جریکو، موشکهای بالستیک

رژیم صهیونیستی پس از اشغال بخشهای عمده ای از سرزمین فلسطین که در درگیری سال 1948 به وقوع پیوست، درصدد تقویت قوای نظامی خود برآمد و تلاش کرد با ارتقاء سیستم جنگی خویش، به مقابله با تهدیدات نظامی بپردازد.

در این راستا تصمیمات ویژه ای در مورد امور نظامی اتخاذ شد، لیکن به دلیل ناآگاهی از علوم و فنون جنگی و عدم بهره مندی از کارشناسان و متخصصان کارآمد در زمینه ساخت تجهیزات نظامی، برنامه های رژیم صهیونیستی راه به جایی نبرد. در این حین، اسرائیل به فکر دستیابی به انرژی هسته ای افتاد و در اواخر سال 1962 با همکاری نیروهای فرانسوی تحقیقاتی را در این زمینه شروع کرد، ولی همچنانساخت موشکهای دوربرد و سایر تسلیحات جنگی، مدنظر سران اسرائیل بود. تا آنکه در آوریل 1963، رژیم صهیونیستی با همکاری شرکت فرانسوی "داسولت" (Dassault) به تحقق رؤیای دیرینه اش برای ساخت موشک بالستیک (دوربرد) نزدیکتر شد.

اسرائیل به شرکت داسولت پیشنهاد ساخت دو نوع موشک دوربرد را ارائه کرد که این شرکت یک مدل آن را با کلاهکی به وزن 750 کیلوگرم و 235 تا 500 کیلومتر برد، طراحی کرد. ضریب خطای این موشک یک کیلومتر بود. طرح اولیه این موشک که به "جریکو" (Jericho MD-620)موسوم بود به سرعت توسط کارگزاران شرکت فرانسوی (داسولت) تهیه شد و قابلیت پرتاب از روی سکوهای ثابت و متحرک و نیز دارا بودن سرعت بالا (حداقل 4 برابر موشکهای عادی) جزء ویژگیهای آن به شمار می رفت.

رژیم صهیونیستی پس از تأیید طرح مذکور، سفارش ساخت تعدادی از این موشک را به شرکت فرانسوی داد. در اوایل سال 1966، نیویورک تایمز مطالبی درباره راکتور اتمی دیمونا (Dimona) (که بهره برداری از آن نیز در سال 1963 صورت پذیرفت) نوشت و گزارش داد که اسرائیل در حدود 30 موشک بالستیک در انبارهای خود نگهداری می کند.

پس از جنگ 1967 و کشتار بی رحمانه فلسطینیان، فرانسه در اعتراض به استفاده سلاحهای فرانسوی در کشتار مذکور، همکاری خود با رژیم صهیونیستی در زمینه ساخت تجهیزات نظامی را قطع کرد و ادامه این همکاری را خارج از ضوابط انسانی خواند. سلاحهای نظامی کشتار جمعی، برای استفاده در جنگها و کشتن افراد جبهه مخالف مورد استفاده قرار می گیرد و انتظار فرانسه از اسرائیل برای عدم به کارگیری تجهیزات کشتارجمعی ساخت این کشوردر اوج دوران تهاجم خود علیه فلسطینیان شعاری بی اساس بود که برای سلب مسئولیت از خود در برابر فجایع همکاری نظامی با اسرائیل، مطرح شد.

پس از قطع همکاری فرانسه با اسرائیل، سران این رژیم تصمیم به ادامه ساخت موشکهای جریکو گرفتند و متخصصانی از آمریکا، اسرائیل را در این امر یاری کردند. در سال 1974 سازمان اطلاعات آمریکا (سیا) با ارائه مدارکی، اسرائیل را متهم به ساخت سلاحهای هسته ای کرد و عنوان کرد که موشکهای بالستیک جریکو برای بهره برداری اتمی طراحی شده اند. ولی این موضوع پیگیری نشد و آمریکا آن را مسکوت گذاشت. چندی بعد، اسرائیل طرح اولیه موشک جریکو 2 را تهیه کرد که در ماه می سال 1987 نوع اول آن با 800 کیلومتر برد، مراحل ساخت و تست را پشت سر گذاشت. با توجه به همکاری آمریکا در این پروژه، جریکو 2 شباهت بسیار زیادی به موشک آمریکایی "پرشینگ 2" (Pershing 2) داشت.

