اسرائیل در سازمان ملل متحد، عضویت

ماده چهار منشور سازمان ملل متحد که شامل شرایط عضویت پیوسته و یا اصلی در این سازمان بین المللی می باشد، به شرح زیر است:

1) سایر کشورهای علاقه مند به صلح که تعهدات مندرج در این منشور را بپذیرند و نسبت به نظر و تشخیص سازمان، علاقه مند و قادر به اجرای آن باشند، می توانند به عضویت سازمان ملل متحددرآیند.

2) پذیرش هر کشوری به عضویت سازمان ملل متحد منوط به تصمیمی است که مجمع عمومی بنابر توصیه شورای امنیت اتخاذ می نماید. دیوان عدالت بین المللی طی نظر مشورتی صادره 28/5/1948 خود، متن بند یک از ماده چهار فوق الذکر را تشریح نموده و شرایط ذیل را برای درخواست عضویت کشورها بیان کرده است که عبارتند از:

1) کشور باشند.

2) علاقه مند به صلح باشند.

3) تعهدات منشور را بپذیرند.

4) قادر به اجرای آن تعهدات باشند.

5) مایل به اجرای آن تعهدات باشند.

پذیرش اعضای جدید در سازمان ملل متحد، مورد بحث و کشمکش شدید بود و شرایط یادشده بالا منجر به عدم پذیرش عضویت کشورهای مایل به پیوستن به سازمان ملل متحد گردید، و به همین سبب احکام ماده چهارم تقریبا به مدت نه سال به تعویق افتاد که این مسأله به نام "بحران عضویت" شهرت یافت، و در واقع، پذیرش عضو جدید، تحت تأثیر عوامل سیاسی محض بین دو گروه متخاصم در سازمان ملل متحد قرار داشت و اتحاد جماهیر شوروی با استفاده از حق وتو در سازمان ملل متحد به مقابله با کشورهای وابسته به بلوک غرب پرداخت و در این حال کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده آمریکا نیز که از اکثریت در شورای امنیت و مجمع عمومی برخوردار بودند در برابر تمامی کشورهایی که به نحوی با اتحاد جماهیر شوروی ارتباط داشتند مقابله کردند.

این کشمکش از روز تشکیل سازمان ملل متحد تا 15/12/1955 ادامه داشت تا اینکه موافقتنامه ایمعروف به "معامله کلی" Package Deal بین دو ابرقدرت به امضاء رسید که به موجب آن بحران عضویت به پایان رسید.

در بحبوحه بحران عضویت، حدود 30 درخواست به شورای امنیت و مجمع عمومی ارائه گردید که از میان آنها فقط 9 درخواست مورد تصویب قرار گرفت که هشت تقاضا شامل کشورهایی بود که به دلیل شرایط خاص سیاسی آنها در دوران تأسیس سازمان، زمینه برای عضویت آنها فراهم گردید و تقاضای نهم از سوی رژیم صهیونیستی بود که به دلایل ویژه و استثنایی مورد پذیرش قرار گرفت و در دوره ای که عضویت کشورهای شایسته نیز به سختی پذیرفته می شد، اسرائیل یکی از نه کشور خوش شانسی بود که به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.

دولت موقت (اسرائیل) در پایان سال 1948، به پشتیبانی و تشویق ایالات متحده آمریکا، در تلاش آشکاری جهت کسب مشروعیت بین المللی برای رژیم نوپای صهیونیستی، اقدام به تقاضای عضویت در سازمان ملل نمود.

در جلسه شورای امنیت که برای بحث و تبادل نظر درباره این تقاضا منعقد گردید، مجادله حقوقی شدیدی بین نماینده سوریه و نماینده ایالات متحده آمریکا در مورد میزان انطباق شرایط عضویت اسرائیل در این سازمان، صورت گرفت به طوری که نماینده سوریه ضمن اظهارات خود، پافشاری کرد که اسرائیل به دلیل نداشتن مرز مشخص و عدم صلح دوستی طبق قوانین بین المللی "کشور محسوب نمی شود، و دلیلی واضح تر از این نیست که این کشور کنت فولکه برنادوت میانجی سازمان ملل متحده را به قتل رساند و این علاوه بر ماهیت تجاوزکارانه اشمی باشد." اما نماینده آمریکا نیز با دلیل تراشی مبنی بر صلاحیت اسرائیل برای عضویت در سازمان ملل، دلیل سوریه در مورد لزوم ماهیت سیاسی و مرزهای معین و شناخته شده برای رژیم صهیونیستی در چهارچوب ضوابط حقوق بین المللی را رد کرد و با این کار خود، حقوق بین المللی را نادیده گرفت.

