قزاقستان ـ اسرائیل، روابط: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه صهیونیسم و اسرائیل
جز (۱ نسخه واردشده)
 
سطر ۲: سطر ۲:
 
          
 
          
  
−
این جمهوری از نظر وسعت با مساحت دو میلیون و هفتصد و هفده هزار کیلومتر مربع شامل هفده استان و 82 شهر، دومین و از نظر جمعیت با 17 میلیون نفر جمعیت چهارمین جمهوری از مجموعه جماهیر شوروی سابق است. [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] از سمت شمال به روسیه و بخشهایی از سیبری از غرب به دریای خزر، از شرق به [[چین ـ اسرائیل، روابط|چین]] و مغولستان و از جنوب به [[ازبکستان ـ اسرائیل، روابط|ازبکستان]] و [[قرقیزستان ـ اسرائیل، روابط|قرقیزستان]] و [[ترکمنستان ـ اسرائیل، روابط|ترکمنستان]] محدود است. وسعت خاک این جمهوری که تقریبا 7/1 برابر ایران می باشد به گونه ای است که فاصله دورترین نقاط شمال تا جنوب آن سه هزار کیلومتر تا شرق و غرب آن دو هزار کیلومتر است. بدیهی است که با چنین وسعتی دارای آب وهوای جغرافیاییمتنوعی است.
+
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوریهای آسیای مرکزی، این جمهوریها را به عنوان دولت ـ ملتهای مستقل، به سمت برقراری مناسبات دوجانبه با کشورهای دیگر جهان رهنمون ساخت. بستر آماده این کشورها برای سرمایه گذاری اقتصادی، بازار مساعد کار و سرمایه و گسترش صادرات و واردات موجب شد جمهوریهای تازه استقلال یافته به سرعت گام در راه بسط مناسبات و روابط دوجانبه و چندجانبه با دولتهای دیگر بگذارند.
  
−
این کشور، ضمن داشتن کوهستانهای برفگیر تا ارتفاع 5000متر از سطح دریا، از دشتهای وسیع پرآب و مناطق جلگه ای و صحاری سوزان تا ارتفاع یکصدمتر از سطح دریا نیز برخوردار است. درجه حرارت این مناطق از چهل درجه زیر صفر تا چهل درجه بالای صفر متغیر است. تراکم نسبی جمعیت در این جمهوری، شش نفر در کیلومتر مربع، و رشد آن 6/1% است و 50%درصد از کل جمعیت این کشور شهرنشین می باشد که از این رقم 36% جمعیت شهرنشین قزاقها تشکیل می دهند 64% بقیه آنها روستانشین می باشند. لازم به تذکر است که از مجموع شهرنشینان 58% و روستانشینان 26% روس هستند.
+
[[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] که میراث برجای مانده از اضمحلال دولت کمونیستی بود و در سال 1991 همراه با دیگر جمهوریهای آسیای مرکزی به یکی از این کشورهاست. وجود جمعیت یهودی ساکن [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و استفاده از موقعیتهای سرمایه گذاری موجود در این کشور در عرصه های کشاورزی و بازرگانی، برخی از وجود علاقه دو کشور در برقراری و گسترش این روابط محسوب می شوند. به ویژه اینکه بعد از فروپاشی شوروی سابق، آسیای مرکزی به کانون توجه و نفوذ اسرائیل تبدیل شد و این رژیم اقدام به بسترسازی برای بسط روابط خود با جمهوریهای تازه استقلال یافته کرد.
  
−
اکثر روسها و اسلاوهای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] که حدود 40% جمعیت این جمهوری را تشکیل می دهند، در بخشهای شمالی نزدیک به سیبری و روسیه زندگی می کنند. قزاقها نیز که سهمی حدود 40% جمعیت این سرزمین را دارا می باشند، اکثرا در بخشهای جنوبی و غربی و مرکزی ساکن هستند. مناطق روس نشین از مراکز عمده تولیدات کشاورزی و دامی و بخشی از معادن این جمهوری هستند. وسعت زیاد این سرزمین همراه با مرغزارهای سرسبز این کشور، در طول تاریخ جولانگاه دامداران صحراگردِ ترک تبار بوده است و بر سر مراتع آن، جنگها رخ داده است. در زمان حاکمیت تزارها و سپس کمونیستها، کمبود زمینهای کشاورزی در روسیه باعث سرازیر شدن روسها به این سرزمین در جهت تصرف اراضی حاصلخیز آن گشت، که این خود موجبات درگیریهایی بین اهالی بومی و روسها بود که در نهایت آواره شدن اهالی بومی و تغییر بافت جمعیتی را فراهم ساخت.
+
==الف ـ روابط دیپلماتیک:==
  
−
==الف ـ اهمیت قزاقستان:==
+
روابط دیپلماتیک جمهوری [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و [[اسرائیل|اسرائیل]] در تاریخ 10 آوریل 1992 و با گشایش سفارت [[اسرائیل|اسرائیل]] در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] برقرار شد و در سال 1996 سفارت [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در [[اسرائیل|اسرائیل]] آغاز به کار کرد. بیرگانیم آتیمووا (Byrganym Atimova)به عنواننخستین سفیر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در [[اسرائیل|اسرائیل]] از 1996 تا سال 2002 فعالیت داشت و از می 2003 نیز کایرات عبدالرحمانف (Kairat Abdrakhmanov) این سمت را عهده دار شد.
  
−
به علت دشواری دسترسی به این سرزمین کهناشی از بُعد مسافت از مرکز و مرزهای اروپایی حکومت شوروی سابق بود، از [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به عنوان ناحیه ای امن برای احداث پایگاههای موشکی دارای کلاهکهای هسته ای و مرکز پرتاب سفینه های فضایی و آزمایشات هسته ای استفاده می شد. از طرفی، هم مرز بودن [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] با [[چین ـ اسرائیل، روابط|چین]] به شدت مورد توجه هر دو حکومت شوروی و [[چین ـ اسرائیل، روابط|چین]] که دارای تضاد منافع بودند قرار داشت. این کشور با توجه به تنوع اقلیم و وسعت سرزمین یکی از غنی ترین جماهیر شوروی سابق در زمینه تولید و صدور محصولات کشاورزی و مواد خام محسوب می شد به طوری که یک پنجم زمینهای قابل کشت شوروی سابق در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] قرار دارد. همچنین 37% تولیدات این جمهوری، محصولات کشاورزی شامل غلات، پشم و گوشت می باشد. تولیدات غلات این جمهوری حدود 20 میلیون تن است که در 65% زمینهای قابل کشت آن به عمل می آید. طبق مطالعات سال 1990 ذخایر کانی ثبت شده قزاقستان عبارت بود از معادل، 90% ذخایر کرم، 50% ذخایر سرب و تنگستن و مس و روی، 19% ذخایر زغال سنگ و 7% ذخایر نفت کل شوروی سابق. این درحالی است که شوروی خود در زمره اولین تولیدکنندگان و دارندگان ذخایر اغلب این مواد در سطح جهان محسوب می شد. همچنین ذخایر طلا که استحصال فعلی آن، سالیانه 15 تن است و سنگ آهن نیز به میزان قابل توجهی در قزاقستان وجود دارد.
+
گامهای اولیه برای گسترش روابط دوجانبه میان دو کشور طی دیدارها و ملاقاتهایی میان سران و مقامات سیاسی، برداشته شد. این روابط از سال 1992 در سطح وزرای مختلف دو کشور آغاز شد و در سال 1995 به نقطه اوج خود رسید. در این سال، نورسلطان نظربایف رئیس جمهور [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به عنوان نخستین مقام عالی رتبه قزاق، از [[اسرائیل|اسرائیل]] دیدار کرد.
  
