موساد

یکی از دستگاههای اطلاعاتی اسرائیل می باشد که به عنوان دستگاه اجرایی دفتر مرکزی اطلاعات و امنیت به شمار می آید. پیش از تشکیل رژیم صهیونیستی در سال 1948 این دستگاه در ارتباط با آژانس یهود بوده است. این دستگاه در آن زمان مأموریت سازماندهی انتقال سری یهودیان به صورت گسترده به فلسطین را به عهده داشته است. همچنین اسلحه مورد نیاز صهیونیستها برای مقابله با مردم فلسطین را فراهم می نمود.

موساد همچنین به عنوان دستگاه اطلاعات خارجی نیز عمل می نموده به نحوی که اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری کرده شبکه های عوامل در خارج را اداره نموده و با انجام فعالیتهای جاسوسی و ایجاد جنگ روانی بر علیه کشورهای عربی به ویژه ملت فلسطین در جهت سرکوب جنبش مقاومت و ترور رهبران آن تلاش نموده است. این سازمان به دستگاههای اطلاعاتی آمریکا در مورد اوضاع خاورمیانه نیز سرویس می داده است.

موساد از سه بخش زیر تشکیل گردیده است:

1) بخش اطلاعات:

این بخش مسئولیت جمع آوری اطلاعات و بررسی و تحلیل آنها را به عهده دارد.

2) بخش عملیات:

این بخش طرح عملیات ویژه در خصوص تخریب، گروگان گیری (ربودن افراد) و قتل آنان در چهارچوب طرحهای سازمان اطلاعات و امنیت کشور را به عهده دارد.

3) بخش جنگ روانی:

این بخش نقشه های لازم برای جنگ روانی را طرح ریزی نموده و ضمن بهره گیری از امکانات اطلاعاتی و عملیاتی به عملی نمودن طرحهای خود اقدام می نماید که عمدتا تضعیف روحیه معنوی ملل مسلمان و نشر تفکر صهیونیستی را دنبال می کند.

الف ـ پیدایش موساد:

در ماه مه سال 1948م/اردیبهشت 1327ش، سرانجام پس از یک و نیم قرن تلاش گسترده و همه جانبه رهبران و کانونهای یهودی و صهیونیستی، اعلامیه تأسیس دولت اسرائیل در سرزمین فلسطین صادر و آمال و وعده های پیشقراولان صهیونیسم تحقق پیدا کرد.

نویسندگان آمریکایی کتاب ارتباط خطرناک، با اشاره به نمای ساختمان بدون علامت، مخفی و سرّی موساد در خیابان حَدَر دَفَنا (Hadar Dafna) در فلسطین، نقش جامعه اطلاعاتی یهودیها را در پیدایش اسرائیل اساسی دانسته و معتقدند؛ موفقیت کامل اسرائیلیها در پدید آوردن دولتی یهودی در فلسطین، تا حد زیادی مدیون اطلاعاتی بوده که امروز آن را عملیات پنهان می خوانند.

تلاشهای اطلاعاتی همه جانبه یهودیها و پشتیبانی سرّی و پنهانی آمریکا، دو عامل و عنصر کلیدی در این حرکت بودند که این هر دو مورد، وابسته به یهودیانی بود که متعلق به خارج از اسرائیل بودند. در قلب این تکاپوی اطلاعاتی سازمانی سرّی قرار داشت که شای (Shai)خوانده می شد.

پس از تأسیس دولت اسرائیل، چون اولویتها و مأموریتهای اطلاعاتی جامعه صهیونیستی عوض شد و تغییر کرد، "دیوید بن گوریون" اولین نخست وزیر اسرائیل، شای را منحل و به جای آن سه سازمان اطلاعاتی جداگانه ایجاد کرد. سرویس اطلاعاتی نظامی که اساسا برای مقابله با ارتشهای عرب ایجاد شده بود و تحت کنترل وزارت دفاع قرار داشت. سرویس اطلاعات خارجی که "گاریل" (گورییل) (Guriel)کهنه کار آن را ریاست و اداره می کرد، بخشی از وزارت خارجه بود. بخش امور یهودیان که تحت عنوان "شین بت" (Shin-Beth) تجدید سازمان شده بود، توسط یک روس لاغراندام به نام "ایسر هارل" (Isser Harel) ریاست می شد و مسئولیت اطلاعات و امنیت داخلی را به عهده داشت.

