مطالعات استراتژیک یافی، مرکز

مرکز مطالعات استراتژیک یافی (JCSS) (Jaffee Center for Strategic Studies) یکی از مهمترین مراکز علمی و تحقیقات استراتژیک در رژیم صهیونیستی است. حوزه فعالیت این مرکز، با امنیت ملی و مسایل حادث در منطقه خاورمیانه که بر موقعیت استراتژیک رژیم صهیونیستی تأثیر می گذارد، مرتبط می باشد.

مرکز یافی تحقیقات علمی گسترده ای را در جهت حل و فصل چالشهای امنیت ملی اسرائیل انجام می دهد. این مرکز تحقیقاتی و پژوهشی، همه ساله تعداد زیادی مقاله و نشریه تخصصی را در سطح گسترده ای در داخل و خارج اسرائیل منتشر و توزیع می کند. بدین لحاظ از جایگاه ویژه ای در تعیین خط مشی سیاسی دولت اسرائیل و همچنین سیاستگذاری در منطقه خاورمیانه را داراست.

این مرکز با اجرای پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی مرتبط با امنیت ملی اسرائیل سعی در شناسایی چالشهای پیش روی امنیت ملی اسرائیل را دارد تا از این طریق راهکارهایی را جهت بهبود وضعیت امنیتی اسرائیل ارائه کند که این امر کاملاً در فراخوان سالیانه مقالات مشهود می باشد.

همچنین حمایت نهادهای داخلی و خارجی به خصوص جوامع یهودی آمریکایی از این مرکز اهمیت موضوع را دوچندان می سازد.

الف ـ تاریخچه و اهداف:

مرکز مطالعات استراتژیک همزمان با تأسیس دانشگاه تل آویو در سال 1977 شروع به کار کرد. اما در سال 1983 نام این مرکز به افتخار آقا و خانم مل یافی (Mel Jaffee) به مرکز مطالعات استراتژیک یافی با علامت اختصاری JCSS تغییر یافت.

سرلشکر "احرون یاریو" (Aharon Yariv) وزیر سابق دولت اسحاق رابین و عضو کنست هشتم با توجه به درخواست دانشگاه، ریاست مرکز استراتژی یافی را عهده دار شد و تا فرارسیدن زمان مرگش در سال 1994 این سمت را در اختیار داشت. از جمله بانیان تأسیس مرکز یافی "ابا ابان" (Abba Eban) بود و از اولین رؤسای هیأت امنای بین المللی مرکز بود "جوزف اچ بادی استرلتیز" (Joseph. H. Buddy Sterlitz) یکی دیگر از رؤسای انجمن طرفداران آمریکایی مرکز یافی در دانشگاه تل آویو بود و قبلاً نیز ریاست هیأت امنای بین المللی (International Board of Tvuslees) مرکز را عهده دار بوده است.

اهداف مرکز، انجام تحقیقات و پژوهشهای علمی ـ که موضوعاتشان مرتبط با امنیت ملیاسرائیل و منطقه خاورمیانه و امنیت بین المللی است ـ می باشد. هدف دیگر مرکز همکاری در مباحث و مسائل جامعه و تعیین سیاستهای دولت و مشارکت در تنظیم برنامه امنیت ملی اسرائیل است. به معنای دقیق تر مرکز یافی با مفهوم استراتژی مرتبط بوده و هدف کلی آن، شناسایی، بسیج و به کارگیری منابع در دوره صلح و جنگ و تأکید بر یکپارچگی و تقویت امنیت ملی و بین المللی اسرائیل می باشد.

ب ـ سازمان و بودجه:

مرکز استراتژیک یافی توسط یک هیأت امنای بین المللی و یک هیأت امنای اسرائیلی اداره می شود. اعضای هیأت امنای بین المللی غیر اسرائیل بوده و از جانب رئیس دانشگاه تل آویو و به پیشنهاد انجمن طرفداران آمریکایی مرکز در دانشگاه تل آویو انتخاب می شوند. اعضای هیأت امنای اسرائیلی نیز از جانب رئیس دانشگاه تل آویو و به پیشنهاد هیأت امنای بین المللی انتخاب می گردند.

اعضای هیأت امنای اسرائیلی متشکل از نیمی از اعضای هیأت امنای بین المللی و تعدادی از نمایندگان دانشگاه و مابقی از افراد جامعه اسرائیل است. جلسات هیأت امنای اسرائیلی سالیانه برگزار می گردد.

رئیس مرکز استراتژیک یافی با پیشنهاد هیأت امنای اسرائیلی و تأیید رئیس دانشگاه انتخاب می شود. برنامه تحقیقاتی و پژوهشی مرکز و آماده سازی این تحقیقات توسط یک کمیته مشورتی علمی وابسته به چند رشته دانشگاهی که متشکل از کارشناسان خبره رشته های مرتبط با فعالیت مرکز و با کمک دانشگاه تل آویو و رئیس مرکز یافی انجام می پذیرد.

