مالیات در اسرائیل

مقدمه:

مالیات مهمترین و مطلوب ترین منبع درآمدی دولت برای تأمین هزینه های جاری و سرمایه ای است. درآمدهای مالیاتی عمدتاً محل تأمین مالی پروژه های عمومی، سرمایه گذاری های ملی و منطقه ای در کشورهای توسعه یافته است. اتکاء به منابع مالیاتی حاکی از انتظام مالی بودجه عمومی، پاسخگویی دولت ها و اطمینان بالا به اثربخشی سیاستهای مالی است که دولت از کانال نرخهای مالیاتی به اجرای آنها می پردازد. تغییر نرخهای مالیاتی، از یکسو راهکاری برای کنترل تقاضای اقتصادی از طریق مدیریت توان مصرفی افراد جامعه است، و از سوی دیگر اهرمی برای مدیریت عرضه با تشویق بنگاهها به تولید بیشتر (یا کمتر) می باشد.

مالیاتها معمولاً به دو دسته؛ مستقیم (مانند مالیات بر درآمد و ثروت) و غیرمستقیم (مالیات بر خرید، فروش و ارزش افزوده) تقسیم می شوند. مسئولیت اداره امور مالیاتی در کشورهای مختلف، عموماً به عهده بخشی در وزارت اقتصاد یا دارایی است. در اسرائیل انواع مالیاتها از افراد و بنگاههای اقتصادی اخذ می شود و بخش (دپارتمان) مدیریت درآمدهای دولتی، تحت نظارت وزارت دارایی، عهده دار امور مالیاتی این کشور است.

از سال 2000 کابینه های حاکم، اصلاحاتی را در نظام مالیاتی رژیم صهیونیستی به اجرا درآورده اند که عمدتاً شامل وسیع تر کردن پایه مالیاتی و کاهش نرخ های نهایی مالیاتی بوده است. در نتیجه اصلاحات مذکور، در مجموع درآمدهای مالیاتی دولت افزایش یافته است. البته این افزایش ها در مسیر تأمین هزینه های رفاهی و حمایتی دولت مصرف نگردیده است.

به دنبال طرح ریاضت اقتصادی نتانیاهو و به منظور تشویق فعالیت های سرمایه گذاری و صادراتی، اصلاحاتی در نظام مالیاتی رژیم صهیونیستی صورت پذیرفته که مخالفت هایی را در پی داشته است.

انتقاد اصلی مخالفین سیاستهای دولت، افزایش فشار ناشی از این تحولات بر اقشار آسیب پذیر جامعه بوده که عمدتاً از حمایتهای دولتی برخوردار بوده اند.

تعیین معافیت ها و تخفیف های مالیاتی در اسرائیل مبتنی بر اصول تشویق صادرات، تسهیل مبادلات تجاری و کمک به بخشهای خاصی نظیر گردشگری و کشاورزی است.

الف ـ مراجع مدیریت امور مالیاتی:

1 ـ دپارتمان مدیریت درآمدهای دولت:

این دپارتمان یک واحد سازمانی است که سرپرستی دپارتمانهای مالیات بر درآمد، گمرکات و مالیات بر ارزش افزوده را به عهده دارد. از جمله وظایف مهم این بخش ارائه مشاوره به وزیر دارایی و مدیر کل وزارتخانه در امور مالیاتی است. دیگر مسئولیت های این بخش شامل موارد زیر می شود: تعریف منابع درآمدی بودجه سالانه دولت، ارائه طرحهای پیشنهادی برای تغییر نظام مالیاتی و واحدهای مالیاتی در محدوده سیاست اقتصادی دولت، قانونگذاری مالیاتی، نظارت بر سیاست مدیریت درآمدی بخشهای مالیاتی، انجام تحقیقات اقتصادی و غیر اقتصادی مرتبط با موضوع مالیات و قرار دادن اطلاعات مالیاتی در اختیار عموم مردم.

2 ـ دپارتمان مالیات بر درآمد و دارایی:

این دپارتمان، مالیات های مستقیم را جمع آوری می کند و سایر فعالیت های مرتبط با آنها را به اجرا می گذارد. این بخش براساس قوانین مالیاتی زیر ایفای نقش می کند: قانون تدارک مالیات بر درآمد، قانون تعدیل مالیات تورمی بر در آمد، قانون مالیات بر دارایی و صندوق های حقوق، قانون مالیات تشویق صنعت، قانون تدارک مالیات مستقیم و تشویق سرمایه گذاری، قانون مالیات بر ارزش افزوده سازمانهای غیرانتفاعی و مؤسسات مالی، قانون جمع آوری مالیات و مالیات کارفرمایان.

