جبل ابوغنیم (هارهوما)، مهاجرنشین

برخلاف بعضی تصورها، امضای توافق اسلو، اشتهای شهرک سازی در زمین های اشغالی، به ویژه در قدس و محدوده خط سبز را باز کرد. این اقدام اسرائیل، ادامه سیاست تحمیل واقعیت موجود است که از سال 1967، موجودیت و هویت فلسطینی را در قدس شرقی تا حد جزایر دورافتاده و پراکنده انسانی که پیرامون آن را شهرک های یهودی فرا گرفته است تنزل داد و سیاست یهودی سازی شهر قدس را در پیش گرفت و در این راه، فلسطینیان را یا وادار به کوچ کرد و یا وجود آنها را تا حد محله های کوچک جدا از هم، تنزل داد. چنین اقداماتی از سه راه انجام پذیرفت.

1. گسترش مساحت ضمیمه شده تا بیشترین حد ممکن.

2. کاهش جمعیت عرب و افزایش جمعیتیهود تا بیشترین حد ممکن.

3. احاطه مناطق مسکونی عرب، یا انبوه شهرک های مسکونی یهودی.

دولت اسرائیل برای اجرای مصوبه شهرک سازی در جبل ابوغنیم (صادره در فوریه 1997) می کوشد و بدین ترتیب، محله های عربی اشغال شده در سال 1967 را از بقیه مناطق کرانه باختری، جدا می سازد (واژه "هار" یعنی "تپه" و "هوما" یعنی "پرچین"). شهرک جبل ابوغنیم که قرار است در جنوب قدس ساخته شود. به نه محله یهودی دیگر خواهد پیوست که از سال 1967 در قدس شرقی ساخته شدند و شبکه راه های سریع السیر و خدمات که در محله یهودی جیلو در پایین ترین بخش جنوب غربی قرار دارد، آن را به راموت در شمال غربی پیوند می دهد. حلقه یهودی پیرامون قدس، با طرح دروازه شرقی (ایسترن گیت) تکمیل خواهد شد که بیشتر مراحل برنامه ریزی آن در وزارت امور زیربنایی در زمان آریل شارون انجام یافته است.

جبل ابوغنیم در مسافت دو کیلومتری شمال شهر بیت لحم واقع است. پس از جنگ 1967 مقامات رژیم اشغالگری تصمیم گرفتند جبل ابوغنیم را از بیت لحم جدا کنند و آن را در حوزه شهرداری قدس، قرار دهند. این منطقه درختکاری شده است و مساحت آن به 1850 جریب می رسد و تقریبا تنها منطقه ای است که برای ساخت مسکن های جدید، در دست شهروندان عرب قرار دارد. در منطقه جبل ابوغنیم، دیری مسیحی است که از دوران بیزانس پذیرای زائرانی بوده است که از زیارت کلیسای قیامت می آمده اند.

در سال 1991 مصادره زمین های پیرامون جبل ابوغنیم، تشدید یافت. برنامه شهرک سازی در جبل ابوغنیم، شامل ساخت 6500 واحد مسکونی برایجذب 40 هزار مهاجر است که بدین ترتیب شمار یهودیان در قدس شرقی، به بیش از دویست هزار نفر افزایش پیدا می کند و در مرحله اول، 1250 واحد مسکونی ساخته می شود. اما به نظر می رسد که طرح، از آن چه اعلام شده است بزرگ تر است؛ زیرا یوری لوولیانسکی (از حزب بنیادگرای اشکنازی دیگل هتوراه) معاون شهردار قدس، فاش کرد که "براساس این طرح، 18 هزار واحد مسکونی ساخته می شود که 150 هزار یهودی را در خود جای خواهد داد".

هنگامی که از نظرش درباره این ارقام کلان و این که آیا او اغراق نمی کند پرسیده شد، وی گفت: "میانگین افراد هر خانواده مذهبی یهودی را در نظر بگیرید تا پاسخ این پرسش را دریابید". میانگین افراد یک خانواده مذهبی یهودی، 8 تا 9 نفر است.

مقامات اسرائیلی در تلاش برای توجیه شهرک سازی در جبل ابوغنیم، اظهار می دارند که تصمیم گرفته شده است تا در قدس، واحدهایی مسکونی برای اعراب ساخته شود که به 3016 واحد می رسد. اما روشن است که تصمیم گرفتن، به معنای ساختن واقعی نیست. شهرک نشینان، از حمایت مادی و وام های هنگفت دراز مدت دولت ـ که بهره های نامشخصی دارند ـ برخوردارند، اما اعراب از این مزایا برخوردار نیستند و دولت اسرائیل به اعراب مجوز ساخت نمی دهد.

خطر شهرک سازی در جبل ابوغنیم، علاوه بر این که یک واقعیت اشغالگرانه اسکانی و توسعه طلبانه است دربردارنده نکات زیر است:

خفه کردن شهر بیت لحم؛ زیرا این شهر را از زمینی که برای مقابله با مشکل افزایش جمعیت و تهیه مسکن مورد نیاز آنها لازم دارد محروم می کند وشهر بیت لحم و زمین های آن در محاصره قرار خواهند گرفت؛ زیرا در شمال آن شهرک جبل ابوغنیم، در جنوب آن، شهرک کفار عتسیون، در غرب آن، شهرک بیتار علیا و در شرق آن، شهرک تفوح واقع است.

برقراری ارتباط شهرک جیلو به شهرکی که قرار است در جبل ابوغنیم، ساخته شود. این هدف با احداث راه هایی انجام می پذیرد که بیت لحم را از شرق و غرب قدس، جدا می کنند و به علاوه، بر اثر آن، شهروندان عرب فلسطینی از نظر اقتصادی و ارتباطی از مناطق دیگر جدا می شوند.

تعرض به تقدس اماکن باستانی مسیحی. در ابوغنیم، چاه قدیس تئودور والدیر بیزانسی و کلیسای چاه قادیسمو وجود دارد که حضرت مریم از آنجا به سوی بیت لحم رفت و مسیح را به دنیا آورد.

محروم کردن منطقه از درآمد گردشگری به واسطه شهرک های تازه ساخته شده.

مسأله بسیار مهم در شهرک سازی و یهودی کردن جبل ابوغنیم، از بین رفتن یکپارچگی زمین های فلسطینی و پیوند منطقه ای آن و دگرگونی ویژگی های جغرافیایی و جمعیتی آن است؛ زیرا عملاً کرانه باختری به یک منطقه شمالی ـ از شمال قدس و رام الله تا شمال کرانه باختری در جنین و طولکرم ـ به یک منطقه جنوبی ـ از جنوب محدوده شهرک های قدس بزرگ تا جنوب محدوده شهرک های قدس بزرگ تا الخلیل ـ تقسیم و تفکیک خواهد شد. بدین ترتیب، زمین های فلسطینی در سه کانون غزه، شمال قدس تا جنین و طولکرم و جنوب قدس تا الخلیل ـ جمع خواهد شد. ممکن است در چارچوب مذاکرات تفکیک جدیدی صورت گیرد؛ زیرا اسرائیل، بر حفظ توده های مهاجر پراکنده در مناطق مختلف سرزمین های اشغالی اصرار دارد.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد هفتم، چاپ اول، 1383.