سانسور اخبار و اطلاعات در اسرائیل
با رشد و توسعه ابزار ارتباط جمعی و گسترش روند استفاده مردم از این ابزار، اطلاعات و اخبار بسیار سریع منتقل شده و حتی برخی معتقدند امکان پنهان داشتن بسیاری از خبرها، از بین رفته است. وجود رسانه های مختلف تلویزیونی و رادیویی و شبکه های ماهواره ای، رشد کمّی جراید و مجلات، سایتها و وبلاگهای شخصی در اینترنت و... همه و همه ابزاری برای درج اخبار و اطلاعات تازه و دقیق، از سراسر جهان به حساب می آیند که روز به روز بر تعدادشان افزوده می شود. رشد رسانه های جمعی و تولید اخبار جدید و دست اول به گونه ای است کهامروزه با ورود به اینترنت و مطالعه سایتهای مختلف، می توان از تازه ترین اخبار روز دنیا آگاه شد یا در مورد اتفاقات در حال وقوع با اختلاف چند ثانیه، کسب اطلاع کرد.
برخی نیز بر این عقیده اند که فلسفه سانسور ممانعت از انتشار اخبار و اطلاعات در سطح جامعه بوده و پذیرش آن به منزله پنهانکاری و عدم انتشار اخبارـ در معنای درست و واقعی آن ـ است چرا که پنهان کاری، برای برخی سیاستمداران و زمامداران، یک اصل اساسی بوده و رسانه های عمومی، مهمترین مزاحمان این افراد محسوب می شوند. از جمله رژیم هایی که برای پنهان سازی اخبار و اطلاعات، تلاش می کند، رژیم صهیونیستی است.
از آنجا که موضوع اشغال فلسطین و ایجاد بحران خاورمیانه توسط رژیم صهیونیستی، یکی از پر اهمیت ترین موضوعات خبری است، لذا این رژیم به شدت تلاش کرده از دستیابی رسانه ها و سایتهای اینترنتی به اخبار و حوادث مربوط به سرزمینهای اشغالی جلوگیری کند. از این رو، رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از پخش برخی اخبار و اطلاعات در داخل و خارج اراضی اشغالی، سانسور و فیلترینگ را نسبت به رسانه ها و سایر ابزارهای ارتباط جمعی اعمال کرده است.
محتویات
الف ـ وجود سانسور در اسرائیل:
رژیم صهیونیستی که داعیه برخورداری از حکومت مدرن و مطابق با استانداردهای جهانی دموکراسی را دارد همواره وجود سانسور و فیلترینگ در رسانه های داخل و شبکه های خبری صهیونیستی خارج اراضی اشغالی را رد کرده است. در حالی که برخی شواهد و مدارک، این ادعا را تکذیب کرده و حاکی از وجود سانسور شدید در این رژیم است.
1 ـ ادعای رژیم صهیونیستی در مورد نبود سانسور:
مقامات رژیم صهیونیستی هر بار پس از مطرح شدن مسئله سانسور در جامعه خبری این رژیم، خود را نخستین زخم خوردگان سانسور مطبوعات خوانده و به مستنداتی در تاریخ و تحولات معاصر فلسطین استناد می کنند که از جمله آنها اینکه، یهودیان ساکن فلسطین در سال 1863، دست به تأسیس دو نشریه زدند که حکومت عثمانی، از فعالیت آنها جلوگیری کرد و تلاش دوباره آنها در سال 1869، برای چاپ روزنامه در بیت المقدس با فشار مداوم و سانسور اطلاعات از سوی زمامداران وقت، مجدداً ناکام ماند در عوض مسئولان رژیم صهیونیستی، آنچه امروزه از سوی مردم و رسانه های این رژیم، "سانسور" نامیده می شود، را نظارت بر مطبوعات نامیده و دستورات مقامات سیاسی یا نظامی برای تغییر خبر یا عنوان اخبار را، نوعی همکاری اصحاب رسانه در فرایند دفاع از منافع ملی قلمداد می کنند.
