سیاستگذاری یهودیان، مؤسسه

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان (THE JEWISH PEOPLE POLICY PLANNING INSTITUTE) در فوریه 2003 به عنوان مؤسسه ای غیرانتفاعی که هیچ گونه هدف اقتصادی را دنبال نمی کند، تأسیس شد. دفتر اصلی این سازمان در بیت المقدس است، اما شعبات مختلفی در آمریکا و دیگر نقاط اروپا دارد.

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان (JPPPI) به عنوان یک محفل فکری (Think tank)رسالت خود را کمک به انسجام یهودیان و ایجاد آینده ای بهتر برای آنان می داند. دست اندرکاران این مؤسسه معتقدند که جامعه و رهبران یهود همواره در طول تاریخ با وضعیتهایی دشوار توأم با تهدیدات متعدد مواجه بوده اند، لذا مسئله مذکور این ضرورت را برای یک تفکر سیستماتیک ایجاب می کند که با پیش گرفتن مسیری که احتمال خطا در آن به حداقل می رسد، امکان عملی شدن این تهدیدات را تا حد امکان کم کند.

در همین راستا متفکران این مؤسسه معتقدند که یهودیان در طول تاریخ با چالشها و مرارتهای بی سابقه ای مواجه بوده اند که پراکندگی و از هم گسیختگی یهودیان را در طول جنگ دوم جهانیایجاد شد را از این سنخ حوادث می دانند و معتقدند که این عوامل، شکل گیری دولت اسرائیل را به تأخیر انداختند. در وضعیت کنونی نیز آنها برای باورند که وضعیت جهان به سویی پیش می رود که برای دولت اسرائیل تهدیدات بالقوه ای ایجاد می کند. آنها موج جدید فعالیتهای آنتی سمیتیستی که در جهان روبه گسترش است را نمونه بارز این تهدیدات بر این باورند که وقایع مذکور سبب شده اند که یهودیان در حال حاضر هم (علی رغم وجود دولت اسرائیل) نتوانند چنانکه باید و شاید منسجم و هماهنگ کنند. لذا متفکرین این گروه معتقدند باید تا حد امکان از بالفعل شدن تهدیدات بالقوه ای که علیه "دولت اسرائیل" وجود دارند، جلوگیری کرد و نیل به این هدف جز با تحلیل و پیش بینی تحولات حال و آینده دنیا ممکن نخواهد بود.

همچنین مؤسسان این مؤسسه معتقدند که علی رغم آنکه افراد، سازمانها و محققان زیادی روی مباحث استراتژیکی که برای اسرائیل حائز اهمیت است، به مطالعه و ارائه خط مشی های مفید می پردازند، خلاء نبود تیمهای تخصصی برای ارائه خط مشی های دقیق و شفاف تر سیاسی به دولتمردان اسرائیل کاملاً مشهود است. بر همین مبنا این گروه در تلاش است تا با طراحی یک چشم انداز و استراتژی سیستماتیک و درازمدت به توسعه "دولت اسرائیل" کمک کند. مؤسسان مؤسسه مذکور فلسفه وجودی خود را برآوردن این نیاز می دانند.

الف ـ اهداف و برنامه ها:

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان سازمانی غیردولتی، مستقل و متشکل از کارشناسان خبره است. به همین دلیل، مأموریت آن ارتقای هویت،فرهنگ و پیشرفت یهودیان، از طریق تربیت سیاستگذاران حرفه ای و رهبری فکری مورد نیاز اسرائیل است. برای ارزیابی اهداف مؤسسه مذکور می توان به بررسی بیانیه این مؤسسه درباره رسالت اصلی آن پرداخت.

در این بیانیه آمده است: رسالت مؤسسه کمک به تضمین آینده ای روبه پیشرفت برای یهودیان و یهودیت از طریق به کارگیری استراتژیستها و طراحان حرفه ای در کوتاه مدت و بلندمدت است. در این رابطه، به ویژه به مواردی توجه می شود که می تواند برای دولت اسرائیل و قوم یهود تهدید تلقی شود و آینده آنها را به مخاطره اندازد.

