بازبینی تأثیر صلح، مرکز
جامعه شناسان صهیونیست در راستای مشروعیت بخشیدن به حیات سیاسی و اجتماعی اسرائیل سعی کرده اند تا با بهره گیری از تجربیات جامعه شناسانه، زمینه های لازم برای تحمیل دیدگاههای رژیم صهیونیستی به نسلهای کنونی و آینده کشورهای همسایه را فراهم آورند. با این دیدگاه سازمانی تحت عنوان مرکز بازبینی تأثیر صلح تشکیل شده که با بازبینی و بررسی متون کتب آموزش مدارس این کشورها، ضمن اعمال فشار بر دولتهای حاکم برای تغییر متون مغایر با اهداف و سیاستهای رژیم صهیونیستی، نوع آموزش ارائه شده در این مدارس را عامل تداوم فرایند منازعه و کشمکش منطقه جلوه دهند.
محتویات
الف ـ تاریخچه:
سازمان غیردولتی، غیرانتفاعی و صهیونیستی "مرکز بازبینی تأثیر صلح" (Center of Monitoring the Impact of Peace) در سال 1998 توسط ایتمار مارکوس (Iatmar Marcus)در قدس تأسیس شد. مارکوس مهاجر آمریکایی مقیم شهرک افرات (Efrat) که از زمان تأسیس (CMIP) تا سال 2000 ریاست آن را برعهده داشت، مدتی نیز به عنوان رئیس Ponestine Media Watch برگزیده شده بود.
ب ـ اصول و اهداف:
برپایه عقاید مؤسسان، هدف از تأسیس CMIP تلاش برای ترویج این عقیده بود که منازعه وکشمکش در فلسطین نتیجه اقدامات اسرائیل (اشغال اراضی، نژادپرستی و سرکوب مردم فلسطین) نبوده، بلکه حاصل تصویرهای منفی از اسرائیل در متون درسی کشورهای مخالف با این کشور است. زیرا به ادعای منابع مذکور تلاشی هدفمند در متون درسی مدارس فلسطینی صورت می گیرد تا از اسرائیل و اسرائیلیها تصویری اهریمنی ترسیم شود. به اعتقاد آنان متون درسی فلسطینیان به گونه ای است که با جنگ و خشونت مرتبط است و در آنها، جهاد مستمرا تمجید و شهادت تحسین می شود.
بر همین اساس، مرکز بازبینی تأثیر صلح، تلاش گسترده ای را آغاز کرده است تا با بازبینی متون درسی فلسطین و سایر دولتهای عرب خاورمیانه از آنها بخواهد تصویر عرضه شده از اسرائیل را تغییر دهند. همچنین مرکز به دنبال آن است تا دریابد که آیا در این متون ترتیبی اتخاذ شده است تا کودکان زمینه های لازم برای پذیرش یا عدم پذیرش حق موجودیت دیگران را به رسمیت بشناسند؟ CMIP معتقد است که آموزش و پرورش باید هماهنگ شود تا تساهل، تکثر و دموکراسی را تشویق کند و ابزارهای صلح آمیز حل منازعات را بهبود بخشد.
مرکز بازبینی تأثیر صلح امیدوار است پایه ای محکم و استوار برای صلحی پایدار بین اسرائیل و همسایگان عرب آن فراهم آورد و سپس اقدامات مذکور را به عنوان یک الگو به دیگر حوزه های بحرانی نیز تسری دهد. ابزار این هدف نیز تأسیس محیطی مبتنی بر مدارا و احترام دوجانبه و امتناع از اعمال خشونت به عنوان ابزار حل منازعه است.
هدف مرکز، القاء یک روش شناسی کاملاً ناقص از طریق ارائه گزارشهای ریاکارانه است تا دیگران را به این باور نادرست رهنمون سازد که سیستم آموزشیفلسطینیان نادرست است. کاملاً واضح است که هدف از تأسیس این مرکز، متهم کردن فلسطینیان و متون درسی آنهاست و نه تجزیه و تحلیل و فهم متون درسی آنان. این مرکز به طور معمول و مرتبا خوراک رسانه های دیداری و شنیداری را با برگزیدن بخشی از قطعات متون درسی فلسطینیان که خواهان نابودی اسرائیل است، فراهم می آورد.
