مقاومت و همیاری یهودیان، اتحادیه
در بحبوحه آغاز جنگ جهانی دوم، در شرایطی که خطر فاشیسم اروپا را تهدید می کرد، کشورهای درگیر جنگ خود را برای نبردی سنگین آماده می کردند. کشور فرانسه هم از سال 1940 با اشغال شمال این کشور توسط آلمان نازی مستقیما درگیر جنگ شد و متعاقب آن شبکه های مخفی مقاومت در این کشور ایجاد شدند و نهادهای سیاسی و اجتماعی و احزاب و سازمانها نیز نقش هماهنگ کننده و متحدکننده میان گروههای مختلف مردمی برای مقاومت علیه اشغالگری را ایفا می کردند. با روی کار آمدن مارشال پتن، کار برای مبارزان راه آزادسازی فرانسه سخت تر شد.
در نتیجه، فعالیت سازمانهای مردمی و طرفدار مبارزه به صورت مخفیانه آغاز شد و در این میان علاوه بر بسیج مردم برای مقاومت و نبرد با اشغالگران، نهادهای اجتماعی و سیاسی، بخشی از تلاش خود را صرف حمایت از آسیب دیدگان از جنگ می کردند. سازمانهای یهودی هم در این میان وارد میدان شده و همراه با دیگر گروههای جامعه فرانسه، به مشارکت در نبرد برای پیروزی و بیرون راندن نیروهای آلمانی پرداختند. سازمان "همبستگی" یکی از نهادهایی است که یهودیان کمونیست را در خودجمع کرده بود. در سال 1943 اعضای این سازمان به فکر تغییر شکل آن و ایجاد سازمانهای مخفی متعدد افتادند و در همین سال موفق شدند که جنبشهای مقاومت فعالی نظیر "اتحادیه جوانان یهود" و "اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان" (ujre) را ایجاد کند که UJAEتوانست با استفاده از پتانسیل و تجربه جنبش همبستگی، نیروهای فعال و مبارز یهود را دوباره در قالب این نهاد گردهم آورد و به این ترتیب نقش برجسته ای را در گسترش مقاومت و همکاری یهودیانی که به نحوی مورد آزار و تعقیب یا شکنجه نازیها واقع شدند، ایفا کند.
اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان، یکی از سازمانهای باسابقه و تأثیرگذار یهودیان فرانسه است.
مقاومت در برابر اشغالگری و فاشیسم، هدف اولیه تشکیل این نهاد بوده است و کمک به یهودیان مصیبت زده در جنگ جهانی و تلاش برای ادغام یهودیان مهاجر در جامعه فرانسه نیز در دستور کار این نهاد قرار داشت. در حال حاضر این اتحادیه همت خود را مصروف ارتقاء بخشیدن به جایگاه یهودیان، مبارزه با نژادپرستی و جستجوی صلح و دوستی و حل مناقشه اسرائیل و فلسطین کرده است. این سازمان هر چند طرفدار رژیم صهیونیستی است، اما با حمایت بی قید و شرط از این رژیم مخالف است.
محتویات
الف ـ تاریخچه:
اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان در پاییز سال 1943 به صورت سازمانی مخفی شکل گرفت. این سازمان با تلاش گروههای مختلف مقاومت یهودیان که گرایشهای کمونیستی داشتند، ایجاد شد و هدف اولیه تشکیل این نهاد، در اوج مقاومت فرانسه علیه نیروهای آلمان نازی، بسیج یهودیان برای پیوستن به مقاومت و کمک به خانواده های یهودی بود. بعد از آزادسازی فرانسه در نوامبر 1944، این سازمان رسما موجودیت خود را اعلام کرد.
این نهاد یکی از هسته های اصلی مقاومت یهودیان، علیه اشغال فرانسه بود. شاخه های مختلف این اتحادیه در شهرهای مختلف این کشور به ویژه پاریس، لیون، تولوز و گرونوبل فعالانه به صف مبارزان راه آزادسازی فرانسه پیوستند. این اتحادیه دراین دوره مقاومت مخفی، صدها تن از یهودیان را گرد خود جمع کرده بود و علاوه بر این به انتشار روزنامه های مخفی نظیر روزنامه های نوول پرس (Navelle presse) و Unzer Wort (سخن ما) به زبان یدیش (Yeddish) و برادری (Fraternite) به زبان فرانسه نیز پرداخت که نوول پرس پس از جنگ نیز تا چند دهه به فعالیت خود ادامه داد و مهمترین روزنامه یدیش زبان اروپا به شمار می آمد.
