جذب و مهاجرت، وزارت
مهاجرت، یکی از مفاهیم نظری ایدئولوژی صهیونیسم برای تشکیل اسرائیل در سرزمین فلسطین و یکی از عوامل جبران کاهش ضریب رشد و کمک به تناسب جمعیت شهروندان یهودی و اعراب اسرائیل است. بنیامین نتانیاهو (وزیر دارایی مستعفی اسرائیل) در کنفرانس "هرتزلیا" که در دسامبر سال 2004 برگزار شد، یکی از نگرانیهای دولت اسرائیل را کاهش نرخ جمعیت عنوان کرد و اذعان داشت: "اگر جمعیت اعراب به 35 یا 40 درصد جمعیت در اسرائیل برسد، ما دیگر با یک دولت یهودی مواجه نیستیم، بلکه با دولت دو ملیتی روبه رو خواهیم بود".
در این زمینه کار ویژه های علمی، تکنولوژیک و صنعتی مهاجرت که زمینه ساز انتقال دانش و تکنولوژی روز به واسطه یهودیان تحصیلکرده وتربیت شده در کشورهای اروپایی، به اسرائیل محسوب می شوند قابل توجه می باشد. همچنین با توجه به اسکان مهاجران در شهرکهای واقع در مرزهای اشغالی 1967 و کار ویژه امنیتی این شهرکها برای اسرائیل، مسئله مهاجرت می تواند از پیامدهای امنیتی هم برخوردار باشد.
از این رو یک پست وزارتی به نام وزارت "جذب و مهاجرت" اسرائیل MOIA (Ministry of Immigrant Absorption) در کابینه های رژیم صهیونیستی تعبیه شده است تا سیاستهای لازم برای تشویق یهودیان برای مهاجرت به اسرائیل را پی ریزی کند. این وزارتخانه تسهیلات ویژه ای برای تشویق به مهاجرت و حمایت از مهاجران به اسرائیل را در برنامه کاری خود قرار داده است.
الف ـ ساختار و ارکان اجرایی:
وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل از 26 معاونت تشکیل شده که عبارتند از:
1) دفتر مرکزی وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل (MOIA) .
2) معاونت استخدامی.
3) معاونت امور انبار.
4) معاونت جذب کارشناسان علمی.
5) معاونت جذب مهاجرت.
6) معاونت دانشجویی و امور دانشجویان.
7) معاونت تحقیق و پژوهش.
8) معاونت فرودگاه "بن گوربون".
9) معاونت انتشارات.
10) معاونت اعطای تسهیلات اقتصادی ـ تجاری.
11) معاونت بازگشت یهودیان مهاجر ازاسرائیل.
12) معاونت امور عمومی.
13) معاونت اطلاعات مرکز.
14) معاونت دریافت درخواست اقامت.
15) معاونت سرپرستی شعبه های محلی.
16) معاونت تحقیق و اعطای کمکهای مالی.
17) معاونت جذب مهاجران اتیوپیایی.
18) معاونت امور حقوقی.
19) معاونت بودجه.
20) معاونت امور مالی.
21) معاونت امور مردمی.
22) معاونت منابع انسانی.
23) معاونت تربیتی.
24) معاونت امنیتی.
25) معاونت اطلاعات و سخنگوی وزارتخانه.
26) معاونت اصلاح و بهسازی خدمات.
این وزارتخانه دارای 17 شعبه محلی است که در شهرهای مختلف فعالیت می کنند. با توجه به اینکه هدف اصلی MOIA تبیین سیاستهای مختلف اقتصادی، سیاسی، علمی، فرهنگ، اجتماعی و... برای جذب مهاجر از کشورهای دیگر است. این شعبه ها باعث جذب نیروی انسانی فعال و ارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات در اسرائیل می شود. همچنین تقویت بنیه علمی و رونق بخشیدن به امور اقتصادی و بازرگانی نیز از جمله اهدافی است که دولت اسرائیل در قالب برنامه های وزارت مذکور آنها را دنبال می کند. منابع دولتی معتقدند که این وزارتخانه از طریق تبیین سیاستهای ویژه و اعطای امتیازات پرسود به مهاجران بازرگان و تحصیلکرده، نقش مهمی در جذب آنان داشته است. مهمترین ارکان اجرایی این وزارتخانه عبارتند از:
1 ـ دفتر مرکزی وزارتخانه جذب و مهاجرت:
Ministry Administration
این بخش وظیفه نظارت بر عملکرد سایر معاونتها و هدایت سیاستهای وضع شده برای جذب مهاجر و تلاش در تقویت و افزایش بازده این راهکارها را برعهده دارد.