ج ـ ساختار اجرایی:
ساختار اجرایی CMIP مشتمل بر یک رئیس، یک قائم مقام، یک معاون بخش تحقیقات و یک مدیر اجرایی و چندین عضو غیررسمی است که به صورتی داوطلبانه با فعالیتهای مرکز مرتبط بوده و با آن همکاری می کنند.
1 ـ ایتمار مارکوس نخستین رئیس مرکز بازبینی تأثیر صلح از بدو تأسیس (1998) تا سال 2000 بود. پس از وی آندره مارکوس ریاست مرکز را برعهده گرفت. آندره مارکوس در تلاش است تا در مدتی کوتاه مرکز را به یک سازمان بین المللی سرشناس تبدیل کند.
ایتمار مارکوس مؤسس CMIP علاوه بر عضویت در کمیته سه جانبه ضد تحریک که براساس توافقنامه وای شکل گرفت، از فعالان اسرائیلی است که تلاشهای وافری را برای اعمال نظارت اسرائیل بر منابع و ذخایر آبی کرانه باختری انجام داده است.
2 ـ دکتر آرنون گرویس معاون تحقیقاتی CMIP که دانش آموخته دانشگاههای هاروارد، پرینستون و عبری اورشلیم است. وی علاوه بر ریاست دفتر اخبار شبکه عربی اسرائیل، مشاور اکثر سازمانهای حکومتی از جمله وزارت امور خارجه است. همچنین وی مؤلف گزارش مرکز بازبینی تأثیرصلح در مورد متون درسی سوریه است.
3 ـ دکتر یوحنان مانور استاد علوم سیاسی که به همراه مارکوس، مرکز را تأسیس کرد. وی علاوه بر قائم مقامی ریاست مرکز به عنوان مدیر اجرایی CMIP نقش مهمی در جلب توجه نسبت به اهداف مرکز و پیاده سازی سیاستهای آن برعهده دارد. به نظر مانور گسترش روابط بین المللی، آموزش جوانان برای تضمین کیفیت تحقیقات و توسعه همکاری CMIP با سازمانهای غیردولتی ضروری است.
4 ـ دیگر اعضای غیررسمی مرکز عبارتند از:
ـ آموس یوول، کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه عبری اورشلیم و فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی و مردم شناسی و مؤلف گزارش "فلسطینیان و اعراب در متون درسی اسرائیل" از نویسندگان و سردبیران نشریات اسرائیلی مرتبط با فرهنگ و جامعه این کشور و سردبیر و مدیر مسئول مؤسسه "انتشارات سازمان صهیونیست جهانی" در قدس است.
ـ ژوهانس جی. جی. جلینسون: استاد کرسی اندیشه سیاسی اسلام معاصر در بخش عربی، فارسی و ترکی دانشگاه اوترخت و گروه مطالعات اسلامی و عربی دانشگاه لیدن.
ـ کمال کریچی: استاد گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه بوغازیچی استانبول.
ـ ایمانوئل سیوان: استاد دانشکده زبان، ادبیات و هنر دانشگاه عبری اورشلیم.
ـ ایمانوئل اوتو لنقی: استاد گروه مطالعات عبری و یهودی دانشگاه آکسفورد.
ـ اوریت ایچیلوف: استاد دانشکده آموزش دانشگاه تل آویو.
ـ دانیل پلیپز: مؤسس و مدیر مسئول مجله"میدل ایست".
ـ دانا لیندامان: استاد گروه زبان و ادبیات روم در دانشگاه هاروارد.
ـ آنتوین شفیر: رئیس Contemarary Les Cahiers de Lonert .