این اتحادیه یکی از تشکیل دهندگان سازمان کریف (Crif) (سازمان یهودیان فرانسه) نیز محسوب می شود و در سال 1947 و 1948 هم برای به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل از سوی سازمان ملل تلاش فراوانی کرده و همچنان به فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود ادامه داده است.
ب ـ اهداف:
اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان که در شرایط سخت اشغال فرانسه و با هدف هماهنگ ساختن فعالیتهای یهودیان کمونیست و مبارز شکل گرفت، با اهداف ذیل کار خود را آغاز کرد:
ـ متحد ساختن یهودیان برای مبارزه با اشغالگری آلمان و آزادسازی فرانسه.
ـ فرصت دادن به یهودیان مقیم فرانسه برای پیدا کردن جایگاهی مناسب در این جامعه.
ـ دفاع از منافع مشروع یهودیان فرانسه در برابر افکار عمومی و قدرتهای محلی.
ـ تلاش در جهت راه حل صلح جویانه مناقشه اسرائیل ـ فلسطینیان و حمایت از مدافعان صلح و عدالت.
ـ مبارزه با هر نوع نژادپرستی و بیگانه گریزی.
ج ـ مواضع و دیدگاهها:
دیدگاه اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان در قبال مسائل مختلف را می توان از طریق بیانیه های مطبوعاتی آن و همچنین مقاله ها و تحلیلهای منتشر شده در مجله PNMیافت.
مواضع این سازمان درباره مناقشه خاورمیانه و برخی مسائل مرتبط با یهودیان عبارتند از:
1 ـ نژادپرستی:
این سازمان، هر نوع نژادپرستی، تبعیض نژادی و بیگانه ستیزی را محکوم کرده و یکی از مواضع جدی نشریه خود را همین مورد اعلام کرده است. بنابر دیدگاه این سازمان، ریشه تشدید نژادپرستی، آنتی سمیتیسم و بیگانه گریزی را باید در سیاست لیبرال افراطی دولتمردان فرانسه جستجو کرد که به ایجاد نابرابری در جامعه منجر شده است. علاوه بر این، اوضاع خاورمیانه و سیاست جنجالی و افراطی حاکمان اسرائیل هم یکی از دلایلی است که به حملات آنتی سمیتیک شدت بخشیده است.
2 ـ کمونوتاریسم (جماعت گرایی):
این سازمان مخالف اندیشه ها و جریانهای جماعت گرایانه (Communantainer) است و همیشه نسبت به حاکم شدن آن در فرانسه هشدار داده و معتقد است که این امر موجب برهم خوردن پیوندهای اجتماعی و ایجاد اختلاف و نفاق در جامعه می شود. به این ترتیب اصطلاحاتی چون جامعه مسلمانان و جامعه یهودیان، از واژه های مطرود این اتحادیه محسوب می شوند.
3 ـ دولت اسرائیل:
این اتحادیه از جمله سازمانهای یهودی حامی رژیم صهیونیستی است، اما رویه سیاسی حاکمان آن را در چند دهه اخیر مورد نقد قرار می دهد از نظر این سازمان تحرکات نظامی پیوسته رژیم صهیونیستی در سرزمینهای اشغالی و سیاست تبعیض آمیز و غیرانسانی آن نسبت به فلسطینیان، علت اصلی تمام درگیریها و تنشهای این منطقه است. موضع انتقادی این نهاد نسبت به خط مشی جنگ طلبانه دولتهای اسرائیل همواره وجود داشته و مخالفت با سیاست جنگی و استعماری نتانیاهو نخست وزیر اسبق و سیاست آریل شارون و پس از آن جانشینان او، از جمله این مواضع است.
این اتحادیه در اعلامیه های متعددی، اجرای چنین سیاستهای جنگ طلبانه ای را برای کل منطقه، اسرائیل، فلسطین و تمام دنیا خطرناک دانسته وخواستار اتخاذ تدبیر و فشار مجامع بین المللی برای واداشتن این رژیم به رعایت قواعد بین المللی شده است.
این اتحادیه به مناسبتهای مختلف عدم پایبندی اسرائیل به قطعنامه های سازمان ملل را محکوم کرده و این رژیم را به این نکته توجه داده است که اسرائیل پیدایش خود را مدیون یکی از قطعنامه های همین سازمان ملل است و بنابراین باید به دیگر قطعنامه های آن نیز تن در دهد.
