حاخامهای مدافع حقوق بشر، سازمان

مقدمه:

توسعه موازین، نهادها و رویه های مربوط به حمایت از حقوق بشر با گسترش سازمانهای غیردولتی که در زمینه حقوق بشر کار می کنند، رابطه تنگاتنگی دارد. در واقع، هم پیشرفت و توسعه بحثهای حقوق بشری در رشد سازمانهای غیردولتی اثرگذار بودند و هم سازمانهای غیردولتی در پیشرفت توسعه و تنوع مفهومها و نهادهای حقوق بشر اثر فراوانی داشته اند.

سازمانهای غیردولتی حقوق بشری در اسرائیل، از جمله سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر، نقش اثرگذاری در حمایت از حقوق بشر در اراضی اشغالی داشته اند که مهمترین آنها را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1 ـ فشار بر رژیم صهیونیستی برای رعایت موازین حقوق بشر.

2 ـ همکاری با نهادهای حقوق بشری منطقه ای و بین المللی از جمله سازمان عفو بین الملل و سازمان جهانی دیده بان حقوق بشر.

3 ـ طرح شکایت در مراجع قضایی بین المللی.

گروهی از حاخامهای یهودی در آمریکا بهمنظور حمایت از برنامه ها و فعالیتهای سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر (در اسرائیل) در سال 2002، اقدام به ایجاد سازمانی با همین عنوان در آمریکای شمالی، نمودند. این سازمان از زمان شکل گیری تاکنون کمکهای شایان توجهی را در زمینه های مختلف مالی، آموزشی و... به RHR (در اسرائیل) نموده است.

در این راستا، سازمانهای مدافع حقوق بشر در داخل اسرائیل (اراضی اشغالی 48) و همچنین سازمانهای حقوق بشری در اراضی اشغالی 67 (مناطق تحت سلطه تشکیلات خودگردان) از طریق برقراری ارتباط نزدیک و تنگاتنگ با مجامع و سازمانهای جهانی حقوق بشر نوشته اند اقدامات مثبت و سازنده ای را در جهت بهبود نسبی وضعیت حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطین انجام دهند که سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر از جمله این سازمانهاست.

این سازمان صلح طلب به دلیل گستردگی دامنه فعالیتهایش در زمینه های مختلف حقوقی (از جمله حقوق بشر، حق آموزش، بهداشت، حقوق کارگران و همچنین حقوق اقلیتها در اسرائیل) از جایگاه منحصر به فردی در سطوح داخلی و بین المللی برخوردار است. سازمان RHR یک تشکل غیردولتی با ماهیتی اسرائیلی است که به اعتقاد گردانندگان آن، درصدد است فارغ از گرایشات جناحی به دفاع از حقوق بشر و حقوق مدنی شهروندان جامعه اسرائیل (اعم از عرب و یهودی) بپردازد.

این سازمان نیز همانند سایر NGO های فعالی (در زمینه حقوق بشر) در اسرائیل، درصدد تقبل بخشی از مسئولیتهای دولت پیرامون اوضاع نابسامان اقلیتها، به ویژه شهروندان عرب 48 ـ که آسیب پذیرترین قشر در جامعه اسرائیل هستند ـ می باشد.

از سوی دیگر با توجه به ماهیت مذهبی می توان گفت که این سازمان یکی از NGO های مذهبی فعال پیرامون حقوق بشری خود در این اراضی درصدد است تا چهره لطیف تری به آیین یهود و یهودیت بدهد و برخلاف انگاره های تبعیض آمیز شریعت یهود پیرامون یهودی و غیریهودی، تصویری دموکراتیک تر از واقعیات تبعیض آمیز این شریعت ترویج نماید.

الف ـ تاریخچه:

سازمان "حاخامهای مدافع حقوق بشر" (Rabbis for Human Rights) RHR از جمله سازمانهای مذهبی صلح طلب در اسرائیل می باشد که در سال 1988 در پاسخ به نقض شدید حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطین در جریان انتفاضه اول (در سال 1987)، توسط حاخام "دیوید جی. فورمن" (Dvid J. Forman)رئیس اسبق اتحادیه انجمنهای یهودیان آمریکا در اورشلیم، تأسیس شد.

RHR مدعی است که تشکلی مستقل، غیرانتفاعی و غیرسیاسی و کادر آن متشکل از دانشجویان مذهبی و حاخامهای ارتدوکس محافظه کار و اصلاح طلب و سایر افراد علاقه مند به موضوعات حقوق بشر می باشد.

بنابه اظهارات گردانندگان RHR این سازمان تنها سازمان حاخامی اسرائیل است. به هیچ گروه و یا حزب سیاسی وابسته نمی باشد.

فعالیت عمده این سازمان بررسی مسائل حقوق بشر در داخل اسرائیل (اراضی اشغالی 48) و مناطق تحت سلطه تشکیلات خودگردان (اراضی اشغالی 1967) می باشد.