د ـ اقدامات و عملکردها:
عمده فعالیتهای CMIP بر بازبینی متون کتب درسی متمرکز شده است. بر همین اساس و از بدو پیدایش تاکنون، نزدیک به ده گزارش از سوی مرکز در مورد کتب درسی کشورهای مصر، عربستان، سوریه، تشکیلات خودگردان فلسطین، لبنان و اردن منتشر شده است. عمده گروههای طرفدار اسرائیل، سازمانها و نهادهای بین المللی، سناتورهای آمریکایی و اغلب کشورهای اروپایی، برنامه ریزیها، سیاستها و استراتژیهای خود در حوزه فرهنگی و آموزشی فلسطین را برپایه داده های این مرکز بنا می نهند. به عنوان مثال سال 2005 قبل از برگزاری جلسات کنگره در مورد کمکها و بودجه آمریکا، CMIP در گزارشی تحت عنوان "افسانه تهییج در کتب درسی فلسطین" متون آموزشی فلسطین را متهم ساخت که خشونت و تنفر را به دانش آموزان می آموزند.
این مرکز، فلسطینیان را تروریست معرفی کرد که امکان صلح با آنها وجود ندارد و سناتور هیلاری کلینتون برپایه همین گزارش اعلام کرد که کمکهای آمریکا به فلسطین در آینده منوط به انجام تغییر در متون درسی آنها خواهد بود. در سال 2002 نیز رژیم صهیونیستی، اتحادیه اروپا و کمیسر روابط خارجی آن کریس پاتن را متهم ساخت که کمکهای مالی آنها به فلسطینیان در زمینه چاپ مفاهیم آنتی سمیتیسم (چاپ قسمتی از پروتکلهای زعمای صهیون) به کارگرفته شده است، اگرچه اتحادیه اروپا، اتهامات را وارد ندانست و اعلام کرد که به کمکهای مالی خود برای چاپ کتب درسی در فلسطین ادامه خواهد داد. در سال 2001 نیز ایتالیا تصمیم گرفت کمک مالی به توسعه مواد آموزشی را متوقف کند.
در این سال بانک جهانی رسما به وزیر آموزش و پرورش فلسطین هشدار داد که بودجه در نظر گرفته شده برای کتابها و آموزش معلمان به فعالیتهای دیگری اختصاص خواهد یافت.
بازبینی متون کتب درسی تشکیلات خودگردان فلسطین اولین و بیشترین بخش از گزارشهای منتشر شده CMIP(پنج گزارش) را به خود اختصاص داده است. اولین گزارش مربوط به فلسطین در نوامبر 2001 و آخرین آن ژوئن 2005 منتشر شده است. دیگر گزارشهای منتشر شده، مطالب مربوط به متون درسی عربستان سعودی، مصر، سوریه، لبنان، اردن و اسرائیل را دربرمی گیرند. چارچوب ساختاری این گزارشها مشتمل بر یک مقدمه، چند فصل و یک نتیجه گیری است. در ادامه سعی می شود تا در چارچوب بیان شده، به عمده ترین مطالب مستخرجه CMIP از متون درسی کشورهای منطقه اشاره شود.
1 ـ گزارش مربوط به تشکیلات خودگردان فلسطین:
اولین گزارش از مجموعه پنج گانه گزارشهای CMIP در مورد متون درسی تشکیلات خودگردان فلسطین تحت عنوان "یهودیان، اسرائیل و صلح در متون درسی مدارس فلسطین" در نوامبر سال 2001 منتشر شد. دکتر آرنون گرویس با مشارکت دکتر یوحنان مانور، گزارش مذکور را تهیه کردند. دومین گزارش این مجموعه در اکتبر 2002 تحت عنوان"یهودیان، اسرائیل و صلح در متون درسی تشکیلات خودگردان فلسطین و امتحانات نهایی دبیرستانها" منتشر شد.
