مجلس نمایندگی یهودی

مجلس نمایندگی یهود هیئتی است که در طول استعمار (قیمومیت) بریتانیا از شبه پارلمان هموطنان صهیونیستی فلسطین تبعیت می کرد. به دنبال صدور بیانیه بالفور و ورود سپاه انگلیس به بخشهای جنوبیفلسطین در اواخر سال 1917 صهیونیستها در صدد ایجاد مراکزی تحت عنوان وطن ملی یهود برآمدند. هیئتهای نمایندگی مرکب از فرماندهان محلی صهیونیستها را تشکیل دادند تا با مقامات جدید به گفتگو بپردازند. در 2/1/1918 نمایندگی از احزاب سیاسی و مراکز اقتصادی و آموزش صهیونیستی و یهودی در یافا تشکیل جلسه داده و کمیته موقتی را انتخاب کردند تا به نیابت از آنها به بررسی مسائل داخلی و خارجی تبعه یهودی در فلسطین و زمینه سازی جهت اجرای انتخابات برای تشکیل مجلس نمایندگان ساکنان یهودی بپردازد. و پس از حاکمیت نیروهای بریتانیایی بر تمام سرزمینهای فلسطین یک نشست (گردهمایی) مقدماتی یهودی و صهیونیستی دیگر در تاریخ 17/1/1918 جهت بررسی موضوع برپایی انجمن تأسیس در یافا برپا شد.

در این گردهمایی بین نمایندگان احزاب صهیونیستی و نمایندگان متدین حزب آگودات اسرائیل اختلاف به وجود آمد. افراد متدین دادن حق رأی به زنان و نامزد شدن آنان در انتخابات را به دلایل دینی رد کردند. نیز دادن نام و عنوان انجمن تأسیسی به هیئت انتخابی را لغو کردند. زیرا آنان در آن زمان با اندیشه ایجاد وطن ملی یهود و صهیونیست مخالف بودند.

به همین دلیل توافق شد تا به جای نام انجمن تأسیسی، نام مجلس نمایندگی یهود انتخاب گردد و به متدینین اجازه اجرای انتخابات در محافل خود به نحوی که می خواهند داده شد. بدین ترتیب اولین انتخابات مجلس نمایندگی یهود در 19/4/1920 انجام شد و در آن تمام ساکنان یهودی از زن و مرد شرکت کردند. یهودیان بیت المقدس از این قاعده مستثنی بودند چرا که انتخابات بین متدینین تنها با رأی دادن مردان صورت گرفت. برای رسیدن به نسبت تناسب در نمایندگی با مناطق دیگر که زنان رأی می دادند هر مردی دو رأی داشت.

مجلس نمایندگی مرکب از 314 عضو انتخابی تشکیل شد و در 7/10/1920 در بیت المقدس تشکیل جلسه داد و مقرر کرد کمیته ملی یا شورای عمومی انتخاب شود تا دستگاه اجرای مجلس نمایندگان یا حکومت بوده و به نیابت از مجلس نمایندگان در اداره امور تبعه یهودی در فلسطین، درفواصل دوره های تشکیل مجلس را به عهده داشته باشد. همچنین وظیفه تهیه طرح قانونی اداری یهودیان در فلسطین به دستگاه اجرایی واگذار گردید.

در دوره انعقاد مجلس نمایندگی یهود، خود مجلس قوه عالی تبعه یهودی را که اداره امور عمومی و ملی مردم یهودی در فلسطین را به عهده بگیرد، نیز اعلام کرد که آن تنها نماینده یهودیان فلسطین در امور داخلی می باشد. مجلس نمایندگان دستگاه اجرایی خود را مکلف به رسمیت شناختن دولت استعمار نسبت به قوانین و اقدامات اخذ شده، نمود. و قوانین و مقررات را به کمیسر عالی بریتانیا در فلسطین ارسال داشت و او پاسخ داد که دولت استعمار آماده به رسمیت شناختن مجلس نمایندگی است به شرطی که فعالیتش را به امور تبعه یهودی محدود نماید و در دیگر امور مربوط به کل کشور مداخله نکند.

مجلس نمایندگان در دور دوم تشکیل خود در 1922 طرح قانونی را که کمیته ملی تدارک دیده بود، مورد بررسی قرار داد. این قانون بر این اساس بود که هر یهودی در فلسطین ملزم به تسلیم در برابر مرکز کنونی یهودی است که می تواند برای ارائه خدمات محلی و ملی به آنان به یهودیان مالیات تحمیل نماید. این طرح قانون سیستم انتخابات آینده مجلس های نمایندگی را نیز دربرداشت.

در 6/12/1925 دومین انتخابات مجلس نمایندگی انجام شد که از 221 عضو تشکیل می شد. در فوریه سال 1926 دولت استعمارگر مربوط به اداره طوایف دینی در فلسطین یک طایفه دینی به شمار آمدند. آن گاه دولت استعمار در 1/1/1928 مقررات مربوط به اداره امور گروه یهودیان در فلسطین را منتشر نمود و به موجب آن مجلس نمایندگی یهودی را به عنوان عالی ترین قوه در گروه یهودی به رسمیت شناخت.

آن نمایندگی، نظارت بر مراکز آموزشی و بهداشتی و دیگر مراکز یهودی در فلسطین را عهده دار شد و سیاست آن را ترسیم نمود و برقراری موازنه و عدالت و اخذ مالیات لازم آن با تأیید دولت را به عهده داشت. مفاد این مقررات نشانگر این است که عضویت در مراکز تبعه یهودی تعیین شده براساس آن مقررات اختیاری است. به همین دلیل گروه آگودات اسرائیل از مجلس نمایندگان کنار رفتند.

در 3/3/1930 مقرراتی صادر شد که نحوه انتخابات مجلس نمایندگان یهودی را مشخص می کرد. به موجب آن انتخابات به شیوه رأی گیری مخفی نسبتا مستقیم انجام می گردد. و هر یهودی چه زن و چه مرد که بیست سال دارد می تواند در رأی گیری شرکت کرده و خود را به عنوان عضو مجلس نمایندگان کاندیدا نماید به این شرط که بتواند زبان عبری بخواند و بنویسد.

دوره مجلس را نیز سه سال تعیین نمود و اینکه جلسات آن سالیانه یک بار تشکیل گردد و تعداد اعضای مجلس نمایندگان 71 نفر تعیین شد.

در 5/1/1031 سومین انتخابات مجلس نمایندگان یهودیان انجام شد. سپس آن انتخابات به دلیل حوادث انقلاب عربی فلسطین بین سالهای 1933 و 1939 و به دلیل جنگ جهانی دوم متوقف گردید. در 1/1/1944 چهارمین انتخابات مجلس نمایندگی یهود انجام گرفت و تعداد اعضای آن به 171 نفر افزایش یافت. این مجلس تا پایان دوره استعمار بریتانیا به کار خود ادامه داد. پس از تأسیس رژیم صهیونیستی، مجلس نمایندگی یهود در 13/2/1949 به طور رسمی لغو شد.

مأخذ:

1. الموسوعة الفلسطینیة، المجلس التمثیلی الیهودی، جلد چهارم، 1984.