−
در این جمهوری تأسیسات تولیدات صنعتی در زمینه های متالوژی و ابزارسازی، پتروشیمی، نساجی و صنایع تبدیلی کشاورزی نیز وجود دارد. یکی از منابع مهم این جمهوری که برای توسعه آینده این کشور مورد توجه هیأت حاکمه [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] قرار گرفته، منابع نفتی واقع در تنگیز در غرب این کشور می باشد. این منابع در کنار منابع درحال بهره برداری در مانگشلا، با تولید سالیانه 15 میلیون تن، آینده قابلتوجهی را نوید می دهد. لازم به تذکر است که بهره برداری از منابع نفتی تنگیز از سال 1989 توسط حکومت گورباچف به شرکت "شورن" آمریکایی داده شد. نظریات اقتصادی لیبرالیستی نظربایف رئیس جمهور [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به اضافه وجود حدود 16% از موشکهای مجهز به کلاهک اتمی شوروی در پایگاههای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و همچنین هم جهت بودن مواضع وی با گورباچف موجب جلب توجه حکومتها و [[رسانه|رسانه]] های گروهی غرب خصوصا [[اسرائیل|اسرائیل]] قرار گرفت. لازم به یادآوری است که وجود بخشی از تأسیسات و سلاحهای هسته ای شوروی سابق در قزاقستان، این کشور را در کنار سه جمهوری اسلاونژاد، اُکراین، روسیه و روسیه سفید(بلوروسی) قرار داده است و این جمهوری تنها کشور مسلمان صاحب قدرت اتمی می باشد. وجود ایستگاه فضایی "بایکنور" و مرکز آزمایشات هسته ای "سمی پلاتینسک" اهمیت ویژه ای ازنظر سیاسی و اقتصادی به این جمهوری بخشید و این احتمال که دانشمندان فضایی و هسته ای این جمهوریها توسط کشورهای دیگر به ویژه مسلمانان و احتمال ربوده شدن و فروخته شدن قطعات و تجهیزات هسته ای این جمهوری به کشورهای مسلمان به ویژه ایران اسلامی، موجبات نگرانی غربیها خصوصا [[اسرائیل|اسرائیل]] را فراهم کرد و همین امر باعث فشارهایی از سوی غرب به این کشور شد تا این که [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به همراه سه جمهوری دیگر، داوطلبانه آماده شد که سلاحهای هسته ای خود را جهت انهدام و نابودی، به روسیه انتقال دهد. آنچه که در این میان بیش از هرچیز موجب نگرانی غربیها به ویژه [[اسرائیل|اسرائیل]] به عنوان نماینده [[صهیونیسم|صهیونیسم]] جهانی گردید، نفوذ دیرینه فرهنگ ایرانی در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بود که نمود آن در زبان و سنتهای قزاقی نظیر نوروز دیده می شود و شناخته شدن فارابی به عنوان سمبل ملی قزاقستان، همه از عوامل علاقه روشنفکران ملی قزاق به توسعه روابط باجمهوری اسلامی ایران بود. اکثریت روشنفکران اعم از آکادمیک یا سیاسی به رغم حساسیتهای برخی از جناحهای قزاقستان، علاقه مند به رابطه با جمهوری اسلامی ایران بوده و این مسأله مهمترین عامل نگرانی [[اسرائیل|اسرائیل]] و غرب به شمار می رود و همین امر باعث شد که [[پرز، شیمون|شیمون پرز]] وزیرخارجه [[اسرائیل|اسرائیل]] در [[سِفر|سفر]] دوره ای خود به آسیای میانه، با بستن قراردادهای مهم با [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در زمینه های علوم هوایی، الکترونیکی، کشاورزی، مشارکت در امور گاز و [[نفت|نفت]] و صنایع برق، مراحل نفوذ خود را در منطقه به ویژه [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به تدریج پشت سر بگذارد و با در اختیار گرفتن بیش از 125پروژه و طرح صنعتی و اقتصادی که قرارداد آن در [[سِفر|سفر]] نخست وزیر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به تل آویو بسته شد، نفوذ خود را بر اقتصاد این کشور گسترش داد.
+
در چارچوب این دیدار، همکاری دوجانبه میان تل آویو ـ آلماتی با امضای "بیانیه گسترش روابط دوجانبه "عملاً وارد مرحله جدیدی شد. در این بیانیه، مقرر شد، دو کشور در زمینه حمایت از سرمایه گذاری، خدمات پزشکی و بهداشتی و در حوزه کشاورزی و بهداشتی و در حوزه کشاورزی و حفاظت از محیط زیست، همکاریهای لازم را با یکدیگر به عمل آورند.
  
−
از آنجا که مهمترین هدف برای دیپلماسی [[اسرائیل|اسرائیل]] در آسیای میانه، [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بود، تلاشهای این رژیم توانست مهمترین موفقیتهای سیاسی، اقتصادی خود را در [[آسیای میانه ـ اسرائیل، روابط|آسیای میانه]] به ثبت برساند. در همین رابطه در سال 1992 (1371) "رابی رافائل پینهاسی" Rabbi Raphael) (Pinhasi وزیر ارتباطات رژیم صهیونیستی جهت توسعه و پیشرفت همکاری در امر مخابرات و ارتباطات راه دور، دیدار رسمی سه روزه ای از [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به عمل آورد. سپس یک هیأت نمایندگی قزاق به سرپرستی وزیر بازرگانی آن کشور، در پاسخ به دیدار "پینهاسی" توافقنامه ای با رژیم صهیونیستی امضاء کرد.
+
در نوامبر سال 1997، کنست [[اسرائیل|اسرائیل]] تصمیم گرفت که به منظور گسترش روابط و همکاریهای دوستانه با قزاقستان، یک انجمن دوستی تشکیل دهد. رئیس انجمن دوستی [[اسرائیل|اسرائیل]] ـ قزاقستان، آمنون کوهن (Amnon Kohen)بود. این انجمن، از نمایندگان احزاب مختلف اسرائیلی حاضر در [[کنِست (پارلمان)|کنست]] تشکیل و مشابه آن نیز توسط [[کنِست (پارلمان)|پارلمان]] [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] ایجاد شد.
  
−
==ب ـ مهمترین اقدامات اسرائیل در قزاقستان:==
+
در سپتامبر سال 1999، تقی اف وزیر امورخارجه قزاقستان، به منظور یک دیدار رسمی، به [[اسرائیل|اسرائیل]] [[سِفر|سفر]] و با همتای اسرائیلی خود ملاقات کرد. دومین [[سِفر|سفر]] نورسلطان نظربایف به [[اسرائیل|اسرائیل]] در روزهای سوم تا پنجم سال 2000، با امضای یک بیانیه گسترش همکاری دیگر همراه بود. براساس این بیانیه، قرار شد درک دوجانبه و همکاری میان تل آویوـ آلماتی در راستای منافع مشترک دو طرف، ابعاد گسترده تری بیابد. در این دیدار، اسرائیل، [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را شریک مهم خود در آسیای مرکزی خواند و به حضور هزاران یهودی در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] اشاره کرد که در طول [[جنگ|جنگ]] دوم جهانی در این کشور ساکن شدند. همچنین در این دیدار مجددا بر ضرورت همکاری اقتصادی، تجاری و بازرگانی دو کشور تأکید شد.
  
−
از اولین اقدامات [[اسرائیل|اسرائیل]] در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] تأسیس سفارت این کشور در "آلماآتا" و اعزام سفیر بود که این امر در مدت کوتاهی با انجام مذکرات تلفنی صورت پذیرفت و کارشناسان اسرائیلی در زمینه های مختلف ازجمله سلاحهای هسته ای، کشاورزی و صنعتی بهاین کشور سرازیر شدند و در اولین اقدام خود خطوط هوایی بین [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را راه اندازی کردند. در این زمینه شخصی به نام "ایزنبرگ" که از سرمایه داران معروف و برجسته صهیونیستی به شمار می رفت در سال 90ـ89 اقدام به سرمایه گذاری کلانی در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] کرد و به دنبال آن دولت [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در سپتامبر 1992 قراردادی با مجموعه شرکتهای مربوطه به "ایزنبرگ" منعقد نمود.
+
از دیگر دستاوردهای [[سِفر|سفر]] نظربایف به اسرائیل، برپایی کنفرانسی با عنوان "سرمایه گذاری در قزاقستان" بود. بر این اساس، مقرر شد که با حضور جمعی از تجار و بانکداران قزاق و اسرائیلی، کنفرانسی در این کشور برگزار شود. در سوم سپتامبر سال 2003 در حاشیه نشست جهانی "تداوم توسعه" که از جانب سازمان ملل در ژوهانسبورگ برگزار شد، نورسلطان نظربایف با [[پرز، شیمون|شیمون پرز]] دیدار کرد.
  
