گوش اِمونیم

"گوش امونیم" (Gush Emunim) یک عبارت عبری به معنای "گروه مؤمنان" و نام جنبش صهیونیستی اسکانی با زمینه های دینی (حلولی اندام وار) است و خواهان صهیونیستی شدن، تا بالاترین درجه ممکن است. این جنبش یک حزب نیست، بلکه یک جنبش صهیونیستی افراطی کوچ نشین است که به هیچ چیز جز حفظ سرزمین اسرائیل پایبند نیست. اما گرایش دینی آن، با وجود روشن بودن، یک گرایش دینی حلولی است و از همین جا دین و قومیت در یکدیگر آمیخته می شوند.

این جنبش پس از آن که شماری از اعضاء حزب مفدال از رهبری حزب، نافرمانی کردند ـ زیرا با پیوستن به دولت ائتلافی رابین موافقت کرده بود ـ به طور رسمی پس از جنگ اکتبر 1973 و در پایان زمستان 1974 تأسیس شد. اما تأسیس واقعی این جنبش، پس از ژوئن 1967 بود.

پیدایش این سازمان نتیجه جنبشهای اعتراض آمیز فراوانی بود که در آن هنگام، علیه نتایج آن جنگ ایجاد شده است.

اعضای این سازمان از همان هنگام تأسیس تاکنون، به منظور بیرون راندن عربها از مناطق اشغال شده و جایگزینی کوچ نشینهای یهودی به جای آنها، به ارعاب ساکنان عرب می پردازند. افراد این سازمان که دهها سال تجربه فعالیت تروریستی دارند، بنابه گفته "دان عومو" تبدیل به ذخیره انسانی فاشیسم جدید در اسرائیل و روشگاه ایدئولوژیک مجموعه ای از سازمانهای تروریستی یهودی شده اند.

از نظر گوش امونیم، نگهداری و حفظ سرزمین های اشغالی در ژوئن 1967 در چارچوب دولت اسرائیل وظیفه ای الهی است که ملاحظات انسانی یا عملی در آن دخالتی ندارد. با آن که این سازمان از رستاخیز یهودیان در همه زمینه ها سخنمی گوید، اما همه تلاش خود را در عملیات مهاجرت و شهرک سازی و تشدید آن متمرکز کرده تا بازگشت کرانه باختری به اعراب، غیرممکن گردد؛ به عبارت دیگر می کوشد که از راه برپایی شهرک ها، سیاست صهیونیستی حفظ وضع موجود را مستحکم نماید.

پس از به قدرت رسیدن حزب لیکود در سال 1977، این گروه طرحی برای ساخت 12 شهرک در کرانه باختری به دولت ارائه کرده (دولت پیشین حزب کارگر با این طرح مخالفت کرده بود) و دولت جدید با این طرح موافقت کرد و این شهرک ها در ظرف یک سال و نیم، ساخته شدند. این گروه، سپس در سال 1978، طرحی دیگر ارائه داد که طرح کاملی است درباره اسکان از راه تأسیس شبکه ای از شهرک های پیشرفته و روستایی، تا بدین ترتیب بر حاکمیت اسرائیل بر منطقه، تأکید شود. با آن که دولت به طور رسمی با این طرح موافقت نکرد، اما به تدریج، اعتبارات مالی لازم را برای اجرای آن فراهم کرد.

بخش شهرک سازی گروه (أمانا) برای اجرای این برنامه ها نظارت دارد و در حال حاضر 50 شهرک تابع آن است. اما بیشتر این شهرک ها "شهرک های گروه" (به عبری: یشوف قهیلاتی) نامیده می شوند. اینها "شهرک های خوابگاهی" هستند که در آنها شهرک نشینانی زندگی می کنند که در شهرهای بزرگی همچون تل آویو و قدس کار می کنند و شب را در شهرک به سر می برند. شمار جمعیت هر شهرک، از 15 تا 500 خانواده در نوسان است. سازمان گوش امونیم، از تأیید بخش های بزرگی از افکار عمومی اسرائیل و احزاب اسرائیلی ـ که خواهان صهیونیستی شدن تا بالاترین درجه هستند ـ برخوردار است.

سازمان گوش امونیم، از نظر تشکیلاتی دارای دبیرخانه منتخب و دایمی نیست، بلکه همواره از یک دبیرخانه لحظه ای برخوردار می باشد. این امر بیانگر صفتی است که اعضایش بدین سازمان داده اند. جنبشی است خودپو و بدون کارت عضویت وسازمانهای تابعه.

بسیاری از اعضای گروه، مدیریت شوراهای مناطق را که خدمات شهرداری را به شهرک نشینان ارائه می دهد برعهده دارند. این شوراها، بودجه خود را از وزارت کشور دریافت می کنند.

