صهیونیسم جدید، سازمان

به دنبال موافقت کمیته اجرایی سازمان جهانیصهیونیسم با کتاب سفید وینستون چرچیل وزیر مستعمرات انگلیس در سال 1922 مبنی بر اخراج اردن از چارچوب "کشور ملی یهود" ولادیمیر ژابوتنسکی عقب نشینی خود را از آن کمیته و تأسیس "اتحادیه اصلاح طلبان صهیونیستی" در سال 1925 اعلام کرد. سپس به دنبال قطعنامه شانزدهمین کنفرانس صهیونیستی (زوریخ سویس 1929) مبنی بر ایجاد "آژانس عمومی صهیونیستی" که عده ای از یهودیان بارز غیر صهیونیست را در رهبری خود داشت، اختلاف بروز کرد.

صهیونیستهای اصلاح طلب در آژانس، عضویت در سازمان جهانی صهیونیسم را بی پایه و عبث تلقی کردند. در نهایت این امر منتهی به تشکیل سازمان جهانی صهیونیسم اندکی قبل از تشکیل نوزدهمین کنفرانس صهیونیستی گردید (لوسیرن سویس 1935).

سالها بعدی شاهد تحول [[سازمان صهیونیسم جدید|سازمان صهیونیسم جدید]] به سوی مواضعی بود که اعتدال بیشتری در مسائل اصلی نظری و عملی طرح شده توسط صهیونیستها داشت:

1 ـ در سطح نظری صهیونیستهای اصلاح طلب خواستار جاری شدن اعلامیه بالفور بر فلسطین و شرق اردن در اسرع وقت و تبدیل وطن قومی یهود به یک دولت یهودی ـ که اکثریت غالب آن را یهودیان تشکیل دهد ـ شدند. و همچنین خواستار تأسیس سپاه مستقل یهودی و تشکیل یگانهای یهودی در ضمن نیروهای امنیتی در فلسطین گردیدند و معتقد بودند که آموزش دفاعی جوانان یهودی باید جزء اساسی برنامه های آموزشی باشد، و مهاجرت یهودیان به صورت دسته جمعی صورت گیرد. بر این اساس اصلاح طلبان معتقد بودند که اسکان زراعی بهتنهایی برای تحقق این هدف کافی نیست زیرا بسیار کند است. و خواستار تکیه بر پیشرفت صنعتی و نوعی از اسکان شد که طبقه متوسط به کارهای شخصی و سرمایه خصوصی بپردازد.

2 ـ در سطح عملی سازمان جدید صهیونیسم جدید دعوت ژابوتنسکی مبنی بر باقی ماندن به شکلی فرقه ای یهودی که انگلیس در اثنأ جنگ جهانی اول، آن را برای گسترش جنگ و جنگ با عثمانیها تشکیل داد پذیرفت. و هنگامی که فرماندهی سازمان جهانی صهیونیسم اصرار داشت که هاگاناه به عنوان هسته ای سری نظامی که در آینده رسما به ارتش صهیونیستی تبدیل گردد، اصلاح طلبان از هاگاناه جدا شدند و سازمان "ارگون تزوای لئومی" یعنی (سازمان قومی نظامی) را در سال 1931 به فرماندهی مناخیم بگین تشکیل دادند.

علی رغم اینکه ژابوتنسکی قبل از مرگش در سال 1940 طرفدارانش را به صلح با انگلیس در اثنای جنگ جهانی دوم توصیه می نمود، بعضی از آنها همچنان با اعراب و انگلیسیها جداگانه می جنگیدند. البته بعد از آنکه از ارگون در نیمه سال 1940 جدا شدند یک سازمان تروریستی جدیدی به نام "لحمی حیروت یسرائیل" با نام مخفف "لحمی" یعنی (جنگجویان در راه آزادی اسرائیل) که بعدا به نام فرمانده اش ابراهام اشترن مشهور شد، تشکیل دادند.

لازم به ذکر است که یاران ژابوتنیسکی که تحت جناح ارگون باقی ماندند به زودی قرار قبلی شان مبنی بر صلح با انگلیس را کنار گذاشتند و در اوایل سال 1943 به جنگ با انگلیس برگشتند (نک: لِحی، سازمان)

جنبش اصلاح طلبی یهود در وسط اروپا و شرق آن به ویژه در لهستان و کشورهای بالتیک گسترشیافت. تعدادی از سازمانها از آن جدا شدند و تعدادی نیز به آن مرتبط گشتند که بارزترین آنها عبارتند از: "بتار" یا (سازمان جوانان اصلاح طلب) که در سال 1923 تأسیس شد و در سال 1938 حدود صدهزار عضو در 26 کشور داشت. و "اتحادیه زنان اصلاح طلب" که در سال 1930 تأسیس شد، و "برت هاحایل" یعنی (اتحادیه جنگجویان یهود) که در سال 1932 تأسیس شد و دارای شاخه هایی در 8 کشور اروپایی و آرژانتین بود و در سال 1938 حدود بیست و پنج هزار عضو داشت. "اتحادیه ملی کار" که در سال 1934 در فلسطین از هیستادروت جدا گردید. علاوه بر اینها سازمانهای دانشجویی و ورزشی و غیره نیز بودند.

جنبش اصلاح طلب دستگاه مالی مخصوص خود را به نام "صندوق تل حایی" ایجاد کرد. این جنبش دو هفته نامه داشت یکی به زبان روسی که در پاریس منتشر می شد و دیگری به زبان ییدیش که در ابتدا در پاریس منتشر می شد ولی بعدا به لندن منتقل گردید.

از زمان اعلام برنامه های صهیونیستی بالتیمور در سال 1942 مواضع رهبران سیاسی سازمان جهانی صهیونیسم و اصلاح طلبان خارج از آن به هم نزدیک گردید. و در ماه سپتامبر 1945 همکاری نظامی بین سازمانهای هاگاناه و ارگون و اشترن شروع شد و تا سه سال بعد از آن گسترش یافت تا اینکه تمامی جناحهای سازمان جدید صهیونیسم ـ علی رغم درگیری بعضی از این جناحها با رهبری رسمی صهیونیستی در سال 1948 ـ به دامن مادر اصلی یعنی سازمان جهانی صهیونیسم برگشتند.

مآخذ:

ـ مؤسسة الدراسات الفلسطینیة و قیادة الجیش

1. اللبنانی: القضیة الفلسطینیة و الخطرالصهیونی، بیروت 1973.
2. عبدالرحمن، اسعد: المنظمة الصهیونیة العالمیة، تنظیماتها و أعمالها، بیروت 1976.
3. رزوق، اسعد: نظرة فی احزاب اسرائیل، بیروت 1966.
4. هلسه، تهانی: دافیدبن غوریون، بیروت 1968.
5. ابوغزاله، بسام: الجذور الارهابیة لحزب حیروت الاسرائیلی، بیروت 1966.
6. Israel cohen : A Short History of Zionism, London 1951.