منابع یهودی در سال 1997 گزارش دادند که بیش از 50 فروند موشک جریکو 2 در پایگاه نظامی "زخاریه" (Zekharyeh) واقع در 45 کیلومتری جنوب شری "تل آویو" مستقر بوده و نیروهای اسرائیلی هدف تقویت برد این نوع موشک را دنبال می کنند. توافقنامه ساخت این موشک در سال 1963 منعقد گردید و بعدها جریکو (اریحا) نام گرفت.

الف ـ اجزای موشک:

تمام انواع موشکهای جریکو دارای یک ساختار مشترکند و تفاوت آنها در برد و مقدار مواد منفجره قابل حمل و... است. این نوع موشکها از سه جزء اصلی تشکیل شده اند:

1 ـ کلاهک:

این بخش مهمترین قسمت هر موشک است، به طوری که دو وظیفه مهم را برعهده دارد؛ اول شکافتن هوا و غلبه بر نیروهای بازدارنده حرکت موشک که با توجه به حالت مخروطی و نوک تیز (آئورو دینامیک) آن، میزان دخالت نیروهای بازدارنده را به حداقل می رساند. دومین وظیفه کلاهک حمل مواد منفجره است. قسمت ابتدایی کلاهک جریکو، حالت فنری داشته و به ضربه حساس است و در صورتی که قسمت حساس کلاهک با مانعی برخورد کرده و اندکی جابه جا شود، چاشنی انفجار عمل کرده و موشک منفجر می شود.

2 ـ بدنه موشک:

این قسمت، هنگام پرتاب موشک، نقشی اساسی ایفا می کند. به طوری که تمام اهرمهای پرتاب موشک، روی بدنه آن نصب شده و پس از دستور شلیک اهرمها از بدنه جدا و موشک پرتاب می شود. همچنین کلاهک، موتور موشک و نیز منبع تأمین سوخت لازم برای حرکت موشک، روی این قسمت نصب می شود.

3 ـ موتور موشک:

این بخش، وظیفه حرکت موشک را برعهده دارد. موتور این موشکها دارای یک منبع سوخت است که با گاز "هلیم" (Helium) کار می کند و انرژی لازم برای حرکت موشک، حاصل از احتراق این گاز است. همچنین دود حاصل از سوختن گاز "هلیم" در هنگام خروج از انتهای موشک به دلیل حجم و جرم زیاد خود عامل محرکی برای موشک است.

ب ـ انواع موشکهای جریکو:

1 ـ "جریکو" یک:

این نوع موشک، اولین سری از خانواده موشکهای جریکو است که در سال 1971 به طور عمومی معرفی شد.

سازندگان موشک جریکو یک، پیش از معرفی عمومی سلاح مذکور در رسانه ها، آن را در دریای مدیترانه آزمایش کرده و پس از اطمینان از عملکرد آن به معرفی موشک مذکور پرداختند. طول این موشک 13 متر و 40 سانتیمتر، قطر دهانه آن 80 سانتیمتر و وزن خالص این موشک 6 هزار و 500 کیلوگرم است و توانایی حمل 400 کیلوگرم ماده منفجره را دارد.

بیشترین برد موشک جریکو یک، 500 کیلومتر بوده و طبق ادعای منابع یهودی ضریب خطای آن کمتر از یک کیلومتر است. وزن کلاهک این موشک 750 گرم، وزن آن هنگام پرتاب 6 هزار و 700 کیلوگرم و دارای دو سیستم سرعت دهنده و جلوبرنده است به طوری که در طول حرکت به سمت هدف، سرعت آن کاهش نیافته و سیستم "جلوبرنده" که در قسمت انتهایی موشک قرار دارد، وظیفه هدایت موشک به سمت جلو را برعهده دارد. رژیم صهیونیستی در راستای تقویت موشک جریکو یک نوعی دیگر از موشکهای بالستیک را ساخت که از آن با عنوان "جریکو" 2 نام می برد.

