جوانان یهود ایران، سازمان

"سازمان جوانان یهود" از دیگر کانون های فعال یهودی ایران دوره پهلوی بود. این سازمان نیز ابتدا با هیأت مدیره ای که اعضای آن از یهودیان شناخته شده و معلوم الحال بودند، فعالیت خود را در سال 1334 شمسی آغاز کرد. حضور تأثیرگذار "آژانس یهود" و "آمریکن جوینت" و دیگر اشخاص و کانون هاییهودی و صهیونیست در این تشکیلات، موجب گردید تا از همان آغاز در مسیر مطامع و آرمان های صهیونیسم قرار گیرد.

سند ساواک در این خصوص به صراحت ماهیت و مأموریت صهیونیستی این سازمان نشان می دهد:

"سازمان جوانان یهود در سال 1334 تأسیس شده و اعضاء هیئت مدیره آن به شرح زیر می باشد:

1ـ رفائیل اریه بازرگان ساکن خیابان تخت جمشید تلفن 40576.

2ـ یوسف فرخ نیک کاسب پاساژ سینا.

3ـ کارمران کاسب.

4ـ الیاهو دانیال پور (رئیس سازمان) بازرگان ساکن خیابان پاریس تلفن 47233 و (هجره) [حجره] خیابان خیام کوی پاچنار تلفن 34647.

5ـ لطف اله تاجر ساکن خیابان لاله زار کوی برلن، تلفن 34647.

6ـ ادموند (خزانه دار سازمان) بازرگان.

7ـ دکتر داود برکهنی دکتر جراح شکسته بندی ساکن خیابان شاهرضا چهارراه روزولت.

اعضای سازمان را اغلب دانش آموزان مدارس یهود تشکیل می دهند ولی هیچ یک عضو رسمی سازمان نبوده و حق عضویت نمی پردازند.

اعضای هیئت مدیره که افتخاری کار می کنند، بر امور فرهنگی تسلط کامل دارند ولی اغلب ناصالح بوده و از بودجه ای که توسط انجمن خیریه جوینت امریکن، آژانس یهود در اختیار سازمان گذارده می شود سوءاستفاده می نمایند. گذشته از این بعضی مواقع هم برای تأمین مخارج از قبیل تشکیل اردو مبادرت به تشکیل و [برگزاری] جشن می نمایند. پول هایی که این سازمان خرج می نماید دو قسمت است یکی مربوط به اردوی جوانان که در تابستان تشکیل می شود و از جوانان مدارس یهود در آن شرکت می نمایند و وجوهی هم به طور محرمانهصرف می شود که از نحوه مصرف و مقدار آن اطلاعی در دست نیست.

آژانس یهود با این مؤسسه ارتباط نزدیک داشته و وظیفه دارد بین جوانان به نفع دولت یهود تبلیغ و آنها را به مهاجرت به اسرائیل تشویق نماید و اخیرا هم فعالیت این سازمان برای رفتن جوانان به اسرائیل شدید شده و از طرف سازمان فعالیت زیادی در مدارس یهود مشاهده می شود.

اغلب جلسات اعضای هیئت مدیره سازمان با حضور کارمندان آژانس یهود در سینما پلازا صورت می گیرد. ولی تشکیل این جلسات نامرتب می باشد." (سند ساواک، شماره 2ـ3ـ4524، تاریخ 20/11/1336)

ساواک در سال 1340، یعنی قریب چهار سال پس از تأیید گزارش مورد اشاره و تکرار برخی از مطالب آن، به نقش مؤثر ربی مئیر عزری نماینده رسمی رژیم صهیونیستی مستقر در ایران شاهنشاهی و سلیمان حییم و منوچهر امیدوار، از عناصر فعال تشکیلات صهیونیسم ایران در داخل سازمان جوانان یهود چنین اشاره می کند:

محترما به عرض می رساند

طبق محتویات پرونده سازمان جوانان یهود در سال 1334 تأسیس شد که اعضاء هیئت مدیره آن بدین شرح بوده است:

1 ـ رفائیل اریه بازرگان.