در سال 1951 و به دنبال یک سری درگیریهای داخلی، تشکیلات اطلاعاتی اسرائیل دوباره دستخوش تحول شد. به جای بخش خارجی که قسمتی از وزارت امور خارجه به حساب می آمد.، آژانس جدیدی ایجاد شد که زیر نظر مستقیم نخست وزیر قرار می گرفت. این آژانس همان موساد بود که بعدا به صورت سازمانی افسانه ای درآمد. مسئولیت آن را به عهده "شیلوا" (Reuven Shiloah) گذاشتند.

گزارش مشترک و طبقه بندی شده سرویسهای اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا، متشکل از مدیریت عملیات ضد اطلاعاتی (DOCS) ، سازمان مرکزی اطلاعات (CIA) و سازمان اطلاعاتی دفاع [سازمان اطلاعات ارتش آمریکا(DIA) ] ، درباره پیشینه و پیدایش سرویس اطلاعات سرّی اسرائیل، معروف به موساد، بسیار حائزاهمیت است:

در سال 1948، هنگامی که قیمومت انگلستان پایان یافت، جمعیت یهودی فلسطین، اسرائیل را تأسیس نمود. در میان سازمانهای دولتی که ایجادشدند، واحد اطلاعاتی و امنیتی نیز وجود داشت که به سرویس اخبار (اطلاعات) شای معروف بود. این سازمان بازوی اطلاعاتی نیروی مقاومت زیرزمینی صهیونیستها [گروه تروریستی یهودی هاگاناه ]بود که در زمان قیمومت انگلستان، با تأسیس آژانس یهود [سخنوت] در سال 1929، در کنگره [جهانی] صهیونیستها در زوریخ سوئیس، دست به عملیاتی در مقیاس جهانی زد. در آن زمان آژانس یهود متشکل از صهیونیستها و غیرصهیونیستها، با شرکت و حضور فعالانه و گسترده آمریکاییان بود. [...].

این آژانس به عنوان پوششی برای "شای" به کار می رفت و عملیات مخفی خود را در اروپای غربی و ایالات متحده گسترش داد.

در آوریل سال 1951، نخست وزیر [دیوید بن گوریون] و کابینه اش...، به علت درگیریهای داخلی و عدم هماهنگی زیرمجموعه های شای شدیدا احساس خطر کرده و نسبت به دوباره سازی کامل ساختار اساسی و جامعه امنیت و اطلاعات اسرائیل تصمیم گرفتند.

این مأموریت به عهده مردی به نام "ریون شیلوا" گذارده شد. شیلوا رئیس این مرجع که کمیته سران سرویسها یا وعدت نام گرفته بو، سرویس اطلاعات و امنیت دریای و واحد نوبنیاد اطلاعات هوایی را در اطلاعات نظامی ادغام نمود. سرویس اطلاعات سیاسی را از وزارت خارجه جدا و مستقل نمود و در شکل سرویس اطلاعات سرّی (موساد) دوباره سازی کرد.

سرویس امنیت داخلی و ضدجاسوسی (شین بت)، غیر از تغییرات داخلی همچنان دست نخورده باقی ماند [...].

سرویسهای امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل، این ساختار را نسبتا بدون تغییر، در طی جنگهای اعراب و اسرائیل در اکتبر و نوامبر 1956، جنگ شش روزه در ژوئن 1967 و جنگ یوم کیپور [جنگ رمضان ]در اکتبر 1973، حفظ کردند. در اوایل 1963، درست قبل از بازنشستگی و کناره گیری، "بن گوریون"، کمیته ای را برای بررسی اوضاع تعیین و انتخاب نمود. او نگران آن بود که تأسیسات و تشکیلات امنیتی و اطلاعاتی که به سبب نقش او به عنوان نخست وزیر ووزیر دفاع، معمولاً رضایت بخش عمل می نمود، با کناره گیری وی، رو به زوال رود. [...].