−
این پروژه های مشترک که در زمینه های مختلف ازجمله پالایش نفت، صنایع شیمیایی می باشد بیش از یک میلیارد دلار برآورد شد و قراردادهای [[اسرائیل|اسرائیل]] با [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] که در زمینه های کشاورزی، آموزش فنی، انجام تحقیقات مشترک، تبادل کارشناس و برپایی نمایشگاههای صنعتی بود در 17استان این کشور به اجرا درآمد.
+
پرز در این ملاقات با اشاره به اهمیت همکاری دو کشور در زمینه کشاورزی بار دیگر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را شریک مهم اقتصادی [[اسرائیل|اسرائیل]] در آسیای مرکزی دانست و از رشد اقتصادی این کشور تقدیر کرد. وی [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را الگوی مناسبی دانست که کشورهای منطقه می توانند به آن تأسی کنند.
  
−
در حالی که همکاریهای اقتصادی و فرهنگی هدف مهمی در روابط [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به شمار می آمد اما مسأله رهایی یافتن از شر سلاحهای هسته ای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] برای این رژیم اهمیت بیشتری داشت. "نظربایف" رئیس جمهوری [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در تلاشی احتمالی برای پایان بخشیدن به این شایعات که [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] از این سلاحها به ایران فروخته است مصاحبه ای با روزنامه صهیونیستی یدیوت آهارونوت Yediot) (Aharonot انجام داد و در آن خاطرنشان ساخت که،: در مورد سلاحهای هسته ای که [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در اختیار دارد، نیازی به نگرانی نیست، چراکه به دقت از آنها محافظت می شود و خروج پنهانی آنها از مرزها کاملاً غیرممکن است.
+
روابط دیپلماتیک [[اسرائیل|اسرائیل]] - قزاقستان، عمدتا زمینه ساز مناسبات دوجانبه اقتصادی دو کشور نیز شد تا جایی که قسمت اعظم این روابط را مراودات اقتصادی تشکیل می دهد.
  
−
هنگامی که "سرگئی ته شچنکوف" نخست وزیر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] برای دیدار رسمی سه روزه به فلسطین اشغالی مسافرت کرد ضمن تأکید بر تعهد "نظربایف" در مورد سلاحهای هسته ای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] گفت: "سلاحهای هسته ای نه به ایران و نه به هیچ کشور دیگری فروخته نخواهد شد، [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] خواهانصلح است و جایی برای نگرانی [[اسرائیل|اسرائیل]] وجود ندارد."
+
==ب ـ روابط اقتصادی:==
  
−
نخست وزیر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] همچنین کارهای انجام شده از سوی شرکتهای رژیم صهیونیستی در زمینه کشت وسیع پنبه، مکانیزه کردن کشاورزی و آبیاری را مورد تحسین قرار داد. او همچنین در زمینه تولید محصولات نهایی و عرضه آنها به بازار خارج از این کشور تقاضای کمک کرد تا از این طریق [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بتواند از وابستگی خود به صادرات مواد خام بکاهد. "ته شچنکوف" در آخرین روز دیدار خود، توافقنامه ای در زمینه هوانوردی امضاء کرد که در آن یک پرواز هفتگی از "آلماآتا" (پایتخت قزاقستان) به بیت المقدس درنظر گرفته شده بود. یکی از جنبه های جالب دیدار هیأت نمایندگی [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در این بود که این هیأت شامل یک عضو یهود بود که "ته شچنکوف" او را به عنوان سرمایه گذار [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] معرفی کرد. پس از این روابط نظریه پردازان سیاسی منطقه اعلام کردند که با توجه به شمار بسیار یهودیانی که از [[آسیای میانه ـ اسرائیل، روابط|آسیای میانه]] به [[اسرائیل|اسرائیل]] مهاجرت کردند و همچنین شمار بسیار یهودیانی که هنوز در آنجا به سر می برند، این رابطه یهودیت ممکن است سرمایه گرانبهایی در مناسبات رژیم صهیونیستی با آسیای مرکزی باشد.
+
در سال 1997 یک شرکت اسرائیلی به نام "گیلات" قراردادی با شرکت "قزاق تله کوم" امضاء کرد که ارزش آن معادل 6 میلیون و 200 هزار دلار بود. براساس این قرارداد شرکت اسرائیلی "گیلات" 250 شهر [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را زیر پوشش شبکه مخابرات ماهواره ای قرار می داد.
  
−
با توجه به آنچه که گفته شد، همه اهداف [[اسرائیل|اسرائیل]] و علت اساسی توجه خاص این رژیم به [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به طور خلاصه عبارتست از:
+
در سال 1998، [[شارانسکی، ناتان|ناتان شارانسکی]] وزیر صنایع وتجارت [[اسرائیل|اسرائیل]] در رأس یک هیأت اقتصادی به [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] [[سِفر|سفر]] کرد. در این سفر، شارانسکی با نخست وزیر و چند تن از وزرای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] دیدار و گفتگو کرد.
  
−
1 ـ دستیابی به امکانات هسته ای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] ازجمله 140 موشک بالستیک، قاره پیما، با سکوهای ثابت پرتاب، 40 بمب اتمی به همراه پایگاههای آزمایش فضایی و میدان آزمایش سلاحهای هسته ای، همچنین موشکهای ضدموشک و وسایل انتقال و پرتاب.
+
در سال 2000 "افیگدور لیبرمن" وزیر امور زیربنایی اسرائیل، در رأس هیأتی به [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] [[سِفر|سفر]] و با نخست وزیر این کشور دیدار و گفتگو کرد.
  
−
2 ـ وجود منابع طبیعی نفت، گاز، اورانیوم، طلا، نقره و کرم در قزاقستان.
+
در سال 2004 یک شرکت بازرگانی اسرائیلی به نام Roe Ter فعالیت خویش را [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] آغاز کرد. این شرکت به منظور تشویق تجار دو کشور، پروژه ای را در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] راه اندازی کرد که هدف آن ارائه فناوریهای برتر (high Technology)به [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بود.
  
−
3 ـ با توجه به موانعی که [[بازار مشترک اروپا و اسرائیل، روابط|بازار مشترک اروپا]] برای ورود [[اسرائیل|اسرائیل]] در میدان اقتصادی ایجاد کرده اند گشوده شدن بازار 17 میلیون نفری [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به روی [[اسرائیل|اسرائیل]] از اهمیت ویژه ای برخوردار است، این درحالی است که این کشور به شدت دچار فقر اقتصادی می باشد.
+
در روزهای 16 و 17 می 2005 رعنان دینور (Raanan Dinur) مدیر کل وزارت صنایع تجارت و کار [[اسرائیل|اسرائیل]] از [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بازدید کرد. در این ملاقات بازرگانان و تاجران دو کشور، ضمن اشاره به چشم اندازهای روشنی از همکاری در سطح تجاری، مخابراتی و سیستمهای ارتباطی، گسترش این روابط را مفید و مثبت ارزیابی کردند. در همین راستا، دیوید لوگزامبورگ، رئیس اتاق مشترک بازرگانی و صنعت [[اسرائیل|اسرائیل]] ـ [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] اعلام کرد که این اتاق، مذاکرات میان دو کشور در مورد برنامه و پروژه های تجارتی ـ بازرگانی را دنبال می کند.
  
