دانش آموختگان و کارشناسان فنی و حرفه ای، سازمان

یکی از سازمانهای فراگیر یهودی که در بیش از 100 کشور فعالیت دارد سازمان دانش آموختگان و کارشناسان فنی و حرفه ای ORT (Organization for Educational and Technological Training) است.

الف ـ تاریخچه پیدایش:

پیدایش سازمان ORT به شرایط سیاسی ـ اجتماعی یهودیان در اواخر قرن 19 در روسیه بازمی گردد. در پایان این قرن بخشهای زیادی از لهستان به روسیه الحاق شده و جمعیت یهودیان این کشور به طور گسترده ای افزایش یافته بود. چون در آن شرایط، یهودیان روسیه در مکانهای خاصی به نام Paleزندگی می کردند و از حقوق مالکیت برخوردار نبوده و از سوی دولت مرکزی برخی محدودیتها برای آنان ایجاد شده بود، پس از اصلاحات الکساندر تزار دوم، گروهی از سرمایه داران یهودی به فکر ایجاد مرکزی برای تقویت توانایی و آموزش حرفه ای یهودیان افتادند.

نیکلای باکست (Nikolai Bakst) (1904ـ1842) نویسنده و استاد یهودی فیزیولوژی دانشگاه سن پطرزبورگ معتقد بود که آموزش و تعلیم شغلهای فنی برای بقای یهودیان روسیه بسیار حیاتی می باشد. وی ساموئل پولیاکف (Samuel Poliakav) (1888ـ1836) یک کارفرمای یهودی در راه آهن را نسبت به ایده خود متقاعد ساخت. پولیاکف موافقتکرد تا از تزار روس درخواست کند که مجوز ایجاد یک صندوق خیریه یهودی را صادر کند و پیشنهاد یک کمک 25 هزار روبلی (یک میلیون دلار) را داد.

بارون هوراس دی گازنبرگ (Baron Horace de Gonzburg) از جمله یهودیان معتبر روسیه و سرمایه گذار در عرصه بانکداری نیز در این زمان آمادگی خود را برای تأسیس صندوقی جهت آموزش مهارتهای کشاورزی و صنایع دستی به یهودیان اعلام کرد. در 22 مارس 1880 با موافقت وزارت کشور روسیه، "سازمان توزیع مهارتهای صنعتی و کشاورزی در میان یهودیان روسیه" تأسیس شد. منشور ارائه شده، به سادگی مجوز جمع آوری پول برای این منظور را فراهم می ساخت. باکست 18 روز پس از موافقت وزیر کشور، طی مدت کوتاهی به ده هزار یهودی ساکن سراسر روسیه نامه نوشت.

این نامه به امضای پنج سرمایه دار بزرگ یهودی رسید. یهودیان روسیه از درخواستی که در نامه مذکور برای جمع آوری پول جهت ایجاد صندوق حمایت از مهارتهای یهودیان بود، استقبال کردند و بیش از 204 هزار روبل جمع آوری شد. باکست به سمت مدیر اجرایی این صندوق منصوب شد.

یکی از کمیته های اولیه این صندوق، کمیته تهیه بودجه در مدارس یهودی برای آموزش مهارتهای کشاورزی و صنعتی بود. صندوق مذکور وامهایی را در اختیار صنعتگران قرار می داد و زمینهای کوچکی را برای آنان خریداری می کرد. ORT از همان ابتدا، دبیرستانها و آموزشکده های مقدماتی، جامع و فنی را تأسیس کرد و به فارغ التحصیلان خود درجه مهندسی اعطا می کرد.

علاوه بر این ORT ، در مدارس غیریهودیان نیز برای آموزش همکاری می کرد. ORT در طول 120 سال، فعالیتهای متنوعی به ویژه در طول جنگ جهانی اول و دوم برای یهودیان انجام داده است و با تلاش رهبران این سازمان، در سال 1993، به عنوان یک سازمان غیردولتی اساسنامه مشاوره ای را دریافت و در ردیف سازمانهای مهمی چون یونسکو و بانک جهانی درآمد.

ب ـ ساختار اجرایی:

ORT توسط مجموعه ای اداره می شود که از پنج بخش تشکیل شده است. این بخشها براساس اهمیت و قدرت عبارتند از:

1 ـ مجمع عمومی (شامل 250 عضو).

2 ـ هیأت رئیسه (67 عضو).

3 ـ کمیته اجرایی (12 عضو).

4 ـ کمیته اداری (5 عضو).

5 ـ دبیرکل. در سال 2002 رابرت سینگر (Robert Singer) سمت دبیرکلی ORT را عهده دار بود.

ج ـ شعبات:

نخستین دفتر ORT ، در سال 1880 در روسیه ایجاد شد، ولی اتحادیه جهانی ORTتوسط رهبران ORT در کنفرانسی در برلین در سال 1921 تشکیل شد. در سال 1921 شعبه ORT در فرانسه و در همین سال انجمن ORTدر آمریکا و در همین سال انجمن ORT در آمریکا ایجاد گردید. در سال 1927، ORT زنان آمریکا تأسیس شد. در سال 1948 همزمان با ایجاد رژیم صهیونیستی، ORT فعالیت خود را در آنجا آغاز کرد. در دهه 1950 این سازمان فعالیتهای خود را در الجزایر، مراکش، تونس و ایران آغاز نمود. در دهه 1970 فعالیتهای ORTبه آرژانتین، برزیل، اروگوئه، در آمریکای لاتین تسری داده شد.

