سیاست گذاری برای مردم یهود، مؤسسه

مؤسسه سیاست گذاری برای مردم یهود (The Jewish People Policy planning Institute) در فوریه 2002 به عنوان مؤسسه ای غیرانتفاعی که هیچگاه اهداف اقتصادی را دنبال نمی کند، تأسیس شد. دفتر مرکزی این سازمان در بیت المقدس است اما شعبات مختلفی نیز در آمریکا و کشورهای اروپایی دارد. JPPPIبه عنوان یک محفل فکری ، رسالت خود را کمک به انسجام یهودیان و ایجاد آینده ای بهتر برای آنان می داند. دست اندرکاران این مؤسسه معتقدند که جامعه و رهبران یهود، همواره در طول تاریخ با وضعیت هایی دشوار توأم با تهدیدات متعدد مواجه بوده اند و وضعیت مذکور، ضرورت تفکر سیستماتیک را ایجاب می کند تا با در پیش گرفتن مسیری که احتمال خطا در آن به حداقل می رسد، امکان عملی شدن این تهدیدات، تا حد امکان کاهش یابد.

JPPPIمعتقد است، "در شرایط کنونی علیه یهودیان و نماینده آنها که اسرائیل است، تهدیداتبالقوه ای وجود دارند که باید از آنها جلوگیری کرد و نیل به این هدف جز با تحلیل و پیش بینی تحولات حال و آینده دنیا ممکن نخواهد بود." همچنین مؤسسان JPPPIاعتقاد دارند، علی رغم آنکه افراد، سازمانها و محققان زیادی روی مباحث استراتژیک ـ که برای اسرائیل حائز اهمیت است ـ به مطالعه و ارائه خطمشی مفید می پردازند، خلاء وجود تیم های تخصصی برای ارائه خطمشی دقیق و شفاف تر سیاسی به دولتمردان اسرائیل کاملاً مشهود است. بر همین مبنا، این سازمان در تلاش است تا با طراحی یک چشم انداز شفاف تر و استراتژی سیستماتیک و درازمدت، به توسعه رژیم صهیونیستی کمک کند.

الف ـ اهداف:

در بیانیه ای که درباره توضیح رسالت و اهداف JPPPIتوسط این سازمان انتشار یافته، آمده است: کمک به تضمین آینده ای رو به پیشرفت برای یهودیان و یهودیت از طریق به کارگیری استراتژیست ها و طراحان حرفه ای در کوتاه مدت، رسالت سازمان است. در این رابطه مخصوصاً به مواردی توجه می شود که می تواند برای رژیم صهیونیستی و قوم یهود تهدید تلقی شود و آینده آنها را به مخاطره اندازد.

آرمان این مؤسسه برآورد و تخمین فرصت ها و تهدیدات پیش روی یهودیان است. آنها با تحلیل داده های پیش رو، امکان تصمیم گیری بهتر را برای رهبران و سیاستمداران فراهم می آورند. با توجه به مفاد این بیانیه، می توان اهداف JPPPIرا این گونه تقسیم بندی کرد:

1) بررسی و تحلیل شرایط و وقایعی که در مقطع کنونی رخ می دهند و می توانند بر جامعه یهودمؤثر واقع شوند.

2) بررسی فرصت ها و تهدیداتی که ممکن است در هر لحظه شکل گیرند.

3) تخمین و محاسبه وقایع حائز اهمیت و پیشرفت های حاصله.

4) یافتن گزینه های استراتژیک و ایجاد آلترناتیوها.

ب ـ فعالیت:

JPPPIبرای تحقق اهداف مذکور، نشست ها و جلسات ارزیابی سالانه ای را برگزار می کند که در آنها پروژه هایی تعریف و برای انجام آنها برنامه هایی تدوین و نتایج جلسات مذکور، به صورت کتاب منتشر می شوند. برای نمونه در دومین جلسه ارزیابی سالانه در سال 2005 موضوعاتی از قبیل ساختار جمعیتی، همبستگی یهودیان، آموزش یهودیان، فرایندهای ژئوپلیتیک و نیازهای اقتصادی، اجتماعی و رسانه های رژیم صهیونیستی بررسی شد. یکی از فعالیت های تحقیقاتی مهم JPPPIپروژه ای است که توسط سرجیو دولا پرگولا (Sergio Dellapergola) (Sergio Dellapergola)مدیریت می شود.