گوش امونیم، از هنگام تأسیس تاکنون هم از نظر مذهبی و از نظر سیاست رسمی رژیم صهیونیستی چهره های برجسته ای از حاخامهای صهیونگرا را دربرگرفته است. در رأس این افراد، رهبر معنوی گوش امونیم، حاخام "تسوی یهودا کوک" قرار دارد که اشکنازی تبار است. (نک: اشکنازیها) پدر وی، بنیادگذار مدرسه دینی "مرکازهراف" در سال 1924 است که بعدا به ویژه در سالهای بعد به یکی از مراکز بسیار افراطی و نژادپرستانه دینی، تبدیل شده است. حاخام کوک، تنها ایدئولوگ عقیده و اصول افراطی گوش امونیم نیست، بلکه ایدئولوگ دیگر سازمانهای تروریستی در سرزمینهای اشغالی فلسطین است که بعدها از گوش امونیم جدا شدند.

از برجسته ترین شاگردان "کوک"، حاخام "موشه لوینگر" است. وی در جوانی در آسایشگاه روانی بستر شده بود و به تعصب نژادگرایانه ضد عربی، مشهور بود و فرماندهی کوچ نشینان یهودی در شهر خلیل را به عهده داشت.

او بعدا رئیس معنوی گروه شد. وی پس از آن که دانیلا وایس به دبیر کلی انجمن برگزیده شد، اندکی به حاشیه رانده شد.

حاخام "حییم دروکمان" که پرچمدار جناح راستگرا در حزب "مفدال" است از جمله رهبران این گروه بود. همچنین دیگر بلندپایگان متعصب مذهبی یهودی در فلسطین اشغال شده از جمله نماینده کنیست "حنان بورات" بدانها پیوست. وی فارغ التحصیل مدرسه "مرکازمراف" است. گوش امونیم، به متدینان پیرو "کوک" محدود نمی شود، بلکه بعدها عناصر نامتدینی از پیروان سیاست"سرزمین کامل اسرائیل" بدان پیوستند.

در آغاز، پیوند گوش امونیم با دستگاه رسمی رژیم صهیونیستی زیر پوشش جناح حزب دینی "مفدال" بود. لیکن در سال 1974 به دستور "حاخام کوک" گوش امونیم از "مفدال" جدا شد. وی نسبت به گسستگی گوش از مفدال به شاگردانش گفت: از هم اکنون، گوش امونیم در مفدال نیست، بلکه فقط گوش امونیم است.

اما این گسستگی، گروه گوش امونیم را از پشتوانه دولتی محروم نساخت. بسیاری از دولتمردان بلندپایه رژیم صهیونیستی به پشتیبانی و حمایت از آن، ادامه دادند. آنچه کداین دیدگاه را ثابت می کند آن است که اغلب بودجه گوش امونیم از کمکهای مالی مستقیم دولت تأمین می شود و دهها فرد فعال در گوش امونیم دارای حقوق دولتی هستند.

افزون بر منابع دولتی، منابع کمکی دیگری نظیر کارفرمایان صنایع و بانکداران ثروتمند درون و برون فلسطین اشغال شده به این گروه، کمک مالی می کنند. شاید مهمترین وجه مشخص سازمان گوش امونیم، برنامه گسترده احداث شهرکهای مهاجرنشین یهودی آن است که بخشی از آن را به اجرا درآورده و می کوشد تا برنامه های وسیع تری را به اجرا درآورد. عملیات کوچ نشینی این سازمان از همان هنگام تأسیس آن در سال 1967 به طرز گسترده ای در مناطق اشغال شده، فعال بوده است. نخستین مجتمع کوچ نشینی که توسط "گوش" ایجاد گردید و جنجال مطبوعاتی نیز به پا کرد آبادی یهودی نشین "آلون موریه" بود. "گوش" در اجرای برنامه های کوچ نشینانه خویش از شیوه نمایشهای بزرگ خیابانی به طرز فراوانی بهره می جوید. همچنین این گروه از تجاوزهای هراس افکنانه و اقدامات تروریستی علیه شهروندان عرب فلسطینی بیمی به خود راه نمی دهد.

شاخه های گوش امونیم:

در روند حیات "گوش امونیم" به عنوان یک جنبش گسترده کوچ نشینی، چند سازمان کوچ نشینکه دارای همان ویژگیهای جنبش مادر هستند منشعب شده است.

1 ـ سازمان "آمانا" (نک: آمانا، سازمان).

2 ـ انجمن اولویت اسکان و کوچ نشینی در یهودا و سامره و باریکه غزه و دره اردن (نک: انجمن اولویت اسکان و کوچ نشینی در یهودا و سامره و باریکه غزه و دره اردن).

مجله نیکودا (به زبان عبری) و مجله کاونتر پوینت (به انگلیسی) ناشر افکار این گروه هستند. هنگامی که لوینگر و دانیلا وایس خود را در انتخابات سال 1992، نامزد کردند و آراء کافی را برای راهیابی به کنست به دست نیاورند، این گروه نیز تقریبا منحل شد.

همچنین نامزدی آنها در انتخابات پارلمانی باعث شد که حزب هتحیا ـ که از این گروه حمایت می کرد ـ در دستیابی به آراء کافی ناکام بماند. گروه های کوچک دیگری نیز پدید آمدند که شهرک نشینانی را در خود جای دادند که خواهان صهیونیستی شدن تا بالاترین درجه هستند.

مآخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد هفتم، چاپ اول، 1383.
2. خبرگزاری وفا، بولتن خبری وفا، سازمانهای فاشیستی در فلسطین اشغال شده، شماره های 1346 و 1347.