در یک تقسیم بندی کلی، در پایان قرن بیستم، شعبات ORT در سراسر دنیا به هفت بخش تقسیم می شود که عبارتند از: 1 ـ آسیا و پاسیفیک، 2 ـ جمهوری شوروی سابق و کشورهای بالتیک، 3 ـ اسرائیل، 4 ـ آمریکای لاتین، 5 ـ آمریکای شمالی،6 ـ اروپای غربی و 7 ـ ORT جهانی.

شعبه آمریکای لاتین شامل شاخه های آرژانتین، برزیل، شیلی، مکزیک، پرو، اروگوئه و ونزوئلا است. شعبه اروپای غربی شامل فرانسه، آلمان، هلند، سوئیس و انگلیس می باشد. شعبه جمهوریهای شوروی سابق و کشورهای بالتیک، مسکو، مینسک، اکراین، سن پطرزبورگ، کیف، خارکف، کازان و... را دربرمی گیرد.

شعبه آمریکای شمالی شامل: ORTآمریکا، کانادا، کلیولند، لس آنجلس، میامی، مونترال و...

ORT چندین شعبه در اسرائیل دارد. همچنین در کشورهای آسیا و پاسیفیک نیز این سازمان چند شعبه دارد. دفتر مرکزی ORT در لندن قرار دارد.

د ـ انتشارات:

یکی از فعالیتهای مهم ORT ، انتشار بولتن، گزارش و نشریاتی است که جدیدترین اطلاعات مربوط به فعالیتهای محلی و جهانی را در اختیار اعضاء و حامیان خود قرار می دهد. برای نمونه می توان به برخی آثار منتشره ORTدر سال 2003 اشاره کرد.

1 ـ گزارش سالانه ORT برای سال 2003ـ در این گزارش، ضمن معرفی فعالیتهای سازمان در سال گذشته، برنامه و دستور کارهای سال آتی تشریح شده است.

2 ـ ORT تایمز، زمستان 2003 ـ در این شماره به نحوه برخورد مدارس و دانشگاههای وابسته به ORT با تروریستها و همچنین چگونگی به تغییر سطح آموزش یهود از طریق آموزش تکنولوژی، هزینه جنبش هانوکا در سراسر جهان، وضعیت ORT در آرژانتین و... اشاره شده است.

3 ـ ORT تایمز جهانی ـ این نشریه ویژه ORT جهانی می باشد و چندین بار در سال منتشر می شود و شامل اطلاعاتی در مورد سالگردهای ORT ، اخبارORT در جهان و فعالیتهای ORTمی باشد.

ه ـ فعالیتها:

همان گونه که گفته شد، ORT سازمانی است که هدف اصلی آن آموزش "مهارتهای یهودیان می باشد. در این راستا، ORT به طور منظم برای آموزش یهودیان به ویژه در مراکز تحصیلی و فنی برنامه ریزی می کند. "اداره آموزش"، مهمترین شاخه ORT در این زمینه است که فعالیتهای آموزش را در همه کشورهای عضو تحت نظارت دارد. با توجه به تغییر وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی یهودیان به ویژه در مقایسه با سالهای بین دو جنگ جهانی، اینک ORTبرنامه های آموزش مهارت خود را به روز کرده و "اداره اطلاعات و تکنولوژی" بیشتر فعال شده است. این اداره مسئول پروژه هایی است که دسترسی به اینترنت و منابع مطبوعاتی مختلف را برای اعضاء و حامیان آن در سراسر جهان ممکن می سازد.

و ـ مواضع:

اگرچه ORT یک سازمان تخصصی در زمینه آموزش مهارت یهودیان می باشد، اما این سازمان مانند سایر سازمانهای یهودی در دیگر مسائل مرتبط با یهودیان و به ویژه رژیم صهیونیستی اعلام مواضع می کند. مواضع ORTدر زمینه های مختلف را می توان در طول نشستهای سالیانه آن به خوبی استخراج کرد. اجلاس سالیانه در 26 و 27 ژانویه 2003 در اسرائیل با حضور 140 نماینده ORT از سراسر دنیا تشکیل شد. در این نشست که براساس توافقات نشست سال گذشته ORT در کیپ تاون برگزار شد، درباره فلسطین، تروریسم، اوضاع اقتصادی به ویژه در آمریکای لاتین و شرایط متحول جهانی گفتگو شد. در این نشست، موشه کتساف، رئیس جمهور رژیم صهیونیستی، شلومو بن آمی، وزیر خارجه سابق، گابی کادوش، شهردار ایلات، ورئیس دیوانعالی رژیم صهیونیستی نیز سخنرانی کردند. آموزش تکنولوژی جدید و کمک به یهودیان در کشورهایی که از نظر اقتصادی دچار مشکل شده اند از مباحث مهم این نشست بود.

یکی از آخرین مواضع ORT ، ارسال نامه به جرج بوش و آریل شارون برای ابراز همدردی با انفجار فضاپیمای کلمبیا و مرگ فضانورد یهودی آن بود. رابرت سینگر در این نامه می نویسد: "ORT جهانی و شعبه اسرائیل به داشتن همکاری با فضاپیمای کلمبیا افتخار می کند به ویژه آنکه اولین فضانورد اسرائیل نیز در آن حضور داشت. در حین این مأموریت، ایلان رامون یک آزمایش در مورد فقدان نیروی جاذبه در فضا انجام داد که دانش آموزان ما در ORTکیریات موتزکین (Kiryot motzkin) ـ یک دبیرستان در شمال اسرائیل ـ در مورد آن تحقیق کرده بودند. از میان پروژه های ارائه شده توسط مدارس اسرائیل، پروژه دبیرستان مذکور مورد قبول قرار گرفت و برای سفر مذکور انتخاب شد.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش، 30/11/1381، شماره 168.
2. www.Ort.org.