آرمان این مؤسسه برآورد و تخمین فرصتها و تهدیدات پیش روی یهودیان است. آنها با تحلیل داده های پیش رو، امکان تصمیم گیری بهتر را برای رهبران و سیاستمداران فراهم می آورند".

اهداف این مؤسسه عبارتند از:

1 ـ بررسی و تحلیل شرایط و وقایعی که در مقطع کنونی رخ می دهند و می توانند بر جامعه یهود مؤثر واقع شوند.

2 ـ بررسی فرصتها و تهدیداتی که ممکن است در هر لحظه شکل گیرند.

3 ـ تخمین و محاسبه وقایع حائز اهمیت و پیشرفتهای حاصله.

4 ـ یافتن گزینه های استراتژیک و ایجاد جایگزینهای ابتکاری برای این استراتژیها.

ب ـ فعالیتها و اقدامات:

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان برای دستیابی به اهدافش (که برنامه ریزی طرحهای سیاسی به منظور قادر ساختن سازمانها و رهبران یهودی بهپیش بینی تحرکات و تغییرات جهان است) فعالیتها و اقدامات مدونی را دنبال می کند.

در این راستا، مؤسسه مذکور اقدام به برگزاری نشستها و جلسات ارزیابی سالانه ای می کند که در آنها پروژه هایی تعریف و برای انجام آنها برنامه هایی تدوین و نتایج جلسات مذکور به صورت کتاب چاپ و منتشر می شوند. برای نمونه، اولین ارزیابی سالانه مؤسسه سیاستگذاری یهودیان با نام "یهودیان 2004 در میان کامیابیها و نقصانها" (The Jewish People 2004: Between Thriving and Decline) برپایه طراحی و تفکر استراتژیک حرفه ای پایه ریزی شد. کتابی نیز به همین عنوان و در همین زمینه به چاپ رسید که گزارشی از جلسه مذکور است.

دومین جلسه ارزیابی سالانه نیز در سال 2005 برگزار و نتایج آن در تابستان 2006 منتشر شد. پروژه های سال 2006 به منظور "افزایش اهمیت دولت اسرائیل، رشد و پویایی جامعه یهود در ابعاد گوناگون و پیش بینی تغییرات احتمالی در آینده" طراحی شدند. به عبارت دیگر، هدف پروژه های این سال آماده کردن یک نگرش فراگیر و همه جانبه است تا از بروز شرایطی که ممکن است منافع "دولت اسرائیل" و کل یهودیان را به مخاطره اندازد، جلوگیری شود.

این پروژه موضوعاتی از قیل ساختار جمعیتی، همبستگی یهودیان، آموزش یهودیان، فرهنگ یهود، دولت اسرائیل، فرایندهای ژئوپولتیک و نیازهای اقتصادی، اجتماعی، رسانه ای اسرائیل و همچنین افکار عمومی جهان درباره آنتی سمیتیسم را مدنظر قرار می دهد. این تحلیل همچنین نگرش یهودیان را در 3 سطح یا حوزه شامل: سطح جهانی، وضعیت ملی اسرائیل و در مواجهه با روند توسعه جهانیتعریف می کند.

در ادامه دومین جلسه سالانه پروژه هایی نیز تعریف و برای آنها برنامه ریزی شده است که عبارتند از:

1 ـ ابتکاراتی درباره سیاستهای جمعیتی یهود:

مدبر این پروژه پرفسور سرجیو دلاپرگولا (Sergio Dellapergola) رئیس بخش آمارگیری یهودیان مؤسسه هارمن (Harman Institute) است. مسئولان این طرح موظفند به جمع آوری یک سری اطلاعات حیاتی برای درک شرایط و موقعیت یهودیان در جهان و نقش آنها در شکل دهی به سیاست بپردازند. هدف اولیه این پروژه فراهم آوردن ابزار لازم برای رسیدن به یک ارزیابی معتبر و دستیابی به تمایلات و گرایشهای یهودیان است تا سیاستگذاران را قادر سازد که به نحو احسن بتوانند گزینه های لازم را در سیاستهایی که در پیش می گیرند، به دست آورند.