وی رئیس بخش آمارگیری یهودیان مؤسسه هارمن (Harman)است. مسئولان این پروژه موظفند به جمع آوری یک سری اطلاعات حیاتی برای درک شرایط و میزان موفقیت یهودیان در جهان و نقش آنها در شکل دهی به سیاست بپردازند. هدف اولیه این پروژه فراهم آوردن ابزار لازم برای رسیدن به یک ارزیابی معتبر و دستیابی به تمایلات و گرایشهای یهودیان است تا سیاست گذاران را قادر سازد که به نحو احسن بتوانند گزینه های لازم را در سیاست هایی که در پیش می گیرند، به دست آورند.

این پروژه همچنین مشخص کردن گرایش های یهودیان به صورت کمی را نیز دنبال می کند که در این راستا به عواملی چون جمعیت، وسعت، توزیع جغرافیایی، الگوهای مهاجرت بین المللی، شاخص های پیشرفت اقتصادی، الگوهای ازدواج و زاد و ولد و رشد جمعیت یهودیان توجه می شود.

JPPPIدر سال 2006 نیز گزارش مفصلی را در 100 صفحه منتشر کرد که نسبت به گزارش های قبلی آن، از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که به اعتقاد تهیه کنندگان گزارش، در این سال تحولی رخ داده که آینده یهودیان را به نحو شگرفی تحت تأثیر قرار خواهد داد. در ابتدای این گزارش به چهار نکته اشاره شده است که عبارتند از:

اول: لزوم توجه به اسرائیل به عنوان نماینده و دولت یهودیان در جهان. دولت اسرائیل بیشترین جمعیت یهودی را در خود جای داده است لذا سرنوشت یهودیان به سرنوشت اسرائیل، گره خورده است و هر تأثیری بر اسرائیل، بر هویت یهودیان سراسر دنیا مؤثر خواهد بود.

دوم: ضرورت حفظ اسرائیل و وجهه یهودی بودن آن.

سوم: ضرورت افزایش جمعیت یهودیان در اسرائیل.

چهارم: ظهور نوعی تهدید جدید علیه یهودیان از طریق پیوند میان اسلام گرایان افراطی در خاورمیانه".

مهمترین بخش گزارش مذکور ارائه "برنامه راهبردی و دستورالعمل های سیاسی به تصمیم گیرندگان اسرائیل و رهبران یهودی" است. در این بخش در ده حوزه، توصیه های مهم راهبردی ارائه شده است. به عنوان نمونه، توصیه های بند الف)روابط اسرائیل با یهودیان) به شرح زیر است:

1) تأسیس آکادمی رهبری یهودیان که در آن تصمیم گیرندگان طرفین (اسرائیلی و یهودی) برای بررسی مسائل مهم یهودیان حضور داشته باشند.

2) ارتقاء درک اسرائیل نسبت به یهودیان و جامعه آنها و پوشش رسانه ای و ارتقاء امور مربوط به مدارس و دانشگاههای یهودی.

3) خودداری اسرائیل از قرار دادن یهودیان و رهبران آنها در فضاهایی که منجر به تضاد منافع میان آنان می شود.

4) استخدام جوانان و تشویق به کار آنها در جامعه یهودیان

5) تلاش برای تشکیل انجمن ها و تالارهای گفت وگو میان یهودیان.