4 ـ طرحهای صلح خاورمیانه:
این اتحادیه از طرحهای صلح خاورمیانه و پشتیبانی از مبلغان و فعالان صلح فلسطینی و اسرائیلی حمایت کرده و حل بحران فلسطین را تنها از طریق مذاکره سیاسی و بر مبنای به رسمیت شناختن حق دو ملت فلسطین و اسرائیل مبنی بر داشتن دولتی مستقل و پایدار در چارچوب مرزهای مشخص و شناخته شده بین المللی می داند. اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان، طرح صلح ژنو را مناسب ترین گام برای رسیدن به صلحی عادلانه می داند با این توجیه که در این طرح برای همه مسائل مورد اختلاف پاسخی داده شده است.
این سازمان بر این مبنا با جنبشهای صلحی که در منطقه فعالیت می کنند، همکاری می کند و مخالفت آن با اقدامات و تحرکات نظامی اسرائیل بیشتر از این منظر است که این گونه سیاستها، دستیابی به صلح را به تأخیر می اندازند.
5 ـ تجاوزات اسرائیل به لبنان:
این اتحادیه به تجاوز ارتش اسرائیل به لبنان اعتراض کرده و به فراخوان 100 تن از روشنفکران یهودی فرانسه در اعتراض به این حمله، پاسخ مثبت داد و آن را امضاء کرد. در این بیانیه حمله جانشینان شارون به لبنان و جنایات بی شمار ارتش اسرائیل به ویژه کشتار قانا محکوم شده و آمده است که حملات محکوم شده و آمده است که حملات حزب الله و ربوده شدن چند سرباز اسرائیلی تنها بهانه ای برای اسرائیل شده است چراکه حاکمان اسرائیل با این بهانه به اجرای نقشه از قبل تعیین شدهخود پرداختند.
شماره سپتامبر مجله PNM نیز اکثر مطالب خود را به تحلیل و درگیری اسرائیل و لبنان اختصاص داده است. سرمقاله این نشریه نیز که به نوعی بیانگر آراء اتحادیه است به ارزیابی این جنگ و نتایج آن می پردازد. در این سرمقاله انتخاب حمله نظامی از سوی رهبران اسرائیل و آغاز حمله از سوی رهبران اسرائیل و آغاز حمله از سوی این رژیم مورد نکوهش قرار گرفته و تأکید شده که این خطای تاکتیکی به تشدید بحران انجامیده و اسرائیل را از دستیابی به اهداف موردنظر خود دور کرده است. نتایج این تجاوز از منظر سرمقاله نویس مجله PNMچنین است:
ـ تقویت چهره حزب الله در لبنان و در میان ملتهای مسلمان.
ـ پدید آمدن شکاف عمیق میان اسرائیل و ملتهای جهان.
ـ تشدید اقدامات آنتی سمیتیک.
نکته قابل توجهی که در این مقاله به آن اشاره شده حمایت همه جانبه آمریکا از اسرائیل در حمله به لبنان است. بنابراین نوشته، صف آرایی ارتش اسرائیل علیه ملتهای فلسطین و لبنان براساس دلگرمی اسرائیل به قدرت آمریکا و پشتیبانی و تشویق دولتمردان آمریکایی صورت گرفته و این نقش حمایتی آمریکا، برای اسرائیل و آینده آن ویرانگر توصیف شده است. در این اظهارنظرها به شکست نظامی و سیاسی اسرائیل در رویارویی با حزب الله اعتراف شده است.
6 ـ عملیات نظامی اسرائیل در نوارغزه:
این اتحادیه به عملیات نظامی ارتش اسرائیل در نوارغزه و کرانه باختری رود اردن، بعد از امضای توافقنامه صلح با تشکیلات خودگردان و عقب نشینی از غزه اعتراض کرده و در بیانیه مطبوعاتی مستقلی که در ماهنامه PNMو در سپتامبر جاری انتشار یافت، مخالفت شدید خود را با عملیات موسوم به باران تابستانی ارتش اسرائیل در نوارغزه و دیگر سرزمینهای فلسفی اعلام کرد. در این بیانیه به سکوت مجامع بین المللی در قبال آتش افروزیهای اسرائیل وقدرت نماییهای آن اعتراض شده و آمده است که دولت اسرائیل بار دیگر منطقه را به خاک و خون کشانده است و در چنین شرایطی، امضاءکنندگان طرح صلح نقشه راه (آمریکا، اروپا، روسیه و سازمان ملل) هیچ عکس العملی نشان نداده اند.