2 ـ یوسف فرخ نیک کاسب پاساژ سینا.

3 ـ کامران کاسب پاساژنیک.

4 ـ الیاهو دانیال (رئیس سازمان) بازرگان.

5 ـ لطف اله حی تاجر.

6 ـ ادموند (خزانه دار سازمان) بازرگان.

7 ـ دکتر داود برکهنی.

[...] آژانس یهود با این مؤسسه ارتباط نزدیک داشته و وظیفه دارد بین جوانان به نفع دولت یهود تبلیغ و آنها را به مهاجرت به اسرائیل تشویق نماید وگاهی در کلوپ کوروش کبیر اجتماع [نموده] و ربی عزری درباره لزوم مهاجرت جوانان یهود به اسرائیل برای آنها صحبت می نموده است. روز 15/5/37 منوچهر امیدوار رئیس کلوپ کوروش کبیر و عضو فعال حزب صهیونیست جهت شرکت در سمینار بین المللی یهود با خرج دولت اسرائیل به فلسطین عزیمت [کرده و] در غیاب نامبرده ربی عزری کارمند صدای اسرائیل و مأمور اعزامی دولت مزبور به تهران امور مربوط به کلوپ را عهده دار و جلسات کنفرانس های جوانان یهود را به اتفاق سلیمان حییم عضو فعال دیگر حزب صهیونیست در تهران اداره می نمودند و بنابر اطلاعیه های موجود در پرونده مرتبا جلسات آنان به نام سازمان جوانان یهود وابسته به کلوپ کوروش کبیر تشکیل گردیده است.

با توجه به موقعیت یهود در ایران شاهنشاهی، جای شگفتی نیست که سازمان جوانان یهود، حداقل در سال 1334 با اطلاع دستگاه های اطلاعاتی کشور فعالیت خود را آغاز و آشکار می کند، اما سال ها پس از آن، برای کسب پروانه فعالیت تشکیلاتی خود، اقدام می نماید.

این سازمان در سال 1348 طی نامه ای به لطف اله حی نماینده وقت یهودیان در مجلس شورای ملی و عضو انجمن کلیمیان ایران، از او در این باره تقاضای مساعدت و پشتیبانی می کند.

لطف اله حی نیز طی نامه ای به استاندار استان مرکزی در همان زمان، تقاضا می کند که دستور مجوز تشکیل آن را صادر نماید.

وزارت کشور نیز اسناد مورد اشاره را به ساواک ارایه می دهد و از آن دستگاه، نسبت به تأسیس سازمان جوانان یهود استعلام می کند.

این در شرایطی است که خود ساواک نیز آغاز فعالیت و تأسیس سازمان مزبور را در سال 1334 یعنی 14 سال قبل از آن اعلام کرده بود.

از مواد قابل توجه در اساسنامه سازمان جوانانیهود این است که، درآن تصریح گردیده تشکیلات مزبور به هیچ دسته و گروهی وابسته نیست و حق هیچ گونه فعالیت سیاسی را ندارد. ذیلاً به چند ماده از اساسنامه سازمان جوانان یهود، اشاره می شود:

"اساسنامه سازمان جوانان یهود ایران

ماده 1ـ این سازمان به نام سازمان جوانان یهود ایران خوانده می شود و به منظور اختصار به ذکر نام "سازمان" اکتفا می شود.

ماده 2ـ سازمان، سازمانی است صرفا ایرانی ـ غیر سیاسی ـ فرهنگی ـ تربیتی و غیر انتفاعی که به هیچ دسته و گروهی وابسته نیست و اعضاء حق هیچ گونه فعالیت سیاسی را به نام سازمان ندارند.

