دی هان، یعقوب (1924-1881)
یعقوب دی هان (Yakov de Hann) استاد حقوق بین الملل و روحانی یهودی هلندی است. در خانواده متوسط و تحصیلکرده ای از یهودیان ارتدوکس متولد شد؛ پدرش معلم بود؛ از مدرسه معلمان فارغ التحصیل شد؛ وی در این مدرسه توانایی فوق العاده اش را در شعر نشان داد و اشعارش در شماری از روزنامه های هلند چاپ شد و محافل ادبی از او قدردانی کردند. خانم پزشکی به نام یوهانا وان مارسیفین که غیر یهودی و از خانواده ثروتمندی بود، از توانایی های او شگفت زده شد و این شگفتی تبدیل به عشق و منجر به ازدواج آن دو شد. همسر ثروتمند دی هان خرج تحصیلات دانشگاهی او را داد، تا این که فارغ التحصیل شد و پس از آن به عنوان استاد دانشگاه مشغول کار شد.
وی به سوسیال دمکرات ها پیوست و همراه با یک هیأت حزبی به روسیه سفر کرد. پس از بازگشت درباره شرایط زندانیان سیاسی در زندان تزار کتابی نوشت. این سفر زندگی او را کاملاً دگرگون کرد. وی به شدت از کشتار یهودیان متأثر شد و گزارش خود را به دربار سلطنتی هلند ارائه داد، ولی با ریشخند مشاوران یهودی مواجه شد.
دی هان از سوسیالیسم روی گرداند؛ از همسرش جدا شد و به یهودیت بازگشت. در سال 1918، کتاب سرود یهودیت را به چاپ رساند و با استقبال تبلیغات صهیونیستی مواجه شد. در سال 1919 به عنوان اولین هلندی صهیونیست مهاجر به فلسطین رفت. در فلسطین به عنوان گزارشگر یک روزنامه هلندی چاپ آمستردام و نشریه دیلیاکسپرس چاپ لندن مشغول به کار شد. در دانشکده دولتی حقوق در قدس درس می داد.
در همین دوران با سوننفلد، حاخام ارتدوکس و دیدگاه ارتدوکس های یهودی متدین درباره صهیونیسم نژادپرست، سکولار و متعصب آشنا شد. دی هان به تدریج تعلق سیاسی و عقیدتی خود را تغییر داد و به سلک دشمنان صهیونیسم درآمد و سخنگوی یهودیت ارتدوکس و آگودات اسرائیل (که در آن با یک مبنای دینی دشمن تمام عیار صهیونیسم بود) شد و دفاع از حقوق اعراب در سرزمینشان را برعهده گرفت. وی ده ها شکوائیه و دعوای حقوقی به جامعه ملل فرستاد و در آن، حق صهیونیست های سکولار را در سخنگویی از جانب همه یهودیان رد کرد.
حاصل تلاش های او آن بود که هر یهودی متدین این حق را پیدا کرد که خود را از چارچوب آژانس یهود خارج بداند و پرداخت مالیات را هم نپذیرد.
موضع گیری های پی گیر او علیه صهیونیسم و فعالیت شدیدش علیه وطن گزینی صهیونیستی نهاد صهیونیسم را برآشفت. روزنامه های صهیونیستی مانند هاآرتس به شدت به او حمله ور شدند، وی را خائن خواندند و اعلام کردند که باید از شر این عنصر خطرناک (دی هان) خلاص شد. اما این حملات مادی و معنوی عزم و اراده او را سست نکرد و از دشمنی اش با صهیونیسم نکاست. او همچنان صهیونیسم را بزرگترین خطر علیه یهودیان و حتی علیه تمامی ارزش های انسانی می دانست. صهیونیست ها کلاس های او را در دانشگاه با تحریم سراسری مواجه کردند و دی هان مجبور به استعفا شد. واکنش دی هان به این دشمنی ها قوی و خردمندانه بود. وی جلسه بسیار مهمی با حضور شریف حسین، پادشاه حجاز، امیرعبدالله امیر شرق اردن، ملک فیصل شاه عراق و نیز بزرگترینحاخام های یهودی ارتدوکس ترتیب داد.
حمله صهیونیست ها به عموم یهودیان ارتدوکس و به صورت ویژه به دی هان اوج گرفت. دی هان کرارا تهدید شد که اگر بلافاصله فلسطین را ترک نکند کشته خواهد شد. وی حتی مرگ خود را پیش بینی کرد و به خبرنگاران فرانسوی گفت: "خواهید دید، صهیونیست ها مرا می کشند، این روش آنان است".
در 29 ژوئن 1924، یک روزنامه صهیونیستی هشدار داد: "دی هان خائن می خواهد به لندن برود تا در مجلس عوام انگلیس سخنرانی کند و آرمان های قومی یهودیان را با شکست مواجه کند." در 30 ژوئن 1924، حکم ترور او اجرا شد. بیمارستانی که او را به آنها منتقل کردند در کار نجات او سستی کرد و نیروهای پلیس که مأمور محافظت از او بودند چشم بر هم گذاشتند و اقدامی نکردند. صهیونیست ها بی شرمی را به جایی رساندند که اعراب را متهم به قتل او کردند و علت اصلی ترور او رابطه همجنس بازی او با یک عرب اعلام داشتند.
گفتنی است که دایره المعارف فرهنگ یهودی با وجود اهمیت ادبی فوق العاده دی هان در ادبیات معاصر هلند، هیچ نامی از او نبرده است؛ زیرا اولین رمان او بسیار بحث انگیز بود. او در این رمان به منطقه ممنوعه روابط همجنس بازانه مردان در مدارس داخلی پا گذاشت. بر مبنای این رمان بود که صهیونیست ها وی را به انحراف و برقراری روابط نامشروع با اعراب متهم کردند.
پنجاه سال پس از قتل دی هان، صهیونیست ها اعتراف کردند که ترور او را برنامه ریزی کرده بودند. به این ترتیب، حاخام دی هان اولین یهودی ای بود که قربانی عملیات تروریستی صهیونیست ها شد.
مأخذ:
- المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.
