اِبان، طرح

این طرح از نخستین طرحهای اسرائیل برای حل مسأله کشمکش اعراب و اسرائیل شمرده می شود که ـ آبا ابان وزیر خارجه وقت اسرائیل این طرح را طی ایراد بیانیه خود در برابر مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز 8/10/1967 (دوره 23) تقدیم کرد. بیانیه ابا ابان شامل 9 ماده زیر بود:

1) وضعیتی که پس از آتش بس به وجود می آید، باید یک صلح عادلانه و پایدار باشد، با دقت کامل مورد مذاکره قرار گیرد و طی قراردادهای امضاء شده اعلام گردد. این صلح باید شامل شرایط دقیق همزیستی "اسرائیل" با همسایگان آن باشد و نیز طی آن نقشه مرزهای امن به رسمیت شناخته شده، مورد توافق قرار گیرد. درواقع اصل صلح عبارت از این است که هریک از طرفین بتواند اعلام دارد که کشمکش فیمابین، که مدت دو دهه ادامه یافته، برای همیشه پایان یافته است.

2) در چارچوب صلح، خطوط آتش بس به مرزهای پایدار و امن و به رسمیت شناخته شده میان اسرائیل و هریک از کشورهای عربی مجاور آن تبدیل خواهد شد. ترتیب مجدد استقرار نیروها، برپایه مرزهایی که در سایه صلح نهایی تعیین می شود، صورت خواهد گرفت.

3) علاوه بر تعیین مرزهای کشوری مورد توافق، باید مسأله ایجاد ترتیبات امنیتی دیگر، به منظور جلوگیری از تکرار وضعیت حساسی که در سال 1967 موجب شکست صلح گردید، مورد بحث قرار گیرد و درباره آن توافق شود. قراردادی که به موجب آن، صلح برقرار خواهد شد، باید همچنین شامل تعهدات متقابل دایر بر عدم تعرض باشد.

4) پس از برقراری صلح برپایه مرزهای پایدار، باید آزادی نقل و انتقال و حرکت از این سو به آن سوی مرزهای منطقه آن چنان که اکنون صورت می گیرد، به ویژه در مرزهای اسرائیل و اردن، همچنان برقرار بماند.

5) ترتیبات مربوط به تأمین آزادی کشتیرانی باید دقیق و نامشروط باشد و بر پایه برابری کامل "اسرائیل" و کلیه کشورهای ساحلی و نیز کلیه اعضای گروه کشورهایی که مرز دریایی دارند، قرار گیرد.

6) باید کنفرانسی از کشورهای خاورمیانه، با شرکت کشورهایی که در کمک به پناهندگان همکاری می کنند، و نیز آژانسهای مربوطه سازمان ملل متحد، به منظور طرح برنامه پنج ساله برای حل مسأله پناهندگان در چارچوب صلح پایدار و جذب پناهندگان در محیط اقامت آنان، تشکیل شود. دعوت به تشکیل این کنفرانس می تواند پیش از مذاکرات صلح صورت گیرد. ایجاد کمیته های مشترک برای اسکان مجدد پناهندگان و جذب آنان، باید در قراردادهای صلح صریحا ذکر شود.

7) "اسرائیل" قصد تسلط قانونی یک طرفه بر اماکن مقدس مسیحیان و مسلمانان را ندارد، و در هرحال مایل است وضعیت ویژه ای برای این اماکن به وجود آید، و نیز مایل است در این زمینه، با طرفهای مربوطه به تفاهم مناسب دست یابد. سیاست "اسرائیل" ناظر بر آن است که اماکن مقدس مسیحیت و اسلام زیر مسئولیت مقامات مذهبی که این اماکن را مقدس می شمارند قرار گیرد.

8) باید میان حکومت اسرائیل و هریک از حکومتهای کشورهای عربی، قراردادهایی که شامل اعتراف متقابل نسبت به حاکمیت و تمامیت ارضیهر کشور و حق آن در ساختار زندگانی ملی خویش باشد، منعقد گردد و به تبع آن، به طور منطقی باید کشورهای عربی کلیه مخالفتهایی را که به علت پیوستن "اسرائیل" به پیمانها و قراردادهای بین المللی، نسبت به این پیمانها و قراردادها ابراز داشته اند، پس بگیرند.

9) استقرار صلح مستلزم آن است که مسأله ایجاد همکاری مشترک در برخی (موارد) طرحها و وسایل ارتباطات در منطقه، به منظور ایجاد پایه هایی برای تشکیل یک گروه خاورمیانه ای از کشورهای مستقل، مورد بررسی قرار گیرد.

طرح آبا ابان سرشت اندیشه صهیونیستی را در برابر مسأله فلسطین و حل نزاع اعراب و اسرائیل نشان می دهد. این طرح چیزی جز برداشت اسرائیل از قطعنامه شماره 242 شورای امنیت، صادره در 22/11/1967 نیست و همان نتایج تجاوز ژوئن 1967 (نک: جنگ 1967) را منعکس می سازد. هدف "اسرائیل" از طرح تقدیمی توسط وزیر خارجه اش، نه ایجاد راه حلی برای نزاع، بلکه طولانی ساختن مدت اشغال اراضی فلسطینی و عربی، و مآلاً تحقق هدفهای توسعه طلبانه و استعمارگرانه آن بود. این طرح چیزی جز یک تظاهر تبلیغاتی از تریبون سازمان ملل متحد نبود.

در این طرح، حقوق ملت فلسطین و مسأله خروج از سرزمینهای اشغالی به عمد نادیده گرفته شده، و به تعیین اهداف اسرائیل از تجاوز ژوئن 1967 اکتفا گردیده بود. به همین علت نه در سازمان ملل متحد و نه در بیرون آن، توجه چندانی به آن نشد، زیرا طرح ابا ابان از مفهوم صلح عادلانه و مستلزمات آن بسیار دور بود.

شایان ذکر است که وزیر خارجه "اسرائیل"

طرح خود را در برابر مجمع عمومی سازمان ملل متحد در همان هنگامی اعلام کرد که گونار یارینگ، فرستاده شخص دبیرکل این سازمان، انجام مأموریت خود را در اجرای قطعنامه شماره 242 شورای امنیت آغاز کرده بود. دو روز بعد (10/10/1968) محمود ریاض، وزیر خارجه مصر، طرح رژیم اسرائیل را بخشی از دسیسه های بین المللی خواند. وی که در برابر مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخن می گفت، هدف از طرح اسرائیل را خنثی کردن تلاشهای دکتر گونار یارینگ اعلام کرد. او از اسرائیل خواست تا از کلیه سرزمینهای اشغالی عقب نشینی کند و با صراحت گفت: "چنانچه اسرائیل مورد حمایت مستقیم ایالات متحد آمریکا نبود، هرگز نمی توانست با مصوبات سازمان ملل متحد آشکارا مخالفت نماید."

مآخذ:

1. صورت جلسات دوره 23 (1968)، مجمع عمومی سازمان ملل متحد.
2. عبدالهادی، مهدی: المسائلة الفلسطینیة، بیروت، المکتبة المصریة، چاپ اول، 1975.
3. بنیودی، جک: تساهل القوات الاسرائیلیة، المطبوعات الشرقیة، 1985.