موفاز، شائول
شائول موفاز یکی از یهودیان ایرانی تبار است که به ساختار حکومتی اسرائیل راه یافته و به مقام بالایی در هرم قدرت رژیم صهیونیستی دست یافته است. وی از جمله معدود شخصیتهای ایرانی می باشد که به دلیل چندین دهه فعالیت گسترده نظامی در ارتش اسرائیل (IDF) به بالاترین درجه نظامی در ارتش دست یافته است.
محتویات
الف ـ پیشینه علمی و خانوادگی:
شائول موفاز در سال 1948 در ایران متولد و در سال 1957 به همراه خانواده اش به اسرائیل مهاجرت کرد. وی در سال 1966 به ارتش پیوست. موفاز لیسانس مدیریت دولتی را از دانشگاه بارایلان اخذ نمود و مدتی نیز به عنوان رئیس دانشکده افسری ارتش، مشغول فعالیت بود.
ب ـ سوابق اجرایی ـ نظامی:
موفاز در سن 18 سالگی به ارتش اسرائیل پیوست و در ابتدای خدمت وارد تیپ چترباز شد. در جنگهای شش روزه شرکت نمود. او مراحل پیشرفت را در این تیپ طی کرد و در سال 1986 به مقام فرماندهی تیپ چتربازان منصوب شد. دو سال بعد یعنی در سال 1988 به مقام سرتیپی دست یافت.
وی از سال 1990 تا 1992 عملیات صلح جلیله را فرماندهی کرد و به مدت یک سال فرماندهی نیروهای ارتش در کرانه باختری و نوارغزه را برعهده داشت.
موفاز در سال 1994 به مقام سرلشکری ارتقا یافت و به مدت دو سال نیز فرماندهی نیروهای ارتش اسرائیل در منطقه جنوب را برعهده گرفت.
وی از سال 1996 تا 1997 رئیس شعبه طرح و برنامه ریزی در ستاد فرماندهی کل ارتش بود و بعد ازآن معاون این ستاد شد. موفاز در سال 1998 شانزدهمین رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل شد تا آنکه در نوامبر 2002 از جانب شارون به سمت وزیر دفاع اسرائیل منصوب شد.
موفاز در مقام ریاست ستاد کل به عنوان یک رئیس تندرو عمل کرده و وزرای دفاع را ترغیب نموده بود تا به آراء او در مورد عقب نشینی از لبنان و طرح نقشه راه و گفتگو با تشکیلات خودگردان عمل کنند. وی در ژوئن 2002 با انگیزه پیوستن به لیکود و گام برداشتن در مسیر سیاست از ارتش جدا شد، اما ناگهان وزیر دفاع وقت (بنیامین بن الیعزر) کنار گذاشته شد و شارون، موفاز را به جای او منصوب کرد. موفاز میان دیدگاه خود و لیکود تفاوت زیادی قائل نیست، اما معتقد است که از راست افراطی فاصله زیادی دارد و با برنامه "امنیت آن گاه صلح" بسیار سازگارتر است.
لقب "مرد پا به سن گذاشته قدرتمند" عنوانی است که به موفاز اطلاق می شود، مواضع تند او نسبت به یاسر عرفات از مهمترین دلایل اطلاق چنین عنوانی به او می باشد.
لقب دیگر او "جنایتکار جنگی" است که البته خود وی معتقد است که هر کس در سالهای اخیر در تأمین امنیت نقش داشته باشد به این گونه از القاب منسوب می گردد.
موفاز خود را سیاستمداری معتدل و طرفدار صلح می داند و به همراه ایهود اولمرت وزیر صنایع و تجارت در زمره وزرایی به شمار می روند که از ابتدا از طرح تخلیه نوارغزه حمایت کرده اند.
ج ـ دیدگاهها و مواضع:
1 ـ مذاکرات سازش:
بررسی آراء موفاز نسبت به صلح از تأکید او بر اصل "ابتدا امنیت آن گاه صلح" نشأت می گیرد. معنای صلح از دید او به شدت با معنای امنیت پیوند خورده است. وی معتقد است که فلسطینیها سالهای طولانی همسایگان اسرائیل خواهند بود؛ لذا پایان دادن به جنگ و مبارزه علیه "تروریسم" در نهایت به نفع امنیت فلسطینیها خواهد بود.
وی علی رغم آنکه از طراحان گفتگو باتشکیلات خودگردان فلسطین به شمار می آید. اما معتقد است که در طرف مقابل، شریکی برای گفتگو ندارد.