.6) تشکیل یک مرکز برای رهبری گفت وگوهای راهبردی توسط سران یهودی در دفتر نخست وزیری

ج ـ کنفرانسها:

مؤسسه سیاست گذاری برای مردم یهود در تاریخ 10 تا 12 جولای 2007 در بیت المقدس کنفرانسی در مورد "بررسی آینده مردم یهود" را برگزار کرد. در این کنفرانس که بیش از 120 تن از مقامات رژیم صهیونیستی، رهبران و فعالان سازمانهای صهیونیستی و کارشناسان کشورهای مختلف حضور داشتند، علاوه بر شیمون پرز (رئیس جمهور) و ایهود اولمرت (نخست وزیر)، زیپی لیونی و ایهود باراک وزرای امور خارجه و دفاع اسرائیل نیز شرکت کردند.

علاوه بر آن، رؤسای آیپک، انجمن ضدافترا، کمیته یهودیان آمریکا، ایرون کوتلر وزیر سابق دادگستری کانادا و ... در این نشست سالانه مشارکت داشتند. این افراد در چهار گروه کاری ژئوپلیتیک،رهبری، آینده جوامع یهود و هویت و جمعیت شناسی تبادل نظر کردند. در این نشست، ارزیابی سالانه عملکرد JPPPIکه یک سند بسیار مهم نیز محسوب می شود، ارائه شد.

این سند همراه با مفاد سخنرانی سخنرانان در نشست JPPPIبسیاری از چشم اندازهایی که در مورد آینده یهودیان متصور است را نشان می دهد.

د ـ بعضی سخنرانی های کنفرانس 2007:

سخنرانی مقامات اسرائیلی و دیگر کارشناسان در نشست 2007 JPPPIرا می توان در چند محور خلاصه کرد:

1 ـ ایران:

تهدید قلمداد کردن ایران یکی از محورهای مهم و مشترک سخنرانان در این نشست بود. غیر از افرادی که به طور تخصصی درباره یک موضوع خاص صحبت می کردند، دیگر سخنرانان از ایران به عنوان یک تهدید نه تنها برای اسرائیل بلکه برای منطقه و جهان نام بردند. موضوع ایران در این نشست به حدی مطرح شد که روزنامه هاآرتس با اشاره به یکی از مقالات ارائه شده در این نشست نوشت: از میان دو دسته تهدیدات مطرح شده در این نشست، به تهدیدات ایران، زیاد توجه شد اما در مورد تهدیداتی مثل اینکه ممکن است آمریکا در آینده از مقام ابرقدرتی تنزل یابدـ که طبیعتاً برای یهودیان دارای پیامدهایی خواهد بودـ توجهی نشده است.

بنیامین نتانیاهو رهبر حزب لیکود اسرائیل گفت: دولت اسرائیل باید تمام تلاش خود را برای خنثی کردن تلاشهای ایران که قصد نابودی دولتیهود را دارد، به کار گیرد. وی ادعا کرد:

هم اکنون مجهز شدن ایران به سلاحهای هسته ای بزرگترین خطری است که جهان با آن مواجه است. آینده یهودیان همواره مورد تهدید قرار گرفته است و هم اکنون نیز، با یک جنبش افراطی که تنفر از یهود را در رأس برنامه های خود قرار داده، تهدید می شود.

رهبر حزب لیکود تأکید کرد: تمام روشها به ویژه روشهای اقتصادی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحهای هسته ای باید به کار گرفته شوند و در صورت عدم موفقیت آنها باید از راهکارهای شدیدتری استفاده شود.

وی افزود: نه تنها ایران بلکه مسئله طالبان نیز یک خطر جدی محسوب می شود.

نتانیاهو با انتقاد تلویحی از دولت اولمرت افزود: دولت اسرائیل باید نگران از سر گذراندن این خطرات باشد نه اینکه به بقای خود فکر کند.

وی همچنین ضمن اشاره به تاریخ یهود اظهار داشت: یهودیان ظرفیت مقابله با خطرات کنونی را ندارند، ما از استعداد و قابلیت های فردی و گروهی بالایی برخورداریم ولی مقابله با خطرات کنونی چیزی نیست که برای آن خود را مجهز کرده باشیم. هرتزل در نوشته های خود سی بار به وقوع هولوکاست اشاره کرده بود و به همین دلیل صهیونیسم را پایه گذاری کرد.