بخش مالیات بر درآمد در وزارت دارایی متشکل از واحد کارکنان و واحد خدمات مرکزی است که مجموعاً این دو به کمیسیون مالیات بر درآمد و دارایی معروف اند. 23 دفتر مالیات بر درآمد و 10 دفتر مالیات بر دارایی در نقاط مختلف کشور، چهاردفتر تحقیقات منطقه ای، سه دفتر خدمات نظارتی و دو دفتر اداری برای امور مالیاتی، تحت سرپرستی این دپارتمان به فعالیت می پردازند.

3 ـ دپارتمان مالیات بر ارزش افزوده و گمرکات:

این دپارتمان مسئول جمع آوری مالیاتهای غیرمستقیم بر کالاهای وارداتی و تولید کالاها و خدمات داخلی است. مالیاتها در این حوزه شامل حقوق گمرکی برای کالاهای وارداتی، مالیات بر ارزش افزوده در همه مبادلات اقتصادی و مالیات بر خرید کالاهای وارداتی و تولید داخلی و مالیات بر حق مهر اسناد می شود. در کنار مالیاتها، بخش گمرکات این دپارتمان با حمایت از قوانین مناسب، بخشودگی های مالیاتی هدفمندی را برای محصولاتی که دولت تمایل به تشویق صادرات یا واردات آنها را دارد، اعطا می کند.

مدیریت این بخش به 11 زیرگروه تخصصی تقسیم می شود و شامل پنج مرکز گمرک در فرودگاههای اصلی رژیم صهیونیستی است. دپارتمان خدمات رایانه ای وزارت دارایی مسئولیت نگهداری و توسعه سیستم اطلاعاتی این وزارتخانه را به عهده دارد. از جمله مهمترین خدمات این دپارتمان توجه به بخشهای مالیاتی است.

ب ـ خلاصه مهمترین رویدادها در حوزه مالیات:

روند درآمدهای مالیاتی رژیم صهیونیستی به استثنای سالهایی که مشکلات امنیتی از جمله انتفاضه اول و دوم فلسطینیان و جنگ 33 روزه در این کشور رخ داده، صعودی بوده است. اما به لحاظ ساختاری تغییرات مهمی در پایه مالیاتی و نرخ های نهایی مالیاتی پس از سال 2000 میلادی به وجود آمده که می توان جهت این تغییرات را در دو وضعیت زیر خلاصه کرد: نخست، کاهش نرخهای نهایی مالیاتی و دوم توسعه پایه مالیاتی. بدین ترتیب گرچه نرخهای نهایی مالیاتی پس از سال 2000 به طور مداوم کاهش یافته، اما با توسعه پایه مالیاتی و رشد درآمدها و تولید ملی، در مجموع درآمدهای مالیاتی دولت، روندی صعودی را طی کرده است.

با اصلاحات مهمی که در سال 2002 انجام گرفت، مقرر شد تا از ابتدای سال 2003 پایه مالیاتی نه براساس مناطق، بلکه بر مبنای افراد باشد. از نیمه دوم سال 2002، نرخ جدید مالیات بر ارزش افزوده، 18درصد تعیین شد. این نرخ که پیش تر، 17 درصد بود، بعد از افزایش یک درصدی طی سال 2002، در سالهای بعد تا 2008، مرتباً با کاهش های 0/5الی 1 درصدی مواجه بوده است.

نرخ مالیات بر شرکت ها (درآمد شرکتها) که در سال 2004، 35 درصد بود، بنا به اصلاحیه مالیاتی که توسط وزیر دارایی وقت، بنیامین نتانیاهو، در سال 2005 به کنست ارائه شد، مقرر گردید تا سال 2009 رقم مذکور به 25 درصد کاهش یابد. همچنین در این اصلاحیه آمده بود که حداکثر نرخ مالیات بر در آمد افراد که در آن سال 49 درصد بود، تا سال 2009 به 44 درصد کاهش یابد.

ج ـ مهمترین موضوعات مالیاتی در سال 2008:

1 - مالیات بر درآمد:

در اوایل سال 2008 مالیات بر درآمد، که شامل مالیات وضع شده بر همه منابع درآمدی شهروندان رژیم صهیونیستی در داخل و خارج از اراضی اشغالی 1948 می باشد.

