عید استقلال

عید استقلال (Independence) معادل عبارت عبری "یوم هاعتسماءوت" است. اسرائیلیها در این عید تأسیس دولت صهیونیستی در 14 ماه مهبراساس تقویم میلادی و 15 ایار براساس تقویم یهودی را گرامی می دارند. فلسطینیان این عید را فاجعه و مصیبت می دانند؛ زیرا یادآور آوارگی آنان در نتیجه اشغال کشورشان توسط صهیونیستهای اشغالگر است. اگر پنجم ایار به روز جمعه یا شنبه بیفتد، صهیونیستها روز پنج شنبه را به عنوان تعطیلی رسمی در اسرائیل اعلام می کنند.

مراسم عید بر روی کوه هرتزل در بیت المقدس در نزدیکی گور وی آغاز می شود. سخنگوی کنیست، مراسم را با روشن کردن شعله ای آغاز می کند و سپس دوازده شعله به یاد دوازده قبیله عبری روشن می گردد و حاملان مشعل به راه افتاده، نمایش می دهند. رژه نیروهای مسلح اسرائیل و به نمایش گذاشتن جدیدترین سلاحها، مهم ترین بخش مراسم را تشکیل می داد که این بخش پس از سال 1968 متوقف گردید.

در حال حاضر رژه نظامی گروههای جدناع جایگزین رژه مذکور شده است. نمایشهای ورزشی و نشاط انگیز اجرا می شود و هدایای اسرائیل در این روز اعطا می شود. مراسم با شلیک گلوله های توپ که تعداد آنها با سالهای استقلال برابر است، خاتمه می یابد و به همین دلیل در سال 1988 چهل گلوله توپ شلیک شد.

در نظام فکری حلول گرایانه، یک جشن ملی، ابعاد دینی و مذهبی پیدا می کند و به همین دلیل شورای عالی حاخامی در اسرائیل تصمیم گرفت که مراسم با خواندن مزمورهای 107، 97 و 98 آغاز شود و با دمیدن در کرنا خاتمه یابد. گفتنی است که از کرنا فقط در مناسبتهای بزرگ دینی از قبیل عید تحویل سال (روش هشانا) استفاده می شود. همچنین این نهاد دستور داد تا عبارتهای زیر قرائت شود: "خدایا! دیدنِ آغاز رهایی را نصیب ما کردی؛ به ما این توفیق را عنایت فرما تا صدای کرنایی را که از آمدن ماشیح خبر می دهد بشنویم". در این عید نیز مانند تمامی اعیاد یهودی نمازها و نیایشها تعدیل می شود.

اگرچه این مناسبت ملی، رنگ و آبی شدیدا دینی پیدا کرده است، اما برخی از عناصر به اصطلاحمتدین در اسرائیل معتقدند که حاخامها آن گونه که باید و شاید بر اهمیت این مناسبت تأکید نکرده اند. عناصر یاد شده در عمل، بسیاری از موارد نمازها را تعدیل کردند و همچنین تصمیم گرفتند بخشهایی از تورات را بخوانند (سفر تثنیه 7/1، 8/18 و 30/1 تا 10). برخی خواهان لغو روزه در روز ویران شدن معبد و تصرف بیت المقدس توسط رومیها هستند؛ زیرا بیت المقدس بازپس گرفته شده و معبد سوم یعنی کشور صهیونیسم تأسیس شده است.

محافل غیردینی نیز برای این عید به سبک عید پسح سرودها و دعاهایی ساخته اند. حاییم حزاز به همین مناسبت "هگادا" را برای ارتش اسرائیل به رشته تحریر درآورد. اما وزارت معارف دینی اسرائیل دعاهایی را برگزید و تصمیم گرفت به شیوه عید پسح سه جام شراب به افتخار کشور اسرائیل، نیروهای مسلح و قوم یهود نوشیده شود. یکی دیگر از مراسم اضافه شده، اعلام تعداد سالهای سپری شده از تأسیس کشور اسرائیل پیش از دمیدن در کرنا هنگام نماز شب است.

ابداع کنندگان این مراسم از شیوه معمول در یهودیان یمن پیروی کرده اند؛ چرا که نمازگزاران سفارادی یمن با ذکر دعایی سالهای سپری شده پس از ویران شدن معبد را معین می کنند. نحوه اعلام سالها در این مراسم بدین ترتیب است که "ای برادران من!... امروز... سال از رهایی ما گذشته است و علامت آن نیز تأسیس کشور اسرائیل است". شاید تغییر نمازها و دعاها برای یک مناسبت ملی و همچنین پی ریزی عید استقلال به سبک اعیاد یهودی ـ به ویژه عید پسح ـ نمایانگر آمیختگی بعد دینی و ملی و مطلق و نسبی در یکدیگر باشد که خود نشان دهنده لایه حلول گرا در ترکیب چندلایه یهودیت است.

گروه "نگهبانان شهر" به عنوان یک گروه یهودی ضد صهیونیستی، روز استقلال را روز روزه گرفتن و عزا می داند و در آن پرچم اسرائیل را به آتش می کشد. کلمه استقلال در جهان سوم معمولاً به معنای رهایی یافتن یک کشور استعمار شده از زیر یوغ یکامپراتوری استعمارگر غربی به کار می رود. اما در مورد اسرائیل باید خاطرنشان ساخت که اعلام تشکیل دولت صهیونیستی در حالی صورت گرفت که مهاجرت صهیونیست با کمک امپریالیسم غرب موفق شدند بخشی از فلسطین را به اشغال خود درآورند و بخش عمده ای از ساکنان اصلی اش را بیرون نمایند و با استفاده از زور، خود را بر دیگران تحمیل کنند. به عبارت دیگر استقلال اسرائیل از دیدگاه فلسطینیانی که سرزمین خود را از دست دادند به معنای اشغال و تصرف است.

روز قبل از عید استقلال، روز یادبود نام دارد که در آن خاطره سربازانی که در جنگ 1948 کشته شدند، گرامی داشته می شود. اسرائیل در چهلمین سالروز تأسیس خود با تبلیغات گسترده، جشن بسیار مفصلی برپا کرد. اما شعله ور شدن انتفاضه فرصت را از صهیونیستها گرفت؛ زیرا فلسطینیها در رسانه های گروهی جهان مورد توجه خاص قرار گرفتند و ابتکار آنها در مبارزه همه روزه علیه دولت صهیونیستی در این رسانه ها منعکس گردید.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد پنجم، چاپ اول، پاییز 1382.