−
4 ـ جلوگیری از انتقال تسلیحات اتمی و تکنولوژی مدرن سلاحهای نظامی، به کشورهای اسلامی و عربی، به ویژه به جمهوری اسلامی ایران.
+
===1 ـ بازرگانی و تجارت:===
  
−
5 ـ جلوگیری از گسترش فرهنگ اسلامی به این کشور و همکاری با رژیم [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در جهت محو فرهنگ اسلامی و همچنین خنثی کردن تلاشهای جمهوری اسلامی ایران در جهت نفوذ به آسیای میانه.
+
نمود آشکار مشارکت و همکاری اقتصادی [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را می توان در تشکیل "کمیسیون دولتی همکاری اقتصادی و تجاری [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] ـ [[اسرائیل|اسرائیل]] مشاهده کرد. در این راستا چهار نشست میان طرفین در تاریخهای زیر برگزار شده است. مارس 1993 در آلماتی، نوامبر 1994 در بیت المقدس، ژوئن 1998 در آلماتی و نوامبر 2004 در بیت المقدس.
  
−
==مآخذ:==
+
===2 ـ کشاورزی:===
−
#شیخ عطار، علیرضا: '''''ریشه های رفتار سیاسی در آسیای مرکزی و قفقاز'''''، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، چاپ اول، 1371.
+
 
−
#فریدمن، رابرت: '''''رژیم صهیونیستی و آسیای مرکزی'''''، بدرالزمان شهبازی، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال دوم، شماره دو، پاییز 1372.
+
یکی دیگر از فرصتهای همکاری دوجانبه اقتصادی میان [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] همکاری در زمینه کشاورزی است. بسیاری از کمپانیهای کشاورزی اسرائیلی اقدام به سرمایه گذاری در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] کرده اند. کمپانی اسرائیلی - قزاق Pri-Nir RK2004 با مدیریت "یاکوب چسکالا" (Jacob Cheskala) و میخائیل روئی (Michael Roee) ، در جنوب [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] پروژهA را آغاز کرده است که همکاری دو کشور در رابطه با کشاورزی را با استفاده تکنولوژی پیشرفته افزایش می دهد.
−
#مهتدی، محمدعلی: '''''نقش خاورمیانه در آسیای مرکزی'''''، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال دوم، شماره 4، بهار 1373.
+
 
−
#احمدی، حمید:''''' فصلنامه مطالعات خاورمیانه'''''، [[استراتژی اسرائیل|استراتژی اسرائیل]] در جمهوری [[آذربایجان ـ اسرائیل، روابط |آذربایجان]] و آسیای مرکزی، سال ششم، شماره 4، زمستان 1378.
+
تا سال 2005 چهار مرکز مشاوره ای در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به فعالیت مشغول شده که با همکاری مرکز اسرائیلی "مشاو" (Mashav) پروژه های مرتبط با فناوری پیشرفته کشاورزی، فناوریهای جدید کشت و زرع و تقویت و باروری محصولات کشاورزی در بلندمدت را دنبال می کنند.
−
#'''''موسوعة السیاسة'''''، مؤسسه العربیه للدراسات و النشر، جلد اول، چاپ سوم، 1990.
+
 
−
#غلموش، عدنان: '''''النشاط الصهیونی فی کل من ترکیا ـ آسیا الوسطی'''''، مرکز الاسراء للأبحاث و الدراسات، 25 نیسان، 1994.
+
در فاصله زمانی 7 تا 12 اوت 2005 یک کمپانی دولتی [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] موسوم به "مرکز مبادله تکنولوژی"، از [[اسرائیل|اسرائیل]] بازدید کرد. هدف از این سفر، مبادله تجارت دو کشور در رابطه با تولید محصولات لبنی بود.
−
#بولتن '''''رویداد و گزارش اسرائیل'''''، شماره 322، 25/9/1385.
+
 
−
#بولتن '''''رویداد و گزارش اسرائیل'''''، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 275، 13/7/1384.
+
===3 ـ بهداشت و پزشکی:===
−
#www.answers.com/Israel/Kazakhstan/relations/content.htm
+
 
−
#www.Kazakhestan.org.il
+
ارتباطات دو کشور در زمینه سرویس خدمات بهداشت عمومی و پزشکی، به نحو فزاینده ای، پایه های داد و ستد در این عرصه را برای دو کشور استحکام بخشیده است. در این راستا، وزیر بهداشت [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] با [[سِفر|سفر]] به تل آویو از مرکز پزشکی این شهر بازدید کرد. در سال 2005 تعداد 20 پزشک متخصص و 30 پرستار قزاق، به منظور استفاده از تجارب پزشکی و علوم روزآمد مرتبط، راهی اسرائیلشدند و در روزهای 10 تا 13 مارس سال 2005 نیز وزیر بهداشت قزاقستان، ایربولات دوسایف (Erbolat Dosayev) از [[اسرائیل|اسرائیل]] بازدید کرد.
−
#www.answers.com/Israel/Kazakhstan/relations/Economic.htm
+
 
−
#www.Kazakhestan.org.il/cooperation and security
+
وی در این [[سِفر|سفر]] ضمن ملاقات با دان ناوه (Dan Naveh) وزیر بهداشت [[اسرائیل|اسرائیل]] با برخی از مقامات ارشد مؤسسات آموزشی [[اسرائیل|اسرائیل]] نیز دیدار کرد. از دستاوردهای این سفر، تصویب پروژه مشترک میان [[اسرائیل|اسرائیل]] ـ [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بود که براساس آن، مقرر شد در فاصله پنج ساله 2010ـ2005 یک مرکز بهداشت کودکان در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] دایر شود.
−
#www.Kazakhembus.com/kazakhstan new Bulletin
+
 
−
#www.pe.rian.ru/science/20050601/40453874-print.html
+
==ج ـ روابط فرهنگی:==
 +
 
 +
از سال 1993 تاکنون بیش از 2500 نفر از متخصصین قزاقستان، تحت آموزش مؤسسات علمی و آکادمیک [[اسرائیل|اسرائیل]] قرار گرفته اند. مؤسسه وایزمن ـ که یک مرکز علمی، پژوهشی و آموزشی است ـ عمدتا تربیت و آموزش این متخصصین را عهده دار بوده است.
 +
 
 +
در حوزه هنر و [[سینما|سینما]] می توان به فستیوال فیلمهای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در [[اسرائیل|اسرائیل]] اشاره کرد. این فستیوال از اول تا دوازدهم فوریه سال 2005 در شهر تل آویو برگزار و طی آن، مجموعه فیلمهای سینمای مدرن [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به صورت همزمان در شهرهای تل آویو، حیفا و قدس اکران شد.
 +
 
 +
حضور یهودیان در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] تأثیر قابل توجهی بر تقویت مناسبات اسرائیلی ـ قزاق داشته و بر این اساس، [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] مبادرت به برگزاری پاره ای از کنفرانسهای علمی ـ بین المللی کرده است. به عنوان مثال، در روزهای دوازدهم و سیزدهم نوامبر سال 2002، کنفرانس علمی بین المللی "یهودیان در قزاقستان"، در شهر آلماتی برگزار شد. در این کنفرانس، مباحثی مانند تاریخ، دین و فرهنگ یهودیان، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. هدف از این اقدام، به تصویر کشیدن جایگاه یهود در قزاقستانبود.
 +
 
 +
دومین کنفرانس علمی در مورد یهودیان قزاقستان، با عنوان "یهودیان در قزاقستان: تاریخ، مذهب و فرهنگ" در سال 2003 در آلماتی برگزار شد. در این کنفرانس، علاوه بر دانشمندان قزاق، مورخینی از کشورهای روسیه، [[ازبکستان ـ اسرائیل، روابط|ازبکستان]] و [[اسرائیل|اسرائیل]] نیز حضور داشتند که هر یک به ارائه مقالات و گزارشهایی در مورد زندگی یهودیان در قرن 20 پرداختند. این مقالات به صورت یک کتاب، جمع آوری شده و به چاپ رسیده است.
 +
 