همچنین وظیفه برقراری ارتباط با سایر نهادها و وزارتخانه های اسرائیل که مسئولیتی در جذب مهاجر به این کشور دارند مانند فرمانداریها، اداره امور عمومی، وزارت دارایی و... برعهده این بخش قرار دارد.
2 ـ معاونت جذب مهاجر:
Community Absorption Department
این معاونت مسئول سازماندهی امور نوین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای شناسایی و جذب مهاجر بوده و به طراحی فعالیتهای فرهنگی نظیر برگزاری جلسات سخنرانی، برپایی همایش و... مشغول است. این معاونت همچنین به راهنمایی مهاجرین برای یافتن کار و همکاری با سازمانهای دولتی و غیردولتی اسرائیلی می پردازد.
3 ـ معاونت جذب مهاجران تحصیلکرده:
Center for Absorption in Science
این معاونت در راستای جذب نیروهای تحصیلکرده و اهل علم، به شناسایی آنان مبادرت ورزیده و امتیازات ویژه ای را برای مهاجرت آنها به اسرائیل قائل می شود. طبق اعلام این معاونت، اعطای تسهیلات مالی قابل توجه و واگذاری پستهایمعتبر کشور به مهاجرین تحصیلکرده، از اقدامات ابتدایی این بخش بوده و چاپ و انتشار کتب، مقالات و تحقیقات علمی آنها و شناساندن آنان به جامعه اسرائیل، از دیگر وظایف معاونت جذب مهاجران تحصیلکرده به شمار می آید. این معاونت اهداف زیر را در برنامه های خود گنجانده است:
1 ـ تسهیل در مهاجرت تحصیلکردگان یا بازگشت اشخاص جلای وطن کرده (مشترک با معاونت بازگشت یهودیان مهاجر از اسرائیل).
2 ـ کمک، مشاوره و راهنمایی به تحصیلکردگان مهاجر برای یافتن مشاغل دلخواه.
3 ـ کمک به مراکز علمی و سازمانهای اقتصادی برای جذب مهاجران متخصص جهت ارتقاء تحقیق و توسعه در اسرائیل.
4 ـ همکاری و مشارکت در جهت تدوین سیاستهای جدید برای بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی مهاجران تحصیلکرده.
4 ـ شورای امور جذب مهاجر:
Community Absorption
شورای امور جذب مهاجر، مسئول سازماندهی مهاجران در بخشهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... است. این مرکز با دیگر مراکز دست اندرکار جذب مهاجر مانند: فرمانداریها، کمیته های محلی، شوراها و سازمانهای مهاجرپذیر، سازمانهای خیریه، سازمان جنبش جوانان، آژانس یهود و... در ارتباط بوده و از کمکهای آنها در جهت تحقق اهداف خود استفاده می کند.
5 ـ معاونت ارائه تسهیلات اقتصادی - تجاری:
این معاونت از تجار و بازرگانان برای تأسیسمراکز "تجارت آزاد" حمایت کرده و تسهیلات و امتیازات زیادی به آنها اعطا می کند. بنابر اظهارات مسئولین وزارت مذکور، این معاونت برنامه های زیادی برای تشویق بازرگانان و سرمایه گذاران در جهت مهاجرت به اسرائیل و توسعه اهداف تجاری و اقتصادی خود تدوین کرده است که از آن جمله می توان به اعطای وامهای کلان و مدت دار با بهره کم، اشاره کرد. اهداف این معاونت چنین عنوان شده است.
