آژانس یهودیان برای اسرائیل

آژانس یهودیان برای اسرائیل در سال 1929 در نیویورک تأسیس و در سالهای 1960 و 1971 تجدید سازمان شد و بخش آمریکایی آن که به عنوان نمایندگی سازمان مرکزی آژانس در اورشلیم، به ثبت رسیده بود.

این آژانس در اکتبر 1971 ثبت خود را به فرمان نمایندگی یک سازمان خارجی لغو نمود و اما بخش آمریکایی سازمان جهانی صهیونیستها به عنوان نمایندگی خارج از کشور سازمان مرکزی در اورشلیم، تشکیلات خود را در سپتامبر 1971 به ثبت رساند.

در این دوره آژانس یهودیان برای اسرائیل تحت عنوان سازمان و شرکتی غیرانتفاعی در نیویورک، دریافت کننده منحصر به فرد وجوهی شد که فدراسیونهای سازمان تقاضای یهودیان متحد همه ساله جمع آوری می کرد.

الف ـ تشکیلات سازمانی:

تشکیلات آژانس یهودیان پس از تأسیس مجددش عبارت بود از: مجمع عمومی، هیأت مدیره و مدیران اجرایی. مجمع عمومی سالی یک بار تشکیل جلسه می دهد تا گزارش هیأت مدیره و مدیران اجرایی را دریافت و بررسی کند. وظایف مجمع عبارت است از: بررسی نیازها و برنامه ها، تعیین خط مشی های اساسی، تصویب بودجه ای که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد می گردد و بالاخره انتخاب رؤسای ادارات و شعب آژانس. مجمع عمومی 340 عضو دارد که 170 نفر از آنان منتخب سازمان جهانی صهیونیستها و 170 نفر دیگر آنان نماینده یهودیان ساکن در مناطق مختلف هستند. 38 درصد نمایندگان منتخب از طرف سازمان جهانی صهیونیستها از طرف احزاب صهیونیستی در اسرائیل انتخاب می شوند. نسبت آنها کاملاً در رابطه با تعداد نماینده ای است که احزاب سیاسی در مجلس اسرائیل دارند. 62 درصد بقیه نمایندگان سازمان جهانی صهیونیستها افراد غیر صهیونیست می باشند که آنها نیز به نحوی به احزاب سیاسی اسرائیلی وابستگی دارند. یکصد و هفتاد نفربقیه نمایندگان در مجمع منتخبین جوامع یهودی از دیگر مناطق هستند که از این تعداد سی درصد توسط سازمان تقاضای یهودیان متحد و اسرائیل متحد و بیست درصد هم توسط بنیاد خیریه "کرن هی سود"انتخاب می شوند.

هیأت مدیره از 62 عضو تشکیل شده که همان نسبت مجمع عمومی در آن رعایت گردیده. وظایف هیأت مدیره عبارت است از: اداره امور آژانس، کنترل فعالیتها، انتخاب اعضاء کمیته بودجه و دارایی و سایر کمیته ها در صورت لزوم. 31 عضو سازمان جهانی صهیونیستها نیز در این هیأت، در سطوح مدیریت سازمان جهانی صهیونیستها پستهایی را در دست دارند. به عنوان یک قاعده و رسم قانونی، رئیس هیأت مدیره همواره یک یهود غیراسرائیلی است.

مدیران سطوح اجرایی آژانس مسئول فعالیتهای روزانه آژانس هستند که در هیأت مدیره تحت نظارت و کنترل دارد. هیأت اجرایی سیزده عضو دارد که معمولاً هفت نفر از آنها اسرائیلی و شش نفر بقیه از یهودیان سایر مناطق می باشند. هیأت اجرایی تشکیل شده از رئیس مجمع عمومی (که معمولاً رئیس هیأت اجرایی نیز می باشد)، رئیس هیأت مدیره، خزانه دار و رؤسای بخشهای مهاجرت، جذب، جوانان، اسکان در مناطق غیرشهری، رئیس سازمان تقاضای یهودیان متحد، رئیس جهانی مؤسسه بنیاد خیریه "کرن هی سود" و چهار عضو از اعضای هیأت مدیره که معمولاً منتخب سازمان جهانی صهیونیستها نیستند. (دو الی سه نفر آنان توسط سازمان تقاضای اسرائیلیان متحد انتخاب می گردند.)