 +
==د ـ روابط امنیتی ـ نظامی:==
 +
 
 +
[[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] یکی از متحدان مهم و اصلی آمریکا در آسیای مرکزی است. جرج بوش در نامه ای به نورسلطان نظربایف، "قزاقستان را شریک استراتژیک آمریکا در منطقه دانست که حمایتهای قوی و مؤثری را برای ایجاد نظامهای دموکراتیک در عراق و افغانستان صورت داده است. در آمریکا به عنوان بزرگترین سرمایه گذار خارجی در قزاقستان، رقمی معادل 11 میلیارد دلار، در این کشور سرمایه گذاری کرده است. پیوند میان آمریکا و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به نوعی به پیوند میان [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] نیز تسری یافته است.
 +
 
 +
بائور جان الوبایف، معاون رئیس کمیسیون امنیت ملی قزاقستان، با اشاره به خطر تروریسم که مشترکا روسیه، اسرائیل، آمریکا و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را تهدید می کند، خواستار همکاری نیروهای امنیتی [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] با سرویسهای ویژه امنیتی کشورهای فوق الذکر شد. وی افزود: ظهور اسلام گرایان افراطی در جنوب [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و تهدید بنیادگرایی اسلامی، [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] را در معرض حملات تروریستی قرار داده است.
 +
 
 +
برداشت مشترک [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] از مفهوم "تهدیدات ناشی از تروریسم" منجر به گرایش این دو کشور به یکدیگر شده و همکاری امنیتی دوجانبه میان تل آویو ـ آلماتی به شکل بارز در قالب ایجاد یکپایگاه جاسوسی [[اسرائیل|اسرائیل]] در قزاقستان، نمود پیدا کرده است. این پایگاه [[جاسوسی|جاسوسی]] پیشرفته با همکاری مشترک نیروهای اطلاعاتی ـ امنیتی قزاق و اسرائیلی در نقطه ای نامعلوم در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] احداث شده و بنابر خواسته دو طرف، تأسیس آن مخفی ماند. هدف از احداث و راه اندازی پایگاه مزبور کنترل فعالیت سازمانهای اسلامی تازه تأسیس در جمهوریهای آسیای مرکزی، توسط [[اسرائیل|اسرائیل]] بود.
 +
 
 +
یکی دیگر از عرصه های مناسبات امنیتی [[اسرائیل|اسرائیل]] و قزاقستان، در کنفرانس "ابزارهای تعامل و اعتمادسازی" موسوم به (CICA) که در ژوئن سال 2002 با حضور 16 کشور تأسیس شد، نمود پیدا کرده است.
 +
 
 +
این کنفرانس نخستین اجلاس خود را با حضور وزرای امور خارجه کشورهای افغانستان، قزاقستان، چین، هند، اسرائیل، ایران، پاکستان، روسیه و تشکیلات خودگردان و برخی دیگر از دولتها در 22 اکتبر سال 2002 در آلماتی برگزار کرد. در این کنفرانس، چندین سند مهم میان وزرای امور خارجه کشورهای حاضر امضاء و در پایان بیانیه ای نیز صادر شد.
 +
 
 +
تقی اف و [[شالوم، سیلوان|سیلوان شالوم]] وزرای امور خارجه [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و [[اسرائیل|اسرائیل]] در حاشیه این کنفرانس با یکدیگر دیدار کردند و مبحث اصلی مورد توجه آنها حول محورهای مبارزه با تروریسم، کنترل تسلیحات راههای کاهش تنش و حقوق بشر بود.
 +
 
 +
در این نشست، سران کشورهای شرکت کننده به توافق رسیدند که در سال 2006 نشست بعدی با حضور وزرای امور خارجه دولتهای عضو در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] برگزار شود.
 +
 
 +
ژاپ دوهوپ (Jop Dohup) دبیرکل [[ناتو ـ اسرائیل، روابط |ناتو]] در سال 2004 میلادی ضمن ملاقات با مسئولان [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] خواهان ایجاد پیوندهای نزدیک با CICA و حضور در پروسه امنیت سازی منطقه شد. این امرنشان دهنده فضای امنیتی حاکم بر آسیای مرکزی و گرایش به بهره برداری از فرصتهای موجود توسط کشورهای پیرامونی و فراپیرامونی منطقه بود.
 +
 
 +
علایق و گرایشهای امنیتی ـ نظامی [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به یکدیگر عبارتند از:
 +
 
 +
===1 ـ مبارزه با تروریسم:===
 +
 
 +
خطر ناشی از تهدیدات تروریستی یک فصل مشترک در مناسبات امنیتی [[اسرائیل|اسرائیل]] و [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] بوده است. این تهدید در حالت کلی و به شکل مبارزه با گروههای تندرو اسلام گرا و بنیادگرای افراطی، دو کشور را به سمت توسعه مناسبات امنیتی سوق داده است.
 +
 
 +
===2 ـ ایجاد پایگاه نفوذ [[اسرائیل|اسرائیل]] در آسیای مرکزی:===
 +
 
 +
استفاده از فضای سرزمینی [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] برای کنترل و جمع آوری اطلاعات فرصت مناسبی در اختیار [[اسرائیل|اسرائیل]] قرار می دهد تا دایره نفوذ امنیتی خود را در کشورهای اسلامی گسترش دهد وسعت سرزمین [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] به [[اسرائیل|اسرائیل]] این فرصت را می دهد که به راحتی در هر گوشه از این سرزمین، پایگاههای [[جاسوسی|جاسوسی]] و جمع آوری اطلاعات خویش را دایر کند.
 +
 
 +
همکاری مشترک [[اسرائیل|اسرائیل]] ـ [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] در زمینه علوم کیهانی، یکی دیگر از فرصتهای طرفین در حوزه علوم و تکنولوژی است. در این رابطه می توان به مشارکت طرفین برای پرتاب یکی میکروماهواره اسرائیلی از پایگاه (پرتاب ماهواره) بایکانور اشاره کرد. ماهواره ای که به گفته منابع اسرائیلی با هدف اکتشاف، نقشه برداری و ارتباطات دور به فضا پرتاب خواهد شد.
 +
 
 +
پایگاه بایکانور، 50 سال پیش و در خلال [[جنگ|جنگ]] سرد، توسط اتحاد جماهیر شوروی در [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] احداث شد. هدف اولیه این پایگاه، پرتاب موشکهایبالستیک بود، اما به تدریج انجام پروژه های فضایی نیز در دستور کاری آن قرار گرفت.
 +
 
 +
تاکنون 2450 پرتاب فضایی از پایگاه بایکانور صورت گرفته که از این تعداد 1380 پرتاب موفقیت آمیز با مقاصد نظامی، علمی و اجتماعی ـ اقتصادی در مدار قرار گرفته اند. بایکانور از اهمیت حیاتی برای روسیه برخوردار است، زیرا نزدیکی آن به مدار استوا (در مقایسه با پایگاههای فضایی مستقر در روسیه) صرفه جویی چشمگیری را در مصرف سوخت به دنبال دارد. به همین منظور روسیه براساس قراردادی که تا سال 2050 معتبر است، سالانه مبلغ 115 میلیون دلار جهت بهره مندی از امکانات بایکانور به [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] پرداخت می کند.
 +
 
 +
بسیاری از کشورهای جهان نیز از امکانات پایگاه بایکانور برای انتقال سرنشینان ایستگاه بین المللی، شاتلها و موشکهای راهبردی استفاده می کنند.
 +
 
 +
===3 ـ فرصتهای امنیتی قزاقستان:===
 +
 
 +
فاکتور وسعت سرزمین، برای [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] نیز رویکردهای امنیتی را به دنبال داشته است. این کشور بعد از روسیه، پهناورترین جمهوری اتحاد جماهیر شوروی سابق و نهمین کشور وسیع جهان است. از این رو، تأمین امنیت در چارچوب مرزهای داخلی و سرحدات این کشور، نیازمند بسط و گسترش همکاریهای نظامی و امنیتی آن با دیگر کشورهاست. آمریکا و در کنار آن [[اسرائیل|اسرائیل]] گزینه های مناسبی اند که قزاقستان می تواند با اتکاء بر همکاریهای آنها ساختار فرماندهی نیروهای مسلح خویش را با بهره گیری از متدهای جدید آموزشی تغییر داده و امنیت مرزهای پهناور خویش را تضمین کند.
 +
 