1 ـ کمک به دانشجویان و مراکز محلی برای ارتقاء سطح مهاجرت به اسرائیل در نواحی تجاری.
2 ـ ارتقای مزایای اقتصادی - تجاری اسرائیل برای مهاجران.
3 ـ کمک به ایجاد روابط اقتصادی و تجارت نوین توسط مهاجران.
4 ـ بهبود روابط و مراودات تجاری اسرائیل با سایر ممالک.
6 ـ معاونت بازگشت یهودیان مهاجر از اسرائیل:
Returning Residents Department
این معاونت وظیفه ترغیب به بازگشت اسرائیلیهایی که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند را برعهده دارد. این بخش با ایجاد امکانات رفاهی و اعطای تسهیلات معیشتی، مهاجرین از اسرائیل را تشویق به بازگشت می کند. این بخش همچنین یهودیان ساکن کشورهای دیگر را "تبعیدشدگان از سرزمین خود" خوانده و راهکارهایی را نیز برای مهاجرت آنها به اسرائیل در برنامه خود قرار داده است.
7- معاونت جذب مهاجران اتیوپی تبار:
unit for the Absorption of Immigrants Ethiopian
این معاونت وظیفه ترویج و تشویق یهودیان اتیوپی برای مهاجرت به اسرائیل را به عهده دارد. بنابه گزارش مسئولان اسرائیلی "وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل"، امکانات مناسبی برای مهاجران اتیوپی تبار در نظر گرفته است و از طریق سازمانهای یهودی آن کشور، به تبلیغ و تشویق مهاجرت به اسرائیل مبادرت می ورزد.
این معاونت مدعی است که از طریق آژانس یهود، هزینه سفر یهودیان اتیوپی تبار داوطلب مهاجرت به اسرائیل را پرداخت کرده و به محض ورود آنها به فرودگاه "بن گوریون"، آنان را برای اقامت در "منازل موقت" راهنمایی کرده و تلاش می کند که این مهاجران پس از چند هفته در منازل مناسب تری ساکن شوند. همچنین سازماندهی برنامه های اجتماعی و فعالیت در امور جامعه، تنظیم برنامه های آموزشی و پرداخت شهریه آموزشگاهها و... با همکاری این معاونت صورت می گیرد.
ب ـ برنامه ها و اقدامات جذب مهاجران:
"وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل" در راستای تحقق اهداف خود برای جذب مهاجر، فعالیتهای بسیاری داشته است. بنابر اظهارات مسئولین اسرائیلی، این وزارتخانه دارای شبکه ای با بیش از 30 مرکز اطلاع رسانی برای مهاجرت به اسرائیل است که این مراکز وظیفه کمک، راهنمایی و اعطای وام و سایر تسهیلات به تجار، دانشجویان و دیگر داوطلبان مهاجرت به اسرائیل را برعهده دارند. در مراکز اطلاع رسانی، تعدادی مترجم به زبانهای انگلیسی وروسی نیز حضور دارند.
یکی دیگر از راههای اطلاع رسانی در زمینه خدمات دولت اسرائیل به مهاجران، برگزاری تورهای مسافرتی است. وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل، تورهایی را برای دیدار از اسرائیل برگزار می کند و مسافران طی این سفرها، با تسهیلاتی که دولت اسرائیل به مهاجران می دهد، آشنا می شوند و پس از آن می توانند درخواست مهاجرت خود را توسط آژانس یهود یا دیگر سازمانهای وابسته به اسرائیل، به اطلاع Moia رسانده و پس از یک دوره کوتاه آموزشی به عنوان شهروند این رژیم، در اسرائیل مقیم شوند. مقامات این معاونت اظهار داشته اند که برای تحصیل مهاجرین بالای 17 سال در اسرائیل، تسهیلات حمایتی در نظر گرفته شده است و به همه مهاجران تا مدت 18 ماه پس از ورود به اسرائیل حقوق پرداخت می شود.