هیأت امنای بین المللی در مقام مشورتی انجام وظیفه نموده در حالی که هیأت امنای اسرائیلی هم در مقام مشورتی و هم در مقام عملی با توجه به بودجه و برنامه سالیانه و سیاست کلی مرکز فعالیت می کند. عمده بودجه این مرکز توسط انجمن هواداران آمریکایی مرکز از دانشگاه تل آویو و از طریق اهدای کمکهای مالی که توسط کمیته های یهودی در آمریکابرای تأسیس اولیه مرکز در نظر گرفته شده بود تأمین می شود. همچنین بخشی از بودجه مرکز از طریق بودجه سالیانه دولتی که با تأسیس آن تصویب شده بود تأمین می شود. کمکهای اهدایی حامیان مؤسسه، استقلال مالی مرکز برای انجام پروژه های تحقیقاتی را فراهم می سازد.

ج ـ تحقیقات، انتشارات:

مرکز JCSS در آغاز، دسترسی به اهداف و تحقیقات متفاوت بی شماری در زمینه شناسایی عوامل سیاسی، نظامی، اقتصادی، روان شناسی و... که شامل مسائل استراتژیک و مرتبط با امنیت ملی اسرائیل بوده را مورد تأکید قرار داده است. در راستای پیشبرد اهداف و اجرای تحقیقات استراتژیک، مرکز JCSSاعضای خود را از میان متخصصان و کارشناسان خبره در رشته های مختلف و مرتبط با مطالعات استراتژیک از مؤسسات و مراکز عالی در داخل و خارج از اسرائیل انتخاب می کند.

مرکز JCSS پس از بررسی تحقیقات و پژوهشهای مرتبط با امنیت ملی اسرائیل، مطالب ارائه شده از سوی کارشناسان خبره در طول یک سال را به صورت کتاب، مقالات و گزارشات ویژه و روزانه منتشر می کند. کتب مذکور به زبانهای عبری و انگلیسی منتشر می گردد. آگهی و فروش مقالات و کتابها در مجلات پژوهشی و نشریات استراتژیک صورت می گیرد.

مقالات و تحقیقات پژوهشی مرکز یک ارزیابی کلی سالیانه از تحولات عمده استراتژیک و توازن نظامی در خاورمیانه و همچنین اطلاعاتی درباره مسائل نظامی، اقتصادی و وضعیت جمعیتی در همه کشورهای منطقه و مطالب مختصری از مسائل روز و گزارشهای سیاسی را ارائه می نماید.

بولتنهای JCSS اطلاعاتی از عملکرد و فعالیت مرکز و وضعیت سایر مؤسسات استراتژیک مشابه در دیگر نقاط جهان به همراه اطلاعاتی درباره پژوهشهای منتشر شده و مقالات جدید را در دو نیم سال ارائه می دهد.

هدف مرکز این است که کارشناسان عضو بدون جهت گیری خاصی، مطالب را به صورت کاملاً واقعیو علمی بیان کنند تا نویسندگان و محققان در انتشار پژوهشهای JCSS نظر کارشناسی صریحی از خود ارائه نمایند. اعضاء و نویسندگان موظف به ارائه نظرات مرکز نیستند و در ارائه تحقیقات و پژوهشهای خود مستقل عمل می نمایند.

برخی از مهمترین تحقیقات مرکز عبارتند از:

ـ کتاب: "بعد از جنگ عراق: شناخت توازن استراتژیک جدید" که توسط شای فلدمن در سال 2003 ویرایش و چاپ شده است.

ـ کتاب: "توازن نظامی در منطقه" که توسط بروم شلومو تألیف و در سالهای 2003 - 2002 به چاپ رسیده است.

د ـ مرکز اطلاعات و کتابخانه مرکز:

مجموعه ای از کتابها، مقالات و مجلات علمی مرتبط با مرکز JCSS در چندین رشته متفاوت نظیر: علم سیاست، روابط بین الملل، مطالعات خاورمیانه، تکنولوژی نظامی و جغرافیایی، حقوق، اقتصاد سیاسی، مطالعات امنیتی و جامعه شناسی در کتابخانه و مرکز اطلاعات JCSS نگهداری می شود.

ماهنامه ها و بولتنهای روزانه مرکز و همه نشریاتی که از سال 1970 تاکنون تألیف شده، در مرکز اطلاعات نگهداری می شود و همچنین مرکز اطلاعات مجموعه گسترده ای از همه انتشارات پژوهشی JCSS و کتابها و رشته های پژوهشی و مطالعاتی را در بردارد. تعداد چهار هزار جلد کتاب در کتابخانه مرکز نگهداری می شود که بخشی از این کتابها توسط حامیان مرکز اهداء گردیده اند. مرکز اطلاعات به عنوان یک منبع اطلاعاتی از پژوهشها و موضوعات متنوع و گسترده، برای دانشجویانی که در این زمینه فعالیت می کنند محسوب می شود.