این سازمان به منظور هدف های زیر بنیانگذاری می شود:

الف) تمرکز فعالیت های فرهنگی و اجتماعی جوانان یهود ایران.

ب) شناسایی [...] ادبیات و تاریخ ایران و یهود.

ج) کوشش در راه اعتلاء فرهنگ ملی ایران و احیاء سنت های ملی و مذهبی.

د) کوشش در راه ارتباط فرهنگی جامعه یهود ایران و جوامع دیگر ایرانی و بالا بردن احترام و شخصیت جامعه یهود ایران.

ه) توسعه رشد اجتماعی جامعه ـ بالا بردن سطح فرهنگ عمومی جامعه و انتشار بولتن داخلی.

و) بالا بردن سطح علمی و اجتماعی جوانان به وسیله دایر کردن کلاس های مختلف و کوشش در راه تعلیم و تربیت نسل جوانان و نوجوانان با استفاده از پیشاهنگی (تحت سرپرستی سازمان ملی پیشاهنگی) و تشکیل کتابخانه و قرائت خانه."

اگرچه سازمان مزبور و دیگر تشکل های یهودی ایران، هیچگاه پایبند و مقید به مفاد اساسنامه و شعارهای فریبنده خود نبودند و یا خود را متعهد و موظف به اجرای آن نمی دانستند، اما قابل توجه است که سازمان جوانان یهود، پس از سالها فعالیت آشکارصهیونیستی، با گستاخی تمام، به طور علنی و رسمی مفاد اساسنامه خود را تغییر داده و پیوند خود را با صهیونیسم و رژیم اشغالگر قدس اعتراف می کند.

تصریح و تأکید به "آموزش زبان و رقص های عبری"،" ایجاد و تقویت رابطه بین ایران و اسرائیل"، "همکاری با کلیه سازمان های ایرانی و بین المللی" و... به طور مشخص، ماهیت سازمان و پیوند آن را با دیگر محافل صهیونیستی اعلام می کند. در ذیل به چند ماده از این اساسنامه اشاره می شود:

اساسنامه سازمان جوانان یهود ایران

1ـ سازمان به نام سازمان جوانان یهود ایران یا هخالوتص نامیده می شود.

2ـ مرکز سازمان در تهران است و سازمان می تواند در هر یک از شهرستان ها در صورت اقتضاء شعبه ایجاد نماید.

3ـ سازمان جوانان یهود هخالوتص سازمانیست مستقل و در صورت اقتضاء مرکز اجرائیه می تواند وابستگی بعضی از شعب آن را به دیگر سازمان های رسمی جوانان اعلام نماید.

4ـ هدف های سازمان به صورت زیر است:

الف) متشکل کردن جوانان یهودی در سراسر ایران.

ب) آشنا ساختن جوانان یهودی به تمدن و فرهنگ یهود و آموزش زبان و رقص های عبری.

ج) بالا بردن سطح معلومات جوانان یهودی ایران و ترویج هنرهای محلی.

د) ایجاد همبستگی های هر چه بیشتر جوانان ایرانی یهودی و غیر یهودی.

ه) تقویت روابط معنوی و فرهنگی بین دو ملت ایران و اسرائیل.

و) همکاری با کلیه سازمان های رسمی جوانان ایرانی و بین المللی.

این اساسنامه در شورای سالیانه فروردین ماه 1344 مورد تجدید و تصویب قرار گرفت.

مع الوصف اساسنامه سازمان مزبور مورد تأیید مقامات و دستگاه های ذی ربط رژیم پهلوی قرار گرفت و پروانه فعالیت آن پس از تأیید ساواک از سوی شهربانی کل کشور طی نامه شماره 12ـ6512، تاریخ 5/6/1349 صادر گردید:

از: شهربانی کل کشور(اداره اطلاعات)

به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور

موضوع: سازمان جوانان یهود ایران

بازگشت به شماره 1592/321 مورخ 22/5/49

پروانه سازمان مذکور طی شماره 12ـ6512 مورخ 31/5/49 صادر و به متقاضیان تسلیم اینک یک نسخه از اساسنامه به پیوست ایفاد ضمنا نشانی سازمان مورد بحث خیابان کاخ ـ کوچه هلالی شماره 35 می باشد.