2 ـ جریکو:

منابع یهودی، جریکو 2 را چنین معرفی می کنند:

"جریکو 2 مدل پیشرفته جریکو یک است که توانایی رسیدن به تمام کشورهای عربی و جنوب اتحاد جماهیر شوروی سابق (ایران) را دارد. جریکو2 ابتدا در سال 1986 به طور آزمایشی، مسافت 800 کیلومتر را پیمود و پس از آن با ارتقاء میزان برد آن، در سال 1987 توسط اداره اطلاعات اسرائیل که مجری طرح ساخت این موشک بود، دوباره آزمایش شد و این بار مسافت 850 کیلومتری را پیمود.

جریکو 2 در سال 1988 همزمان با بهره برداری از ماهواره افق یک (Offep 1)مجددا آزمایش شد و در سپتامبر 1989 پس از طی چند مرحله آزمون و خطا توانست مسافت هزار و 300 کیلومتری را پشت سر بگذارد. رژیم صهیونیستی با همکاری مقامات آفریقای جنوبی و کسب اجازه از سران این دولت، برای فرود جریکو 2 در بیابانهای آفریقای جنوبی، توانست موشک مذکور را آزمایش کند. جریکو 2 تاکنون 8 بار آزمایش شده که آخرین بار در سال 2001 در مرکز آزمایش پالماهیم (Palmahim) در نزدیکی "تل آویو" بود.

سایر مشخصات موشک جریکو 2 به شرح زیر است:

طول این نوع موشک 12 متر بوده و قطر آن یک متر و 56 سانتیمتر یعنی تقریبا 2 برابر جریکو یک است. وزن آن هنگام پرتاب، 26 تن و وزن کلاهک آن 100 کیلوگرم است.

منابع اسرائیلی اظهار داشته اند که در آخرین آزمایش، موشک مذکور مسافت بیش از یک هزار و 500 کیلومتر را با موفقیت پیموده است. موشک جریکو 2 شباهت زیادی به موشک آمریکایی "پرشینگ" دارد. از جمله اینکه هر دو دارای سیستم هدایتگر "رادار"ی اند و هر دو توان حمل بیش از یک تن ماده منفجره را دارند. منابع اسرائیلی هیچ گونه اطلاعاتی درباره تعداد دقیق موشکهای جریکو 2 مستقر در پایگاههای نظامی اسرائیل ارائه نداده اند.

3 ـ جریکو 3 (جریکو2B ):

رژیم صهیونیستی پس از آزمایش موشک جریکو 2 درصدد شناسایی راهکارهایی برای تقویت برد این موشک برآمد. تحلیلگران و کارشناسان IDF براساس یک تئوری معتقد بودند که موشک جریکو 2 در شرایط خاص قادر به پیمودن مسافت پنج هزار و 200 کیلومتر نیز خواهد بود و برخی دیگر نیز برد آن را تا 7 هزار و 200 کیلومتر قابل دستیابی دانسته اند. اگرچه تحقق این امر تنها در سطح تئوریک امکان داشت. در سال 1990 یکی از اساتید فیزیک دانشگاه مریلند (Maryland) به نام "استیو فتر" (Steve Fetter) پس از انجام محاسباتی عنوان کرد که اگر در موشک جریکو 2 تغییراتی جزئی (روی کلاهک موشک) صورت بگیرد. در صورتی که 775 کیلومتر ماده منفجره در کلاهک آن تعبیه شود قادر به پیمودن مسافت 5 هزار کیلومتری خواهد بود و با اعمال تغییراتی دیگر می توان برد آن را تا 6500 کیلومتر هم افزایش داد.