در ژوئیه 1963، کمیته گزارش خود را تسلیم نخست وزیر جدید، "لوی اشکول" (Levi Eshkol) نمود. از جمله تغییرات براساس توصیه کمیته جابه جایی اختیار و مسئولیت شین بت از وزیر دفاع به نخست وزیر، جامه عمل پوشانده شد.

در فاصله کوتاه بین سپتامبر 1965 تا ژوئیه 1966، "ایسر هارل" رئیس قبلی "وعدت" و رئیس موساد به عنوان مشاور اشکول نخست وزیر در مسایل امنیتی و اطلاعاتی انجام وظیفه نمود [...].

به دنبال شکست و افت اطلاعاتی عنوان شده در جنگ یوم کیپور [رمضان]، دولت اسرائیل کمیسیون آگرانت را برای تحقیق مسائلی که مرتبط به عملیات جنگی و عملکرد سرویسهای امنیتی و اطلاعاتی بود تعیین کرد. کمیسیون در گزارش کوتاه و مقدماتی خود در آوریل 1974، پیشنهاد تقویت و فعال نمودن پست مشاورت مخصوص نخست وزیر را در امور امینت و اطلاعات مطرح نمود [...].

از سال 1974 تا 1976، توصیه های گزارش مقدماتی کمیسیون "آگرانت" اعمال شد. نخست وزیر ارتشبد مخصوص "رهاوم زیوی" (Rahavam Zeevi) را به عنوان مشاور مخصوص خود برگزید [...]. در اکتبر 1976، زیوی از این پست استعفا داد و سرتیپ بازنشسته، و رئیس قبلی اطلاعات نظامی "یهوشافت هرکابی" (Yehoshafat Harkabi) جانشین وی شد.

ب ـ اهداف:

براساس اسناد و اطلاعات طبقه بندی شده سرویسهای اطلاعاتی، امنیتی و جاسوسی آمریکا، اهداف و مقاصد اساسی سرویسهای اطلاعات و امنیت اسرائیل عبارتند از:

1ـ کشورهای عربی؛ توانایی و قدرت آنها، مقاصد و نظریاتشان درباره اسرائیل، روابط آنها با شوروی و سایر قدرتها، تأسیسات رسمی و نمایندگان آنها در سرتاسر جهان، رهبران، سیاستهای داخلی و سیاستهای بین اعراب، خصوصیات اجتماعی و نظامی، آمادگی نظامی و دیگر امورات جنگی [آنها].

2ـ جمع آوری اطلاعات درباره سیاستهای سرّی ایالات متحده و یا تصمیمات آن [...].

3ـ جمع آوری اطلاعات علمی در آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته.

4ـ تصمیمات و سیاستهای دولت شوروی و کشورهای اروپای شرقی در قبال اسرائیل و مسائل و مشکلات مهاجرت یهودیها از این مناطق.

5ـ نظارت و تعقیب همه فعالیتهای ضدصهیونیستی در سراسر جهان.

6ـ جمع آوری اطلاعات سیاسی و اقتصادی در همه مناطق مورد توجه و علاقه خود، نظیر آفریقا.

ج ـ تشکیلات سازمانی:

1ـ سرویسهای اطلاعاتی:

مرجع اصلی اطلاعات و امنیت اسرائیل، [با نام عبری] "وعدت راشه ای هاشروتیم" (کمیته سران سرویسها) است که معمولاً به نام "وعدت" شناخته می شود. وعدت فعالیتها و عملیات اعضای خویش را هماهنگ می سازد. "موساد لتافکدیم میوچادیم" (سرویس اطلاعات سرّی)، با اسم معمول و شناخته شده موساد، مسئولیت عملیات خارجی را عهده دار و تحت نظر و تابع نخست وزیر است.

