یهودیان ایرانی به عنوان کرایه بار و مخارج گذرنامه و غیره در نظر گرفته شده است و مهاجرت یهودیان ایرانی نسبت به سابق رو به ازدیاد گذارده و هر هفته متجاوز از 50 خانواده یهودی به اسرائیل مهاجرت می نمایند.

نظریه منبع: در حدود 90% از موقوفه یهودیان ایران به نام انجمن کلیمیان تهران به ثبت رسیده است." (سند ساواک، شماره 37320/20 ه 4، تاریخ 8/8/1347)

پیوند و ارتباط بین انجمن کلیمیان تهران و اسرائیل به گونه ای عمیق و همه جانبه بود که سازمان ها و مأموران اسرائیلی، بنا به مقتضیات و شرایط وقت، تحت نام و پوشش این انجمن معامله و داد و ستد می کردند. در گزارشی از ساواک در این باره چنین آمده است:

"از سه ماه قبل تا کنون سازمان های دولت اسرائیل در ایران فعالیت شدید و چشم گیری در بینیهودیان ایران برای جلب آنان و فعالیت های سیاسی و مهاجرت گرفته اند به عمل آورده اند. از بدو تشکیل دولت اسرائیل تاکنون هیچگاه فعالیت علنی در بین یهودیان ایران نداشتند و اگر عملیاتی انجام می گردید [می گرفت] کاملاً در خفا بود ولی از سه ماه قبل تاکنون به طور علنی اقدامات زیر را انجام داده اند:

1 ـ سازمان دولتی اسرائیل در ایران خانه احمد قوام (قوام السلطنه) را که در خیابان کاخ واقع بود به نام انجمن کلیمیان ایران برای سکونت محل سفارت خریداری کرده است. برای این که مجوز خرید کسب شده باشد انجمن کلیمیان ایران که جنبه حقوقی دارد، به عنوان خریدار و واگذارنده محل سفارت تعیین گردید و در این باره بین انجمن و وزارت امور خارجه مبادله نامه شده است. انجمن خود را محق برای خرید یک ملک دانسته و وزارت امور خارجه هم با آنها موافقت کرده است.

2 ـ عزری سفیر فعلی اسرائیل در ایران و منوچهر امیدوار مسئول مهاجرین که هر دو تبعه سابق ایران هستند از ایران تغییر مأموریت خواهند یافت و به جای آنان اشخاص دیگری گمارده می شوند. سایر ایرانیانی که بعدا تبعیت اسرائیل پیدا کرده اند، نیز تغییر مأموریت پیدا می کنند.

3 ـ در کنگره صهیونیسم برای مهاجرت یهودیان به اسرائیل که شنبه هفته گذشته تشکیل شده، از ایران این اشخاص در آن شرکت کرده اند: حبیب القانیان سرمایه دار." (سند ساواک، شماره 3532، تاریخ 23/10/1347)

در برخی مواقع، انجمن کلیمیان ایران به نیابت از سازمان های صهیونیستی، نه تنها یهود ایران را موظف، بلکه تهدید می کرد تا به دولت اشغالگر صهیونیستی کمک مالی کنند:

"از ساعت 5/7 بعد از ظهر دیروز جلسه هفتگی انجمن کلیمیان تهران با حضور عنایت اله منتخب نایب رئیس، کهن دبیر، ابراهیم پاشا خزانه دار، روح اله مناسبیان، نورافشار، اسحق بروخیم، دکتر بروخیم، ایوب الیاهو، بینا، یعقوب کهنیم و حاجابراهیم اسحق اف اعضاء در محل انجمن تشکیل شد و بدوا راجع به لزوم کمک سرمایه داران یهودی ایرانی به دولت اسرائیل و تذکر و حتی تهدید مقامات آژانس یهود در تهران در این مورد به سرمایه داران یهودی ایرانی و همچنین تحت فشار قرار دادن و قائل شدن تبعیض درباره مهاجرین ایرانی در اسرائیل که منجر به بازگشت جمعی از ایرانیان با کشتی به ایران شده صحبت و مذاکره به عمل آمده و بعد راجع به ساختمان مؤسسات خیریه یهود در تهران و امور مربوط به کلیمیان صحبت و گفتگو شده و تصمیماتی اتخاذ گردید." (سند ساواک، شماره 989/314، تاریخ 8/3/1340)

توسعه بنگاه های بانکی و تعاونی در فلسطین اشغالی و در میان یهودیان ایرانی مقیم آن خطه،از دیگر تحرکات سران و اعضای انجمن کلیمیان تهران بود که طبق توافق با نمایندگان صهیونیسم جامه عمل می پوشید:

"ساعت 9 صبح روز 15/4/39 کمیسیونی با حضور سیگل رئیس اداره مهاجرت اسرائیل، ناسن رئیس آژانس یهود، نصرت اله منتخب عضو انجمن کلیمیان تهران، موسی کرمانیان عضو آژانس یهود، دکتر دوریل نماینده تجاری اسرائیل در محل آژانس تشکیل گردیده است. در این جلسه درباره توسعه بنگاه تعاون و بانک ایرانیان مقیم اسرائیل و رفع اختلاف نظر بین هیئت مؤسس آن در اسرائیل و همچنین نظر یهودیان مقیم ایران و انجمن کلیمیان تهران مذاکره به عمل آمده و قرار شده است انجمن کلیمیان مبلغ قابل ملاحظه ای که شایسته یهودیان ایرانی است برای ایجاد بنگاه تعاون بانکی جمع آوری نمایند و کمیسیون بدون اخذ نتیجه در ساعت 12 خاتمه یافته است." (سند ساواک، شماره 2/3/2020، تاریخ 20/4/1339)

انجمن کلیمیان ایران از طریق هماهنگی با مقامات و مسؤولان ادارات ذی ربط دوره پهلوی، مؤسسات و کانون های یهودی را از پرداخت برخی عوارض دولتی معاف می کرد. این در حالی بود کهسرمایه هنگفتی از یهودیان ایران جمع آوری و به خزانه رژیم صهیونیستی سرازیر می شد:

"ساعت 00/19 روز 29/9/49 جلسه انجمن کلیمیان با حضور اعضاء انجمن تشکیل گردید. در این جلسه پیرامون کمک های افراد خیرخواه خارجی مطالبی ایراد و آقای ابراهیم راد صاحب صنایع کارتن سازی ایران که غالبا کمک های مؤثری به مهاجرین به اسرائیل می نماید اظهار داشت، ما نباید از خارج کشور کمک بگیریم باید یهودیان ایران رأسا کمک نمایند. سپس پیرامون جلب موافقت شهرداری تهران در مورد عدم دریافت عوارض نوسازی از مدراس و مؤسسات خیریه مطالبی ایراد [کرد ]آقای لطف اله حی ضمن اقداماتی توجه بعضی مقامات را جلب و قرار شده است که آقای دکتر یگانه وزیر مشاور در جلسه ای ضمن دعوت از نماینده یهودیان در مجلس شورای ملی در این خصوص اقداماتی به عمل آورد. این جلسه در ساعت 30/22 پایان یافت." (سند ساواک، شماره 24423/20 ه 4، تاریخ 8/10/1349)

انجمن کلیمیان تهران ارتباط هدفدار تشکیلاتی با کنگره جهانی یهود برقرار کرده بود. سران و نمایندگان انجمن مزبور در نشست های رسمی این کنگره همواره حضور و مشارکت جدی داشتند.

در سند دیگر ساواک (شماره 77090/20 ه 21، تاریخ 14/3/1352) در این باره آمده است:

"اخیرا نامه ای از طرف کنگره جهانی یهود به عنوان انجمن کلیمیان تهران ارسال گردیده است که ترجمه آن به شرح زیر اعلام می گردد:

در جلسات قبلی که در پاریس داشتیم تصمیم گرفته شد کنگره آتی را در اسرائیل تشکیل دهیم. کنگره جهانی یهود در روز 27 ژوئن در تل آویو هتل شرایتون تشکیل می گردد و تا چهارم ژولای ادامه دارد. دو نفر از نمایندگان جامعه کلیمیان ایران را برای شرکت در این کنگره معرفی نمایید.

منشی کل ـ گرهارد ـ ریاگنر

نمایندگان اعزامی انجمن کلیمیان به مجالسصهیونیستی، معمولاً با سران و مقامات اسرائیل نیز دیدار و ملاقات کرده و جلسات ویژه داشتند:

"ساعت 00/12 روز 8/11/53 در دفتر آقای حبیب القانیان رئیس انجمن کلیمیان تهران واقع در خیابان شاه ساختمان آلومینیوم جلسه ای با حضور نامبرده و لطف اله حی نماینده اقلیت یهود در مجلس شورای ملی و خلیل نهایی رئیس مگبیت ایران برگزار می گردد. پس از مذاکرات مفصلی که به عمل می آید چنین تصمیم گرفته شده موقعی که هیئت مورد بحث جهت شرکت در کنگره جهانی یهود به اسرائیل مسافرت می نمایند با ژنرال ایگال آلون وزیر امور خارجه اسرائیل ملاقات و برای رفع گرفتاری های آقای مئیر عزری نماینده سابق سیاسی اسرائیل در ایران مذاکره نمایند و طرفداری خود را از نامبرده به مقامات اسرائیلی اعلام دارند.

به همین مناسبت قرار بر این شد که از طریق نمایندگی اسرائیل در ایران قبلاً وقت ملاقات از وزیر امور خارجه اسرائیل گرفته شود." (سند ساواک، شماره 60964/20 ه 21، تاریخ 12/11/1353)

سران، اعضا و نمایندگان انجمن کلیمیان تهران، در کنگره سالیانه سازمان جهانی صهیونیستی نیز معمولاً حضور و مشارکت فعال داشتند:

"از ابتدای خردادماه 47 عده ای از یهودیان ایران خود را آماده حرکت به اسرائیل نموده اند که در کنگره سالیانه صهیونیست جهانی یهود که در اسرائیل تشکیل می گردد شرکت نمایند. لذا آقای منصور کرمانیان و موسی کرمانیان عضو انجمن کلیمیان تهران و ابراهیم موره به اتفاق عیال خود که در حدود 9 نفر از یهودیان ایرانی می باشند به اسرائیل عزیمت نموده اند آقای ناصر بنایان عضو باشگاه ورزشی و کارمند بانک نیز همراه این عده مسافرت نموده است." (سند ساواک، شماره 11416/20 ه 4، تاریخ 16/3/1347)