این امر شامل حال کشورش به عنوان یک طرف در عهدنامه "مونتی ویدئو" مصوبه 26/12/1932 شده بود که طی آن هر کشوری برای کسب وجهه قانونی بین المللی می بایست دارای شرایط چهارگانه تعیین شده باشد. شرط دوم، داشتن سرزمین مشخص و معین است. در جلسه 2/12/1948 شورای امنیت، مشخص شد که فقط در ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی جهت پذیرش اسرائیل در سازمان ملل متحد تلاش و پافشاری می شد اما بقیه کشورهای عضو شورا، خواهان به تعویق انداختن پذیرش اسرائیل بودند.

شورای امنیت طبق ضوابط خود تقاضای پذیرش را به "کمیته پذیرش اعضای جدید" واگذار کرد. این کمیته پس از پنج روز اعلام کرد "به دلیل نداشتن تمامی اطلاعات لازم، نمی تواند برخورد قاطعی در این مسأله داشته باشد" برخلاف رویه معمول، شورای امنیت این پذیرش را به رأی گذاشت، ولی این طرح 7 رأی لازم را به دست نیاورد.

کشورهایی که به آن رأی دادند، عبارت بودند از: ایالات متحده آمریکا، اتحاد جماهیر شوروی، اوکراین، آرژانتین، کلمبیا. ولی سوریه با آن مخالفت نمود و بلژیک، کانادا، فرانسه، انگلیس و چین نیز از شرکت در رأی گیری خودداری کردند. در فوریه 1949 تقاضای جدیدی توسط اسرائیل جهت عضویت در سازمان ملل متحد ارائه شد. این تقاضا در تاریخ4/3/1949 در شورای امنیت مطرح شد. هنگام رأی گیری، 9 کشور آن را پذیرفتند (آرژانتین، کانادا، چین، کوبا، فرانسه، نروژ، اوکراین، اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا). در صورتی که مصر با آن مخالفت نمود و انگلیس از حضور در رأی گیری خودداری کرد.

مفاد بیانیه شماره 69 (1949) شورای امنیت مبنی بر پذیرش [[اسرائیل در سازمان ملل متحد، عضویت|عضویت اسرائیل در سازمان ملل متحد]] به قرار زیر است: "شورای امنیت، پس از دریافت تقاضای اسرائیل برای عضویت سازمان ملل متحد و بررسی آن اعلام می نماید که اسرائیل کشوری علاقه مند به صلح و قادر و مایل به اجرای تعهدات مندرج در منشور می باشد. با توجه به این موارد، پیشنهاد می کند که مجمع عمومی، عضویت اسرائیل در سازمان ملل متحد را بپذیرد."

شورای امنیت پیشنهاد خود را جهت اعلام نظر به مجمع عمومی ارسال داشت. در آنجا بحثهای حقوقی و سیاسی شدید و جدی بین کشورهای عربی و تعداد محدودی از کشورهای عضو در مخالفت با پذیرش اسرائیل از یک سو، و اکثریت کشورهای عضو که تمام توان خود را جهت پذیرش رژیم صهیونیستی به کار بسته بودند، از سوی دیگر، صورت گرفت.

در این بحثها آشکارا معلوم شد که اکثریت موافق، به رهبری ایالات متحده آمریکا حاضر به شنیدن و توجه به دلایل قانونی علیه شایستگی اسرائیل برای عضویت در سازمان ملل متحد نبوده و بر اهداف خود مبنی بر ورود اسرائیل به سازمان ملل متحد، پافشاری می کند و اصرار دارد که ماده چهارم منشور مورد نقد و بررسی سیاسی قرار گیرد تا به این وسیله اسرائیل به هر قیمت ممکن به سازمان راه یابد.در همین ارتباط، لبنان طی طرحی به مجمع عمومی خواستار شد که عضویت اسرائیل، تا زمان موافقت این کشور نسبت به بازگشت آوارگان به بیت المقدس با نظارت سازمان ملل به تأخیر افتاد، اما این طرح با به دست آوردن فقط 19 رأی در مقابل 25 رأی مخالف، رد شد. کشور شیلی، طرحی جهت اصلاح قطعنامه پذیرش عضویت اسرائیل ارائه نمود، که متن آن از این قرار است:

شورای امنیت، با اشاره به قطعنامه های صادره 29/10/1947 و 19/12/1948 و قطعنامه شماره 194 (د 3) ویژه حقوق آوارگان، در صورت تشخیص درستی تمامی توضیحات و شروط ارائه شده توسط نماینده رژیم اسرائیل در برابر کمیته ویژه سیاسی جهت تطبیق قطعنامه های فوق الذکر، عضویت اسرائیل را به رسمیت بشناسد. اما این طرح در ابتدا با مخالفت همه جانبه طرفداران شناسایی بدون قید و شرط اسرائیل در سازمان ملل متحد، روبه رو شد.