این مجموعه حاصل بازبینی و بررسی 14 جلد کتاب بود که در سال 2000 تا 2002 تهیه و در مدارس فلسطینی تدریس می شدند. علاوه بر آن، سؤالات 26 امتحان نهایی دبیرستان نیز در طی دوره مذکور مورد بررسی قرار گرفته بودند. گزارش سوم در می 2003 و تحت عنوان "یهودیان، اسرائیل و صلح در متون درسی تشکیلات خودگردان و متون جدید ارائه شده برای کلاسهای پایه های 3 و 8" انتشار یافت. در این مجموعه، مطالب 35 عنوان کتاب در موضوعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته بودند. گزارش چهارم در اکتبر 2004 و تحت عنوان "یهودیان، اسرائیل و صلح در متون درسی فلسطینیان و کتب جدید عرضه شده برای کلاسهای پایه های 4 و 9" منتشر شد. این گزارش، حاصل بررسی 32 جلد کتاب به همراه چاپ دوم اطلس تهیه شده توسط تشکیلات خودگردان بود.
در آخرین گزارش از سلسله گزارشهای پنج گانه، CMIP به بررسی متون کتب درسی تشکیلات خودگردان پرداخته و آن را تحت عنوان "یهودیان، اسرائیل و صلح در متون درسی فلسطینیان و کتابهای جدید عرضه شده برای کلاسهای پایه های 5 و 10" در ژوئن 2005 منتشر کرد. تألیف، ترجمه و ویرایش این گزارش نیز برعهده دکتر آرنون گرویس بود. این گزارش آخرین گزارش CMIP در مورد متون آموزشی مدارس تشکیلات خودگردان و حاصل بررسی مطالب حداقل سی جلد عنوان کتاب بوده است.
در اینجا به نتایج حاصله CMIP از گزارش پنجم (به عنوان جدیدترین گزارش) به طور خلاصهاشاره می کنیم. گزارش مذکور حاوی یک مقدمه، هفت فصل و یک نتیجه گیری است. مهمترین یافته های CMIP از این گزارش عبارتند از:
1) در متون درسی تشکیلات خودگردان، مسیحیت و یهودیت همانند اسلام، ادیانی آسمان اند اگرچه حجم مطالب در مورد آنان بسیار کم است. در متون درسی فلسطینیان اسلام و مسلمانان بر دیگر ادیان برتری و سروری داشته، قرآن تنها کتاب خداست و مسیحیت و یهودیت جزئی از "امت ابراهیم" نیستند.
2) در متون درسی تاریخ نامی از یهودیان برده نمی شود یا بسیار کم است. در حالی که از دیگر ملتهای منطقه تحت عنوان ملتهای عرب و نیاکان اعراب از جمله فلسطینیان امروزی یاد می شود. به استناد متون درسی مذکور یهودیان ساکنان فلسطین نیستند و عبری به عنوان یک زبان این سرزمین به رسمیت شناخته نمی شود.
3) بحث در مورد دیوید بن گوریون در متون درسی فلسطین زیاد و نسبتا حجیم بوده و تلاش برآن است تا صهیونیسم را به عنوان جنبشی نژادپرست و مرتبط با امپریالیسم غرب جلوه دهند. بنابر اعتقاد نویسندگان کتب مذکور پروتکلهای زعمای صهیون سندی تاریخی و جزئی جدانشدنی از صهیونیسم است.
4) مطابق متون درسی فلسطین هیچ مکان مقدس یهودی در فلسطین وجود ندارد.
5) در متون درسی فلسطینی، حق حاکمیت اسرائیل به عنوان یک دولت هرگز به رسمیت شناخته نشده و نام اسرائیل در هیچ متن و نقشه ای نیست و در همه جا فقط نام فلسطین برده می شود و فلسطین از رود اردن تا مرز دریای مدیترانه امتداد دارد. تنها دریک مورد اصطلاح "دولت اسرائیل" و آن هم داخل گیومه استفاده شده است. اگرچه رهبران مسیحی در مدارک رسمی خود اسرائیل را به عنوان یک دولت به رسمیت می شناسند، اما در متون آموزشی مسیحی نیز این اصطلاح داخل گیومه آمده است.
6) تصویر اسرائیل کاملاً منفی است: به اعتقاد تهیه کنندگان منابع درسی فلسطینیان، اسرائیل از سال 1948 یک دولت اشغالگر بوده و به تنهایی مسئول جنگ و مصیبت و منبع خشونت است.