موفاز مدعی است برای اثبات گرایشات صلح طلبانه اش، به 30 هزار فلسطینی اجازه داده است تا علی رغم استمرار "خرابکاریهایشان"، برای کسب و کار، وارد اسرائیل شوند. وی همچنین اموال متعلق به گروههای مبارز فلسطینی را که توسط ارتش اسرائیل در غزه مصادره شده بود به منظور حمایت از رویه های مسالمت آمیز به تشکیلات خودگردان بازگردانده است.
وی در مراسم یادبود کشته شدگان یهودی در جنگهای اسرائیل، درباره صلح گفت: "ما تا جایی که توان داریم برای دستیابی به صلح با همسایگانمان و حفظ امنیت تلاش خواهیم کرد و هر قدر که این راه دشوار و پرمانع باشد، از تلاش برای دستیابی به صلح خسته نخواهیم شد. چراکه دستیابی به صلح برای ما یک وظیفه مقدس و یک تعهد اخلاقی است.
این در حالیست که به گفته خالد مشعل (از رهبران برجسته جنبش حماس در ابتدای دهه 90)، اردوگاه جنین 11 روز به دستور شائول موفاز تحت محاصره، تخریب و کشتار گسترده قرار گرفت. علاوه برآنکه دستور صریح ترور سران گروههای مبارز فلسطین نیز مشخصا توسط موفاز صادر شد.
موفاز درباره زمان و نحوه دستیابی به صلح نهایی با فلسسطینیها معتقد است: "در مرحله نخست باید دولت اسرائیل با فلسطینیها به یک صلح میانی برسد و سپس ظرف 18 ماه گفتگوهای نهایی صلح آغاز شود".
2 ـ دیوارحائل:
موفاز از حامیان اصلی ایجاد دیوارحائل بوده و معتقد است که این دیوار به عنوان یک دیوار امنیتی از اهمیت فوق العاده ای برای اسرائیل برخوردار است. وی ضمن اعلام حمایت از احداث دیوارحائل در سراسر مرزهای اسرائیل، در واکنش به حکم دیوان لاهه در مورد دیوارحائل اعلام کرد: "دیوان بین المللی لاهه حق ندارد مانع مشروع از جان شهرونداناسرائیل را مورد پرسش قرار دهد و درباره آن به بررسی بپردازد".
وی سه ماه بعد از اتخاذ چنین موضعی، کاهش قابل ملاحظه عملیات تروریستی در داخل اسرائیل را نتیجه مستقیم ساخت دیوارحائل و موفقیت نیروهای نظامی اسرائیل در خنثی نمودن عملیات استشهادی مبارزان فلسطینی در داخل اسرائیل (اراضی اشغالی 48) دانسته و از دیوارحائل به عنوان طرح ایده آل برای تأمین امنیت اسرائیل یاد می کند.
3 ـ عقب نشینی از نوارغزه:
موفاز خود را از جمله افرادی می داند که از سالها پیش با ساختن شهرکها در نوارغزه مخالف بوده و این کار را یک اشتباه بزرگ تاریخی از سوی اسرائیل می دانسته است. چنانکه در این رابطه معتقد است نوارغزه هیچ گاه در زمره میراث اجدادی یهودیان نبوده است و این واقعیت ارتباطی به طرح صلح ندارد.
چنانکه گفته شد، موفاز از معدود وزرای شارون است که او را در اجرای طرح تخلیه یاری می رساند. وی از وظایفی که در راستای اجرای طرح از سوی شارون به وی محول شده، کاملاً راضی است و می گوید: "ما نباید بر ملت دیگری حکومت کنیم".
گفتنی است که حمایت موفاز از طرح تخلیه نوارغزه، برای وی هزینه هایی هم در برداشته است که از جمله آنها می توان به اعتراضات گسترده شهرک نشینان و اطلاق لقب خائن به وی و شارون اشاره کرد.
این مخالفتها به حدی بود که وی در نهایت مجبور شد برای مقابله با مخالفان اعلام کند که نظامیان به نمایندگی از سوی دولت اسرائیل اقدام کرده و دولت اجازه نمی دهد که آنها مورد آزار و اذیت قرار گیرد.