این پروژه همچنین مشخص کردن گرایشهای یهودیان به صورت کمی را نیز دنبال می کند که در این راستا به عواملی چون جمعیت، وسعت، توزیع جغرافیایی، الگوهای مهاجرت بین المللی، شاخصهای پیشرفت اقتصادی، الگوهای ازدواج و زاد و ولد و رشد جمعیت یهودیان توجه می شود. در شکل دهی به مراحل ابتدایی این پروژه یک کنفرانس بین المللی درباره جمعیت شناسی یهودیان در سال 2002 برگزار شد که نتیجه ابتدایی این پروژه نشریه ای به نام سالنامه آماری یهودیان (Statistieal Yearbook of the Jewish People)بود. این سالنامه به مسائل مربوط به ساختار جمعیت وسیاستگذاری جامعه یهودیان می پردازد.

2 ـ یهودیان 2025:

مدیر این پروژه آوی گیل (Avi Gil)مدیرکل سابق وزارت امور خارجه اسرائیل است. این پروژه در رابطه با فرصتهایی است که یهودیان طی دهه های آینده ممکن است داشته باشند. این طرح توصیه های سیاسی مفصل و معیارهای کارآمدی ارائه می دهد که ارائه آنها می تواند عدم ایجاد موقعیتهای مخاطره آمیز و ایجاد پیشرفتهای مطلوب را برای یهودیان تضمین کند.

افرادی که در این گروه مشغول کارند، کارشناسانی خبره از اسرائیل و دیگر نقاط جهانند. آنها درصدند که ارزیابیها و پژوهشهای مربوط را تنظیم و سازمان دهی کنند که نتایج حاصله توسط این گروه در کنفرانسی بین المللی با حضور رهبران یهود ارائه شد. در اختتامیه این کنفرانس تأکید شد که این دستاوردها باید مبنا و اساس طراحی استراتژی و سیاستگذاری یهودیان قرار گیرد.

3 ـ مدیریت بحران یهودیان:

مدیر این گروه اوینوام بار یوسف (Avinoam Bar-Yosef) رئیس سابق برنامه ریزی عملیاتی و تمرینات نظامی نیروی دفاعی رژیم صهیونیستی است. هدف از پروژه مدیریت بحران، ترقی و پیشرفت تواناییهای رهبران یهود در اسرائیل و دیگر نقاط جهان به منظور تقابل با بحرانها و خطرات احتمالی ای است که ممکن است ایجاد شود و یهودیان را مورد تهدید قرار دهد.

4 ـ بالا بردن مقاومت و ایستادگی یهودیان در برابر ظهور قدرتهای جدید:

مدیر این پروژه دکتر سالومون والد(SalomonWald) است. وی رئیس سابق واحد بیوتکنولوژیک اسرائیل است. هدف از این پروژه، افزایش مقاومت و پایداری یهودیان در برابر ظهور قدرتهای جدیدی نظیر چین یا هند است. در این پروژه، تمرکز اولیه روی چین قرار دارد. البته در این کشورها سابقا تبعیضهایی از نوع ضدیت با یهودیان و رفتارهای ضد صهیونیستی وجود نداشته است، اما به تعبیر یهودیان به نظر می رسد این رفتارها طی قرن 21 در کشورهای مذکور روند روبه رشدی داشته باشد. در مرحله دوم، تمرکز روی کشور هند است و کشور ژاپن نیز در مرحله بعد قرار دارد.

ج ـ ساختار تشکیلاتی:

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان نیز مانند هر سازمان دیگری تشکیلات و ساختار خاص خود را دارد.

رئیس این مؤسسه، دنیس راس (Dennis Ross) است و مسئول عملکرد مؤسسه تلقی می شود. هرچند نامبرده نیز زیر نظر سهامداران مؤسسه فعالیت می کند.