رژیم صهیونیستی براساس این نظریات، کار ارتقاء برد موشک جریکو 2 را دنبال کرد و طبق گزارشات منابع اسرائیلی برد آن را تا 6 هزار و 500 کیلومتر ارتقا داد. بعضی از منابع یهودی، این موشک را جریکو 3 نامیده و برخی دیگر به علت ماهیت اصلاحی آن، نام جریکو 2 B را بر آن نهاده اند. طول جریکو 3 حدود 5/15 متر، قطر بدنه آن 56/1 متر (همانند جریکو 2) و وزن آن هنگام پرتاب 29 تن است. منابع رژیم صهیونیستی ادعا کرده اند که این موشک از سرعت بسیار بالایی برخوردار است. به طوری که با قوی ترین ضدموشکها نیز انهدام آن ممکن نیست. اسرائیل هدف خود از ساخت این موشک را حمله به کشورهای عربی با مسلمانمخالف اسرائیل قلمداد کرده و نیز مجهز شدن در برابر حمله احتمالی اعراب و مقابله با حمله هسته ای کشورهای مخالف را از دیگر دلایل ساخت جریکو 3 دانسته است.

ج ـ بازتاب رسانه ای:

ساخت موشکهای بالستیک جریکو در محافل داخلی و خارجی بازتاب گسترده ای داشت. روزنامه اسرائیلی "هاآرتس" با مثبت ارزیابی کردن ساخت این موشک نوشت: "ساخت جریکوها گامی مؤثر در جهت برقراری ثبات در منطقه و نمایاندن قدرت نظامی اسرائیل به کشورهای مخالف است... مدلهای مختلف جریکو توانایی هدف قرار دادن همسایگان دور و نزدیک را داشته و از دقت بسیار بالایی برخوردارند".

پایگاه اینترنتی NTI نوشت: "برد این موشک تمام خاورمیانه را در برمی گیرد. مخصوصا ایران و جنوب غربی شوروی سابق را و این خود خطری برای امنیت منطقه خواهد بود".

پایگاه اینترنتی BBC نیز با اشاره به اینکه اسرائیل 200 کلاهک هسته ای در اختیار دارد. ساخت موشکهای جریکو را خطری جهانی قلمداد کرد و نوشت "آمریکا چشم خود را به روی این رویدادها بسته است و از حفظ حقوق بشر تنها به شعار بسنده می کند. زیرا موشکها بالستیک جریکو که در مدلهای مختلف ساخته می شوند، در اصل برای حمل کلاهک هسته ای طراحی شده اند و با ساخت هر فروند موشک جدید خطری بزرگ برای جهانیان شکل می گیرد".

رژیم صهیونیستی اسرائیل با صراحت تمام، هدف خود از ساخت این نوع موشک را حمله به کشورهای مخالف اسرائیل دانسته و در مقاطعمختلفی این موضع را تکرار کرده است. سران اسرائیل در یکی از سایتهای وابسته به خود در مورد موشکهای جریکو گفته اند: "موشکهای جریکو توانایی حمله به قاهره، دمشق، بغداد، ریاض و تهران را دارا می باشند".

برخی منابع خبری جهان مانند BBC و CNN در سال 2005 وجود حداقل 200 کلاهک هسته ای در اسرائیل را معتبر دانسته و کاربری موشکهای جریکو را حمل کلاهک هسته ای می دانند.

مآخذ:

1. www.abovetopsecret.com/forum/thread 95652/pg.
2. www.skeptically.org/onwars/id 14htm.
3. New-bbc.co.uk/hi/world/middle-east/892941.stm.
4. www.jerichomisste-wikipedia/the/free/encycloped ia.htm.
5. wwww.israeli-weapons.com/weapons/missile-systems/artillery/jericho-html.
6. www.jericho/202/israel special-weapons.htm.
7. www.aeronauticsru/archive/wmd/ballistic/jerico- 1-10htm.
8. www.war/without-end-wiew/topic/jerico/israel weaponshtm.
9. www.missilethreat.com/missiles/jericho-3- Israel.htm? page-print=yes.
10. www.fas.org/news/israet/ooo503.kat9-6.htm.
11. www.nti.org/d-newswire/issues/thisweek/2005- 5-21- misp.html.
12. www.news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle- east/892941.stm.
13. www.wisconsinproject.org/countries/israel/howfar.html.