شورای یشاء

رژیم صهیونیستی سیاست تأسیس و گسترش شهرکهای یهودی نشین را ـ که از جمله مسائل مورد اختلاف طرفین اسرائیلی و فلسطینی و از مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر فرایند صلح می باشند ـ از سال 1967 با هدف افزایش ضریب مقاومت این رژیم درمقابل فشارهای سیاسی و بیش از آن در مقابل فشارهای نظامی، آغاز نمود.

اما واقعیت این است که این شهرکها با هدف اعمال فشار بر جامعه بین المللی و به عنوان برگ برنده در روند مذاکرات سازش مدنظر بوده اند، هرچند که اهداف امنیتی و نظامی آن نیز محفوظ باقی مانده است. با این همه اهداف اصلی رژیم صهیونیستی از حفظ و توسعه شهرکهای یهودی نشین در کرانه باختری و نوار غزه (جدای از شهرکهای واقع در بلندیهای جولان) از دو بعد ایدئولوژیک و استراتژیک قابل بررسی هستند.

یهودیان به لحاظ ایدئولوژیک مدعی هستند که شهرکها در سرزمین مقدس آنها ساخته شده است. از این منظر ساخت شهرکهای یهودی نشین سابقه طولانی دارد و به مهاجرت اولین گروههای یهودی در اواخر قرن 19 به سرزمین فلسطین بازمی گردد. سازمانهای یهودی از اوایل قرن بیستم، آبادیهای یهودی نشین (موشاو و کیبوتص) را ایجاد کردند و این شهرکها زمینه جذب یهودیان و سازماندهی آنها را قبل از تشکیل رژیم صهیونیستی فراهم کرد.

از نظر استراتژیک نیز، پس از آنکه رژیم صهیونیستی مناطقی را در سال 1967 اشغال کرد، اندیشه ایجاد شهرکهای یهودی نشین را به عنوان حفاظ های امنیتی در این مناطق عملی نمود. هفت ماه پس از جنگ شش روزه، نخستین شهرک یهودی نشین (کفرعتسیون) در کرانه باختری ایجاد شد. یک سال بعد، همزمان با عید پسح، چندین خانواده یهودی در شهرک مذکور ساکن شدند. از سال 1967 تا 1968، 30 شهرک با جمعیتی در حدود 5 هزار نفر ایجاد شد.

در سال 1977 با به قدرت رسیدن حزبراستگرای لیکود، دهها شهرک دیگر در کرانه باختری ایجاد شد. گسترش شهرکهای یهودی نشین در سالهای بعد به ویژه در دوران حاکمیت راستگرایان ادامه یافت. تا سال 2005 در حدود 200 شهرک یهودی نشین با جمعیتی بالغ بر 250 هزار و 179 نفر در سرزمینهای اشغالی وجود داشت که از این تعداد 142 هزار و 584 نفر در 179 شهرک در کرانه باختری و 7 هزار و 595 نفر نیز در 21 شهرک واقع در نوارغزه ساکن هستند.

البته لازم به ذکر است که آمار ذکر شده در مورد جمعیت شهرکهای یهودی نشین با استثنای 180 هزار نفر شهرک نشین یهودی ساکن قدس می باشد.

در این گزارش با توجه به اهمیت ایدئولوژیک و استراتژیک شهرکهای یهودی نشین (واقع در اراضی اشغالی 67 و 48) برای رژیم صهیونیستی، ساختار، اهداف، برنامه ها و عملکرد شورای یشاء که متولی امور شهرک نشینان در کرانه باختری و نوارغزه می باشد بررسی می شود.

الف ـ تاریخچه:

یشاء که معادل عبری "یهودیه، سامریه و غزه" می باشد، شورایی متشکل از نمایندگان شهرکهای کرانه باختری و نوارغزه می باشد. این شورا در اواخر دهه 70 به عنوان جانشینی برای جنبش "گوش آمونیم" تأسیس شد. این جنبش که یک جنبش بنیادگرای افراطی یهودی است، پس از جنگ ژوئن 1967 به صورت فراکسیون جدیدی در درون حزب ملی ـ مذهبی مفدال شکل گرفت و در آغاز به نام "فراکسیون جوانان" اعلام موجودیت کرد. این فراکسیون خواهان اسکان سریع یهودیان در کرانه باختری شد. از دیدگاه اعضای این فراکسیون،کرانه باختری "سرزمین تورانی" به شمار می آید. این فراکسیون پس از انشعاب از حزب مفدال در سال 1974 به شکل رسمی فعالیت خود را در قالب جنبش گوش آمونیم آغاز کرد.