"شروت بیتاچون کلالی" (امنیت داخلی و ضدجاسوسی) معروف به شین بت، مسئول کلیه امور امنیتی و تحت نظر مستقیم نخست وزیر است.

اگاف مودین (اطلاعات نظامی) مسئولیت اصلی اطلاعات استراتژیکی نظامی و اطلاعات ارتباطاتی را عهده دار است و تحت فرماندهی رئیس ستاد ارتش قرار دارد.

بر این اساس؛ تشکیلات مرکزی جامعه اطلاعات و امنیت اسرائیل وعدت نام دارد که وظیفه اصلی و اولیه آن هماهنگی کلیه فعالیتهای امنیتی و اطلاعاتی در داخل و خارج اسرائیل است. وعدت متشکل از اعضا، سرویسها و عناصر زیر است:

1) رئیس موساد، 2) رئیس اطلاعات نظامی، 3) رئیس شین بت، 4) رئیس کل بازرسی، 5) مدیرکل وزارت امور خارجه، 6) رئیس مرکز تحقیقات و طرح ریزی وزارت امور خارجه، 7)مشاورین سیاسی، نظامی، اطلاعاتی و ضدتروریستی نخست وزیر.

... رئیس موساد ریاست وعدت را به عهده دارد و به همین میزان به طور مستقیم در برابر نخست وزیر مسئول است. اعضا و عناصر وعدت از موقعیت و مقام نسبتا مساوی و برابر برخوردار هستند.

رئیس موساد که سمت ریاست وعدت را نیز به عهده دارد، به عنوان مقام عالیرتبه، از یک نوع برتری در برابر بقیه اعضای وعدت برخوردار است و به همین علت عنوان "میمون" (Memune) را به همراه دارد [...]. هرچند که در واقعیت، رئیس اطلاعات نظامی، هم اکنون ریاست موساد را از جهت قدرت و اهمیت تحت الشعاع قرار داده است. این موضوع ناشی از ادامه اعتماد و تکیه اسرائیل به قوای نظامی و ارتش در حفظ بقای ملی و حراست از موجودیت جامعه اسرائیلی است.

موساد مسئول جمع آوری اطلاعات خارجی و نیز اداره و اجرای برنامه های عملیات مخفی در خارج از اسرائیل است.

شین بت مسئول ضداطلاعات و امنیت داخلی است.

2ـ ساختار:

گزارش طبقه بندی شده سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) و دیگر سرویسهای امنیتی ایالات متحده، در خصوص ساختار و نظام سرویس اطلاعاتی موساد، حمایت از آن دارد که این سازمان از هشت اداره تشکیل شده است:

1ـ طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی. 2ـ جمع آوری. 3ـ عملیات سیاسی و روابط وابسته. 4ـ پرسنلی، مالی، لجستیکی و امنیت. 5ـ آموزش و تعلیمات. 6ـ تحقیقات. 7ـ عملیات تکنیکی. 8ـ تکنولوژی.

در غیبت رئیس موساد مدیر اداره طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی به عنوان رئیس عمل می کند. در حالی که در سالهای قبل، در این گونه شرایط، رئیس اداره جمع آوری به عنوان رئیس موساد انجام وظیفه می کرد.

اداره جمع آوری مسئول اجرای عملیات مخفی خارجی و ایجاد مقدمات، تهیه و تولید گزارش از منابع مخفی است. این اداره بزرگ ترین واحد موساداست.

ادارات منطقه ای تحت کنترل اداره جمع آوری و اداره عملیات سیاسی و روابط وابسته عبارتند از:

1ـ آمریکای مرکزی 2ـ آمریکای جنوبی 3ـ اروپای شرقی و شوروی 4ـ آفریقا، آسیا و اقیانوسیه 6ـ حوزه مدیترانه و خاورمیانه 7ـ اروپا 8ـ آمریکای شمالی.

این تقسیم بندی نشان از گستره فعالیتهای مخفی و عملیاتی موساد در جهان امروز دارد.