 +
در تحلیل روابط دوجانبه تل آویو ـ آلماتی به لحاظ امنیتی ـ نظامی، عناصر زیر نقش آفرینی می کنند:
 +
 
 +
"تروریسم و تهدید منبعث از آن"، "بنیادگرایی اسلامی"، "عنصر وسعت خاک سرزمینی قزاقستان"، که از یک سو برای [[اسرائیل|اسرائیل]] سودآور بوده و عرصه نفوذ اطلاعاتی این کشور را در دیگر کشورها توسعه می دهد و از سوی دیگر این فرصت را در اختیار قزاقستان قرار می دهد تا از دانش و فناوری امنیتی و نظامی [[اسرائیل|اسرائیل]] برای: تقویت ساختار فرماندهی نظامی خویش و دستیابی به تکنولوژی روزآمد و مدرن، استفاده کند.
 +
 
 +
از منظر اقتصادی نیز عناصری چون "فرصتهای سرمایه گذاری در قزاقستان"، "دستیابی به بازار پرجمعیت مصرف کننده" و "مشارکت در پروژه های کشاورزی" مناسبات دو کشور را در سطح اقتصادی توسعه داده است.
 +
 
 +
و بالاخره یهودیان ساکن [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] و تمایل برای تشویق آنها به اسکان در [[اسرائیل|اسرائیل]] و استفاده از فرصتهای موجود در این رابطه، جاذبه دیگری را در توسعه مناسبات دوجانبه [[اسرائیل|اسرائیل]] ـ [[قزاقستان ـ اسرائیل، روابط|قزاقستان]] ایجاد کرده است.

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۲۶


فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوریهای آسیای مرکزی، این جمهوریها را به عنوان دولت ـ ملتهای مستقل، به سمت برقراری مناسبات دوجانبه با کشورهای دیگر جهان رهنمون ساخت. بستر آماده این کشورها برای سرمایه گذاری اقتصادی، بازار مساعد کار و سرمایه و گسترش صادرات و واردات موجب شد جمهوریهای تازه استقلال یافته به سرعت گام در راه بسط مناسبات و روابط دوجانبه و چندجانبه با دولتهای دیگر بگذارند.

قزاقستان که میراث برجای مانده از اضمحلال دولت کمونیستی بود و در سال 1991 همراه با دیگر جمهوریهای آسیای مرکزی به یکی از این کشورهاست. وجود جمعیت یهودی ساکن قزاقستان و استفاده از موقعیتهای سرمایه گذاری موجود در این کشور در عرصه های کشاورزی و بازرگانی، برخی از وجود علاقه دو کشور در برقراری و گسترش این روابط محسوب می شوند. به ویژه اینکه بعد از فروپاشی شوروی سابق، آسیای مرکزی به کانون توجه و نفوذ اسرائیل تبدیل شد و این رژیم اقدام به بسترسازی برای بسط روابط خود با جمهوریهای تازه استقلال یافته کرد.

الف ـ روابط دیپلماتیک:

روابط دیپلماتیک جمهوری قزاقستان و اسرائیل در تاریخ 10 آوریل 1992 و با گشایش سفارت اسرائیل در قزاقستان برقرار شد و در سال 1996 سفارت قزاقستان در اسرائیل آغاز به کار کرد. بیرگانیم آتیمووا (Byrganym Atimova)به عنواننخستین سفیر قزاقستان در اسرائیل از 1996 تا سال 2002 فعالیت داشت و از می 2003 نیز کایرات عبدالرحمانف (Kairat Abdrakhmanov) این سمت را عهده دار شد.

گامهای اولیه برای گسترش روابط دوجانبه میان دو کشور طی دیدارها و ملاقاتهایی میان سران و مقامات سیاسی، برداشته شد. این روابط از سال 1992 در سطح وزرای مختلف دو کشور آغاز شد و در سال 1995 به نقطه اوج خود رسید. در این سال، نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان به عنوان نخستین مقام عالی رتبه قزاق، از اسرائیل دیدار کرد.

در چارچوب این دیدار، همکاری دوجانبه میان تل آویو ـ آلماتی با امضای "بیانیه گسترش روابط دوجانبه "عملاً وارد مرحله جدیدی شد. در این بیانیه، مقرر شد، دو کشور در زمینه حمایت از سرمایه گذاری، خدمات پزشکی و بهداشتی و در حوزه کشاورزی و بهداشتی و در حوزه کشاورزی و حفاظت از محیط زیست، همکاریهای لازم را با یکدیگر به عمل آورند.

در نوامبر سال 1997، کنست اسرائیل تصمیم گرفت که به منظور گسترش روابط و همکاریهای دوستانه با قزاقستان، یک انجمن دوستی تشکیل دهد. رئیس انجمن دوستی اسرائیل ـ قزاقستان، آمنون کوهن (Amnon Kohen)بود. این انجمن، از نمایندگان احزاب مختلف اسرائیلی حاضر در کنست تشکیل و مشابه آن نیز توسط پارلمان قزاقستان ایجاد شد.

در سپتامبر سال 1999، تقی اف وزیر امورخارجه قزاقستان، به منظور یک دیدار رسمی، به اسرائیل سفر و با همتای اسرائیلی خود ملاقات کرد. دومین سفر نورسلطان نظربایف به اسرائیل در روزهای سوم تا پنجم سال 2000، با امضای یک بیانیه گسترش همکاری دیگر همراه بود. براساس این بیانیه، قرار شد درک دوجانبه و همکاری میان تل آویوـ آلماتی در راستای منافع مشترک دو طرف، ابعاد گسترده تری بیابد. در این دیدار، اسرائیل، قزاقستان را شریک مهم خود در آسیای مرکزی خواند و به حضور هزاران یهودی در قزاقستان اشاره کرد که در طول جنگ دوم جهانی در این کشور ساکن شدند. همچنین در این دیدار مجددا بر ضرورت همکاری اقتصادی، تجاری و بازرگانی دو کشور تأکید شد.

از دیگر دستاوردهای سفر نظربایف به اسرائیل، برپایی کنفرانسی با عنوان "سرمایه گذاری در قزاقستان" بود. بر این اساس، مقرر شد که با حضور جمعی از تجار و بانکداران قزاق و اسرائیلی، کنفرانسی در این کشور برگزار شود. در سوم سپتامبر سال 2003 در حاشیه نشست جهانی "تداوم توسعه" که از جانب سازمان ملل در ژوهانسبورگ برگزار شد، نورسلطان نظربایف با شیمون پرز دیدار کرد.

پرز در این ملاقات با اشاره به اهمیت همکاری دو کشور در زمینه کشاورزی بار دیگر قزاقستان را شریک مهم اقتصادی اسرائیل در آسیای مرکزی دانست و از رشد اقتصادی این کشور تقدیر کرد. وی قزاقستان را الگوی مناسبی دانست که کشورهای منطقه می توانند به آن تأسی کنند.

روابط دیپلماتیک اسرائیل - قزاقستان، عمدتا زمینه ساز مناسبات دوجانبه اقتصادی دو کشور نیز شد تا جایی که قسمت اعظم این روابط را مراودات اقتصادی تشکیل می دهد.

ب ـ روابط اقتصادی:

در سال 1997 یک شرکت اسرائیلی به نام "گیلات" قراردادی با شرکت "قزاق تله کوم" امضاء کرد که ارزش آن معادل 6 میلیون و 200 هزار دلار بود. براساس این قرارداد شرکت اسرائیلی "گیلات" 250 شهر قزاقستان را زیر پوشش شبکه مخابرات ماهواره ای قرار می داد.