CMIP در پایان این گزارش نتیجه گیری می کند که با توجه به ارجاعات بالا و متون کتب درسی کاملاً واضح است و متون درسی تشکیلات خودگردان هیچ رابطه و تناسبی با استانداردهای بین المللی در نگرش به دیگران و صلح ندارند. براساس پروژه این مرکز، متون درسی تشکیلات خودگردان هیچ نگرش مثبتی نسبت به صلح و سازش با اسرائیل ندارند و در عوض، مخالفت با اسرائیل نه تنها صحیح، بلکه بر حق است.
2 ـ مصر:
گزارش مربوط به بررسی متون درسی مصر مشتمل بر یک مقدمه و 12 فصل و یک نتیجه گیری است. مهمترین یافته های CMIPدر این گزارش عبارتند از:
1) در متون درسی مصر یهودیت و مسیحیت هر دو به عنوان ادیان توحیدی مورد احترامند، اما در این میان، تنها اسلام دین حقیقی و درست محسوب شده و سایر ادیان باطل نامیده شده اند. در کتب درسی مصر آمده است: اگرچه تورات و انجیل کتب آسمانی اند، اما یهودیان و مسیحیان آنها را تحریف کرده اند. در ضمن، اطلاعات کافی و وافی در مورداین دو کتاب آسمانی ارائه نشده است.
2) در متون درسی مصر، غرب مسیحی به عنوان یک شر و شیطان معرفی شده است. بر همین اساس، امپریالیسم غرب مسئول تمامی بدبختیها و عقب ماندگیهای جهان عرب است و این فرایند که با اشغال و استعمار اقتصادی و تکه تکه کردن جهان عرب شروع شد، با خلق مسئله فلسطین و حمایت از اسرائیل ادامه یافت.
3) تصویر ارائه شده از یهودیت چه در طول تاریخ و چه در حال حاضر تصویری منفی است. در متن کشمکشهای خاورمیانه، یهودیان انسانهای خائن و دشمن مصر معرفی شده اند و این تصویر کماکان پس از صلح اسرائیل و مصر نیز وجود دارد.
4) از اماکن مقدس یهودیان تنها به دیوار ندبه اشاره شده است. ضمن آن که جنبش صهیونیست، جنبشی توسعه طلب و تروریست معرفی شده است که آرزوی کنترل نیل تا فرات را دارد.
5) در متون درسی مصر هیچ اطلاعاتی از اسرائیل ارائه نشده و در توصیف آن آمده است: اسرائیل کشور متجاوزی است که اراضی دیگران را به تصرف درآورده، آنها را از خانه هایشان بیرون کرده و شهرهایشان را ویران ساخته است.
6) در متون درسی، علی رغم پیمان صلح (مصر و اسرائیل)، حق حاکمیت اسرائیل به رسمیت شناخته نشده است. در این متون، از اسرائیل تحت عنوان "دولت یهود" یاد می شود، اما نام کشور به لحاظ جغرافیایی "فلسطین" است.
7) متون درسی مصر تنها راه حل منازعه را به رسمیت شناختن حقوق فلسطینیان و تأسیس یک دولت فلسطینی در اراضی اشغالی 1967 و حق بازگشت فلسطینیان می داند.
8) براساس آموزه های درسی مصر، تمامی مسلمانان عرب باید از فلسطین حمایت کند.
9) در این متون، بیت المقدس نماد عربیت و اسلام است و یهودیان باستان کسانی اند که قصد داشتند به زور شهر قدس را تصرف کنند، اما شکست خوردند و مسلمانان آن را آزاد کردند. براساس این آموزه ها، علی رغم تقدس قدس برای سه دین توحیدی، یهودیان هیچ حقی نسبت به آن ندارند.
در پایان گزارش، CMIP مدعی است که علی رغم وجود تعدادی از عناصر مثبت گونه همچون مدارا نسبت به مسیحیان قبطی، اما چون برخی مفاهیم از جمله نامیدن اسرائیل تحت عنوان دولت یهود، شکل تعصبی به خود گرفته است، بنابراین متون درسی در مصر باید تعصب زدایی شوند.