موافقین اسرائیل برای به دست آوردن اکثریت لازم در برابر قطعنامه صادره که عضویت اسرائیل را مورد تضمین قرار دهد، طرح شیلی را مورد تأیید قرار دادند.

مهمترین قطعنامه مجمع عمومی، به شماره 273(3) در تاریخ 11/5/1949 می باشد که مشروح آن از این قرار است: "مجمع عمومی، گزارش شورای امنیت درباره تقاضای اسرائیل برای عضویت در سازمان ملل متحد را دریافت کرد."

"با توجه به اینکه اسرائیل، طبق گزارش صادره از سوی شورای امنیت، کشوری دوستدار صلح، و قادر به اجرای تعهدات منشور و مایل به اجرای آن می باشد و نظر به اینکه شورای امنیت، پیشنهاد نمود که مجمع عمومی، اسرائیل را به عضویت سازمانملل متحد بپذیرد و نظر به اینکه دولت اسرائیل تصریح کرده از روز عضویتش در سازمان ملل متحد، تمامی تعهدات مندرج در منشور را رعایت کند:

"و با توجه به قطعنامه های صادره در نوامبر 1947 و دسامبر 1948 که طی آنها تمام مطالب و دلایلی که از سوی نماینده رژیم اسرائیل در برابر کمیته ویژه سیاسی که شامل تطبیق قطعنامه های مذکور می باشد، صادر شده، مجمع عمومی، با توجه به وظایف تعیین شده در ماده چهار منشور و اصل 125 از اصول اجرایی، این قطعنامه را صادر کرد:

اسرائیل، کشوری دوستدار صلح، آگاه به تعهدات مندرج در منشور، قادر به اجرای این تعهدات، و مایل به آن می باشد. و تصمیم گرفته شد که عضویت اسرائیل در سازمان ملل را مورد پذیرش قرار دهد."

شایان ذکر است که 37 کشور آن را مورد تأیید قرار دادند، در حالی که 12 کشور مخالفت نمودند. ( افغانستان، برمه، مصر، اتیوپی، هندوستان، ایران، عراق، لبنان، پاکستان، عربستان سعودی، سوریه، یمن). و 9 کشور در رأی گیری شرکت نداشتند. و به این ترتیب اسرائیل از تاریخ 11/5/1949 به عنوان پنجاه و نهمین عضو سازمان ملل متحد شناخته شد. بر اثر اعلام نتیجه آراء، نمایندگان عرب یکی پس از دیگری اعلام کردند که پذیرش اسرائیل به عضویت سازمان ملل متحد، علاوه براینکه طبق منشور سازمان ملل، غیرقانونی است، شناسایی آن طبق قوانین بین المللی، امری مستقل از عضویت آن در سازمان ملل است و به معنی آن نیست که کشورهای عربی آن را مورد شناسایی قرار دهند.

پس از بحثهای فراوان آگاهان غربی پیرامون این نظریه، در نهایت، صلاحیت اسرائیل مورد تأییداکثریت قرار گرفت.

پذیرش اسرائیل در سازمان ملل متحد، اولین پذیرش مشروط برای کشورهای عضو است که تا به امروز یگانه می باشد. این عضویت، مرهون پایبندی و احترام رژیم صهیونیستی به قطعنامه های سازمان ملل متحد در خصوص تقسیم فلسطین و حق بازگشت ملت آواره فلسطین به سرزمینشان می باشد.

اسرائیل، نه فقط به تعهدات رسمی خود مبنی بر رعایت این قطعنامه ها پای بند نبوده، بلکه دقیقا برخلاف عمل کرده و برخورد این رژیم، قبل و بعد از عضویت، کاملاً برخلاف تعهدات بوده و شرایط و حدود تقسیم (نک: تقسیم فلسطین) و حق بازگشت پرداخت غرامت به ملت آواره فلسطین (نک: بازگشت، حق) را محترم نشمرده است. علی رغم آن، سازمان ملل متحد هرگز به ماورای شرایط عضویت نیندیشید یا حتی در عدول اسرائیل در پیروی از تعهدات مندرج در منشور توجه نکرد، که این از لحاظ قانونی اخراج این کشور از سازمان ملل متحد را با تکیه بر ماده 6 آن توجیه می کند.

موفقیت جنبش صهیونیستی و هم پیمانش در وارد کردن اسرائیل به سازمان ملل متحد، از نظر اهمیت، دومین پیروزی بزرگ این رژیم بعد از تأسیس آن می باشد.

مأخذ:

1. اسناد و گزارشهای سازمان ملل متحد، سال چهارم، مارس 1949.