در پایان این بیانیه، اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان، پیشنهاد تشکیل کنفرانس بین المللی صلح را داده و بر پایان اشغالگری و جنایتهای هر روزه اسرائیل در نوارغزه و کرانه باختری تأکید کرده است. این سازمان بر این باور است که تحرکات نامناسب اسرائیل و درگیر شدن با ملت خسته و ستم دیده فلسطین و محروم ساختن آنها از امکانات ابتدایی زندگی، روزنه امید مذاکرات را هرچه بیشتر تاریک می کند و به این ترتیب آینده اسرائیل و فلسطین هم مبهم تر می شود.
د ـ فعالیتها:
در سالهای اولیه تشکیل این نهاد، فعالیت اصلی گردانندگان بر مقاومت و نشر روزنامه های مخفی و یاری رساندن به یهودیان مهاجر و ایجاد مراکز اسکان کودکان یتیم یهودی معطوف شده بود. پس از جنگ نیز برنامه های کمک رسانی به یهودیان مصیبت دیده در جنگ ادامه یافت و کمیسیونهای ویژه، مسئولیت اصلی پروژه های مختلف حمایتی را بر عهده گرفتند. به صورت خلاصه، فعالیتهای این نهاد را می توان بدین شکل برشمرد:
ـ تولید یک فیلم مستند درباره هولوکاست در سال 1946. این فیلم که "ادامه می دهیم" (Mir Lebendo)نام دارد، به روایت واقعه موسوم به قتل عام یهودیان در اردوگاههای آلمان نازی در جنگ جهانی دوم می پردازد.
ـ تشکیل مجمع "کمیسیون مرکزی کودکان" (CCE) ، با هدف یاری رساندن به کودکان یتیم یهود. این مجمع بلافاصله پس از جنگ ایجاد شد.
ـ انتشار منظم مجله "نشریه جدید" (PNM) (Prese Nouvelle Magazine) . این ماهنامه که از سال 1981 منتشر شده با رویکرد انتقادی و تحلیلی به موضوعهای سیاسی، فرهنگی، ملی و بین المللی می پردازد.
ـ برگزاری جلسات بحث و مناظره درباره مسائل مربوط به یهودیان و مناقشه اسرائیل ـ فلسطین. بحران فلسطین یکی از موضوعهای اصلی این میزگردهاست که در آن صاحب نظران و فعالان یهودی به اظهارنظر می پردازند. از جمله این همایشها می توان به این موارد اشاره کرد: همایش "اسرائیل بعد از غزه و رفح" که در دسامبر 2005 و پس از خروج اسرائیل از نوارغزه صورت گرفت و همایش "گفتگوی یهودیان و مسلمانان" که در دسامبر 2006 برگزار شد.
ـ برگزاری جلسات گرامیداشت یادبود هولوکاست.
ـ همکاری در تشکیل "مجمع دو دولت - دو ملت". این مجمع در سال 2005 با هدف حمایت از ابتکارهای صلح خاورمیانه تشکیل شد.
ـ همکاری با سازمانهای مختلف اسرائیلی و فرانسوی در جهت مبارزه با نژادپرستی و حل بحران فلسطین. از جمله مهمترین این همکاریها می توان به نزدیکی این اتحادیه با مجمع صدای دیگر یهود (Uavj) ، نهاد گفتگوی ترقی خواهانه یهود (RPJ) و مرکز اسناد یهود معاصر (CDJC)اشاره کرد.
ـ موضع گیری در قبال اوضاع خاورمیانه و مخالفت با برخی سیاستهای اسرائیل در سرزمینهای اشغالی از طریق انتشار اعلامیه و بیانیه مطبوعاتی و نشریه PNM .
ـ برگزاری منظم مجمع عمومی اتحادیه و بررسی ترازنامه های مالی آن.