3ـ اعضای سرویس اطلاعاتی اسرائیل:

آمار و اطلاعات طبقه بندی شده آمریکا درباره آمار و ارقام کارکنان سرویس اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل، که در مارس 1979 تهیه شده حاکی است: حدود 1500 تا 2000 نفر پرسنل در موساد مشغول خدمت بوده که 500 نفر از آنان دارای درجه افسری هستند. شین بت حدود 1000 پرسنل دارد که 550 نفر از آنان درجات نظامی دارند. در سرویس اطلاعات نظامی حدود 7000 پرسنل [بیش از سه برابر موساد] فعالیت دارند که 450 نفر آنان افسر و بقیه به عنوان شاغل و کارمند غیرنظامی رده بندی شده اند. تعداد کارکنان رسمی مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی وزارت امور خارجه بین 75 تا 100 نفر، افراد پلیس 12000 نفر و گارد مرزی 6000 نفر هستند. این آمار، کارکنان و پرسنل غیررسمی و نیز مأموران و نیروهای جذب شده غیرکادر این سرویسها را شامل نمی شود.

د ـ وظایف:

براساس گزارش سرّی سرویسهای آمریکایی؛ موساد مسئول جمع آوری اطلاعات خارجی، عملیات سیاسی و فعالیتهای ضدتروریستی است. در انجام مأموریت جمع آوری اطلاعات صحیح و مثبت، وظیفه اصلی موساد در اجرای عملیات انسانی، علیه کشورهای عرب، مقامات و نمایندگان رسمی و تأسیسات آنها در سراسر جهان تنظیم شده است.

خصوصا در اروپای غربی و ایالات متحده، در هر نقطه که منافع ملی اعراب، با منافع اسرائیل در خاورمیانه، اصطکاک پیدا کند، موساد به جمع آوری اطلاعات در زمینه آمادگی، وضعیت روحی و روانی،تسلیحات، تجهیزات و چگونگی اداره و رهبری هر یک از ارتشهای عرب که در صورت بروز جنگ می تواند وارد کارزار علیه اسرائیل شود، می پردازد. [...].

از سوی دیگر، موساد مسئول تحریکات کاملاً حساب شده، آزردگی ها و مزاحمتهایی برای ایجاد فضای عدم اعتماد متقابل در میان اعراب نیز می باشد. [...] ردیابی و خنثی سازی تبلیغات منفی اعراب [علیه اسرائیل] از دیگر وظایف آن است.

لبنان به سبب جمعیتهای مختلف مسیحی [مارونی ها]، دروز (Druze) و مسلمانان جاذب ترین کشور برای طرحهای اطلاعاتی است. اسرائیلی ها در لبنان دارای تشکیلات مخفی بوده و عملیاتی را در این کشور همسایه شمالی انجام می دهند [...].

موساد علاوه بر اجرای عملیات علیه اعراب، در کشورهای اروپای شرقی و غربی نیز از آنها اطلاعات جمع آوری می کند.

کوششهای موساد در جمع آوری اطلاعات، به خصوص در شوروی، ایالات متحده و سازمان ملل متحد ـ که تصمیمات و خط مشی آن می تواند بر اسرائیل و اهداف صهیونیسم تأثیر و انعکاس داشته باشد ـ متمرکز شده است.

برای موساد، هدفهای اسرائیل در کشورهای غربی به همان میزان که درباره بلوک شرق یادآوری شد از اهمیت مساوی برخوردار است. موساد، اطلاعاتی در قبال سیاستهای کشورهای غربی، واتیکان، و سازمان ملل متحد، درباره خاورمیانه جمع آوری می کند. تلاش در افزایش معاملات تسلیحاتی که به نفع نیروهای ارتش اسرائیل است و کسب اطلاعات برای بهره برداری در جهت خاموش نمودن دستجات ضداسرائیلی در جهان غرب به عهده موساد است.

