فلدمن، شای

شای فلدمن (shai Feldman) یکی از شخصیتهای برجسته علمی و سیاسی اسرائیل در عرصه بین المللی است. دارای تألیفات فراوان در زمینه مسائل خاورمیانه است، به طوری که تألیفات و مطالعات وی درباره مسائل خاورمیانه او را به یکی از کارشناسان مطرح خاورمیانه در جهان غرب تبدیل کرده است. وی همچنین پستهای مختلفی را در سازمانهای مختلف تحقیقاتی عهده دار شده است.

الف ـ پیشینه شخصی و علمی:

شای فلدمن در 29 دسامبر 1956 در شهر قدس متولد شد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و متوسطه به تحصیل در دانشگاه "عبری بیت المقدس" پرداخته و پس از طی مدارج لیسانس و فوق لیسانس موفق به اخذ مدرک دکتری در رشته علوم سیاسی از این دانشگاه شد. فلدمن پس از اخذ این مدرک برای ادامه تحصیل عازم آمریکا شد. به گفته خود او علت انتخاب آمریکا برای اقامت و ادامه تحصیلاتش اهمیت استراتژیک سیاستهای آمریکا برای حفظ و بقای اسرائیل بود.

وی در ادامه تحصیلاتش موفق به اخذ درجه پیشرفته (معادل دکتری) در روان شناسی سیاسی (Political Psychology) از دانشگاه برکلی (Berkeley) در کالیفرنیا (California) شد. (University of Californiain Berkeley)

ب ـ سوابق اجرایی و اجتماعی:

شای فلدمن عهده دار سمتهای متعددی بوده است.

فلدمن بین سالهای 1997 تا 2005 عهده دار ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک جافی (یافی) (Jaffee) ، (مرکز مطالعات اسرائیل در حوزهخاورمیانه) در تل آویو بود.

پیش از این نیز به عنوان یک محقق برجسته از بدو تأسیس یافی با آن همکاری مستمر داشته است. وی در واشنگتن مرکز خاورنزدیک را تأسیس نمود.

وی همزمان با فعالیت در مرکز جافی در فاصله سالهای 2001 تا 2003 نیز به عنوان مشاور در کمیسیون خلع سلاح شیمیایی سازمان ملل فعالیت داشت.

فلدمن سپس مدیر و سرپرست مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براندیس (Brandis) و عضو "مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک" (the International Intitute for (IISS) Strategic Studies) در لندن شد. وی علاوه بر این به عنوان یکی از اعضای هیأت مدیره دانشگاه هاروارد (Harvard) در یکی از مراکز تحقیقاتی این دانشگاه به نام مرکز مطالعات سیاسی بلفر (Belfer) نیز فعالیت دارد.

در مرکز بلفر (مرکز علمی رویدادهای بین المللی) Belfer center foe Science and International Affairs BCSIA ، در دانشگاه هاروارد و دانشگاههای دولتی جان اف کندی به عنوان محقق و استاد برجسته فعالیت می نماید. فلدمن در سازمان خلع سلاحهای شیمیایی شورای امنیت سازمان ملل، مؤسسه علمی تحقیقاتی صلح بین الملل استکهلم سیپری (Stockholm Intemational peace Research institute) Sipriنیز عضویت داشته است.

شای فلدمن کتب و مقالات متعددی را در حوزه های مختلف سیاسی و امنیتی تألیف کرده است که اغلب تألیفات وی چندین بار تجدید چاپ شده اند. گسترش تسلیحات هسته ای در جهان، امنیت اسرائیل، سیاست اقتصادی اسرائیل، سیاستهای دفاعی اسرائیل و سیاست اجرایی آمریکا در خاورمیانه از مهمترین موضوعاتی اند که وی درباره هر یک از آنها مقالاتی را به رشته تحریر درآورده است. کتاب "کنترل تسلیحات و خاورمیانه جدید باامنیت استورا" که در سال 1994 چاپ شد و همچنین کتاب "تسلیحات اتمی و کنترل تسلیحاتی خاورمیانه" که در سال 1996 به چاپ رسید از مهمترین آثار فلدمن به شمار می رود.

ج ـ دیدگاهها و مواضع:

1 ـ دیوارحائل:

به اعتقاد فلدمن، بمب گذاریهای متعدد و عملیات انتحاری (شهادت طلبانه) در اسرائیل (اراضی اشغالی 1948) که وی هر دو مورد را از اشکال تروریسم فلسطینی می داند، ضرورت ایجاد یک "سپر دفاعی" یا دیوارحائل را توجیه می کند. به نظر فلدمن "احداث دیوارحائل تا حدود زیادی منجر به کاهش عملیات تروریستی علیه شهروندان اسرائیلی شده است".

وی در این رابطه معتقد است؛ اگرچه احداث دیوارحائل هزینه سنگینی را بر بودجه های سالیانه اسرائیل تحمیل کرده است، اما احداث آن نقش مهمی در تأمین ثبات اسرائیل خواهد داشت.

