حیروت، حزب

نام حزب حیروت از کلمه عبری (تنوعات هاحروت) به معنی جنبش آزادی گرفته شده است. این حزب در ژوئیه 1948 پس از انحلال سازمان نظامی (اتسل) به دستور بن گورین و ادغام آن در ارتش جدید اسرائیل تشکیل شد و از همان ابتدا،رهبری آن را مناخیم بگین به عهده گرفت.

حزب حیروت یکی از تندروترین و افراطی ترین احزاب اسرائیل است و در عین حال ادامه جنبشی است که ژابوتنسکی رهبری آن را به عهده داشت. در سال 1937 سازمان تروریستی ارگون تزوای لئومی از جنبش آزادی جدا شد و در سال 1948 با جنبش اصلاحی ادغام شد و حزب حیروت را به وجود آورد. این حزب همواره خواستار تشکیل دولت یهودی از نیل تا فرات بوده و هیچ گاه از عقب نشینی رژیم صهیونیستی از سرزمینهای اشغالی سخنی به میان نیاورده است. و برای انتقال یهودیان به فلسطین اشغالی تلاشهای زیادی کرده است.

حزب حیروت صراحتا اعلام کرده است که شرق اردن جزیی از سرزمین تاریخی اسرائیل است همان طوری که رهبران حزب لیکود نیز ضمیمه کردن بلندیهای جولان و باقی ماندن در جنوب لبنان را با تکیه بر نیروهای محلی به صراحت بیان می کنند. در سال 1949، حزب حیروت به عضویت اتحادیه جهانی صهیونیسم درآمد و در سال 1963 گروه خاصی را در هیستادروت تحت عنوان آبی ـ سفید به وجود آورد.

از سال تأسیس حزب حیروت تا سال 1965 هیچ گونه تغییر و تحول بنیادی در رهبری و بدنه این حزب صورت نگرفت ولی پس از این تاریخ دچار تنشهای شدیدی گردید. نخستین آنها تلاش ناموفق "مشموئیل تمیر" بود. تمیر در هشتمین کنگره حزب که در سال 1966 تشکیل شد سعی کرد که مناخیم بگین را از رهبری حزب کنار بگذارد ولیکن این کار وی به اخراج او و هوادارانش از حزب منجر شد. تمیر و هوادارانش پس از جدائی از حزب حیروت حزب (همری زهموفش) یا کانون آزاد را به وجودآوردند. حزب حیروت تا سال 67 در کابینه رژیم صهیونیستی شرکت نداشت ولی در آن سال از بگین برای شرکت در کابینه تجمع ملّی به پاست لیوی اشکول دعوت به عمل آمد.

در سال 1969 عیزر وایزمن به حزب حیروت پیوست و در سال 1970 به ریاست هیأت مدیره حزب برگزیده شد. از آن زمان اختلافاتی میان و ایزمن و دیگر اعضاء حزب به وجود آمد ولی بگین توانست در سال 1972 او را کنار گذارد.

در سال 1977 این حزب با لیکود ائتلاف کرده و در انتخابات شرکت نمود و حزب لیکود به موفقیت دست یافت و مناخیم بگین به نخست وزیری رسید. بعد از به قدرت رسیدن حزب لیکود در این سال حیروت دچار تحولات متعددی گردید که مهمترین آنها پیوستن جنبش "شلومتسیون" یا صلح صهیون به رهبری آریل شارون به حزب حیروت بود.

در سال 1980 بعد از اختلاف بین وایزمن و بگین، وایزمن از سمت وزارت جنگ استعفا داد و در اواخر همان سال از حیروت نیز اخراج گردید.

طرفداران حزب حیروت بیشتر از طبقات متوسط جامعه اسرائیل می باشند به همین جهت در همه نقاط فلسطین اشغالی هوادارانی دارد.

در مورد مسائل اقتصادی، این حزب طرفدار سرمایه داری و بخش خصوصی است و تلاش فردی برایش قابل قبول است و طرفدار لغو سوبسید و لغو قید و بندها در مورد بسیاری از کالاها و خدمات تجاری است. به همین جهت این حزب بعد از به دست گیری دولت اسرائیل، بسیاری از کمکهای مالی و سوبسیدها را که حزب ماپای تصویب کرده بود لغو کرد.