رئیس شهربانی کل کشور. سپهبد مبصر

ساواک نه تنها از اهداف، برنامه ها و ماهیت این سازمان در تهران بلکه از شعب آن در شهرستانها نیز به خوبی اطلاع داشت. تبلیغ آرمان رژیم صهیونیستی و ترویج بی بند و باریهای غربی در میان جوانان، و به علاوه رفت و آمد اعضای سازمان جوانان یهود به فلسطین تحت اشغال صهیونیسم به عنوان فعالیت های غیرسیاسی تلقی شده است [!].

ساواک در سند شماره 5229/12، به تاریخ 7/4/1345 این موارد را خود چنین حکایت می کند:

"موضوع: سازمان جوانان یهود

عطف: 10527/321ـ25/2/45

هدف سازمان جوانان یهود (هخالوتص) به شرح زیر می باشد:

1ـ پیشرفت و آموزش زبان عبری در ایران.

2ـ آشنا کردن مردم با تمدن ملت اسرائیل بخصوص مردم شهری که در آن شعبه هخالوتص دایر شده است.

3ـ برانگیختن احساسات مردم البته یهودی ها بر ضد نازیسم و اقوام طرفدار هیتلر.

4ـ توسعه مذهب و کیش یهود.

5ـ آشنا نمودن جوانان با اوضاع دنیا بخصوص اوضاع سیاسی کشور اسرائیل.

6ـ آشنا نمودن جوانان با تمدن غرب و معاشرت دختران و پسران مثل غربی ها.

البته باید اذعان نمود که ظاهرا کاری به سیاست کشورهای دیگر ندارند ولی به نظر چنین نمی رسد زیرا طبق قانون اساسی اجتماعات در محل های مخفی، غیر قانونی به شمار می رود.

مرکز اصلی سازمان مورد بحث در تهران خیابان شاهرضا است که هر ساله یک عده از اعضاء به شعبات شهرستان ها در آن جا جمع و ترتیب برنامه هایی از قبیل سخنرانی و غیره برای آنان از طرف مقاماتی داده می شود.

گویا رؤسای شعبات در تهران و شهرستان ها دانشجو هستند و با حقوق مکفی استخدام می شوند و مدت سه ماه به اسرائیل می روند و در آن جا تعلیمات لازم را فرا می گیرند و سپس به ایران برمی گردند، البته زبان عبری را نیز یاد می گیرند تا در شعبه مورد نظر خود تدریس نمایند.

رئیس شعبه سازمان مذکور در سنندج جلال رفائیلی است که قبل از عزیمت به اسرائیل در "اُرت" ایران (مؤسسه صنعتی اسرائیل) تحصیل می کرده ولی به علت شرارت مورد غضب رؤسایش واقع گشت و طرد شد و بالاخره به اسرائیل رفت. سایر اعضاء اصلی سازمان مورد بحث عبارتند از سعید آقاجانی، فیروز زرینی، داریوش هاشمی، هرتصل اخوان."

اگرچه سازمان جوانان یهود نیز چون دیگر کانون های یهودی دارای تشکیلات مشخص و هیأت مدیره معین بود، اما در واقع مسؤول و هدایت کننده اصلی آن از سوی رژیم صهیونیستی انتخاب ومنصوب و اعزام می شد. در سند ساواک (گزارش شماره 5/232/20 ه 4، به تاریخ 27/3/1349) در این زمینه چنین آمده است:

"موضوع: سازمان جوانان یهود

عطف [به] 432/321ـ26/2/49

پاسخ موارد خواسته شده به شرح زیر اعلام می گردد:

1ـ آماده نمودن جوانان یهودی به امور سیاسی در اسرائیل است تا در موقع مهاجرت به آن کشور به مقررات سیاسی آشنایی قبلی داشته باشند.

