پالماخ

پالماخ (Palmach) کوتاه شده عبارت عبری "پلوگوت ماحاتزو" و به معنای "گروهان های آذرخش" یا سربازان تندباد" است. این گروه، متشکل از نیروهای ضربتی هاگاناه و یک سازمان نظامی است که در تاریخ 9/5/1341 تشکیل شد تا به عنوان یگان های پیشرو و توانا برای انجام مأموریت های ویژه در جنگ جهانی دوم عمل کنند. به علاوه بهعنوان یک گروه از جنگجویان خوب آموزش دیده، هاگاناه را کمک کنند. این سازمان متشکل از واحدهایی است که افراد آن از آموزشهای سنگین ویژه ای در زمینه های تخریب و جنگهای چریکی، برخوردارند. بنیانگذار واقعی و نخستین فرمانده آن، یتسحاق ساریه افسر سابق ارتش روسیه تزاری و یکی از مؤسان ارتش اسرائیل بود.

این سازمان در حمله انگلیس علیه دولت ویشی در سوریه و لبنان، شرکت داشت.

پالماخ، از آغاز با جنبش کیبوتس و حزب ماپام در ارتباط بود. افراد این نیروها از درجه بالایی از آگاهی سیاسی برخوردار بودند که مبتنی بر اصول صهیونیسم کارگری بود. آنها همچنین در زمینه های هوانوردی، دریانوردی، استفاده از رادار و کارهای اطلاعاتی، آموزش مناسبی دیده بودند. پالماخ، چند یگان تأسیس کرده بود تا میان آنها تقسیم کار کند.

برجسته ترین این یگان ها عبارتند از: "بخش گشتی ها" که با همکاری با سازمان اطلاعات، کار آماده سازی پرونده هایی را به عهده گرفت که حاوی اطلاعاتی جزئی از روستاهای فلسطینی است؛ بخش عربی که در تهاجم انگلیس به سوریه و لبنان، شرکت داشت؛ بخش بالکان که از برخی یهودیان مهاجر از کشورهای بالکان و حوزه دانوب و برای انجام اقدامات جاسوسی در این کشورها تشکیل شد؛ و بخش آلمانی که متشکل از شماری از یهودیان بود که طرز رفتار آلمانی و همچنین، سخن گفتن به زبان آلمانی را آموزش دیده بودند تا در اردوگاه های اسرای آلمانی رخنه کرده و از آنها اطلاعات به دست آورند.

از برجسته ترین یگان های پالماخ، "یگان عرب نمایان" (و به عبری: مستعرویم)، متشکل از عناصری بود که زبان عربی را خوب بلد بودند و از عادات وسنن عربی آگاهی داشتند تا در محافل فلسطینی رخنه کرده و درباره اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنها اطلاعاتی به دست آورند و به عملیات ترور اعراب، دست بزنند.

نیروهای پالماخ، به خاطر رابطه خوبی که با دولت قیمومیت انگلیس در فلسطین داشتند، به سلاحهای مدرن مجهز شدند و فرماندهی هاگاناه نیز توجه خاصی به این نیروها داشت، زیرا این نیروها به دلیل مهارت در انجام مأموریتهای تهاجمی، و آگاهی بالای سیاسی بر اصول صهیونیسم جهانی، به عنوان نیروهای ضربتی هاگاناه عمل می کردند. این نیروها دارای فرماندهی مخصوص و منتخب از سوی آژانس یهود مستقر در تل آویو و فرماندهی اجرایی در بیشتر شهرهای مهم فلسطین مثل قدس و حیفا بود.

زنان نقش مهمی در انجام عملیات نظامی پالماخ داشتند به طوری که تعداد آنها در برخی گروهانهای پالماخ بیش از 30 نفر بود که در امور نگهبانی، کمکهای اولیه، مخابرات و رادیوی مخفی فعالیت می کردند.

پالماخ طی سال های 1941 و 1942، در هماهنگی کامل با نیروهای انگلیسی در فلسطین عمل می کرد و افراد آن به وسیله کارشناسان ارتش انگلیس، آموزش های بسیاری دیدند تا در صورت موفقیت نیروهای نازی در اشغال فلسطین، در پشت خطوط آلمان ها، دست به عملیات بزنند.

پالماخ دارای یک تشکیلات جاسوسی نیرومند بود، لذا توانست با نفوذ به بعضی از پادگانهای اسرای جنگ آلمان جاسوسی کند و نیز به همین منظور تعدادی از افراد این نیرو با استفاده از پوششهای عربی، در سوریه و لبنان، مستقر شدند.

از پاییز 1945 تا تابستان 1946، نیروهایپالماخ، با همکاری اتسل و لحی در عملیات نظامی علیه نیروهای انگلیسی در فلسطین شرکت کردند که شامل تخریب راه آهن، پل ها، ایستگاه های رادار، غرق کردن کشتی های انگلیسی و دیگر اعمال خرابکارانه بود که نام جنبش مقاومت عبری بر آن نهاده شد. با تشدید برخورد میان دو طرف، و کشف شماری از انبارهای اصلی جنگ افزارهای هاگاناه توسط نیروهای انگلیسی، دستورهایی مبنی بر تشویق و تأمین مهاجرت قانونی به فلسطین، به پالماخ داده شد.

به هنگام پایان جنگ، پالماخ، حدود 2000 نیرو داشت که در 11 گروهان تقسیم می شدند و تقریبا یک سوم نیروها از جوانان بودند.

پس از پایان جنگ جهانی دوم، نیروهای پالماخ عملیاتی علیه حکومت قیمومیت انجام دادند و در جنگ 1948 در جلیل شمالی، سینا، نقب و قدس، نقش اصلی را برعهده داشتند. در آن نبردها، بیش از یک ششم نیروهای خود را که در آن زمان، حدود 5000 نفر بودند از دست داد.

درست پس از تأسیس اسرائیل، به عنوان نمادی از اختلافات سیاسی میان ماپای و ماپام، بن گوریون بر انحلال پالماخ ـ که از نظر او دارای گرایش چپی بود ـ پافشاری کرد تا یک ارتش حرفه ای و مستقل از احزاب، تشکیل شود. این قضیه به اختلافات شدید انجامید اما سرانجام، رهبری پالماخ، به ناچار این انحلال را پذیرفت.

افسران پالماخ، از جمله ایگال آلون، اسحاق رابین، حاییم بارلیو و دیوید الیعازر و دیگران هسته فرماندهی ارتش اسرائیل را تشکیل دادند.

پالماخ، پایه اصلی نیروهای آذرخش در ارتش اسرائیل بود و برجسته ترین فرماندهان نظامی اسرائیل، همچون اکسون، رابین، بارلو، الیعاز و هور،از میان صفوف آن برخاسته اند.

مآخذ:

1. المیسری، عبدالوهاب: موسوعة المفاهیم و المصطلحات الصهیونیة، قاهره 1975.
2. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد هفتم، چاپ اول، 1383.