3 ـ عربستان سعودی:
این گزارش نیز مشتمل بر یک مقدمه، ده فصل و نتیجه گیری است. مهمترین یافته های CMIP از بازبینی 93 کتاب آموزشی عربستان سعودی عبارتند از:
1) آموزش در عربستان سعودی بر محور اسلام است و اسلام سهم عمده ای از متون درسی آموزشی و حتی متون علمی را به خود اختصاص داده است.
2) بنابر آموزه های کتب مذکور اسلام تنها دین بر حق است که پیروان خود را به بهشت رهنمون می سازد و مسلمانان از پیروان دیگر مذاهب در هر دو جهان برتر و والاترند.
3) مسیحیت و یهودیت، دشمنان اسلام و مسلمانانند. مسلمانان دوستان آنها نیستند و ایجاد دوستی با آنان ممنوع است.
4) غرب منبع تمام بدبختیهای جهان اسلاماست که با جنگهای صلیبی شروع و از طریق امپریالیسم مدرن استمرار و با تأسیس دولت اسرائیل ادامه یافته است. اما امپریالیسم فرهنگی غرب مهمترین تهدید مؤثر بر جهان اسلام از سوی غرب است.
5) مطابق متون درسی عربستان سعودی، یهودیان ملتی ضعیف، بربر، حیله گر، متقلب، خائن، متجاوز، مغرور و متکبرند. آنان در شبه جزیره عربستان و حتی قبل از اسلام عنصری منفور بوده و پس از بعثت پیامبر اسلام نیز متحد دشمنان پیامبر اسلام بودند که به وسیله پیامبر تنبیه و تبعید شدند. حضور اشغالگرانه یهودیان در فلسطین یک خطر اساسی برای همسایگان مسلمان فلسطین است. در تاریخ جهان یهودیان عنصری منفور و مفلوک و مسئول بروز انقلابهای فرانسه، بلشویک و جنگ جهانی اول بوده اند. به منظور نشان دادن نقش منفی یهود به دانش آموزان سعودی، پروتکلهای زعمای صهیون به عنوان یک منبع تاریخی نژادپرستانه معرفی می شود.
6) در این متون، صهیونیسم به عنوان جنبشی شیطانی معرفی شده که بر عقاید یهودیان باستان مبتنی است و مهمترین اصل آن، وجود "ملت برگزیده" است. در کتب درسی عربستان آمده است که یهودیان معتقدند آنان انتخاب شده اند تا بر جهان حکومت کنند. بر همین اساس، صهیونیسم به سمت تسلط بر جهان یا حداقل به سمت گسترش و توسعه خود در محدوده اراضی جنگهای صلیبی و شبه جزیره عربستان گام برمی دارد و از ابزارهای شیطانی از جمله سازمانهای امدادی غیردولتی همچون فراماسونرهای و کلوپهای Lionsو روتاری استفاده می کند.
7) حق حاکمیت اسرائیل در متون درسی عربستان سعودی به رسمیت شناخته نشده و نام آن در هیچ نقشه ای نیامده است. در عوض، نام فلسطین در تمامی نقشه ها درج شده است. آموزه های درسی عربستان، فلسطین را کشور مسلمانی معرفی می کند که خارجیها آن را اشغال و به اماکن مقدسه مسلمانان از جمله بیت المقدس هتک حرمت کرده اند. در همین راستا، اشغال فلسطین مهمترین مسئله جهان عرب و مسلمانانی است که تمامی توان خود را برای آزادی فلسطین و تطهیر آن از لوث وجود صهیونیسم به کار گرفته اند.
8) از روند صلح و همزیستی میان مسلمانان و غیرمسلمان حمایت چندانی به عمل نمی آید. متون کتب درسی و حتی کتابهای دستور زبان مملو از اصطلاحاتی است که جنگ، جهاد و شهادت را تحسین می کنند. تمامی اشکال ترور، منع و تقبیح شده اند، اما جهاد و شهادت، جزء آنها محسوب نمی شوند. عربستان سعودی اصطلاح "فدایی" را برای حمایت از عملیات استشهادی اعضای تشکیلات خودگردان در متون کتب درسی به کار می گیرد.
