دانشجویان یهود ایران، سازمان

سازمان دانشجویان یهود ایران، یکی دیگر از تشکل های یهودی در دوره پهلوی بود که عمدتا در میان دانشجویان یهود فعالیت می کرد.

در نشریه داخلی سازمان دانشجویان ایران به شماره 5ـ6، مورخ مرداد و شهریور 1345، درباره تاریخ تشکیل این سازمان چنین نوشته شده است:

"در مهرماه سال 1339 اولین جلسه علمی دانشجویان یهودی تشکیل گردید و از آن به بعد تقریبا شش سال است که انجمن علمی کار خود را دنبال کرده است. چند ماهی از تشکیل جلسات علمی نگذشته بود که استقبال دانشجویان یهودی از این جلسات فکر ایجاد سازمان دانشجویان یهودی را به وجود آورد.

[...] در فاصله سال های 39 تا 42 انجمن یهودی بارها به نام دانشجویان یهودی دست به تشکیل عمومی و اقدامات گوناگون اجتماعی زد [...]

در اواخر شهریور سال 42 بود که با وجود همه مشکلات و مخالفت هایی که با تشکیل یک سازمان واحد دانشجویی یهودی می شد با تشکیل هیئت اجرائیه و متمرکز شدن کارها سازمان به طور کاملاً مستقل کار خود را آغاز نمود."

سازمان مزبور نیز چون دیگر کانون های یهودی، سال ها پس از فعالیت علنی تشکیلاتی، در سال 1345 طی نامه ای به اداره اطلاعات شهربانی کل کشور تقاضای صدور جواز یا پروانه فعالیت نمود.

سرانجام در تاریخ 17/5/1345 پروانه شماره 1173 به نام سازمان دانشجویان یهود ایران صادر گردید.

فعالیت تشکیلاتی و علنی سازمان دانشجویان یهود ایران در سال ها قبل از اخذ مجوز یا پروانه رسمی فعالیت، امری آشکار و مشخص برای ساواک بود. در یکی از گزارش ها (شماره 27958/20 الف، تاریخ 6/11/1344) به این موضوع اشاره شده است:

موضوع [:] سازمان دانشجویان یهود ایران

"برابر تحقیقات معموله سازمان دانشجویان یهود ایران وجود داشته و حمید معلم فرزند مرتضی دانشجوی سال سوم دانشکده پزشکی دانشگاه ملی ایران دبیر سازمان مذکور می باشد که در مصاحبه اظهار نموده است هر فرد یهودی به محض ورود به دانشگاه خود به خود عضو سازمان مزبور بوده و اعضاء هیئت اجرائیه آن به شرح زیر می باشد که اطلاعات تکمیلی و مشخصات کامل گردانندگان و اساسنامه آن متعاقب تهیه و ارسال خواهد شد."

در بخشی از فصل اول اساسنامه مزبور درباره ماهیت این تشکیلات آمده است:

[...]

2ـ سازمان دانشجویان یهود ایران سازمانی است صنفی و غیرسیاسی.

3ـ سازمان متشکل از مجموعه هیأت های دانشجویان یهودی در کلیه شهرستانهای ایران است و مرکز آن در تهران می باشد.

4ـ سازمان عضو اتحادیه جهانی دانشجویان یهود می باشد.

[همچنین درباره اهداف سازمان مزبور در فصل دوم اساسنامه آن آمده است:]

5ـ ایجاد همبستگی بین کلیه دانشجویان یهود ایران.

6ـ شناسایی بیشتر فرهنگ و تمدن ایران و موقعیت کنونی .

7ـ فعالیت همه جانبه برای بالا بردن حیثیت و اعتبار جامعه یهودی ایران.

8ـ توجه به وضع فرهنگ یهودیان ایران و کوشش برای بهبود آن.

9ـ همکاری نزدیک با سازمان های فرهنگی و اجتماعی یهودی در حدود هدفهای سازمان [...] .

سازمان دانشجویان یهود ایران با گسترش فعالیت های خود در تهران و برخی دیگر از شهرهای یهودی نشین کشور از طریق انتشار نشریات ویژه داخلی و تشکیل اردوهای دانشجویی و برگزاری مراسم و جلسات ویژه، نه تنها در جهت پیشبرد اهداف قومی آن تشکیلات گام مؤثری برمی داشت، بلکه با برخورداری از پشتیبانی افراد و شبکه های صهیونیستی داخل و خارج کشور، نقش بسزایی در پشتیبانی و حمایت از آرمان های صهیونیستی و تبلیغات اسرائیلی در جامعه ایران داشت.