گوش آمونیم طرفدار نابودی کامل و اخراج غیریهودیان از اسرائیل به منظور تحقق ایده "اسرائیل بزرگ" (از نیل تا فرات) می باشد.

شورای یشاء نیز پس از شکل گیری، با تبعیت و الهام از جنبش گوش آمونیم خواستار اجرای طرح اسکان یهودیان در سراسر خاک اسرائیل از جمله کرانه باختری و نوارغزه شد و تاش برای اجرای این طرح از سوی دولت را محور فعالیتهای خود قرار داد. بدین ترتیب شورای یشاء با این گونه فعالیتها توانست موقعیت خود را در میان یهودیان شهرک نشین کرانه باختری و نوارغزه (که درواقع پایگاه اجتماعی صهیونیسم دینی به شمار می رود) تحکیم بخشد.

جمعیت یشاء، طی سی سال از زمان تشکیل شورای یشاء، طی سی سال از زمان تشکیل شورای یشاء، از حدود 7 هزار نفر به جمعیتی در حدود 7 هزار نفر افزایش یافته است که این تعداد سالانه (با نرخ رشد 5/3 درصد) در حال افزایش است.

ب ـ ساختار تشکیلاتی:

ساختار شورا یشاء (که نمایندگی شهرها و روستاهای یشاء را برعهده دارد)، متشکل از یک رئیس، مجمع عمومی و هیأت مدیره می باشد.

ریاست شورای یشاء را در حال حاضر "بنتزی لیبرمن" عهده دار می باشد. لیبرمن در سال 1959 در تل آویو متولد شد. وی فارغ التحصیل رشته حقوق از کالج حقوقی بارایلان است. او در جنگ لبنان (1983) در ارتش اسرائیل خدمت می کرد.

وی همچنین از بنیانگذاران سازمان حقوق مدنی BTzedek (سازمانی متعلق به جناح راست) می باشد. گفتنی است که وی (لیبرمن) پیش از به دستگیری ریاست شورای یشاء، طی دو دوره، شهردار کارنی شمرون (از شهرهای یهودی نشین اراضی اشغالی 1948) بوده است.

شایان ذکر است که لیبرمن هم اکنون علاوه بر ریاست شورای یشاء، ریاست هیأت مدیره این شورا را نیز برعهده دارد.

اعضای هیأت مدیره شورای یشاء نیز توسط مجمع عمومی شورا (مرکب از 25 نفر از شهرداران منتخب (شهرهای یشاء) و 10 رهبر مذهبی (حاخام) تعیین می شوند.

ج ـ اهداف و برنامه ها:

هدف اصلی شورای جوامع یهودی کرانه باختری و نوارغزه (یشاء)، اخراج اعراب از تمامی اراضی اشغالی (فلسطین) و اسکان یهودیان در این اراضی است. بانیان این شورا بر این اعتقادند که "اسرائیل بزرگ براساس حکم الهی به یهود تعلق دارد و اعراب هیچ حق جمعی بر این سرزمین ندارند".

به عبارت دیگر آنها سرزمینهای اشغالی 67 (کرانه باختری و نوارغزه) را جزئی از میراث مقدس می دانند که خداوند آن را به یهودیان داده است، لذا آنها باید به هر قیمتی این سرزمین را حفظ کرده و از آن دفاع کنند و تحت هیچ عنوانی آن را به اعراب باز نخواهند گرداند.

از دیگر اهداف و برنامه های شورای یشاء می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1 ـ تأمین امنیت ساکنان یشاء:

به منظور تأمین امنیت شهروندان یهودی ساکنان در شهرکهای کرانه باختری و نوارغزه (یشاء) رؤسای این شورا ارتباط بسیار نزدیکی با مقامات وزارت دفاع اسرائیل و همچنین مقامات ارتش دارند که اختصاص اتوبوسها و آمبولانسهای ضد گلوله و همچنین افزایش نیروهای امنیتی در جوامع یشاء از نتایج این ارتباط می باشند. در همین زمینه وزارت دفاع رژیم صهیونیستی مبالغی از بودجه اختصاصی دولت به این وزارتخانه را به منظور تأمین نیازهای امنیتی یهودیان ساکن یشاء در اختیار شورا قرار می دهد.

2 ـ تلاش در جهت بهبود شرایط زندگی یهودیان ساکن در شهرکهای کرانه باختری و نوارغزه (یشاء):

تأمین بودجه برای امور زیربنایی، عمرانی و آموزشی ساکنان یشاء، اجرای پروژه های عمرانی در این منطقه، و همچنین ارائه کمکهای مختلف رفاهی به آنها، از جمله اقدامات و فعالیتهای شورای یشاء در این زمینه می باشد.