و ـ اعضاء:

اعضای مرکز مطالعات استراتژیک JCSSاز اشخاص صاحب نفوذ در مجامع بین المللی هستند که هر یک از این اعضاء از بدو تأسیس این مرکز در سمتهای مختلف خدمت نموده و از حامیان اصلی آن محسوب می شوند. چند تن از اعضای اصلی مرکز عبارتند از:

ـ شلومو بروم (Shlomo Brom) .

ـ یوزی ایلام (Uzi Eilam) .

ـ مئیر ایلران (Meir Eilam) .

ـ شموئل ایون (Shmuel Even) .

ـ شلومو گازیت (Shlomo Gazit) .

ـ ایملی لاندئو (Emily Landav) .

ـ پائول ریولین (Poul Rivlin) .

ـ یفتاه شپیر (Yiftah Shapir) .

ـ ایمری تاو (Imri Tov) .

ـ هیریش گودمن (Hirish Goodman) .

ـ موشه گراندمن (Moshe Grundman) .

ـ مارک اهلر (Mark A, Heller) .

ـ افرایم کم (Ephraim Kam) .

ـ آنات کورس (Anat Kurz) .

ـ یورام سچ ویتزر (Yaram Schweitzer) .

ـ آریه شالو (Aryeh Shalev) .

ـ ناخمن تال (Nachman Tal) .

مهمترین کارشناسان مرکز یافی عبارتند از:

1 ـ شای فلدمن (Shai Feldman) .

2 ـ افرایم اسکولای (Ephraim Aschulai).

3 ـ پرفسور آبراهام بن زوی (Abraham Ben-Zvi) .

4 ـ شلومو بروم (Shlomo brom) .

5 ـ شلومو گازیت (Shlomo gazit) .

و ـ جایزه تشتشیک (Tshetshik) به مقالات برگزیده 2003 :

مرکز مطالعات یافی همه ساله فراخوانی را در دانشگاه تل آویو برای انتخاب مقالات و پژوهشهای برتر و مرتبط با امنیت ملی اسرائیل ارائه داده که جوایزی به مقالات برتر تعلق می گیرد.

مرکز، مقالات و پژوهشهای مقاطع فوق لیسانس و دکترا را که در سالهای 2003 - 2000 انجام گرفته و هنوز در جایی منتشر نشده اند را مورد بررسی قرار می دهد که در صورت رضایت از جانب کمیته مزبور جایزه ای به ارزش ده هزار دلار به پژوهش برگزیده تعلق می گیرد.

ز ـ پژوهشهای مرکز یافی:

پژوهشهای مرکز راجع به موضوع ذیل می باشد:

1 ـ جمهوری اسلامی ایران:

این مرکز با توجه به اینکه جمهوری اسلامی را یک تهدید اساسی برای رژیم صهیونیستی محسوب می کند، همه ساله نشستها و مقالات و نشریاتی را در رابطه با تأثیر جمهوری اسلامی ایران بر امنیت داخلی و منطقه ای اسرائیل منتشر می کند. مرکز یافی نشستی را در 19 فوریه 2004 در رابطه با تهدید اسرائیل توسط سلاحهای هسته ای ایران برگزار کرد که در آن شرکت کنندگان به ارائه موضوعاتی نظیر سیاست دفاعی ایران، ایران و امنیت منطقه، ایران و جهان عرب، برنامه هسته ای ایران و واکنش اسرائیل در برابر تهدید ایران پرداختند.

2 ـ صلح اعراب ـ اسرائیل:

یکی از تحقیقات بسیار مهمی که توسط مرکز یافی انجام شده "اسرائیل و انتخابهای او در رابطه با صلح" است. در این تحقیق مفصل (گزینه های مختلف صلح برای اسرائیل بررسی شده است، گزینه های مذکور عبارتند از:

1) حفظ وضع موجود.

2) دادن خودگردانی به فلسطینیان.

3) ضمیمه کردن مناطق فلسطینی به اسرائیل.

4) برپایی یک دولت فلسطینی در کرانه باختری و نوارغزه.

5) عقب نشینی یک طرفه از نوارغزه.

6) انتخاب اردنی یا تشکیل فدراسیون اردنی ـ فلسطینی در کرانه باختری.

هرچند در این پژوهش اعضای تیم تحقیقاتی تحلیلهای فردی را ارائه نموده اند، ولی در مجموع جهت گیری پژوهش مورد تأیید اکثریت اعضای تیم تحقیقاتی بوده است.

پیش بینیها و راه حلهای ارائه شده از سوی این مرکز هر چند در سالهای گذشته ارائه شده، ولی با توجه به اهمیت این پیشنهاد و راه حلهای ارائه شدههنوز هم در دستور کار دولت رژیم صهیونیستی (به عنوان نمونه: عقب نشینی یک طرفه از نوارغزه) قرار دارد.

مأخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، (حوزه اجتماعی)، 30/10/1383، شماره 2 ـ 231.