وی همچنین طی سخنانی در میان گروهی از سربازان ارتش رژیم صهیونیستی به آنها اطمینان داد که مجریان طرح تخلیه در زمان اجرای طرح (عقب نشینی) از حمایت کامل دولت و نظام قضایی برخوردار خواهند بود.
موفاز همچنین مخالف تخریب منازلشهرک نشینان پس از عقب نشینی می باشد. زیرا وی مدعی است که هیچ تضمینی برای عدم انجام حملات "تروریستی" از سوی فلسطینیان وجود ندارد و او به عنوان وزیر دفاع نمی خواهد جان سربازانش را به خطر بیندازد. موفاز در دفاع از طرح تخلیه نوارغزه قاطعانه در مقابل 8000 عضو انجمن یهودیان فرانسه از طرح عقب نشینی دفاع کرد و گفت: "باید تمام تلاش خود را به کار بندیم تا مطمئن شویم درآینده دولت اسرائیل وجود خواهد داشت و اورشلیم پایتخت آن خواهد بود." وی همچنین اعلام کرد برای پیشبرد طرح عقب نشینی کاملاً به آتش بس پایبند بوده و از طرف فلسطین نیز می خواهد که چنین باشد.
4 ـ تشکیلات خودگردان:
در زمان حیات عرفات، موفاز به اتخاذ مواضع تند نسبت به وی شهرت یافته بود. وی در توجیه این سیاست معتقد بود. وی در توجیه این سیاست معتقد بود که حکومت خودگردان فلسطین حکومتی نالایق است که نمی تواند اصول طرح صلح را به اجرا گذارد.
وی بارها خواستار تبعید عرفات شده و در این باره گفته بود: "بهتر بود عرفات را طرد می کردیم چراکه من هیچ گاه قانع نشدم که ضرر عرفات در خارج بیشتر از ضرر او در اینجا خواهد بود". موفاز عرفات را یک مانع می دانست و بر این باور بود تا زمانی که وی (عرفات) در عرصه تاریخ ماندگار باشد، یافتن رهبر جایگزین برای او دشوار خواهد بود. از سوی دیگر معتقد بود که اگر مؤسسات تشکیلات خودگردان به طور کامل نابود شوند در آن صورت هیچ شانسی برای تحقق صلح باقی نمی ماند.
درپی مرگ عرفات، موفاز ضمن حمایت از محمود عباس ـ رئیس جدید تشکیلات خودگردان فلسطین ـ ابراز امیدواری کرد که در خلال طرح جداسازی، امکان هماهنگی با تشکیلات خودگردان فراهم شود. موفاز در راستای اجرای طرح جداسازی، همواره بر هماهنگی کامل با تشکیلات خودگردان فلسطین تأکید کرده است.
5 ـ نیروهای جهادی:
موفاز در مقابله با گروههای مبارز فلسطینی،همواره مواضع تندی اتخاذ نموده و در صدد تدوین راهبردهایی برای تضعیف نیروهای جهادی بوده است. وی طرح جدایی را یکی از عوامل اصل تضعیف حماس می داند. موفاز یکی از مجریان طرح رژیم صهیونیستی برای "ترور هدفمند" رهبران مبارز فلسطینی می باشد.
وی واگذاری شهرهای بیشتر به تشکیلات خودگردان را نیز منوط به جمع آوری سلاحهای غیرقانونی گروههای جهادی فلسطین می داند.
بر توقف مبارزه گروههای جهادی توسط ابومازن تأکید دارد.
6 ـ ایران:
شائول موفاز از جمله افرادی است که مواضع بسیار تند و صریحی نسبت به ایران اتخاذ نموده است و در مسائل چون فعالیت هسته ای ایران، نوع حکومت و انتخابات ریاست جمهوری مواضع بسیار تندی را مطرح کرده است. وی ایران را حامی گروههای مبارز فلسطینی می داند. او در مورد فناوری هسته ای ایران می گوید: "اسرائیل در صورت لزوم تأسیسات هسته ای ایران را هدف قرار خواهد داد و البته دقت می کند که آسیبی به غیر نظامیان نرسد". موفاز در سفرش به آمریکا نیز نسبت به خطر برنامه هسته ای ایران به مقامات کاخ سفید هشدار داد.
وی در دیدار با کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا تأکید کرد که باید ایران را برای جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته ای تحت فشار قرار داد.
موفاز همچنین مدعی است که ایران با گروههای مبارز فلسطینی ارتباط نزدیک داشته و از آنها حمایت مالی می کند.