ایروین کوتلر (Irwin Cotler)وزیر سابق دادگستری کانادا و یکی از فعالان صهیونیست در یک موضع گیری افراطی علیه ایران ادعا کرد: در حال حاضر، مردم یهود با توفانی سهمگین در قالب تهدیدات ایجاد شده از سوی ایران، حزب الله، القاعده، حماس و دیگر گروههای تروریستی کههدفشان یهودیان دیاسپوراست، مواجه شده اند.

وی افزود: نظیر این سطح تهدید برای یهودیان، از سال 1938 تاکنون دیده نشده است. البته در حال حاضر شرایط یهودیان با شرایط آنها در سال 1938 تغییر کرده است. وجود یک دولت یهودی خود پادزهری برای آسیب پذیری یهودیان محسوب می شود و هم اکنون بسیاری از غیریهودیان نیز حامی یهودیانند. همچنین اسرائیل دارای روابط دیپلماتیک با قدرت های مطرح است.

کوتلر ادامه داد: احمدی نژاد رئیس جمهور ایران نه تنها اسرائیل بلکه ثبات، صلح و امنیت کل جهان را تهدید می کند. وی افزود: من معتقدم توفانی سهمگین وجود دارد اما نگرانی ای وجود ندارد زیرا ما در طول تاریخ دستاوردهای عظیمی را برای خنثی کردن این تهدیدات به دست آورده ایم.

2 ـ هویت یهودیان:

هویت یهودیان از دیگر محورهای مهم مورد توجه سخنرانان بود. راشل فیش (Rachel Fish) یکی از دانشجویان یهودی فعال آمریکا درباره بحران هویتی یهودیان گفت: جوانان یهودی یک هویت واحد ندارند و تمایل ندارند که در عصر چند فرهنگ گرایی، مصائب تاریخ یهود را بر دوش بکشند. نسل من و نسل آینده از حوادث تاریخی یهود بسیار فاصله گرفته ایم. ما شاید منتظر کسی باشیم تا از ارزشها و هویت ما محافظت کند.

وی اظهار داشت: هویت یهودیان آمریکا می تواند مجدداً احیاء شود، اما این اقدام باید از سالهای نخست زندگی فرد صورت گیرد. رهبران اسرائیل و دیاسپورا باید تشخیص دهند که جوانان یهودی خواسته هایی دارند که باید مطرح شده و موردتوجه قرار بگیرند.

فیش افزود: در عصر حاضر همه چیز انتخابی است. یک فرد می تواند هویت همجنس باز بودن، یهودی بودن، یک بازیکن فوتبال و غیره را یکجا برای خود برگزیند و یهودیت نیز یکی از این تعداد بسیار گزینه هاست و لزوماً اولی نیست.

وی ادامه داد: من دوستان بسیاری دارم که در خانواده های یهودی بزرگ شده اند اما برایشان انتخاب همسری با مذهب یهودیت مهم نیست زیرا معتقدند فرزندانشان خود تصمیم خواهند گرفت که چه مذهبی را برگزینند و صرفاً پدر و مادری یهودی، منجر به داشتن فرزندی یهودی نخواهد شد.

آبراهام فاکسمن، مدیر ملی انجمن ضدافترا در ادامه اظهارات فیش گفت: یهودیان همواره با شرایط مطرح شده توسط فیش مواجه بوده اند، اما همواره یهودیت را انتخاب کرده ایم و یهودیان در هر مرحله از تاریخ در شرایط مساعد یا عکس آن انتخاب کرده اند. یهودیت هرگز یک جنبش گسترده نبوده است اما هم اکنون ما مذهبی مشترک داریم. وی افزود: دو مورد اصلی که سبب تقویت روحیه یهودیان آمریکا برای ادامه مسیر خود شده، تحصیل و برنامه Birthright بوده است که طی آن به هر یهودی دیاسپورا یک بلیت رایگان برای بازدید از اسرائیل داده می شود.