ه ـ حوزه های عملیاتی:

عملیات خارجی موساد به دو طبقه اصلی تقسیم می شود:

طبقه اول در خاورمیانه، به عنوان خط اول دفاعی و طبقه دوم در قسمتها و مناطق دیگر جهان است. مقر موساد در خارج از منطقه عربی خاورمیانه،اکثرا تحت پوششهای دیپلماتیک، در داخل سفارتخانه ها و کنسولگری های اسرائیل است [...].

موساد در ایالات متحده آمریکا، اکثر پایتختهای اروپایی، ترکیه و مراکز استراتژیک در آمریکای لاتین، آفریقا و خاور دور پایگاه هایی دارد. در ایران در دوران سلطنت پهلوی نیز این پایگاه ها مستقر بودند [...].

پایگاه موساد، با دو بخش جداگانه در یک پایگاه، در بعضی کشورها وجود دارد، که یکی برای جمع آوری مخفی به طور یک جانبه و دیگر برای روابط وابسته اطلاعاتی با سرویسهای خارجی است. برای مثال در حال حاضر، اسرائیل در پاریس، دارای یک سفارتخانه، یک کنسولگری و یک هیأت از وزارت دفاع است. تحت پوشش سفارت، موساد یک مدیریت جمع آوری کنترل منطقه ای و یک مدیریت عملیات سیاسی و روابط وابسته مربوط به کنترلهای منطقه ای دارد.

مجموعه مستقر در پاریس، در طی سالها، نقطه اتکاء فعالیتهای اطلاعاتی اسرائیل در قاره اروپا بوده است.

در سوئیس نیز اسرائیل دارای یک سفارت در برن و یک سرکنسولی در زوریخ است که پوشش لازم را برای افسران اداره جمع آوری که در عملیات یکجانبه دخالت دارند، به وجود می آورند. این تأسیسات دیپلماتیک روابط نزدیکی با کشور سوئیس در سطح داخلی نیز برقرار کرده و در زمینه عملیات آشکار، نظیر امنیت فیزیکی مقامات اسرائیلی و تأسیسات تجاری در این کشور و حفاظت اعضا و کادرهای اسرائیلی همکاری می کند. همچنین همکاری نزدیکی بین اسرائیل و سوئیس در زمینه های علمی و تکنیکی، مرتبط با عملیات اطلاعاتی و امنیتی برقرار است. مقامات سوئیسی سفرهای متعدد به اسرائیلی داشته اند و اسرائیلی ها نیز به طور مداوم به سوئیس رفت و آمد می کنند.

موساد با همکاری شین بت (سرویس امنیت داخلی و ضدجاسوسی اسرائیل آموزشهای تکنیکی را به سرویسهای اطلاعات و امنیت ترکیه و غنا تعلیم می دهد. مبادله تجهیزات و اطلاعات تکنیکی با سرویسهای اطلاعات و امنیت ژاپن نیز برقرار شده است.

در حال حاضر موساد با همکاری شین بت روابط وابسته ای با سرویسهای اطلاعاتی و امنیتی بیگانه از طریق عضویت در گروه کیلووات حفظ کرده است. این گروه تشکیلاتی است که با مسایل تروریسم عرب سر و کار دارد و مشتمل بر کشورهای آلمان [غربی سابق]، بلژیک، ایتالیا، انگلستان، لوگزامبورگ، هلند، سوئیس، دانمارک، کانادا، فرانسه، ایرلند، سوئد، نروژ و اسرائیل است.

علی رغم قطع روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و بسیاری از کشورهای آفریقایی، اسرائیل هنوز روابط وابسته خوب اطلاعاتی را با تعدادی از سرویسهای آفریقایی حفظ کرده است. اسرائیل با سرویس کنیا روابط دارد. در آفریقای مرکزی، اسرائیل هنوز در زئیر فعال است. در غرب آفریقا، اسرائیل سرویس امنیت و پلیس لیبریا را آموزش می دهد. اسرائیل همچنین در تأسیس سرویس اطلاعات نظامی غنا همکاری داشته است. در آفریقای جنوبی، اسرائیل روابطی با سرویسهای اطلاعات و امنیت آفریقای جنوبی دارد.