بر این اساس منابع دولتی این رژیم مدعی اند که که نظارت بر فعالیت مطبوعات و رسانه ها به عنوان اقدامی قانونی و مجاز در نخستین اساسنامه های قانونی جوامع پیش از تأسیس این رژیم ملاحظه شده است. این منابع، ادعای خود را به سندی ارجاع می دهند که در سال 1945، یعنی سه سال قبل از اشغال فلسطین، توسط گروههای یهودی تصویب شده است. در همین راستا، سازمان اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی (امان) نیز تعبیر متفاوتی از سانسور را در رسانه ها ارائه می کند.
به گفته مقامات مذکور: "برخی اعمال سلیقه های دولتی در اخبار و اطلاعات مندرج در رسانه ها، نیازی حیاتی برای اسرائیل بوده و نباید آن را سانسور نامید. بلکه این کار برای حفظ تمامیت ارضیو محافظت از شهروندان در برابر دشمنان، صورت می گیرد. مثلاً درج اخباری که اطلاعات محرمانه ای را از داخل اسرائیل به خارج منتقل کند، ممنوع است. همچنین بیان اینکه بعضی اقدامات و فعالیتهای درازمدت اسرائیل، منطقه را تهدید می کند، ممنوع است".
2 ـ اظهارات منابع غیردولتی در مورد وجود سانسور در اسرائیل:
در کنار مواضع مسئولان رژیم صهیونیستی در قبال سانسور، مواضع بخش غیردولتی نیز قابل تأمل است. همواره، اولین قشری که فکر و اندیشه شان قربانی سانسور شده و از این بابت، متحمل خسارت می شوند، خبرنگارانند. آنها ساعتها برای تولید خبر و ویرایش آن، وقت صرف می کنند ولی به محض ارسال برای تأیید و چاپ، تیغ سانسور تمام زحمات آنان را به باد می دهد. "آلوف بن" یکی از خبرنگاران با سابقه رژیم صهیونیستی است. وی برای روزنامه هاآرتس قلم زده و متخصص در امور سیاسی و نظامی خاورمیانه است.
وی با اظهار تأسف از شیوع مجدد سانسور رژیم صهیونیستی، این اقدام را نقض قوانین بین المللی و بی احترامی به آگاهی و شعور اصحاب رسانه ها، قلمداد می کند. او معتقد است که وجود سانسور در رژیم صهیونیستی تنها خرسندی مسئولان نظامی این رژیم را به همراه داشته ولی باعث ناخرسندی میلیونها اسرائیلی در سراسر سرزمینهای اشغالی می شود به عقیده او: کلنل "مری ریگف" (سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی) تلاش دارد قوانین منسوخ سانسورـ که دولت انگلیس در سال 1917 در فلسطین بنا نهاده است ـ را نهادینه سازد.
وی معتقد است قوانینی که در مورد رسانه های سرکش آن زمان، لحاظ شده، در شرایط کنونیپاسخگو نخواهند بود از سوی دیگر روزنامه "فاکس نیوز" به قلم یکی از خبرنگاران یهودی خود به نام "بنیامین هاروی" مطالبی در نقد سانسور خبری در این رژیم نوشته است. او در این مقاله، با اشاره به جنگ 33 روزه اسرائیل با حزب الله، عنوان می دارد: "سانسور یکی از ابزارهای قدرتمند، برای حکومت اسرائیل است."
وی در پاسخ به دفاع برخی نظامیان از سانسور به عنوان "وسیله ای برای حفاظت از منافع ملت و دولت اسرائیل و کاهش بروز خطر از سوی دشمنان" آورده است: "آیا سانسور خبر مربوط به شلیک ناموفق چند موشک اسرائیلی یا انحراف مسیر چند موشک دیگر از اهداف مورد نظر، سلامتی اسرائیل و مردم را به خطر می اندازد؟ یا خبر از عدم آمادگی ارتش اسرائیل دارد؟" نویسنده مقاله مذکور می پرسد: "آیا سرپوش گذاشتن بر شکست برنامه های استراتژیک اسرائیل در جنگ 33 روزه هدف اصلی سانسور است؟"
همچنین برخی از شهروندان اسرائیلی، از وجود سانسور در رسانه های اسرائیل، انتقاد کرده و اظهار می دارند: "وقتی اتفاقاتی که در اسرائیل رخ می دهند را در شبکه های تلویزیونی کشورهای دیگر می بینیم، هم عصبانی می شویم وهم (از روی تمسخر) می خندیم. واقعاً مسئولان کشور فکر می کنند هنوز هم می توانند اخبار را سانسور کرده و هر طور خودشان می خواهند به مردم تحویل دهند؟"
ب ـ علل وجود سانسور در اسرائیل:
رژیم صهیونیستی مدعی است که سانسور در این رژیم بدان معنایی که در دیگر کشورها وجود دارد، اعمال نشده و اگر هم چیزی با این عنوان دیده می شود، صرفاً با هدف دفاع از مردم و دولت این رژیم است. خانم کلنل "سیما واکنین"، رئیس بخشسانسور ارتش این رژیم درباره علل وجود سانسور در اسرائیل اظهار می دارد: "نباید اجازه داد اطلاعات و اخبار حیاتی، از کشور کوچکی چون اسرائیل به بیرون درز کند و ما بر این اساس، نظارت قدرتمندی بر روی رسانه های اسرائیل داشته و خواهیم داشت".