حزب حیروت خواهان تحکیم و تثبیت نفوذهیستادروت (فدراسیون یهودی کار) می باشد.

حزب حیروت با آن که با جنبش کارگری مخالف بود ولی در انتخابات هیستادروت یک لیست مستقلی براساس برنامه انفرادی تنظیم نمود و ارائه داد.

این حزب در مورد مسائل مربوط به سیاست خارجی طرفدار سختگیری نسبت به دولتهای عربی است همچنین خواستار دستیابی به مرزهای به اصطلاح تاریخی یهود است.

البته بسیاری از آراء و نظرات حزب حیروت در مورد سیاست خارجی و تصرف توأم با زور سرزمینهای عربی و این که این سرزمینها به عنوان جزئی از سرزمین تاریخی اسرائیل محسوب شود اجرا شده است.

حزب حیروت در کنار فعالیتهای سیاسی و فرهنگی خود یک روزنامه نیز منتشر می کند. و دارای تشکیلاتی بنام سازمان جوانان است که به "بتار" معروف می باشد (سازمان جدید صهیونیستها).

نهادهای تشکیل دهنده حزب حیروت عبارتست از:

1) کنگره بالاترین نهاد تشکیلاتی است و جلسات آن هر دو سال یکبار تشکیل می شود. اعضای کمیته مرکزی توسط کنگره انتخاب می شوند و تصویب برنامه ها و طرحهای حزب از دیگر وظایف کنگره است.

2) کمیته مرکزی، بعد از کنگره بیشترین سلطه را بر حزب دارد و انتخابات اعضای هیأت مدیره و دبیرخانه و همچنین معرفی کاندیداهای انتخاباتی از وظایف آن به شمار می رود.

3) هیأت مدیره، بعد از کمیته مرکزی در درجه سوم اهمیت قرار دارد. وظیفه هیأت مدیره دعوتبرای تشکیل جلسات کمیته مرکزی و ارائه مسائل مربوط به کمیته مرکزی برای تصویب است.

4) دبیرخانه، که نهاد اجرائی حزب است وظایف آن ایجاد هماهنگی میان نهادهای حزب و رسیدگی به کارهای روزمره می باشد.

5) گروه پارلمانی، که از اعضا مشترک لیکود تشکیل شده و در مورد لوایح پارلمانی نظر می دهد.

درباره مشارکت حزب حیروت در حکومت اسرائیل باید اظهار شود که این حزب تا سال 1965 به طور مستقل عمل می کرد اما بعد هم پیمانی با حزب "احرار" (آزادی خواهان) یکی از نیروهای زمینه ساز تشکیل حزب لیکود گردید و در کارهای دولت و مجلس سهیم شده این حزب همچنین در دولت "لیوی اشکول" و "گلدامایر" نقش فعالی داشت، ولی از سال 1970 پس از تصویب قطعنامه 242 شورای امنیت سازمان ملل عقب نشینی کرد.

در سال 1977 که حزب لیکود به پیروزی رسید و مناخیم بگین به نخست وزیری انتخاب شد، این حزب بار دیگر وارد میدان سیاست شد. همچنین حزب حیروت "حکومت وحدت ملی" را بعد از انتخابات مجلس دوازدهم رهبری کرد.

در انتخابات پارلمانی نیز حیروت از ابتدا حضور فعال داشته است و بزرگترین و قدرتمندترین حزب تشکیل دهنده لیکود به حساب می آید. و نظرات سیاسی لیکود بیشتر بر گرفته شده از حزب حیروت است و دیگر احزاب تشکیل دهنده نقش حاشیه ای دارند.

مهمترین رهبران حزب حیروت عبارتند از: مناخیم بگین "اسحاق شامیر" دیوید لیوی، اربیل شارون، موشه آرنز و بنیامین نتنیاهو.

مآخذ:

1. الموسوعة الفلسطینیة: حیروت (حزب ـ)، جلد دوم، 1984.
2. روزنامه جمهوری اسلامی: تاریخچه احزاب سیاسی در فلسطین اشغالی، مورخه 9/3/1371.