در سال 1998، ناتان شارانسکی وزیر صنایع وتجارت اسرائیل در رأس یک هیأت اقتصادی به قزاقستان سفر کرد. در این سفر، شارانسکی با نخست وزیر و چند تن از وزرای قزاقستان دیدار و گفتگو کرد.

در سال 2000 "افیگدور لیبرمن" وزیر امور زیربنایی اسرائیل، در رأس هیأتی به قزاقستان سفر و با نخست وزیر این کشور دیدار و گفتگو کرد.

در سال 2004 یک شرکت بازرگانی اسرائیلی به نام Roe Ter فعالیت خویش را قزاقستان آغاز کرد. این شرکت به منظور تشویق تجار دو کشور، پروژه ای را در قزاقستان راه اندازی کرد که هدف آن ارائه فناوریهای برتر (high Technology)به قزاقستان بود.

در روزهای 16 و 17 می 2005 رعنان دینور (Raanan Dinur) مدیر کل وزارت صنایع تجارت و کار اسرائیل از قزاقستان بازدید کرد. در این ملاقات بازرگانان و تاجران دو کشور، ضمن اشاره به چشم اندازهای روشنی از همکاری در سطح تجاری، مخابراتی و سیستمهای ارتباطی، گسترش این روابط را مفید و مثبت ارزیابی کردند. در همین راستا، دیوید لوگزامبورگ، رئیس اتاق مشترک بازرگانی و صنعت اسرائیل ـ قزاقستان اعلام کرد که این اتاق، مذاکرات میان دو کشور در مورد برنامه و پروژه های تجارتی ـ بازرگانی را دنبال می کند.

1 ـ بازرگانی و تجارت:

نمود آشکار مشارکت و همکاری اقتصادی اسرائیل و قزاقستان را می توان در تشکیل "کمیسیون دولتی همکاری اقتصادی و تجاری قزاقستان ـ اسرائیل مشاهده کرد. در این راستا چهار نشست میان طرفین در تاریخهای زیر برگزار شده است. مارس 1993 در آلماتی، نوامبر 1994 در بیت المقدس، ژوئن 1998 در آلماتی و نوامبر 2004 در بیت المقدس.

2 ـ کشاورزی:

یکی دیگر از فرصتهای همکاری دوجانبه اقتصادی میان اسرائیل و قزاقستان همکاری در زمینه کشاورزی است. بسیاری از کمپانیهای کشاورزی اسرائیلی اقدام به سرمایه گذاری در قزاقستان کرده اند. کمپانی اسرائیلی - قزاق Pri-Nir RK2004 با مدیریت "یاکوب چسکالا" (Jacob Cheskala) و میخائیل روئی (Michael Roee) ، در جنوب قزاقستان پروژهA را آغاز کرده است که همکاری دو کشور در رابطه با کشاورزی را با استفاده تکنولوژی پیشرفته افزایش می دهد.

تا سال 2005 چهار مرکز مشاوره ای در قزاقستان به فعالیت مشغول شده که با همکاری مرکز اسرائیلی "مشاو" (Mashav) پروژه های مرتبط با فناوری پیشرفته کشاورزی، فناوریهای جدید کشت و زرع و تقویت و باروری محصولات کشاورزی در بلندمدت را دنبال می کنند.

در فاصله زمانی 7 تا 12 اوت 2005 یک کمپانی دولتی قزاقستان موسوم به "مرکز مبادله تکنولوژی"، از اسرائیل بازدید کرد. هدف از این سفر، مبادله تجارت دو کشور در رابطه با تولید محصولات لبنی بود.

3 ـ بهداشت و پزشکی:

ارتباطات دو کشور در زمینه سرویس خدمات بهداشت عمومی و پزشکی، به نحو فزاینده ای، پایه های داد و ستد در این عرصه را برای دو کشور استحکام بخشیده است. در این راستا، وزیر بهداشت قزاقستان با سفر به تل آویو از مرکز پزشکی این شهر بازدید کرد. در سال 2005 تعداد 20 پزشک متخصص و 30 پرستار قزاق، به منظور استفاده از تجارب پزشکی و علوم روزآمد مرتبط، راهی اسرائیلشدند و در روزهای 10 تا 13 مارس سال 2005 نیز وزیر بهداشت قزاقستان، ایربولات دوسایف (Erbolat Dosayev) از اسرائیل بازدید کرد.

وی در این سفر ضمن ملاقات با دان ناوه (Dan Naveh) وزیر بهداشت اسرائیل با برخی از مقامات ارشد مؤسسات آموزشی اسرائیل نیز دیدار کرد. از دستاوردهای این سفر، تصویب پروژه مشترک میان اسرائیل ـ قزاقستان بود که براساس آن، مقرر شد در فاصله پنج ساله 2010ـ2005 یک مرکز بهداشت کودکان در قزاقستان دایر شود.

ج ـ روابط فرهنگی:

از سال 1993 تاکنون بیش از 2500 نفر از متخصصین قزاقستان، تحت آموزش مؤسسات علمی و آکادمیک اسرائیل قرار گرفته اند. مؤسسه وایزمن ـ که یک مرکز علمی، پژوهشی و آموزشی است ـ عمدتا تربیت و آموزش این متخصصین را عهده دار بوده است.

در حوزه هنر و سینما می توان به فستیوال فیلمهای قزاقستان در اسرائیل اشاره کرد. این فستیوال از اول تا دوازدهم فوریه سال 2005 در شهر تل آویو برگزار و طی آن، مجموعه فیلمهای سینمای مدرن قزاقستان به صورت همزمان در شهرهای تل آویو، حیفا و قدس اکران شد.

حضور یهودیان در قزاقستان تأثیر قابل توجهی بر تقویت مناسبات اسرائیلی ـ قزاق داشته و بر این اساس، قزاقستان مبادرت به برگزاری پاره ای از کنفرانسهای علمی ـ بین المللی کرده است. به عنوان مثال، در روزهای دوازدهم و سیزدهم نوامبر سال 2002، کنفرانس علمی بین المللی "یهودیان در قزاقستان"، در شهر آلماتی برگزار شد. در این کنفرانس، مباحثی مانند تاریخ، دین و فرهنگ یهودیان، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. هدف از این اقدام، به تصویر کشیدن جایگاه یهود در قزاقستانبود.

دومین کنفرانس علمی در مورد یهودیان قزاقستان، با عنوان "یهودیان در قزاقستان: تاریخ، مذهب و فرهنگ" در سال 2003 در آلماتی برگزار شد. در این کنفرانس، علاوه بر دانشمندان قزاق، مورخینی از کشورهای روسیه، ازبکستان و اسرائیل نیز حضور داشتند که هر یک به ارائه مقالات و گزارشهایی در مورد زندگی یهودیان در قرن 20 پرداختند. این مقالات به صورت یک کتاب، جمع آوری شده و به چاپ رسیده است.

د ـ روابط امنیتی ـ نظامی:

قزاقستان یکی از متحدان مهم و اصلی آمریکا در آسیای مرکزی است. جرج بوش در نامه ای به نورسلطان نظربایف، "قزاقستان را شریک استراتژیک آمریکا در منطقه دانست که حمایتهای قوی و مؤثری را برای ایجاد نظامهای دموکراتیک در عراق و افغانستان صورت داده است. در آمریکا به عنوان بزرگترین سرمایه گذار خارجی در قزاقستان، رقمی معادل 11 میلیارد دلار، در این کشور سرمایه گذاری کرده است. پیوند میان آمریکا و قزاقستان به نوعی به پیوند میان اسرائیل و قزاقستان نیز تسری یافته است.

بائور جان الوبایف، معاون رئیس کمیسیون امنیت ملی قزاقستان، با اشاره به خطر تروریسم که مشترکا روسیه، اسرائیل، آمریکا و قزاقستان را تهدید می کند، خواستار همکاری نیروهای امنیتی قزاقستان با سرویسهای ویژه امنیتی کشورهای فوق الذکر شد. وی افزود: ظهور اسلام گرایان افراطی در جنوب قزاقستان و تهدید بنیادگرایی اسلامی، قزاقستان را در معرض حملات تروریستی قرار داده است.