وی در مورد رسانه های غیراسرائیلی مستقر در سرزمینهای اشغالی نیز معتقد است: "قانون برای همه یکی است، من از آن قدرتی برخوردارم که دستور دهم، هیچ کس حق انتشار هیچ چیز را ندارد. من قادرم یک روزنامه یا آژانس خبری را تعطیل کنم، من هر کاری بخواهم، می توانم انجام دهد و در این مورد، رسانه داخلی و خارجی فرقی نمی کند." او در مورد سانسور شدید خبری در طول جنگ 33 روزه عنوان می دارد: "سانسور خبری ما فقط به دلیل جلوگیری از اطلاع نیروهای حزب الله از موقعیت نیروهای اسرائیل بود.
ما با این کار قصد داشتیم از دستیابی حزب الله به اهداف خویش که همانا ضربه زدن به مراکز حساس اسرائیل بود، جلوگیری کنیم. مثلاً برخی از فرماندهان نظامی اسرائیل در مناطق شمالی (نزدیک مرز لبنان) مستقر بودند، ما نمی توانستیم با فاش ساختن محل استقرار آنها، خطر مرگ را به سویشان روانه کنیم."
مورد بعدی که اعمال سانسور بر آن مخالفت بسیاری را به همراه داشت، اینترنت بود. برخی نمایندگان کنست که پیشنهاد فیلترینگ اینترنت را داده اند، هدف این اقدام را ممانعت از، ترویج فساد، فحشا و آموزش نادرست موجود در سایتهای مذکور می دانند. "آمنون کوهن" یکی از نمایندگان کنست از حزب شاس و یکی از ارائه دهندگان طرح فیلتر کردن اینترنت به کنست، این اقدام را به نفع مردم اسرائیل می داند. به گفته وی، تعدادی از متخصصان کامپیوتر روی این مسئله کار می کنند.
"گیلاد لوهان" یکی از متخصصان کامپیوتر نیز در تشریح دلایل وجوب طرح فیلترینگ اینترنت معتقد است: "امروزه والدین، آگاهی کافی راجع به آنچه فرزندانشان در اینترنت مشاهده کرده یا می خوانند، ندارند." متخصصان فنی کامپیوتر و نمایندگان کنست، همگی مدعی تلاش برای جلوگیری از انحراف اخلاقی نوجوانان اسرائیل اند ولی چیزی که در طرح نمایندگان به کنست آمده، خلاف این قضیه را نشان می دهد، چرا که امضاکنندگان این طرح خواستار فیلتر شدن بسیاری از سایتهای خبری اینترنتی شده اند که لزوماً فساد و بی بند و باری را ترویج نمی کنند. این طرح در نوامبر 2007 در کنست بررسی و تصویب شده است.
ج ـ اقدامات رژیم صهیونیستی برای ایجاد سانسور :
رژیم صهیونیستی، به بهانه مسدود کردن سایتهای غیر اخلاقی، دسترسی به اینترنت را محدود کرده که این خود یکی از موضوعات بحث برانگیز داخل اسرائیل است.
دولت، همچنین در ادامه اقدامات خود، مبادرت به نصب نرم افزاری روی کامپیوترهای شخصی کرده تا مانع ورود کاربران به سایتهای ممنوعه شود. به همین دلیل استفاده کنندگان از اینترنت تنها مجاز به استفاده از برخی سایتهای منتخب رژیم صهیونیستی بوده و هر گونه تخطی آنان از قانون، موجب پیگرد قانونی و مجازات (جریمه نقدی) می شود.