توضیح اینکه ـ NISشیکل ـ واحد پول جدید رژیم صهیونیستی است که از سال 1985 رایج شده و در حال حاضر معادل یک سوم دلار آمریکا است.

با توجه به اینکه درآمد سرانه رژیم صهیونیستی، در ردیف دوم جدول فوق قرار می گیرد، بسیاری از افراد بین 16 تا 26 درصد از درآمد سالانه خود را به صورت مالیات بر در آمد به دولت واگذار می کنند. این نوع از مالیاتها، هر ماه، یا چند ماه، یک بار توسط کارفرما یا خویش فرما محاسبه و به مراجع مالیاتی مربوطه گزارش می شوند.

در تاریخ 11 ژوئن 2008، رونی بارـ آن وزیر دارایی، کاهش هر دو نرخ مالیات بر درآمد افراد و مالیات بر شرکتها را طی لایحه ای از تصویب مجلس گذراند. بنابراین اصلاحیه مقرر شد تا سال 2014 سالانه یک درصد از نرخ مالیات بر سود توزیع نشده شرکت ها کاسته شود و حداکثر نرخ مالیات بر درآمدافراد نیز به 42 درصد کاهش یابد.

2 ـ مالیات بر ارزش افزوده:

در نظام اقتصادی رژیم صهیونیستی مالیات بر ارزش افزوده، بر فروش یا تدارک کلیه محصولاتی وضع می شود که فروش یا مبادله آن جنبه تجاری داشته باشد. در این رابطه مؤسسات مالی و غیرانتفاعی، بخشهای صادرات، خدمات مربوط به گردشگری، حمل ونقل دریایی و هوایی از خارج اراضی اشغالی فلسطین به داخل و بالعکس، واحدهای اقتصادی عرضه میوه و سبزیجات فرآوری نشده و اجاره مسکن، اظهارنامه مالیاتی ارائه نکرده و از شمول این مالیات معاف هستند. هدف از ارائه معافیت های فوق به بخشهای مزبور، تشویق فعالیت در حوزه های مذکور می باشد.

3 ـ تخفیف های مالیاتی:

به طور کلی تخفیف های مالیاتی در مواردی چون سرمایه گذاری در تحقیقات علمی، جستجوی نفت، ساخت فیلمهای اسرائیلی، کمک به خانواده های کم درآمد، پرداخت های مربوط به بیمه عمر، و سکونت در مناطق در حال توسعه اراضی اشغالی 1948، مورد توجه قرار می گیرد.

4 ـ وضعیت کلی درآمدهای مالیاتی دولت:

مالیات، در یک اقتصاد نظام یافته، مهمترین منبع تأمین مالی هزینه های عمومی است و نرخهای مالیاتی نیز، از جمله ابزارهای مناسب جهت سیاستگذاری مالی توسط دولت هستند.

در سالهای قبل از سال 2003 نیز این نسبت بین 36 الی 39 درصد در نوسان بود. البته چنانچه این نسبت ها را در کنار نسبت هزینه های دولت به GDP قرار گیرد، مشخص می شود که انتظام مالی دولت در سالهای اخیر بسیار بالا بوده و همین امر باعث شده تا کسری بودجه بشدت کاهش پیدا کند. با توجه به رویکردی که دولت در سیاست مالی خود اتخاذ کرده، نرخهای مالیاتی دائماً در حال کاهش بوده است. این کاهش نرخها با توجه به افزایش درآمدها و تولید ملی رژیم مذکور، نسبت دریافتی های مالیاتی دولت، از GDPرا دچار کاهش نکرده است. کسری های شدید دولت پس از سال 2000 گذشته عمدتاً با پشتوانه کمک های آمریکا حل و فصل شده است. این امر اقتصاددانان رژیم صهیونیستی را ارضا نمی کرد و آنها به دنبال راههای اصولی تری برای کاهش کسری بودجه و افزایش انتظام مالی دولت و بهبود درآمدهای مالیاتی برآمدند.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی علمی ندا، دوره جدید، 87/4/25، شماره 8.
2. www.mof. gov. il/struct.htm.
3. www.worldwide-tax.com/israel/isr-econonews/vat/reduc.asp.
4. www.mof. gov.il/research-e/tafrit-economic.htm.