برداشت مشترک اسرائیل و قزاقستان از مفهوم "تهدیدات ناشی از تروریسم" منجر به گرایش این دو کشور به یکدیگر شده و همکاری امنیتی دوجانبه میان تل آویو ـ آلماتی به شکل بارز در قالب ایجاد یکپایگاه جاسوسی اسرائیل در قزاقستان، نمود پیدا کرده است. این پایگاه جاسوسی پیشرفته با همکاری مشترک نیروهای اطلاعاتی ـ امنیتی قزاق و اسرائیلی در نقطه ای نامعلوم در قزاقستان احداث شده و بنابر خواسته دو طرف، تأسیس آن مخفی ماند. هدف از احداث و راه اندازی پایگاه مزبور کنترل فعالیت سازمانهای اسلامی تازه تأسیس در جمهوریهای آسیای مرکزی، توسط اسرائیل بود.

یکی دیگر از عرصه های مناسبات امنیتی اسرائیل و قزاقستان، در کنفرانس "ابزارهای تعامل و اعتمادسازی" موسوم به (CICA) که در ژوئن سال 2002 با حضور 16 کشور تأسیس شد، نمود پیدا کرده است.

این کنفرانس نخستین اجلاس خود را با حضور وزرای امور خارجه کشورهای افغانستان، قزاقستان، چین، هند، اسرائیل، ایران، پاکستان، روسیه و تشکیلات خودگردان و برخی دیگر از دولتها در 22 اکتبر سال 2002 در آلماتی برگزار کرد. در این کنفرانس، چندین سند مهم میان وزرای امور خارجه کشورهای حاضر امضاء و در پایان بیانیه ای نیز صادر شد.

تقی اف و سیلوان شالوم وزرای امور خارجه قزاقستان و اسرائیل در حاشیه این کنفرانس با یکدیگر دیدار کردند و مبحث اصلی مورد توجه آنها حول محورهای مبارزه با تروریسم، کنترل تسلیحات راههای کاهش تنش و حقوق بشر بود.

در این نشست، سران کشورهای شرکت کننده به توافق رسیدند که در سال 2006 نشست بعدی با حضور وزرای امور خارجه دولتهای عضو در قزاقستان برگزار شود.

ژاپ دوهوپ (Jop Dohup) دبیرکل ناتو در سال 2004 میلادی ضمن ملاقات با مسئولان قزاقستان خواهان ایجاد پیوندهای نزدیک با CICA و حضور در پروسه امنیت سازی منطقه شد. این امرنشان دهنده فضای امنیتی حاکم بر آسیای مرکزی و گرایش به بهره برداری از فرصتهای موجود توسط کشورهای پیرامونی و فراپیرامونی منطقه بود.

علایق و گرایشهای امنیتی ـ نظامی اسرائیل و قزاقستان به یکدیگر عبارتند از:

1 ـ مبارزه با تروریسم:

خطر ناشی از تهدیدات تروریستی یک فصل مشترک در مناسبات امنیتی اسرائیل و قزاقستان بوده است. این تهدید در حالت کلی و به شکل مبارزه با گروههای تندرو اسلام گرا و بنیادگرای افراطی، دو کشور را به سمت توسعه مناسبات امنیتی سوق داده است.

2 ـ ایجاد پایگاه نفوذ اسرائیل در آسیای مرکزی:

استفاده از فضای سرزمینی قزاقستان برای کنترل و جمع آوری اطلاعات فرصت مناسبی در اختیار اسرائیل قرار می دهد تا دایره نفوذ امنیتی خود را در کشورهای اسلامی گسترش دهد وسعت سرزمین قزاقستان به اسرائیل این فرصت را می دهد که به راحتی در هر گوشه از این سرزمین، پایگاههای جاسوسی و جمع آوری اطلاعات خویش را دایر کند.

همکاری مشترک اسرائیل ـ قزاقستان در زمینه علوم کیهانی، یکی دیگر از فرصتهای طرفین در حوزه علوم و تکنولوژی است. در این رابطه می توان به مشارکت طرفین برای پرتاب یکی میکروماهواره اسرائیلی از پایگاه (پرتاب ماهواره) بایکانور اشاره کرد. ماهواره ای که به گفته منابع اسرائیلی با هدف اکتشاف، نقشه برداری و ارتباطات دور به فضا پرتاب خواهد شد.

پایگاه بایکانور، 50 سال پیش و در خلال جنگ سرد، توسط اتحاد جماهیر شوروی در قزاقستان احداث شد. هدف اولیه این پایگاه، پرتاب موشکهایبالستیک بود، اما به تدریج انجام پروژه های فضایی نیز در دستور کاری آن قرار گرفت.

تاکنون 2450 پرتاب فضایی از پایگاه بایکانور صورت گرفته که از این تعداد 1380 پرتاب موفقیت آمیز با مقاصد نظامی، علمی و اجتماعی ـ اقتصادی در مدار قرار گرفته اند. بایکانور از اهمیت حیاتی برای روسیه برخوردار است، زیرا نزدیکی آن به مدار استوا (در مقایسه با پایگاههای فضایی مستقر در روسیه) صرفه جویی چشمگیری را در مصرف سوخت به دنبال دارد. به همین منظور روسیه براساس قراردادی که تا سال 2050 معتبر است، سالانه مبلغ 115 میلیون دلار جهت بهره مندی از امکانات بایکانور به قزاقستان پرداخت می کند.

بسیاری از کشورهای جهان نیز از امکانات پایگاه بایکانور برای انتقال سرنشینان ایستگاه بین المللی، شاتلها و موشکهای راهبردی استفاده می کنند.

3 ـ فرصتهای امنیتی قزاقستان:

فاکتور وسعت سرزمین، برای قزاقستان نیز رویکردهای امنیتی را به دنبال داشته است. این کشور بعد از روسیه، پهناورترین جمهوری اتحاد جماهیر شوروی سابق و نهمین کشور وسیع جهان است. از این رو، تأمین امنیت در چارچوب مرزهای داخلی و سرحدات این کشور، نیازمند بسط و گسترش همکاریهای نظامی و امنیتی آن با دیگر کشورهاست. آمریکا و در کنار آن اسرائیل گزینه های مناسبی اند که قزاقستان می تواند با اتکاء بر همکاریهای آنها ساختار فرماندهی نیروهای مسلح خویش را با بهره گیری از متدهای جدید آموزشی تغییر داده و امنیت مرزهای پهناور خویش را تضمین کند.

در تحلیل روابط دوجانبه تل آویو ـ آلماتی به لحاظ امنیتی ـ نظامی، عناصر زیر نقش آفرینی می کنند:

"تروریسم و تهدید منبعث از آن"، "بنیادگرایی اسلامی"، "عنصر وسعت خاک سرزمینی قزاقستان"، که از یک سو برای اسرائیل سودآور بوده و عرصه نفوذ اطلاعاتی این کشور را در دیگر کشورها توسعه می دهد و از سوی دیگر این فرصت را در اختیار قزاقستان قرار می دهد تا از دانش و فناوری امنیتی و نظامی اسرائیل برای: تقویت ساختار فرماندهی نظامی خویش و دستیابی به تکنولوژی روزآمد و مدرن، استفاده کند.

از منظر اقتصادی نیز عناصری چون "فرصتهای سرمایه گذاری در قزاقستان"، "دستیابی به بازار پرجمعیت مصرف کننده" و "مشارکت در پروژه های کشاورزی" مناسبات دو کشور را در سطح اقتصادی توسعه داده است.

و بالاخره یهودیان ساکن قزاقستان و تمایل برای تشویق آنها به اسکان در اسرائیل و استفاده از فرصتهای موجود در این رابطه، جاذبه دیگری را در توسعه مناسبات دوجانبه اسرائیل ـ قزاقستان ایجاد کرده است.

برگرفته از «http://zien.afagh-bidari.ir/index.php?title=قزاقستان_ـ_اسرائیل،_روابط&oldid=2963»