اسرائیل در طی سالها، در آمریکای لاتین بسیار فعال بوده است. یکی از بزرگ ترین موفقیتهای اطلاعاتی، دستگیری آدولف آیشمن از رهبران سابق نازی در آرژانتین بود.

کنسولگری اسرائیل در ریودوژانیر و پوششهای لازمه را برای پایگاه منطقه ای موساد فراهم آورده است، که کشورهای، برزیل، آرژانتین، شیلی و اروگوئه را شامل می شود. افسران اطلاعاتی این مرکز برای تعلیم سرویس اطلاعاتی آرژانتین به بوینس آیرس می روند [...].

اسرائیل روابط وابسته ای با سرویسهای امنیتی مکزیک، نیکاراگوئه، کاستاریکا، پاناما، جمهوری دومینیکن، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور و پرو نیز برقرار کرده است [...]. اسرائیل مدت زمانی در آسیای شرقی فعالیت می نمود. آنها آموزش اطلاعاتی را در اختیار دولت جمهوری چین (ملی) [تایوان ]قرار می دادند و روابط وابسته ای با آنان داشتند. اسرائیل با ژاپن، تایلند، اندونزی، و سرویسهای کره جنوبی نیز روابط اطلاعاتی دارد.

بزرگ ترین مرکز منطقه ای موساد در آسیای شرقی در سنگاپور است. رئیس پایگاه موساد به طورمکرر در سرتاسر این منطقه رفت و آمد داشته و با سرویسهای کشورهای مجاور در حال معامله و عقد قرارداد بوده است. اندونزی به عنوان یک کشور مسلمان، روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل ندارد. بنابراین روابط دوجانبه موساد ـ اندونزی خیلی محافظه کارانه است. نمایندگان موساد در سنگاپور مورد تأیید و تصویب سرویس اندونزی هستند. همچنین افسران موساد در جاکارتا نیز تحت پوششهای تجاری فعالیت می کنند.

و ـ شاخص ها و ویژگیهای جاسوسی:

سرویسهای جاسوسی و اطلاعاتی آمریکا درباره کارکنان، مأموران و کادرهای سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل، چهار شاخص و ویژگی را تحت عنوان معیارهای حرفه ای ارزیابی کرده و برشمرده اند:

1ـ درستی و تمامیت:

رؤسا و کارمندان عالیرتبه جامعه امنیت و اطلاعات اسرائیل دارای عالی ترین معیارهای حرفه ای در درستی و امانت داری [در قبال آرمان و اهداف اسرائیل ]بوده و این گونه استانداردها را بر اعضای زیرمجموعه خود اعمال می دارند [...].

2ـ کارایی:

سرویسهای امنیت و اطلاعات اسرائیل از بهترین نوع خود در جهان می باشند. پرسنل ماهر و تکنیکهای پیچیده، این سرویس را از تأثیر فوق العاده ای برخوردار کرده است... تشکیلات این جامعه از آغاز تأسیس اسرائیل، در جذب مجموعه تیمی توانا، تحصیلکرده و باسواد از اروپا و خاورمیانه کاملاً موفق بوده است... برای مثال پرسنل "گارد کهَنه" کاملاً به چهار یا پنج زبان خارجی مسلط هستند [...].

این سرویسها توانایی برجسته ای در زمینه های تشکیلاتی، و ضدجاسوسی و ارزیابی اطلاعاتی که از محافل یهود و دیگر منابع خود در سراسر جهان به دست می آورند، دارند [...].

3ـ امنیت:

طبق گزارشهای واصله، درجه امنیت فیزیکیمقرهای فرماندهی و ادارات مرکزی امنیت و اطلاعات نظامی و غیرنظامی در تل آویو بسیار عالی و بالاست. دو سرویس موساد و اطلاعات نظامی در ابتدا در یک مجموعه نظامی عظیم در قلب شهر قرار داشت. ساختمانها توسط گاردهای ارتش و موانع سیم خاردار محکمی حفاظت می شود. اطلاعات نظامی در همین محل باقی مانده ولی موساد هم اکنون بخشی از یک ساختمان چند طبقه که دارای دفاتر تجارتی است را در آن سوی خیابان این مجموعه نظامی اشغال کرده است. شین بت که قبلاً در چند ساختمان در شهر یافا مستقر بود در ژوئن 1970 به مکان جدیدی در شمال تل آویو انتقال یافت.