موفاز مدعی است که "نیروهای سپاه پاسداران ایران برای انجام عملیات تروریستی در طول مرزهای شمالی اسرائیل برنامه ریزی می کنند. به اعتقاد او هر قدر که اسرائیل به سمت اجرایی شدن طرح تخلیه پیش می رود، تلاش ایران برای به شکست کشاندن امکان برگزاری مذاکرات و پیشرفت در روند صلح با فلسطینیها بیشتر می شود.
7 ـ سوریه:
موفاز برای صلح با سوریه شرایطی دارد و در این باره نیز معتقد است که اگر نیت سوریه برای مذاکره در مورد صلح واقعی باشد باید حرف خود را به اثبات برساند و رهبران تروریسم و حماس را از دمشق اخراج کرده، نیروهای سوری را از لبنان بیرون آورده و حزب الله را خلع سلاح نمایند تا ارتش لبنان بتواند حاکمیت خود را بر جنوب لبنان که به مقر فعالیتهای حزب الله تبدیل شده و با حمایت سوریه و ایران علیه کشور اسرائیل فعالیت می کند، اعمال نماید.
موفاز معتقد است که تمایلات سوریه برای صلح با اسرائیل منطبق بر واقعیت نیست و صرفا برای راضی کردن آمریکاست. وی سوریه را همچنان یک کشور تروریستی و از حامیان تروریسم می داند.
موفاز در مورد صلح با سوریه صریحا اعلام کرده است که به دلیل حمایت سوریه از تروریسم در عراق، لبنان و فلسطین، وی با از سرگیری مذاکرات با این کشور مخالف است.
موفاز پس از آنکه چشم انداز مثبتی را از اوضاع امنیتی اسرائیل در سال 2004 ارائه کرد گفت سه تغییر بزرگ در پایان این سال رخ داده که برای اسرائیل فرصت مناسبی فراهم کرده تا با ابتکار عمل، تغییرات مذکور را به سود خود جهت دهی کند. این سه تغییر عبارتند از مرگ عرفات، انتخاب مجدد جرج بوش و طرح عقب نشینی از غزه. موفاز برای به دست گرفتن ابتکار عمل پیشنهادات زیر را مطرح کرد:
ـ اسرائیل تمام تلاش خود را برای برگزاری انتخابات فلسطین و انتخاب رهبر جدید فلسطینیها به کار بگیرد، زیرا مرگ عرفات، فرصت مناسبی است تا یک رهبر مذاکره کننده و نه مستبد در بین فلسطینیها به قدرت برسد. اگر رهبر منتخب فلسطین، نقش مطلوب خود را در مبارزه با تروریسم و متوقف نمودن تحریک سازی ایفا نماید و اصلاحات را در سرویسهای امنیتی که در حال حاضر 14 سازمان است انجام داده و حداقل آنها را در سه سازمان یکپارچه سازد؛ شریک مناسبی خواهد بود.
ـ اسرائیل لازم است که برای موفقیت انتخابات مذکور، 72 ساعت قبل از برگزاری انتخابات، از شهرهای فلسطینی خارج شود.
ـ به شهروندان قدس شرقی برای مشارکت در انتخابات اجازه داده شود.
ـ سایر پیشنهادات موفاز در زمینه های دیگر به ویژه در مورد ایران و سوریه عبارتند از:
ـ بر خطرناک بودن تهدیدات هسته ای ایران تأکید شود و باید جهان این مسئله را درک کند که این خطر تنها متوجه اسرائیل نیست، بلکه علیه جهان آزاد است.
ـ بر اهمیت فزاینده روابط با اروپا به منظور فشار بر ایران تأکید شود.
ـ مصر و اردن در سال 2004 تغییرات مثبتی کردند که باید در سال جدید تداوم یابد.
ـ ابتکارهای صلحی که توسط سوریه ارائه می شود، واقعی نبوده و جهت کاهش فشارهای بین المللی است. باید این فشارها به ویژه از جانب آمریکا علیه سوریه تداوم یابد تا دمشق سیاستهای خود را تغییر دهد.
ـ ایجاد امنیت به منظور افزایش سرمایه گذاری در اسرائیل از اولویتهای سیاسی سال آینده باشد.
ـ اسرائیل به همکاری بیشتر با جامعه بین المللی برای مقابله با گروههای تروریستی، نظیر: حزب الله و... ادامه دهد.
مأخذ:
- بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 25/4/1384، شماره 255.