مسایل و موضوعاتی چون وضعیت حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطین و موارد نقض آن در این اراضی (از سوی رژیم صهیونیستی)، حقوق کارگران خارجی و اقلیتهای قومی در اسرائیل، حقوق زنان و همچنین یهودیان اتیوپیایی در جامعه اسرائیلاز دیگر موضوعاتی است که سازمان مذکور به مطالعه و تحقیق درباره آنها می پردازد.

آنچه که طی 17 سال فعالیت سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر مورد تأکید ویژه این سازمان قرار گرفته است، موضوع نقض حقوق بشر فلسطینیان از سوی رژیم صهیونیستی و بی توجهی گروهها و رهبران مذهبی این رژیم نسبت به این مسئله می باشد.

ب ـ ساختار و ترکیب اعضای سازمان:

شناخت ساختار یک سازمان و ترکیب اعضای آن تا حدودی ماهیت و جهت گیری آن سازمان را مشخص می کند. به عبارت بهتر آگاهی از ترکیب اعضاء سابقه کاری و نوع تخصص آنها می تواند تا حدودی گویای خط مشی، شیوه و حوزه کاری هر سازمان باشد.

1 ـ ساختار اجرایی:

کادر اجرایی سازمان متشکل از شورای مشورتی، کمیته سازماندهی و یک شورای حاخامی می باشد که در ذیل به طور اجمالی به معرفی هر یک از این بخشها می پردازیم:

شورای مشورتی:

این شورا به ارائه خدمات مشورتی در زمینه حقوق بشر و مسائل مرتبط با آن (به ویژه در اراضی اشغالی فلسطین) به روزنامه نگاران، گروهها و سازمانهای حقوق بشری داخل و خارج از اسرائیل می پردازد. ریاست شورای مذکور را حاخام "بردآرتسون" (Rabbi Brad Artson)برعهده دارد و بیش از 10 حاخام نیز در این شورا مشغول فعالیت می باشند.

شورای حاخامی:

اعضای این شورا که متشکل از 35 حاخام می باشد، وظیفه تهیه و تنظیم طرحها و برنامه هاسازمان را برعهده دارند و حاخام "میخائیل بارنبوم" (Rabbi Michael Barenbaum) نیز مسئولیت این شورا را عهده دار می باشد.

کمیته نظارت:

حاخامهای عضو این کمیته، بر روند اجرای برنامه ها و فعالیتهای سازمان نظارت دارند. ریاست کمیته مذکور نیز برعهده حاخام "شارون کلن بوم" (Rabbi sharon Klenbaum)می باشد.

2 ـ فورمن، دیوید جی:

حاخام فورمن بنیانگذار سازمان "حاخامهای مدافع حقوق بشر" دارای مدرک دکترای علوم دینی از دانشگاه عبری بیت المقدس می باشد. وی بین سالهای 1977 تا 1991 به عنوان معاون ستاد فرماندهی واحد توپخانه ارتش اسرائیل مشغول خدمت بود.

فورمن طی دو دوره در سالهای (1992ـ19988) و (2003ـ2002) ریاست RHR (سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر) را برعهده داشت. وی نیز به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان مشغول فعالیت می باشد. وی از دهه 1970 در پستهای مختلفی در مراکز مذهبی و سازمانهای حقوق بشری و صلح طلب انجام وظیفه کرده است که از مهمترین پستهای تحت تصدی او می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

رئیس سازمان صلح طلب IFP (1986ـ1984).

بنیانگذار و رئیس "شورای اورشلیم برای یهودیان شوروی" (سابق) (1973).

عضو هیأت نمایندگی اسرائیل در مراسم اعطای جایزه صلح نوبل (1994).

فورمن نویسنده کتب مشهوری چون: "50 راه یهودی شدن" "اسکیزوفرنی یهودیان در سرزمین اسرائیل" و کتاب "یهودیان در عصر جدید" می باشد.از وی همچنین مقالات بسیاری در زمینه های مختلف مذهبی، سیاسی و اجتماعی در نشریات معتبر داخل و خارج از اسرائیل منتشر گردیده است.

ج ـ اهداف تشکل غیردولتی سازمان:

گردانندگان RHR مدعی اند هدف عمده و اصلی این تشکل، حمایت از حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی فلسطین و تلاش در راستای رفع سیاستهای نژادپرستانه و ضد حقوق بشری رژیم صهیونیستی علیه اقلیتهای موجود در جامعه اسرائیل به ویژه اعراب بدوی می باشد.

از دیگر اهداف سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1 ـ ایجاد یک جامعه آزاد و دموکراتیک که در آن احترام به حقوق بشر، عدالت، برابری و قانون حکمفرما باشد.

2 ـ ارتقاء سطح آگاهی سیاسی جامعه اسرائیل در زمینه مسائل حقوق بشر و دموکراسی.

3 ـ تلاش در جهت برقراری عدالت اقتصادی و برابری میان شهروندان عرب و یهودی در جامعه اسرائیل.

4 ـ تحکیم و تثبیت دموکراسی در جامعه اسرائیل از طریق آموزش حقوق بشر در جامعه.

