اِبان، آبا

سیاستمدار صهیونیستی است که در سال 1915 در آفریقای جنوبی به دنیا آمد. در دانشگاه کمبریج انگلیس در امور مربوط به اعراب و شرق به تحصیل پرداخت. سپس به ارتش انگلیس ملحق شد و بنابه خواست خودش در سال 1941 برای کار در دفتر وزیر مختار (سفیر) انگلیس در مصر به قاهره منتقل شد و به عنوان افسر رابط بین انگلیس و آژانس یهود مشغول به کار شد. وی مدتی سمت استادی تدریس زبانهای عبری، عربی و فارسی را در دانشگاهها در اختیار داشت و از بدو شروع جنگ جهانی دوّم در فعالیتهای مربوطه به قوم یهود و جنبش صهیونیسم جهت به دست آوردن میهن ملی یهود و شناساندن آن به عنوان یک کشور مستقل و

آزاد شرکت فعال داشته است.

در سال 1946 در بخش سیاسی آژانس یهود به کار پرداخت و کارش به امور اعراب اختصاص یافت. به دنبال اعلام تشکیل دولت اسرائیل به عنوان نماینده آن در سازمان ملل متحد تعیین شد و تا سال 1959 در این منصب باقی ماند. وی همچنین با حفظ سمت از سال 1950 تا 1959 به عنوان سفیر اسرائیل در ایالات متحده آمریکا فعالیت می کرد.

از جمله ویژگیهای آبا اِبان دفاع [سرسختانه] وی از سیاست های اسرائیل ـ حتی سیاستهایی که اعضا با آنها مخالف بود ـ می باشد. مانند دفاع وی از تجاوزهای اسرائیل در نوار غزّه که در سال 1955 در سازمان ملل متحد به انجام رساند. این در حالی بود

که وی [قبلاً] طی نامه ای به بن گوریون، به سیاست اسرائیل در این رابطه اعتراض کرده بود.

پس از بازگشت به اسرائیل در سال 1959 [در پایان مأموریتش در آمریکا و سازمان ملل]، به حزب ماپای پیوست و وارد فعالیتهای سیاسی شد. چنانکه در مجلس پنجم به نمایندگی انتخاب گردید و سپس به عنوان وزیر مشاور منصوب شد. پس از استعفای زالمان آران در تابستان سال 1960، در دوران نخست وزیری بن گوریون وزیر آموزش و فرهنگ شد و برای مدت سه سال در این مقام باقی بود.

در سال 1963 در دوران نخست وزیری لیوی اسْکول معاون نخست وزیر شد و به عنوان نماینده نخست وزیر در پارلمان اسرائیل انجام وظیفه کرد. از سال 1966 تا 1973 در دولتهای لیوی اشکول و گلدامایر به سمت وزیر امور خارجه تعیین گردید و در اثر سخنرانی مهیجی که پس از جنگ شش روزه 1967 در سازمان ملل ایراد کرد معروفیت جهانی پیدا نمود.

مواضع وی نسبت به مواضع اِشکول و سپس مایر ـ معتدل تر بود. چنانکه این امر منجر به اختلاف نظر فیمابین گردید و از جمله باعث شد تا اسحاق رابین که در آن زمان سفیر اسرائیل در واشنگتن بود بدون اطلاع و هماهنگی وی، با اِشکول و سپس مایر ارتباط مستقیم برقرار کند. هنگامی که رابین دولت اول خویش را در سال 1974 تشکیل داد، [از عضویت در هیأت دولت ]کنار گذاشته شد. او در خلال سالهای 1984 و 1988 رئیس کمیته امور خارجی و دفاع مجلس بود. ولی علی رغم این امر، اسم وی در فهرست نامزدهای حزب کارگر برای انتخابات سال 1988 مجلس وارد نشد، و این باعث خشم یهودیان داخل و خارج اسرائیل گردید.

وی از کارشناسان و متخصصان در سیاست خارجی آمریکا و از نزدیکان شخصی دستگاه حاکمه آمریکا به شمار می رود و با جانسون رئیس جمهور آمریکا نقش مهمی در زمینه سازی جنگ 1967 داشت، مشارالیه در سخنرانی مردی توانمند بود و در نطق و بیان تسلط کامل داشت. در دوران فرایند صلح خاورمیانه (1994ـ1991) به نفع تضمین صلح و امنیت اسرائیل تا حدودی نرمی و ملایمت در برخورد با اعراب از خود نشان داد.

نامبرده دارای تألیفاتی است که مهمترین آنها کتابهای زیر می باشد: "صدای اسرائیل"، "صهیونیست و جهان غرب" و "قوم من" که کتاب اخیر به فارسی ترجمه شده و در ایران به چاپ رسیده است.

دیگر آثار وی عبارتند از: جنبش جدید ادبی در مصر، گردنه عدالت، مسائل اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه، بدعت توین بی، موج ناسیونالیسم، حییم وایزمن: مجموعه زندگینامه ها، واقعیت و مشاهده در خاورمیانه (مسائل خارجی)، اسرائیل در جهان، کشور من، اتوبیوگرافی، دیپلماسی نوین، میراث، تمدن، و یهودیان، گواه شخصی، و غیره.

در دوران اخیر، باز کردن حسابهای غیرقانونی در خارج اسرائیل سبب رسوایی وی گردید.

مشارالیه اخیرا خاطراتش را چاپ و منتشر کرده است.

مآخذ:

1. شریدة، محمّد: رهبران اسرائیل، بیژن اسدی و مسعود رحیمی، انتشارات کویر، 1378.
2. موسوعة السیاسة، مؤسسه العربیة للدراسات و النشر، جلد اول، چاپ سوم، 1990.