شرکت فعال نمایندگان و سران انجمن کلیمیان ایران در اتحادیه جهانی کنیساها نیز نشانگر ارتباط سازمانی انجمن مزبور با اکثر سازمان ها و کانون هاییهودی یا صهیونیستی عمده در خارج ایران بوده است، که به یک نمونه از آن در ذیل اشاره می شود:

"احتراما سازمان اطلاعات و امنیت تهران اعلام داشته یازدهمین مجمع اتحادیه جهانی کنیساهای یهودی که از تاریخ 22 الی 27 نوامبر 1976 برابر با 1/9/35 الی 6/9/35 [تاریخ شاهنشاهی] در کشور اسرائیل (اورشلیم) منعقد می گردد از شخصیت های طراز اول یهودی از سراسر جهان دعوت به عمل آمده که در این مجمع شرکت نمایند، به همین مناسبت از یوسف کهن نایب رئیس مرکزی انجمن کلیمیان تهران و نماینده اقلیت یهودی در مجلس شورای ملی دعوت به عمل آمده است که در جلسات مجمع مزبور شرکت نمایند.

سازمان موصوف اشاره نموده سال گذشته نیز یوسف کهن در مجمع اتحادیه کنیساها شرکت و سخنانی پیرامون آزادی مذهب در ایران در تحت آیین شاهنشاهی و نیز موهبت هایی که با الطاف عالیه شاهنشاه آریامهر نصیب کلیمیان ایران گردیده ایراد نموده است.

سازمان مورد نظر در زمینه شرکت نامبرده در جلسات اتحادیه موصوف نظریه خواسته است مراتب جهت استحضار و صدور هر گونه اوامری از عرض می گذرد." (سند ساواک، تاریخ 26/5/[1356] 2535

انجمن کلیمیان تهران در همه زمینه ها، موضوعات و عرصه ها که مطمح رژیم صهیونیستی بود، به عنوان یک تشکیلات کاملاً مورد اعتماد و اطمینان در خدمت برنامه ها و طرح های آن رژیم عمل و انجام وظیفه می کرد:

"ساعت 15/10 روز 19/7/51 آقای موسی کرمانیان [به] وسیله هواپیمای بی ـاوـاـسی تهران را به سوی اسرائیل ترک نمود. آقای موسی کرمانیان برای شرکت در جلسه ای که جهت عقد قرارداد فرهنگ و اعزام راهنمایان زبان عبری در اسرائیل تشکیل می گردد به آن کشور مسافرت نموده است.

نظریه سه شنبه: جلسه مورد بحث برایانتخاب تعدادی از راهنمایان زبان و فرهنگ عبری که با حضور نمایندگان انجمن کلیمیان تهران در اسرائیل تشکیل می گردد که راهنمایان مزبور زیر نظر انجمن کلیمیان و صندوق ملی انجام وظیفه می نماید." (سند ساواک، شماره 43116/20 ه 21، تاریخ 27/7/1351)

پذیرایی و پشتیبانی تبلیغی و مالی از ورزشکاران اسرائیلی شرکت کننده در هفتمین دوره بازی های آسیایی تهران، از سوی انجمن کلیمیان که با هماهنگی نمایندگان رژیم صهیونیستی و آژانس یهود در تهران صورت گرفت، گویای ماهیت و ساختار این انجمن کلیمیان است:

"قرار است از طرف انجمن کلیمیان تهران در ساعت 00/20 روز 27/6/52 مجلس ضیافت شام به افتخار ورزشکاران اسرائیلی شرکت کننده در هفتمین دوره بازی های آسیایی تهران در هتل کینگز برگزار گردد. ضمنا در این ضیافت از عده ای از کارمندان نمایندگی اسرائیل در ایران، آژانس یهود و یهودیان سرشناس ایران نیز دعوت به عمل آمده است." (سند ساواک، تاریخ 25/6/1353)

همسویی انجمن کلیمیان تهران نسبت به رژیم صهیونیستی کاملاً در تاریخ فعالیت و کارنامه این تشکیلات آشکار است:

روز 21/6/51، از طرف نمایندگی اسرائیل در ایران و انجمن کلیمیان تهران ـ صندوق ملی یهود ـ تلفنی به افراد سرشناس یهود مقیم تهران اطلاع داده شده است که ساعت 00/16 روز 22/6/51 مجلس ختمی به مناسبت کشته شدن ورزشکاران اسرائیلی در دهکده المپیک مونیخ در کنیسای اتفاق (کلوپ عراقی ها) واقع در خیابان آناتول فرانس برگزار می گردد که در این مراسم شرکت جویند." (سند ساواک، شماره 43026/20 ه 21، تاریخ 22/6/1351)

مأخذ:

1. اقتباس از: سازمان های یهودی و صهیونیستی

::#در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، بهار 1384.