5 ـ مبارزه با اعمال ضد حقوق بشری رژیم صهیونیستی و رفتارهای غیرانسانی این رژیم در اراضی اشغالی فلسطین.

6 ـ تلاش در جهت تصویب قوانینی که اصول حقوق بشر و آزادیهای اساسی را به همراه اجرای آنها تضمین کند.

7 ـ حمایت از حقوق زنان، کودکان، مهاجرین جدید و کارگران خارجی در اسرائیل.

د ـ برنامه ها و فعالیتهای سازمان:

سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر مدعیاست در راستای به ثمر رساندن اهداف خویش، فعالیتهای متنوع و گسترده ای را تدارک دیده است که اقدامات و فعالیتهای عمده این سازمان را می توان به شرح ذیل دسته بندی نمود:

1 ـ آموزش و تفهیم حقوق بشر در بین شهروندان عرب و یهودی جامعه اسرائیل از مهمترین برنامه های RHRمی باشد که سازمان در چارچوب این برنامه، کلاسها و کارگاههای آموزشی را در مدارس عربی و یهودی، دانشگاهها و مراکز علمی و همچنین دوره های آموزشی را برای حاخامها و رهبران مذهبی برگزار کرده است.

2 ـ سازماندهی و برگزاری همایشها، جلسات سخنرانی و کنفرانسهایی در سطح داخلی و بین المللی با موضوعات مختلفی نظیر: حقوق بشر، صلح و دموکراسی.

3 ـ ایجاد یک بانک اطلاعاتی قوی و به روز کردن دوره ای اطلاعات آن شبکه مذکور زمینه را برای استفاده کنندگان از این بانک اطلاعاتی که عمدتا شامل محققان، کارشناسان حقوقی، فعالان حقوق بشر، نمایندگان پارلمان و دیگر مقامات سیاسی می شود در سطوح محلی، ملی و بین المللی فراهم می کند تا این افراد بتوانند جدیدترین اطلاعات را در زمینه وضعیت حقوق بشر در داخل اسرائیل (اراضی اشغالی 48) و همچنین در اراضی اشغالی 67 ، و همچنین موارد نقض این حقوق را در اختیار داشته باشند.

سازمان همچنین از رسانه های گروهی (از جمله رادیو، تلویزیون و مطبوعات) به عنوان ابزارهای (اصلی) اعمال فشار بر دولت (اسرائیل) در جهت تغییر رویه ها و سیاستهای ضد حقوقی بشری آنها، استفاده می کند.

4 ـ برنامه یشیوا (Yeshiva) ، یکی از مهمترین برنامه های سازمان RHR می باشد. این سازمان به منظور ارتقای ارزشهای یهودی در جهت دفاع از حقوق بشر، برنامه های آموزشی منسجمی را درمدارس مذهبی برگزار می کند.

5 ـ انتشار گزارشات مختلف در مورد وضعیت حقوق بشر در اسرائیل ـ به ویژه حقوق اقلیتها در این جامعه ـ و موارد نقض حقوق آنها و ارائه این گزارشات به نهادهای دولتی و سازمانهای غیردولتی و مراکز تحقیقاتی داخل و خارج از اسرائیل.

بسیاری از مؤسسات و سازمانهای بین المللی برای آگاهی از وضعیت حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطین از گزارشها و تحقیقات انجام شده توسط سازمان RHR ، به عنوان یک منبع اطلاعاتی در این زمینه استفاده کرده و اهمیت بسیاری برای دیدگاهها و نقطه نظرات کارشناسان سازمان مذکور، قائل می باشند.

ه ـ عملکرد حقوقی سازمان در قبال اقلیت عرب در اسرائیل:

از مهمترین اقدامات این سازمان در زمینه دفاع از حقوق اقلیت عرب ساکن در اراضی اشغالی 48 می توان موارد ذیل را برشمرد.

1 ـ اقداماتی در راستای مخالفت شدید با قانون نژادپرستانه شهروندی و تلاش برای لغو این قانون.

2 ـ تلاش مستمر و پیگیر در جهت جلوگیری از تخریب منازل اعراب بدوی نقب و همچنین منازل فلسطینیان در اراضی اشغالی 67 و کمک به بازسازی منازل تخریب شده.

3 ـ تلاش در راستای حمایت از حقوق کشاورزان فلسطینی.

4 ـ مبارزه در جهت کسب حقوق برابر آموزشی برای شهروندان عرب در جامعه اسرائیل.

5 ـ ارائه کمکهای غذایی و بهداشتی به روستاهای عرب نشین در اسرائیل.

گروهی از حاخامهای یهودی در آمریکا به منظور حمایت از برنامه ها و فعالیتهای سازمان حاخامهای مدافع حقوق بشر (در اسرائیل) در سال2002، اقدام به ایجاد سازمانی با همین عنوان در آمریکای شمالی، نمودند. این سازمان از زمان شکل گیری تاکنون کمکهای شایان توجهی را در زمینه های مختلف مالی، آموزشی و... به RHR (در اسرائیل) نموده است.

مأخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 25/4/1384، شماره 255.