9) کشمکش و منازعه فلسطین - اسرائیل در کتب درسی عربستان، حالتی متعصبانه به خود گرفته است و بر این اساس اسرائیل تنها مسئول جنگ 1948 و تداوم مسئله پناهندگان است و هیچ مسئولیتی متوجه اعراب نیست.
10) در کتب درسی عربستان، اسرائیل نه تنها مسئول آوارگی فلسطینیان در سال 1948، بلکه مسئول تمامی بدبختیها و مصیبتهای پناهندگانی است که در اردوگاهها زندگی می کنند، در حالی که باید به خانه های خود در اسرائیل کنونی بازگردند.
11) در متون درسی عربستان، بیت المقدس (اورشلیم) تنها به اعراب اختصاص دارد و هیچ چیز در مورد تعلق خاطر یهودیان به شهر قدس در طول تاریخ و در حال حاضر گفته نمی شود. در کتب مذکور نامی از قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و اماکن مقدس یهودی دیده نمی شود. در عوض مکرر گفته می شود که اسرائیل تلاشهای وافری برای یهودی کردن بیت المقدس انجام می دهد.
12) "مدارا" اندیشه ای آرمانی در مدارس عربستان است که عمدتا از دیدگاه اسلامی به آن نگریسته می شود، اما در بهترین حالت ما را تنها میان مسلمانان و مسیحیان معنا می یابد.
13) در متون درسی عربستان هرگز اشاره ای به صلح با اسرائیل نمی شود.
14) در این متون، جهاد و شهادت به طور مکرر تحسین و تمجید می شوند.
15) در کتب درسی عربستان اگرچه به عملیات استشهادی علیه اسرائیل اشاره مستقیمی نشده، اما به شهدا و زندانیان جنگ علیه اسرائیل به دیده ای تحسین آمیز نگریسته می شود.
در پایان این گزارش، CMIP به یکی از مصاحبه های تلویزیونی سعودالفیصل وزیر امور خارجه عربستان با شبکه CBS در سپتامبر 2002 استناد می کند که وزیر امور خارجه عربستان اقرار می کند بازبینی متون کتب درسی عربستان این نکته را روشن ساخته است که پنج درصد این متون، نفرت انگیزند در حالی که ده درصد مطالب "محل سؤال" بوده و بایستی تغییر کنند. CMIP امیدوار است در نتیجه این گزارش، اقدامات اصلاح گرایانه عربستان شکل عملی به خود بگیرند.
4 ـ سوریه:
مهمترین یافته های CMIP از متون کتب درسی سوریه عبارتند از:
1) براساس متون درسی سوریه، نطفه منازعه اعراب - اسرائیل که اتفاقا بخش مهمی از متون درسی را تشکیل می دهد، ناشی از ادعای اسرائیل در مورد موجودیت خود است و نه مسئله کم و کیف مرزهای آن.
2) هیچ کلمه و عبارتی در طرفداری از یهودیان در متون درسی سوریه مشاهده نمی شود، بلکه یهودیان، دشمنان اعراب، اسلام، بشریت، پیامبران و حتی خدای خودشان معرفی شده اند و نفرت بشریت از آنها به حق است.
3) براساس آموزه های درسی سوریه، صهیونیسم، جنبشی نژادپرست و متجاوز است که برپایه باور غلط آنها مبنی بر این که فلسطین تنها به یهودیان تعلق دارد بنا شده است. در این کتب درسی آمده است: صهیونیسم، از دین یهود به خاطر اعمال کنترل بر جهان سوءاستفاده استثمار می کند.
4) در این کتب درسی، نه تنها حق موجودیت اسرائیل به رسمیت شناخته نشده، بلکه آن را شر کامل نامیده اند.
5) متون درسی سوریه، بیت المقدس را یک شهر عربی در گذشته، حال و آینده می داند.
6) براساس متون مذکور صلح با اسرائیل یک خیانت است.
7) بر همین اساس، آزادسازی فلسطین نه تنها یک هدف اصلی سوریه، بلکه وظیفه تمامی مسلمانان و اعراب است.
