یهودیت ارتدوکس و صهیونیسم روابط

می توان اندیشه یهودیت ارتدوکس (Orthodox Judaism) را ضدصهیونیستی تفسیر کرد؛ چه اعتقاد ارتدوکسها به بازگشت "ماشیح" یعنی انتظار همراه با صبر و بردباری تا خداوند اجازه بازگشت را بدهد. مؤمن حقیقی باید زندگی در تبعید را به عنوان مجازات گناهان بنی اسرائیل و یا بخشی ازتکالیف الهی بپذیرد و هرگز نباید پایان جهان را جلو بیندازد. فرقه های ارتدوکس در ابتدا دشمن صهیونیسم بودند، اما توسط برخی حاخامهای ارتدوکس به ویژه حاخام کوک و قبل از وی کالیشر و کالی صهیونیستی شدند. زنجیره رهایی در گذشته چنین بود: تبعید، انتظار و بازگشت قوم یهود. اما در حال حاضر چنین شده است: تبعید، بازگشت تعدادی از یهودیان برای زمینه سازی ظهور ماشیح و بازگشت ماشیح به همراه بقیه یهودیان.

بدین ترتیب روند صهیونیستی سازی یهودیت ارتدوکس تحقق یافت و تنها فرقه ناطوری کارتا باقی ماند که همچنان دیدگاه سنتی و ضد صهیونیستی یهودیت ارتدوکس را حفظ کرده است. روند صهیونیستی سازی امر عجیبی نبود؛ زیرا حلول گرایی در یکی از مراحل خود به ملت و اراده آن قداست می بخشد و در نتیجه اراده الهی سرگردان می ماند و عقب نشینی می کند و یهودی این حق را پیدا می کند که پایان جهان را جلو می اندازد. به هر حال ساختار کابالایی که ارتدوکسها به آن ایمان داشتند وحدت و کمال ذات الهی را وام دار رفتار یهودیان و ادای شعائر توسط آنان می داند.

یهودیت ارتدوکس از سوی ارتدوکسهای اسرائیل و نهادهای آن پشتیبانی می شود؛ زیرا این تنها فرقه ای است که توسط رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته شده است. بخش عمده یهودیان ارتدوکس در انجمن اگودات اسرائیل و یا جنبش مزراحی عضویت دارند.

انجمن اگودات، صهیونیسم را تأیید نمی کند و در سازمان جهانی صهیونیسم عضویت ندارد، اما با این حال در اسرائیل فعالیت می کند و در کنیست نمایندگانی دارد. ولی جنبش مزراحی از همان ابتدا در فعالیتهای صهیونیستی مشارکت داشت و اخیرا فاش شد که هرتزل (سکولار) یکی از عوامل تأسیس این جنبش بوده هزینه برگزاری نخستین کنفرانس مزراحی را پرداخت کرده است. سولووایچیک، رئیس افتخاری جنبش مزراحی، و الیعازر برکوویتز که معتقد بود که تأسیس کشور اسرائیل دارای مفاهیماخروی خاص است، از مهم ترین شخصیتهای یهودیت ارتدوکس بودند.

یهودیت ارتدوکس بر زندگی دینی اسرائیل تسلط دارد و برای مثال شورای اصلی حاخامی، وزارت امور دینی و احزاب دینی همچون مزراحی، کارگران مزراحی، اگودات اسرائیل، کارگران اگودات اسرائیل و ساش در اختیار آن است. احزاب یاد شده از قدرتی برخوردارند که به هیچ وجه با حجم واقعی آنها همخوانی ندارند؛ زیرا حزب حاکم معمولاً آنها را وارد ائتلافهای وزارتی می سازد تا بتواند همچنان بر سر کار بماند و در عوض امتیازهای گوناگونی به آنها می دهد.

یکی از مهم ترین این امتیازها آن است که دولت هنوز هم ازدواجهای مختلط و یا ازدواجهایی را که زیر نظر حاخامهای ارتدوکس صورت نپذیرفته، به رسمیت نشناخته است.

مأخذ

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد پنجم، چاپ اول، پاییز 1382.