وزارت جذب و مهاجرت برای جلوگیری از ورود مهاجران غیرقانونی به اسرائیل، اقدام به تحویل "گواهینامه مهاجرت" Immigrants Certificateبه مهاجران تازه وارد کرده است و تمامی مهاجرینی که خواهان استفاده از کمکهای دولتی اند، ملزم به داشتن این گواهینامه خواهند بود.
از دیگر اقدامات این وزارتخانه، تأسیس مرکز "ال پن" (Ulpan) برای آموزش زبان عبری است. این مرکز در اقصی نقاط اسرائیل، شعبه دارد و در تمام سال، کلاسهای آموزش زبان عبری آن دایر می باشند. دوره های فراگیری زبان عبری در این مرکز متفاوت است که فشرده ترین آن 5 روز در هفته و در مجموع بین 500 تا 540 ساعت (حدود 10 هفته) طول خواهد کشید.
در همین ارتباط وزارت مذکور اعلام کرده است مهاجرینی که جزء مشمول حمایتهای دولت باشند، ازپرداخت شهریه برای یادگیری زبان عبری به مدت دو سال معاف خواهند بود.
همچنین مقامات این وزارتخانه تصریح کرده اند که برای کاهش مشکلات مهاجرت به اسرائیل، تسهیلات ویژه ای برای مهاجران و مشمولان استفاده از تسهیلات دولتی در نظر گرفته شده اند و آنان تا دو سال می توانند از حقوق و مزایای شهروندی اسرائیل بهره مند شده و از پرداخت هزینه های معیشتی، سکونتی، آموزشی و... معاف خواهند بود.
مشمولین استفاده از تسهیلات دولتی عبارتند از:
1) خانواده های غیریهودی و فاقد سابقه اسکان در اسرائیل.
2) زنان حامله.
3) اشخاصی که در آستانه سن بازنشستگی قرار دارند (مردان 60 تا 65 سال - زنان 55 تا 60 سال).
4) افراد بیمار.
5) معلولین و نابینایان.
MOLA برای حمایت مالی از تمامی مهاجران و فراهم کردن امکانات معیشتی مناسب، دست به تأسیس صندوق حمایت مالی به نام "سبد جذب" Absorption Basketزده است. این صندوق از سوی حامیان وزارت جذب و مهاجرت اسرائیل حمایت شده و دولت، مردم، سازمانهای غیردولتی و... با کمکهای مالی خود این صندوق را در جهت فراهم آوردن امکانات مناسب یاری می دهند. از جمله تسهیلاتی که "سبد جذب" برای مهاجران تدارک دیده، اجازه آپارتمان با لوازم داخلی، تا پایان دوره فراگیری آموزش زبان عبری است.
از دیگر برنامه های وزارت جذب و مهاجرت اسرائیلی اقدام به چاپ و انتشار کتابچه ای است که اسامی مهاجران جدید و قدیم اسرائیل، توریستها ومهاجران بازگردانده شده به اسرائیل در آن درج شده است. این کتابچه همچنین اطلاعات به روز شده ای را درباره شیوه ها و قوانین جذب مهاجر، تنظیم کرده که در آن حقوق و مزایایی که دولت به مهاجران ارائه می دهد، به انضمام راهنمای مهاجرت، حمایتهای فرهنگی، اجتماعی و... آمده است. این کتابچه ها در تیراژ بالا منتشر شده و در تمامی شعب و دفاتر وابسته به وزارت جذب و مهاجرت موجودند.
مآخذ:
- بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، شماره 259، 19/5/1384.
- www.prc.org.uk/data/aspx/d2/332.aspx.
- www.Moia.gov.il/english./financial.htm.
- www.Moia.il/english/about2.htm.
- www.Moia.gov.il/leshachot/lishka-en-asp? Kodishka=104.
- www.Moia. gov/il/english.community/community.htm.
- www.Moia.gov.il/english/enterp/enterpl.htm.
- www.Moia.gov.il/english/banners/israel.htm.
- www.moia.gov.il/english/management/minister.htm.