یک سوم تمام کسانی که پس از اجرای برنامه Birthrighاز اسرائیل بازمی گردند، تبدیل به یک صهیونیست فعال می شوند و این یک سرمایه گذاری عالی با پنج هزار دلار است.

یکی دیگر از مسائل مربوط به هویت یهودیان، بحث درباره موجودیت اسرائیل است. در نشست JPPPIبه نقل از اساتید یهودی آمریکا و رهبران جامعه یهود، اعلام شد که گرایش به نامشروع نشاندادن اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی نه تنها در اروپا بلکه در آمریکا نیز در حال رشد است. همچنین آنها مدعی اند حملات ضد اسرائیلی حتی بر یهودیان مدافع اسرائیل که متهم به خفه کردن انتقادات در مورد اسرائیلند، تأثیرگذار بوده است.

آوینوآم باریوسف (Avinoam Bar-Yosef) مدیر کل JPPPIاظهار داشت: حملات ضد اسرائیلی در آمریکا یک تهدید طولانی مدت را برای مدافعان اسرائیل در آمریکا، سازمانهای یهودی آمریکا و لابی حامی اسرائیل به وجود آورده است.

وی افزود: در حال حاضر، به علت تصویب طرح هایی در جهت تحریم اسرائیل نظیر تحریم علمی اسرائیل از سوی انگلیس، توجه عموم به اروپاست.

یهودا رین هارز (Jahuda Rein harz)رئیس دانشگاه براندیس (Brandeis) اظهار داشت: دانشکده های آمریکایی پرچم دار منکرین حق موجودیت اسرائیل به عنوان یک دولت یهودی اند. شاهدانی بر این مدعا می توان از تونی جودت (Tony Judt)و نوآم چامسکی (Noam Chamsky)نام برد که در سال گذشته به استفن والت (Stephen Walt) و جان مارشیمر (John Mearsheimer)تن از اساتید معتبر که آیپک را به تعیین سیاست خارجی آمریکا متهم کردند، پیوستند.

وی افزود: احساس من این است که در پی انتشار نظرات والت و مارشیمر و سایر آثار مشابه، ما در آستانه ورود به مرحله جدیدی در مورد گرایش ها نسبت به اسرائیل در آمریکا قرار داریم.

آبراهام فاکسمن مدیر ملی انجمن ضدافترا معتقد است کتاب جیمی کارتر تحت عنوان "صلح نه آپارتاید" در این زمینه اثر بیشتری نسبت به سایر آثارداشته است.

3 ـ رابطه اسرائیل با دیاسپورا:

محور سوم سخنرانی های نشست JPPPI درباره روابط دولت اسرائیل با یهودیان دیاسپورا بود. نوع رابطه اسرائیل با یهودیان دیگر کشورها، یک رابطه استثنایی است. کشورها براساس جمعیتی تشکیل می شوند که در قلمرو خاصی سکونت دارند اما اسرائیل خود را نماینده همه یهودیان می داند در حالی که کمتر از نیمی از آنها در قلمرو آن سکونت دارند اما به استثنای یهودیانی که اسرائیل را نماینده خود نمی دانند، بقیه یهودیان در کشورهای مختلف، توسط سازمانهایی اداره می شوند که با یکدیگر و با اسرائیل یک رابطه ویژه دارند.

آنچه در نشست JPPPIدر سال جاری گذشت، حاکی از آن است که روابط اسرائیل با این سازمانها و یهودیان دیگر کشورها دارای مشکلاتی است. وقتی شیمون پرز خواستار تشکیل یک وزارتخانه جدید می شود که باید مسئول اجرای برنامه های استراتژیک برای تضمین آینده مردم از طریق تقویت همکاری رهبران جوامع یهودی با دولت اسرائیل باشد، و یا وقتی ایهود اولمرت می گوید: "من در گذشته خود را یک اسرائیلی تعریف می کردم اما امروز اعلام می کنم که من اولاً یک یهودی ام، سپس یک اسرائیلی" و بر همبستگی بین یهودیان و اسرائیل تأکید می کند.