8) بنابر آموزه های درسی سوریه، جنگ بااسرائیل جهاد مقدس است.
9) در این متون درسی، از شهادت به نیکی یاد شده و از انجام عملیات استشهادی علیه اسرائیل حمایت می شود.
5 ـ اسرائیل:
این گزارش مدعی است که در کتابهای اسرائیل، هیچ گاه سخنی غیرعادلانه نیامده است و سعی بر آن بوده تا واقعیتها آن گونه که هست و به نیکوترین وجه بیان شوند. این گزارش یافته های ادعایی خود را به شرح ذیل برمی شمرد:
1) سیستم آموزش اسرائیل یک سیستم برای همزیستی، مدارا و صلح است و در هیچ کتاب درسی سخنی از جنگ یا خشونت علیه اعراب به میان نیامده است.
2) تصویری واقعی از وضعیت سیاسی فلسطینی و اعراب ارائه شده است.
3) منازعه بین اسرائیل و فلسطینیان کشمکش بین دو جنبش ملی است. بنابراین مشروعیت موجودیت جنبش ملی فلسطینیان به رسمیت شناخته شده است.
4) از اسلام تصویری روشن ارائه شده است.
5) به اماکن مقدسه یهودیان، مسلمانان و مسیحیان به طور واضح اشاره شده است.
6) در کتب آموزشی اسرائیل هیچ گونه مطلبی در ایجاد تنفر نسبت به اعراب یا دیگر ملل جهان ارائه نشده است.
7) هویت ملی و فرهنگی اعراب اسرائیلی به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته است.
8) اطلسهای تهیه شده توسط اسرائیل به مرزهای فلسطین به وضوح اشاره می کند.
CMIP در گزارشهای منتشر شده خود سعیکرده تا دو هدف بسیار مهم را مورد بررسی قرار دهند:
اولاً آیا متون کتب درسی کشورهای مسلمان نسبت به دیگر ادیان و طرفداران آنها نگرشی مثبت و مساوی دارد یا یک نگرش منفی و تبعیض گونه؟
دوم این که آیا این متون درسی، صلح مورد نظر اسرائیل را ایجاب می کنند یا خیر؟
مرکز بازبینی تأثیر صلح در این راه سعی کرده است تا با جلب نظر سازمانهای بین المللی چون یونسکو، اهداف تعقیبی خود را مانند اهداف یونسکو جلوه گر یا اهداف یونسکو را با اهداف خود هماهنگ کند. بنابراین با توصیفات فوق نتایج گزارشها از چند جهت حائزاهمیت است: از یک سو داده های این مرکز، معیار سیاستگذاری و تعیین استراتژی در بسیاری از کشورها و سازمانهای بین المللی است و از سوی دیگر داده های این سازمان مطابق با سیاستی است که درصدد تقویت دقایق گفتمان امنیتی ـ سیاسی اسرائیل و اعطای معنایی حقیقی تر و صلح طلب تر به گفتمان مذکور است.
در این گزارشها عناصر گفتمان حاکم بر متون درسی اسرائیل عبارتند از: صلح طلبی، تسامح، ترویج همزیستی، ترسیم چهره روشن از اسلام و اصول آن. حال آن که دقایق گفتمان متون درسی دولتهای عربی عبارتند از: ستیزه جویی، انحصارطلبی، منازعه گرایی و ترسیم چهره ای منفی و ناعادلانه از ادیان دیگر و پیروان آنها. CMIP همه این عناصر را عوامل تداوم منازعه میان اسرائیل و فلسطینیان (اعراب) و مانع ایجاد صلح (آن گونه که اسرائیل می خواهد) معرفی می کند.
مآخذ:
- www.adc.org/action/1996/11 aug 44.htm.
- www.right 2 edu.edu/News.
- www.Source watch.org/index.php.
- www.edume.org/about/about.htm.
- www.edume.org/display.cfm.
- www.palestinemonitor.org/New-web/history-palestine-israel.htm.
- www.ecomtrade.co.il/emall/shop Department.asp?id=18649.