در اساسنامه مؤسسه برای حفظ استقلال حرفه ای آن، محدودیتهایی برای اعضای هیأت مدیره وضع شده است. به گونه ای که این اعضا باید توسط سهامداران و از میان افرادی که صلاحیتهای حرفه ای لازم را در باب سیاستگذاری دارند، تعیین شوند.

دنیس راس مسئول مؤسسه مطالعاتی خاورنزدیک واشنگتن (Washington Institute for Near East Policy) نیز بوده و به مدت 12 سال است که این مسئولیت را برعهده دارد. او که مدتی مدیریت دفتر سیاستگذاری سیاست خارجی کابینه بوش را برعهده داشت، از طرف رئیس جمهور آمریکابه منظور پیگیری روند صلح خاورمیانه در این منطقه به این سمت منصوب شده است. وی همچنین در شکل دادن به سیاستهای آمریکا در راستای پیشبرد روند صلح خاورمیانه و ارتباط با طرفین مذاکره نقش مهمی را ایفا کرده است. راس دیپلمات بسیار ورزیده ای است که در زمان بیل کلینتون و جرج بوش (پدر) از افرادی محسوب می شد که در خط مقدم پیشبرد روند صلح خاورمیانه قرار داشتند؛ تا آنجا که گفته می شود وی در برقراری صلح موقت میان اسرائیل و فلسطینیان در سال 1995 نقش عمده ای ایفا کرد.

همچنین وی در امضای موافقتنامه الخلیل (Hebron Accord) در 1997 که به موجب آن اسرائیل متعهد به خروج از منطقه الخلیل شد و تسهیل برقراری پیمان صلح اسرائیل ـ اردن در 1994 نقش غیرقابل انکاری را برعهده داشت. وی تلاشهای بسیاری نیز در زمینه نزدیک کردن اسرائیل و سوریه انجام داده است. علاوه بر این، راس مسئول اداره طراحی سیاست خارجی در زمان جرج بوش پدر بود. در واقع او متخصص و پژوهشگر امور شوروی و خاورمیانه با بیش از دو دهه تجربه است.

بودجه سالانه مؤسسه سیاستگذاری یهودیان برای سه سال اول برابر با دو میلیون دلار آمریکا است که نیمی از آن توسط سازمانهای یهودی و نیمی دیگر توسط اشخاصی که می خواهند در مالکیت مؤسسه سهم داشته باشند، تأمین می شود.

د ـ مواضع و دیدگاهها:

مؤسسه سیاستگذاری یهودیان نیز مانند هر سازمان و تشکیلات هدفمندی مواضع و دیدگاههای خاصی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

1 ـ رژیم صهیونیستی:

حمایت از "دولت اسرائیل" به نوعی در اهداف مؤسسه سیاستگذاری یهودیان گنجانده شده است و مؤسسه مذکور تمامی توان و امکانات خود را برای حمایت و پشتیبانی فکری از رژیم صهیونیستی به کار می گیرد. این سازمان دو کار ویژه عمده را در رابطه با رژیم صهیونیستی دنبال می کند: کار ویژه اول این مؤسسه، ارائه طرحهای سیاسی به منظور حمایت فکری از دولت اسرائیل و کار ویژه دوم، تربیت رهبران فکری و تئوریسینهای کارآزموده برای هدایت سیاست داخلی و بین المللی این رژیم است.

2 ـ آنتی سمیتیسم:

به اعتقاد مؤسسه سیاستگذاری یهودیان، وجود اندیشه های آنتی سمیتیک در جهان می تواند ماهیت رژیم صهیونیستی و کلاً قوم یهود را به مخاطره اندازد. از این رو، باید برای مقابله با آن جلوگیری از توسعه این اندیشه چاره جویی کرد. سازمان مذکور بر این باور است که باید توانایی مقابله با آنتی سمیتیسم را افزایش داد و با یک استراتژی چندبعدی و فراگیر، مانع به وجود آمدن و رشد یک آنتی سمیتیسم جدید شد.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش صهیونیسم، شماره 98، 20/9/1384.
2. http://www.jpppi.org.il.
3. http://www.mjaa.org.