همچنین مسئولان، به برخی از شرکتها و مؤساتی که به تحقیق و پژوهش در سایتهای مختلف نیاز دارند، اعلام کرده اند که برای کسب اجازه از مقامات قضایی و از بین بردن درصدی از محدودیتهای عمومی، به سایت www.peacefire.orgمراجعه کنند. جالب اینکه برخی وبلاگهای اسرائیلی با تمسخر این اقدام اعلام کرده اند که احتمالاً سایت peacefireخود در لیست سایتهای ممنوعه قرار گرفته است. دولت اسرائیل، همچنین به سانسور تئاتر دانشجویان اسرائیلی نیز مبادرت ورزیده بود که موجب خشم آنها شد. آنها با اعتراض به این اقدام خواستار توضیحات دولت شده و اعلام کردند: ما نه ترویج فحشا کرده و نه چیزی برخلاف قوانین یهود گفته ایم.
دانشجویان این اقدام دولت را برخلاف دموکراسی و آزادی که رژیم صهیونیستی از آن دم می زند. خواندند. عده دیگری از مخالفان طرح سانسور رسانه ها نیز، نظارت ارتش رژیم صهیونیستی بر اخبار رسانه ها را به دور از قواعد متداول اجتماعی در کشورهای پیشرفته خوانده و اعلام کردند نباید مطالب مغایر با سلایق ارتش را، از خبرها جدا و حذف کرد خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در اعتراض به سانسور اخبار از سوی رژیم صهیونیستی و دخالت این رژیم در عملکرد رسانه های داخلی و خارجی، این اقدام را، در تضاد با قوانین بین المللی در امر خبررسانی دانست.
رژیم صهیونیستی در پاسخ به اعتراض اصحاب رسانه و مطبوعات اعلام کرده است: "این تصمیمی است که دولت اسرائیل اتخاد کرده و تمام خبرنگاران و فعالان در عرصه مطبوعات باید به آن احترام گذاشته و طبق آن عمل کنند".
منابع مذکور افزودند: "ارتش اسرائیل از بابت وضع قوانین مذکور و اعمال محدودیت برای جراید و رسانه ها، به خود می بالد".
د ـ واکنش مردم اسرائیل نسبت به سانسور:
پس از تشدید اقدامات مسئولین رژیمصهیونیستی، قشرهای مختلف جامعه نیز مخالفتهای خود را با سانسور رسانه ها و فیلترینگ سایتهای اینترنتی ابراز کردند. گروهی این اقدام رژیم صهیونیستی را محکوم کردند و اقدام این رژیم در جهت منع کودکان و نوجوانان، از دسترسی به سایتهای غیراخلاقی را بهانه ای برای محدود کردن شهروندان، در دستیابی به اخبار و اطلاعات روز دنیا، عنوان کرده و از مسئولان دولتی پرسیده اند آیا سایت خبری و پربیننده NRG(یک سایت خبری غیردولتی در مناطق اشغالی) نیز تبلیغ فحشا می کرد که در فهرست فیلترینگ قرار گرفته است؟
همچنین برخی تجار و ادارات بازرگانی که نیاز به بازدید از سایتهای مختلف دارند، خواستار پاسخ مسئولان شده و معتقدند هدف دولت از فیلترینگ اینترنت، مبارزه با فحشا و فساد اخلاقی نیست. آنها با انتقاد از این شرایط اعلام کردند که حرفه آنها ایجاب می کند در سایتهای مختلف، اجناس و مواد مورد نیاز خود را جست وجو کنند. همچنین برخی از مراکز کامپیوتری و ارائه دهندگان سرویسهای اینترنتی، از این قانون ناراضی بوده و فعالیتهایشان در آستانه تعطیلی قرار گرفته است.
مقامات مؤسه "های تک" که عمده فعالیتش، در مورد ارائه خدمات اینترنتی و ابزار و وسایل مرتبط با آن است، با ناراحتی بسیار اعلام کرده اند: "قانونگذاران، مؤساتی چون ما را در تصمیمات خود، در نظر نگرفته اند". برخی این اقدام را "کاملاً مسخره" خوانده و بعضی دیگر نیز از وضع چنین قانونی در اسرائیل که مدعی دموکراسی و آزادی است، ابراز تأسف کرده و گفته اند شاید این مقدمه ای بر محدود کردن خدمات تلفن همراه باشد.