2ـ گردانندگان جلسه موصوف عبارتند از: اسحاقیان دبیر دبیرستان اتحاد، سبزه رو، قاطان.

3ـ به غیر از معلمین افراد دیگری شرکت نداشته اند.

نظریه منبع:

جلسه مورد بحث با کوشش بریسکین (Briskin) سرهنگ ارتش اسرائیل و رئیس سازمان فرهنگی آژانس یهودی تشکیل شده است. ضمنا مقامات انجمن کلیمیان با دخالتهای شخص مزبور راضی نیستند."

در سند دیگر ساواک (گزارش شماره 24553/20 ه 4، تاریخ 15/44/1349)، ضمن اشاره به پشتیبانی مالی رژیم صهیونیستی و به علاوه وابستگی سازمان جوانان یهود به آن رژیم، درباره موقعیت بریسکین در داخل تشکیلات یهود ایران، آمده است:

موضوع: اظهارات اسحاق رکنی

اسحاق رکنی صندوق دار آژانس یهود در یک صحبت دوستانه اظهار داشت اخیرا نامه ای از اسرائیل به تهران رسیده که مبلغ 320000 ریال جهت شش ماه اجاره منزل سازمان جوانان یهود ایران آمده که تحویل بریسکین خواهد شد. وی امروز معلوم نیست که بریسکین با این وجه چه خواهد کرد.

نظریه شنبه: بریسکین سرهنگ ارتش اسرائیل[،] جوانان یهود ایران را بازیچه دست خود قرار داده و به عناوین مختلف آنها را سرگردان نموده است.

سند دیگر در اثبات تعیین و اعزام مسؤول "سازمان جوانان یهود ایران" از سوی رژیم صهیونیستی این گونه حکایت می کند:

"موضوع: آقای طوبی بیر 38 ساله تبعه اسرائیل

روز پنجشنبه 31/4/1350 ساعت 15/4 بامداد آقای طوبی بیر 38 ساله تبعه اسرائیل با هواپیمای شرکت هواپیمایی ال ـ عال وارد فرودگاه مهرآباد گردید. نامبرده به جای آقای بریسکین مسؤول جوانان یهود ایران تعیین و به تهران وارد شده است." (گزارش ساواک، شماره 22331/20 ه 21، تاریخ 5/5/1350)

صرف نظر از برنامه ها، اهداف و ماهیت سازمان جوانان یهود ایران و همچنین عملکرد دامنه دار آن در جهت مطامع صهیونیسم؛ نمایندگان اعزامی اسرائیل و کانون های صهیونیستی به طور مستقیم و مستمر با این تشکیلات در ارتباط بودند و پیوسته آن را تحت نظر و کنترل و مراقبت داشتند.

"موضوع: آقایان پروفسور ژوزف کارنی و شموئیل شینهار

بنابه دعوت آقای لیونه مسئول جوانان یهود در ایران ساعت 15/4 روز 26/5/51 به وسیله هواپیمای شرکت هواپیمایی العال آقایان پرفسور ژوزف کارنی استاد دانشگاه تخنیون و شموئیل شینهار که هر دو از حزب مپام اسرائیل هستند به تهران وارد که به وسیله آقای لیونه در هتل امپریال سکونت داده شدند نامبردگان جهت شرکت در سمپوزیوم سازمان جوانان به ایران دعوت شده اند.

نظریه سه شنبه: ورود نامبردگان به ایران جهت شرکت در سمپوزیوم سازمان دانشجویان یهود مورد تأیید می باشد." (گزارش ساواک، شماره 40866/20 ه 21، تاریخ 4/6/1351)

مأخذ:

1. اقتباس از: سازمان های یهودی و صهیونیستی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، بهار 1384.