ه ـ اعضا و مقر اتحادیه:
در تشکیلات اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان "مجمع عمومی" (Assemblee Generale) نقش ناظر بر عملکرد سازمان را برعهده دارد. این مجمع به طور منظم و حدودا هر شش ماه یکبار تشکیل جلسه داده و فعالیتهای مختلف اتحادیه را مورد بررسی قرار می دهد، اما سخنگوی رسمی اتحادیه که رئیس آن نیز محسوب می شود، معرف این نهاد در مجامع داخلی و خارجی است. از میان رؤسای این سازمان در طول این هشت سال می توان به این اسامی اشاره کرد:
ـ ولادیمیر ژان کلویچ(Jan Kelevitch)فیلسوف و موسیقی شناس مشهور فرانسوی (1903ـ1985). وی یکی از شاگردان هانری برگسن (Bergsan)فیلسوف معروف فرانسوی است که از 1926 به بعد در سمت استادی دانشگاه مشغول به کار بوده است. ژان کلویچ در جبهه مقاومت فرانسه علیه آلمان نازی نیز فعالانه شرکت داشت.
ـ آندره بلومل (Blumul) روزنامه نگار، وکیل و عضو کابینه لئون بلوم (Blum) .
ـ آدام رایسکی (Adam Rayski) مورخ و یکی از فعالان با سابقه یهودی در عرصه فعالیتهای اجتماعی، رایسکی در زمان مقاومت فرانسه در جنگ جهانی، رئیس و مدیر سازمانهای یهودی MOI (سندیکای کارگران مهاجر) بود. وی آثار یهودی متعددی درباره جنگ جهانی دوم و نقش یهودیان فرانسه در مقاومت نوشته است. رایسکی هم اکنون رئیس افتخاری این اتحادیه است.
ـ شارل لدرمن (Lederman)(1998ـ1913) رئیس فعلی این اتحادیه که یکی از سنارتورهای کمونیست فعال در فرانسه به شمار می رفت. لدرمن هم یکی از پیشتازان یهود در نبرد علیه آلمان نازی در فرانسه بود.
ـ رئیس کنونی اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان، شارل اشتاین برگ (Steinberg)است. وی که یکی از اعضای حزب سوسیالیست فرانسه بوده، سالها در مجلس شورای ملی حضور داشته است. اشتاین برگ یکی از مورخان فعال یهودی است که آثار قابل توجهی را در باب تاریخ یهودیان معاصر ارائه کرده و یکی از اعضای مؤسس کریف است. از مهمترین آثار وی می توان این موارد را برشمرد: "شورش عادلها"، "یهودیان علیه هیتلر"، "زندگی و مرگ یهودیان در زمان اشغال؛ روایتها و شواهد" و کتاب "چهره شناخته نشده مقاومت یهودیان".
از دیگر فعالان این اتحادیه می توان این شخصیتها را نام برد که در مجله رسمی این نهاد (PNM)فعالیت می کنند:
ژاک دیمه (Dimet) ، برنارد فردریک (Frederick) ، رولان ولز (Wlas) میکل مکوبودزکی، (Mokobodlzki) و توبا استاروس ویکی (Staroswiecki) .
مگان این اتحادیه یکی از ساختمانهای مورد توجه و معروف دوران مقاومت پاریس است. پلاک 14 خیابان بهشت پاریس، از دهه 1930، همواره محل تجمع و اسکان گروهها و نهادهای مختلف سیاسی و اجتماعی یهودی و در دوران مقاومت هم محل گردهمایی گروههای مقاومت یهودیان کمونیست بوده است. از آن پس اتحادیه مقاومت و همیاری یهودیان این مجتمع ماندگار را ترک نکرده و همچنان این ساختمان را به عنوان خانه همیشگی خود در نظر داشته است. نهاد "یادبود مبارزان یهودی" نیز در این مکان مستقر شده است.
مآخذ:
- بولتن رویداد و گزارش صهیونیسم، 1/8/1385، شماره 136.
- www.mtholyoke.edu/knhuggin/petain.htm.
- www.frdirp.asso.fr/jeunssejuive.htm.
- www.ujre.monsite. wanadao.fr/page 3/6.html.
- www.humanite.presse.
- www.cine-holocast.de/cgi-bin/gdq? efwoofbw 000152.gd.
- www.preso.orange.fr/ujre/pdf/218.pdf #saerchla %20 presse %20.
- www.culture.gouv.fr/culture/actualites/celebrations 2003/autres.pdf.
- www.world catlibraries.org/serch? Q=au% Aluuen+steinberg$$fq=sestart=11$$ft.
- www.perso.orange.
- www.ujne.monsite.wanadoo.fr/page 4html.