هیأت اجرایی معمولاً در اورشلیم کابینه آژانس یهودیان را تشکیل می دهد. در حقیقت به متصدیان پستهای سطح بالا در هیأت اجرایی حقوقی معادل اعضای کابینه اسرائیل پرداخت می شود. رقابت برای ریاست بخشهای مهم و کنترل در بودجه معمولاً در کنگره صهیونیستها به وجود می آید و زمانی که پستی خالی می شود، جنگ سیاسی برای تصاحب آن در خارج از کنگره شروع می شود.

نمونه بارزی از این کشمکش سیاسی، برکناری رافاگل کوت لوتیز(Rafael Kotlwits) از ریاست بخش آلیاء و کاندیدا شدن آریل شارون (Ariel Sharon)از حزب حیروت (Herut) برای ریاست یهود است، چون به طور سنتی از قبل یک نفر ریاست هر دو پست را داشته است.

آژانس یهودیان برای اسرائیل طبق قانون شرکت، در ایالت نیویورک سازمان داده شده، اعضاء این شرکت در سال 1963 عبارت بودند از سازمان تقاضای اسرائیلیان متحد و بخش آمریکایی آژانس یهودیان.

این شرکت توسط هیأت مدیره ای اداره می شود که 27 عضو دارد و دو سوم اعضاء منتخب سازمان تقاضای اسرائیلیان متحد است و یک سوم بقیه منتخب بخش آمریکایی آژانس یهودیان می باشد.

ب ـ امور مالی سازمان:

بودجه سالانه آژانس یهودیان اساسا از کمکهای جمع آوری شده یهودیان آمریکا (از طریق سازمان تقاضای یهودیان متحد) و یهودیان جهان (از طریق بنیاد خیریه کرن هی سود) تأمین می شود. درآمدهای سازمان تقاضای یهودیان متحد از طریق سازمانتعاونی اسرائیلیان متحد بیش از شصت درصد بودجه عملیاتی سالیانه آژانس را تشکیل می دهد. در سال 1971 سازمانهای تقاضای یهودیان متحد و اسرائیلیان متحد به تنهایی 3 میلیارد دلار برای این آژانس تهیه کردند که این مبلغ 65 درصد بودجه عملیاتی آژانس است.

البته سهم آژانس یهود از پول آمریکا رقمی بیشاز اینهاست چرا که در فاصله سالهای 1972 و 1982 مبلغی متجاوز 240 میلیون دلار به صورت کمک دولت آمریکا برای اسکان مجدد یهودیان شوری و اروپای شرقی در [فلسطین اشغالی ]پرداخته است. این مبلغ هفت درصد کل بودجه آژانس یهودیان را تشکیل می دهد. از سال 1948 این آژانس مبلغ 6 میلیارد و نیم دلار در اسرائیل توزیع کرده که 70 درصد آن از سال 1971 یعنی سال تجدید سازمان این آژانس خرج گردیده است.

اگرچه کمکهای مالی سازمان تقاضای یهودیان متحد به آژانس یهودیان پرداخت می شود (به ظاهر سازمان جهانی صهیونیستها از آن سهمی ندارد) ولی به طور غیرمستقیم این سازمان از این کمکها تغذیه مالی می شود و قسمتی از بودجه آن توسط سازمان تقاضای یهودیان متحد تأمین می گردد. درآمد سازمان جهانی صهیونیستها برای سال 1981ـ1982 شامل 5/36 میلیون دلار از بنیاد خیریه کران هی سود و 5/15 میلیون دلار کمک کشور اسرائیل تشکیل می شود.

درآمد آژانس یهودیان برای سال 1981ـ1982 بیشتر از محل کمکهای سازمانی تقاضای اسرائیلیان متحد (2/247 میلیون دلار) و از کمک بنیاد خیریه کرن هی سود (6/35 میلیون دلار) تشکیل می گردید. علاوه بر این پرداخت 8/60 میلیون دلار بدهی آژانس یهودیان در همان سال، سازمان تقاضای اسرائیلیان متحد مبلغ 6/45 میلیون دلار و به عبارتی دیگر 75 درصد بنیاد خیریه "کرن هی سود" مبلغ 2/15 میلیون دلار یعنی 25 درصد بدهی را به آژانس پرداخته اند.

مأخذ:

1. اوبرین، لی: سازمانهای یهودیان آمریکا و اسرائیل، ترجمه ع. ناصری، مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور، 1369.