به اعتقاد آنان در آینده نزدیک، قوانین دیگری در منع استفاده از تلفن همراه یا اعمال محدودیت در ارائه خدمات و سرویسهای آن (مانند SMSاینترنتو...) به تصویب کابینه و کنست خواهد رسید رژیم صهیونیستی نیز در برابر اعتراضات مخالفان سانسور) چه در رسانه و چه در اینترنت(، خود را با کشوری مانند "سوریه" مقایسه کرده و اعلام داشته است، سانسور رسانه ای، یک اصل در حکومت داری است و بسیاری از کشورها از جمله سوریه از این تکنیک استفاده می کنند. مقامات مزبور در ادامه از تقدیر و تشکر مقامات آمریکایی، بابت "حمایت اسرائیل از آزادی بیان در این کشور" سخن گفته و حرکت خود در سانسور اخبار رسانه ها را مطابق استاندارد پخش اخبار و اطلاعات در آمریکا دانستند.
"آکیوا الدر" خبرنگار هاآرتس و مسئول بخش سیاسی و تحلیل خبر این روزنامه، از وضعیت سانسور در رسانه ها انتقاد کرده و می گوید: "ما نمی دانیم چه چیزی را باید و چه چیزی را نباید بنویسیم. همه رسانه های دنیا می گویند اسرائیل دارای بمب هسته ای است ولی وقتی از خود ما سؤل می شود که آیا اسرائیل بمب هسته ای دارد، باید بگوییم ما نمی دانیم. دامنه این مسئله (سانسور رسانه ای) مشخص نیست و ما خود هنوز نمی دانیم چه چیزی را باید گفته و چه چیزی را نباید بگوییم".
چنانچه از اظهارات مسئولان رژیم صهیونیستی و واکنش مردم و نهادهای غیردولتی برمی آید، سیاست سانسور در این رژیم نه برپایه حفظ سلامت اخلاقی جامعه، بلکه به منظور محدود کردن دسترسی به اخبار و اطلاعات صحیح است. نکته جالب توجه آنکه وظیفه سانسور اخبار و رسانه بر عهده یک نهاد نظامی قرار داده شده و وزارت ارتباطات رژیم صهیونیستی که قاعدتاً مسئول نظارت بر عملکرد وسایل ارتباط جمعی است، مسئولیت خاصی در این رابطه ندارد. هدف اصلی رژیم صهیونیستی از سانسور اطلاعات و اخبار، محدود کردن رسانه ها در درج آزاد خبرها و تحمیل تغییراتموضوعی و محتوایی در مطالب مندرج در رسانه ها است. تا بدین وسیله، چهره ای شایسته و موقر از اسرائیل، در تمام دنیا به نمایش درآید.
مآخذ:
- بولتن رویداد و گزارش، مؤسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 1386/11/13، سال دهم شماره 41، شماره مسلسل 375.
- www.mfa.gov.il.MFA/facts%20 About%20 Israel/cultre/the
- http://opennet.research/profiles/isarel.
- www.antiwar.com/hacohen/?artcleid=6894.
- www.foxnews.com/printer-friendly- wires/2006 Ju119/0,4675,Israel.
- warcensor ship,00.html.
- www.onlinecasionews.com/ocnv2-1/article/article.asp?id=13753.
- www.jpost.com/servlet/satellite? cid 1184613677658$$pagename=jpost/Jparticle/printer.
- http://muse.jhu.edu/logion? uri=/ournals/israel-studies/v002/2.1abramson.html.
- www.guerrillanews.com/blogs/16908/israeli- proud-of-censorship-the-press?r=5.
- http://dave-lucas. blogspot.com/2007/05/internet- cenrnet-censorship-coming- to-israel.html.
- http://lifeinisrael.blogspot.com/2007/09/israel-and-syrian-censorship.html.
- www.hasretz.com/hasen/objects/pages/printArticleEn.jhtm? item No=993635.
- www.thirworldtraveler.com/Amy-Goodman/AkivaElderIsrael Journalist.html.