2 ـ مذاکرات سازش:

فلدمن جزء آن دسته از افرادی است که خوش بینانه به مذاکرات اسرائیل و فلسطینیان می نگرند. وی مدعی است که در زمان آتش بس های موقتی که هرچند یک بار بین دو طرف برقرار شده است، اسرائیل کاملاً به تعهدات خود پایبند بوده و این تشکیلات خودگردان فلسطین است که مانع انجام فعالیتهای تروریستی گروههای فلسطینی نشده است. گروههای فلسطینی با سوءاستفاده از توقف درگیریها بر اثر آتش بس، از فرصت مذکور برای تجهیز دوباره خود و ایجاد آشوب استفاده می کنند. به نظر فلدمن اگر طرف فلسطینی از حمایت گروههای جهادی (که وی آنها را با عنوان "گروههای تروریستی" توصیف می کند) دست برداشته و مانع فعالیت این گروهها شود، زمینه مساعدی برای پیشرفت مذاکرات صلح و رسیدن به آتش بس پایدارمیان طرفین فراهم خواهد شد.

3 ـ چهار راهکارهای فلدمن برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین:

فلدمن برای حل مسئله اسرائیل و فلسطین چهار استراتژی را پیشنهاد می دهد که عبارتند از:

1) تصرف کامل کرانه باختری و نوارغزه به منظور سرکوب قدرت فلسطینیها و تبعید رهبران آنها.

2) "جداسازی جمعیتی" که به اعتقاد فلدمن این استراتژی، قسمتهای زیادی از کرانه باختری و شهرهای ساحلی اسرائیل را شامل می شود.

3) از سرگیری "مذاکرات دوجانبه" برای خاتمه دادن به درگیریهای میان طرفین. به اعتقاد فلدمن تحقق این مورد به توان و پشتکار دیپلماتیک اسرائیل برای ترغیب سران فلسطینی به توقف آشوب و خشونت بستگی دارد.

4) آخرین راهکار پیشنهادی وی برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین، استراتژی حمایت کشورهای عربی از برگزاری کنفرانسهای صلح و تشویق فلسطینیان به صلح با اسرائیل است.

علی رغم حمایت فلدمن از رویه های مذاکره جویانه در زمینه مناقشات سازش، وی هیچ گاه موضع خود را در قبال انتخاب هر یک از گزینه های استراتژیک فوق اعلام نکرده است. اگرچه وی در پاره ای از مواضع خود افزایش جمعیت فلسطینیان را تهدیدی جدی برای اسرائیل قلمداد کرده و در این زمینه اظهار می دارد: در حال حاضر 47 درصد از جمعیت ساکن در حد فاصل دریای مدیترانه و کرانه باختری رود اردن را فلسطینیانی با میانگین سنی حدود 15 سال تشکیل می دهند و این به معنای آن است که جمعیت جوان فلسطینیان به طور قابل توجهی در حال افزایش است.

4 ـ سوریه:

بنابر ادعای فلدمن، اسرائیل سیاست جامعی را برای پیگیری صلح در خاورمیانه تدوین کرده است کهبراساس آن، یکی از شرایط لازم برای رسیدن به "خاورمیانه ای آرام"، تجدیدنظر سوریه در سیاست خارجی و توقف برنامه های موجود برای دستیابی به سلاحهای کشتارجمعی و حمایت از گروههای تروریستی (جهادی) است.

5 ـ ایران:

به اعتقاد فلدمن، خودداری ایران از به رسمیت شناختن موجودیت سیاسی اسرائیل و غیرمشروع دانستن نظام حاکم برآن و حمایت از سازمانهایی نظیر حزب الله لبنان و حماس، باعث اخلال در مذاکرات سازش می شود. وی همچنین ممانعت کامل از انجام فعالیتهای هسته ای ایران را امری مشکل دانسته و بر این عقیده است که اگر ایران قادر به تولید تسلیحات هسته ای در منطقه تبدیل خواهد شد که این امر به هیچ روی در تناسب با منافع اسرائیل نیست. فلدمن درباره پرونده هسته ای ایران مدعی است که ایران سیاست کج دار و مریز خود در قبال تعهدات هسته ای را افزایش خواهد داد تا بدین صورت از یک سو مانع اجماع بین المللی علیه برنامه های هسته ای خود شده و از سوی دیگر زمان لازم برای تکمیل فرایند دستیابی به بمب هسته ای را به دست آورد.

وی در جایی دیگر، ایران را متهم به تلاش برای اعمال نفوذ در ساختار تشکیلات خودگردان برای ضربه زدن به اسرائیل می کند.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، شماره 285، 4/12/1384.
2. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، (حوزه اجتماعی)، شماره 2 ـ 218، 15/2/1383.
3. www.Tau.ac.il.