حدود 1000 نفر افسر کادر موساد و شین بت [دوره آموزشی] بازرسی کامل و طولانی امنیتی را گذرانده اند [...].

4ـ روشهای اخلاقی و انضباطی:

موساد و شین بت جزء ساختمان سرویسهای غیرنظامی اسرائیل هستند و نظامیان باید به وسیله امتحانات سرویسهای غیرنظامی پذیرفته شوند. کسانی که درای درجه دانشگاهی و در سنین 20 تا 30 سالگی باشند ترجیح داده می شوند.

پرسنل امنیت و اطلاعات که نمی خواهند و یا نمی توانند خود را باز زندگی بسته ای که مقررات امنیتی و ضروریات و خواص عملیات آن را محدود می کند، وفق و عادت دهند، برکنار شده و یا در صورتی که عملکردشان، سرویس یا کشور را به خطر اندازد، به سختی تنبیه می شوند.

ز ـ رؤسای موساد:

از ابتدای تأسیس موساد تا سال 1952، رویون شیلوا ریاست سازمان را به عهده داشت. شیلوا در زمان اعلام موجودیت اسرائیل، مشاور ارشد دیوید بن گوریون نخست وزیر وقت آن رژیم و از یاران قدیمی او در گروه شبه نظامی و تروریستی هاگاناه و سازمان اطلاعاتی شای بود. (نک : شیلوا، رویون)

در سال 1952، بن گوریون، ایسر هارل یکی از کهنه کاران جامعه اطلاعاتی یهود را به جای شیلوا به سمت ریاست موساد منصوب کرد. "ایسر هارل" تاسال 1963 این سمت را به عهده داشت. (نک : هارل، ایسر) در این سال مئیر آمیت جانشین هارل به عنوان رئیس موساد شد. (نک : آمیت، مئیر) آمیت نیز در سال 1967 از مقام ریاست موساد بر کنار شد و جای خود را به "زوی زامیر" داد. (نک : زامیر، زوی) نامبرده تا سال 1973 در این سمت باقی ماند و از این سال فردی به نام "ژنرال اسحاق هوفی" به ریاست موساد برگزیده شد. ژنرال اسحاق هوفی تا زمان تجاوز گسترده اسرائیل به لبنان در سپتامبر 1982 در این سمت باقی بود. در این ماه "ناحوم ادمونی" (Nachum Admoni) به جای وی به ریاست موساد منصوب شد. ادمونی نیز تا سال 1989 این سمت را برعهده داشت. پس از او نیز سایرت ماتکال به سمت ریاست موساد منصوب شد.

مآخذ:

1. استیون، استوارت: نخبه جاسوسان اسرائیل، ترجمه م. دانشمند، شرکت انتشاراتی پاژنگ، تهران، چاپ اول، 1371.
2. کاتز، ساموئل: جاسوسان خط آتش، محسن اشرفی، مؤسسه اطلاعات، چاپ اول، 1375.
3. اسناد لانه جاسوسی، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، شماره 11.
4. کاکبورن، اندروولسکی: ارتباط خطرناک، محسن اشرفی، مؤسسه اطلاعات، تهران، چاپ اول 1371.
5. تقی پور، محمدتقی: استراتژی پیرامونی، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، تهران، چاپ دوم، بهار 1385.
6. مرکز الدراسات السیاسیة و الاستراتیجیة بالأهرام: العسکریة الصهیونیة، قاهره 1974.
7. المسیری، عبدالوهاب: موسوعة المفاهیم و المصطلحات الصهیونیة، قاهره 1975.
8. کیلانی، هیثم: المذهب العسکری الاسرائیلی، بیروت 1969.