3 ـ تلاش در راستای افزایش حضور یهودیان در کرانه باختری (سرزمین توراتی یهودیان):

4 ـ پاسداری و حمایت از هویت یهودی شهرک نشینان یشاء: برگزاری گردهمایی و نشستهایی با حضور گردهمایی و نشستهایی با حضور مقامات و وزرای دولتی به منظور جلب توجه بیشتر دولت به وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان یشاء، ملاقات با رهبران سیاسی جهان و آگاه کردن آنها از وضعیت یهودیان ساکن یشاء، ارتباط با مطبوعات و رسانه های و برگزاری تظاهرات صلح آمیز از دیگر برنامه ها و فعالیتهای شورای یشاء می باشد.

د ـ مخالفت شورای شهرک نشینان یشاء با طرح عقب نشینی از غزه:

شورای شهرک نشینان یشاء از جمله مخالفان سرسخت طرح شارون مبنی بر عقب نشینی یکجانبه از نوارغزه و تخلیه شهرکهای یهودی نشین این منطقه بود. این شورا از همان ابتدای طرح مسئله از سوی شارون (در تاریخ 13/12/1382) اقدامات اعتراض آمیز بسیاری در جهت ممانعت از اجرای طرح (تخلیه صورت داده اند که مراحل مخالفت رؤسا و رهبران مذهبی یشاء (حاخامها) با طرح مذکور عبارتند از:

1 ـ اعلام تعارض طرح با قوانین دین یهود:

رهبران مذهبی شورای شهرک نشینان یشاء که از یهودیان راستگرای افراطی (مذهبی) می باشند با استناد به برخی قوانین کلی اعلام کردند که اجرای این طرح در مخالفت با قوانین دین یهود است. آنها معتقدند که "براساس شریعت یهود، کاملاً مشخص و روشن است که واگذار کردن سرزمین مقدس به کافران یک جرم و گناه محسوب می شود، لذا هر گونه اندیشه و اقدامی که موجب واگذاری این بخش و اقدامی که موجب واگذاری این بخش از سرزمین مقدس و واگذاری آن به کافران گردد، مخالف هالاخاه (قوانین مذهبی یهود) بوده و باید از آن جلوگیری کرد. لذا شهرک نشینان این منطقه نباید سرزمین و خانه هایشان را رها کنند.

2 ـ تهدید به ترور:

اقدامات مخالفت جویانه و اعتراض آمیز شوراییشاء، صرفا به اعلام تعارض طرح شارون با قوانین یهودی محدود نشد و از همان ابتدا و در کار اعلام تعارض با قوانین یهودی، به صورت تلویحی و صریح، بانیان طرح از جمله شخص آریل شارون را به مرگ تهدید کردند.

3 ـ برپایی تظاهرات:

تشکیل زنجیره انسانی از دیوار غربی در شهر مقدس قدیمی قدس تا گوش قطیف) و جمع آوری امضاء علیه طرح، از دیگر اقدامات شورا در قبال طرح عقب نشینی بود.

4 ـ استفاده از زور:

یکی از شدیدترین موضع گیری حاخامهای راستگرای افراطی یشاء صدور بیانیه ای مبنی بر استفاده از زور در مقابل تخلیه شهرکهاست. آنها در همین راستا اعلام کردند که مجبورند سربازان را به تمرد از اجرای طرح (عقب نشینی) تشویق نمایند.

برخی از وزرای کابینه شارون از جمله یوسف لاپید وزیر دادگستری وقت در واکنش شدیدی به بیانیه مذکور، این اقدام را تهدیدی جدی برای دموکراسی اسرائیل دانسته و حاخامها هشدار داد که توسل به خشونت علیه نیروهای امنیتی جهت تخلیه شهرکها، شورش محسوب شده و دادگاهها با حاخامهای مانند سایر مجرمین برخورد خواهند کرد. شائول موفاز وزیر دفاع رژیم صهیونیستی نیز در پی صدور این بیانیه، اعلام کرد: بدون تردید با این وضعیت، بروز جنگ داخلی حتمی است و کنترل وضعیت از دست ما خارج شده و اوضاع وخیم ترخواهد شد.

5 ـ اختصاص 12 میلیون شیکل از سوی شهرداران 5 شهر یشاء (بنیامین، سامریه، بیتار، بیت آریه و عتزیون) به شورای یشاء برای مقابله با طرح عقب نشینی.

ابوحسنه، نافذ: دینداران و سکولارها در جامعه اسرائیل، ترجمه سیدحسین موسوی، مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، تهران، 1381.

مآخذ:

1. شهرک سازی و شهرکها: هدف وسیله، ترجمه شده توسط مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 4/4/1380.
2. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای علمی ـ سیاسی ندا، شماره 245، 13/2/1384.