مشخص می شود که برخلاف ظاهر آرام روابط دولت اسرائیل با سازمانهای صهیونیستی، مشکلات جدی در بین آنها وجود دارد. دنیس راس رئیس JPPPIبا صراحت اعلام کرد که مباحث مطرح شده در این کنفرانس بین رهبران اسرائیل و سازمانهاییهودی متفاوت بود.

واین فایرستون (Wayne-Firestone)رئیس هیلل (Hillel)پس از بازگشت از نشست JPPPI گفت: برای بسیاری از شرکت کنندگان این نشست که از خارج اسرائیل شرکت کرده بودند، مشخص شد که مقامات سیاسی اسرائیل درک درستی از زندگی یهودیان دیاسپورا ندارند. در یکی از جلسات که توسط یهودا رینهار (Jehuda Reinhare)اداره می شد، من درباره یک شکاف عمده که غیبت زنان و جوانان در سطوح بالای سیاستگذاری و تصمیم گیری بود، صحبت کردم. در این سخنرانی من پیشنهاد کردم که زمینه برای حضور گسترده جوانان و زنان در چنین نشست هایی فراهم شود. ما در نشست JPPPI شرکت کردیم زیرا خود را نماینده جوانان یهودی دیاسپورا می دانیم.

در جمع بندی کلی، فرصت ها و چالش هایی که در نشست اخیر JPPPIمطرح شد، ذکر می شود.

فرصت ها:

یهودیان دارای منابع (ملموس و غیرملموس) زیادی اند که می توانند برای دفاع از هویت و فرهنگ یهودی علیه تهدیدات خارجی به کار گرفته شوند.

جهانی شدن و به ویژه جنبه های فنی و اقتصادی آن، باعث تقویت منافع و فرهنگ یهودیان می شود و جوامع یهودی را در سطح جهان به هم متصل می کند.

چالش ها:

ـ افزایش توان کشتن تعداد بیشتری از یهودیان همراه با گسترش تفکرات آنتی سمیتیستی و ضداسرائیلی، یک تهدید امنیتی بزرگ برای یهودیان است.

ـ فقدان این اقدام جدی برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای خطر عمده ای برای اسرائیل و سایر یهودیان جهان است.

ـ با جهانی شدن و افزایش اختلافات قومی و مذهبی، یهودیان در معرض خطر قرار می گیرند.

ـ احتمال کاهش قدرت آمریکا و نیز تغییرات سیاسی و جمعیتی در دنیا می تواند تأثیراتی بسیار منفی برای یهودیان داشته باشد.

نامتناسب بودن روند افزایش جمعیت میان یهودیان و فلسطینیان و گسترش شدید ایده نابودی اسرائیل، تهدید بسیار مهمی برای یهودیان خواهد بود.

مشکلات در توانایی های رژیم صهیونیستی دارای آثار منفی برای همه یهودیان است.

کاهش جمعیت یهودیان جهان و افزایش میزان ازدواج یهودیان با غیریهودیان، در آینده همبستگی یهودیان را به خطر می اندازد.

ایجاد تغییراتی در مفهوم انتخاب جامعه، خانواده و افراد، سنت یهودیت را به خطر می اندازد.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش صهیونیسم، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 98، مورخه 1384/9/23، شماره 138، 1385/8/16.
2. بولتن روزانه، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 91، سال هفتم، 23/4/1386.
3. بولتن رویداد و گزارش، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 352 مسلسل، سال دهم، شماره 18، 23/4/1386.
5. www.worldjewishcongress.org/news/globahnews- 2007/07.
6. www.ynetnews.com/Ext/comp-1,2506L- 3423552,00-3423594,00.
7. www.haaretz.com/hasen/objects/page/priintArticleEn.jhtml?item No586154-88B40
8. www.hillel.org/about/id 587.