این واقعیت ها به صراحت در اسناد ساواک خودنمایی می کنند:

موضوع: سخنرانی آقای منوچهر امیدوار در محل سازمان دانشجویان یهود ایران

بنابه دعوت قبلی فارغ التحصیلان یهود ایران عده ای در حدود پنجاه نفر از فارغ التحصیلان و دانشجویان یهود اعم از دختر و پسر در محل سازمان دانشجویان یهود واقع در خیابان پهلوی کوچه هروی شماره 37 حضور به هم رسانیده بودند و آقای منوچهر امیدوار به اتفاق آقای مهندس عبیر که خود از فارغ التحصیلان دانشگاه تهران می باشد وارد جلسه شدند. در ساعت 45/20 جلسه افتتاح گردید. ابتدا دبیر انجمن دانشجویان، آقای منوچهر امیدوار را به حضار معرفی و شمه ای از بیوگرافی و سوابق کار ایشان در آژانس یهود بیان و گفت ایشان دارای لیسانس ادبیات و روزنامه نگاری و فعلاً در آژانس یهود در اورشلیم قسمت یهودیان شرق و آسیا مشغول کار می باشد. سپس آقای منوچهر امیدوار درپشت تریبون قرار گرفت و سخنانی به شرح زیر درباره مشکلات شرقی ها در اسرائیل بیان داشت که در اسرائیل بین یهودیان شرق و یهودیان اروپا و آمریکا فرق زیاد وجود دارد و تبعیضاتی بین این دو گروه وجود دارد که دولت اسرائیل سعی فراوان می دارد که این اختلافات و تبعیضات را از بین بردارد و مساوات برقرار نماید. سپس ادامه داد در آخرین کنگره صهیونیستی از تمام مجامع یهودی دنیا، نمایندگانی شرکت داشته اند ولی نمایندگان و جوامع شرقی کمتر فعالیت صهیونیستی نموده اند.

نمایندگان قلیلی از این جوامع در این کنگره شرکت نموده بودند و رأی کمتری داشته اند و در آینده کوشش خواهد شد که از شرق نمایندگان بیشتری در این کنگره ها و جوامع بین المللی شرکت جویند. در سال گذشته عده زیادی از روسیه شوروی به اسرائیل مهاجرت نموده اند و قبول مهاجرت را امری اجباری و الزامی دانست. در خاتمه عده ای از دانشجویان سؤالاتی نمودند که جواب لازم داده شد. این جلسه در ساعت 30/22 دقیقه پایان پذیرفت.

نظریه شنبه: تشکیل جلسه فوق مورد تأیید بوده و آقای منوچهر امیدوار برای تشویق قارغ التحصیلان یهود جهت مهاجرت به اسرائیل و متشکل کردن جوانان مبادرت به مسافرت به ایران و سایر کشورهای یهودی نشین شرق نموده است." (گزارش ساواک، شماره 43859/20، تاریخ 28/10/1351)

سازمان مزبور به همان میزانی که جهت مطامع صهیونیستی تلاش و تبلیغ می نمود، بیش از آن از حمایت مالی صهیونیسم و ایادی آن در ایران برخوردار بود:

موضوع: اظهار داوید قاطان دانشجوی دانشکده پلی تکنیک

"داوید قاطان دانشجوی دانشکده پلی تکنیک در یک صحبت دوستانه اظهار داشت از طرفسازمان دانشجویان یهود ایران از کلیه جوانان یهود دعوت به عمل آمده بود تا در جشن سازمان مزبور که به منظور آشنایی برپا گردیده شرکت نمایند بدین جهت حدود 100 نفر از جوانان یهود در هتل ورسای حضور به هم رسانیده بودند و بلیط ورودی برای هر نفر 300 ریال منظور شده بود که 180 ریال آن بابت شام و نوشابه توسط حمید معلم دبیر سازمان به هتل پرداخت گردیده است. نامبرده در دنباله سخنان خود گفت از طرف حبیب القانیان و دیگر مؤسسات یهودی به سازمان دانشجویان کمک مالی می شود و شب های شنبه دانشجویان یهود معلمین و استادان خود را جهت سخنرانی های علمی به محل سازمان دعوت می نمایند." (گزارش ساواک، شماره 24495/20، تاریخ 24/10/1349)

طبق مفاد اساسنامه سازمان مزبور، "کمیته مرکزی" آن، مرکب از نمایندگان هیأت های اجرایی تهران و شهرستان ها تشکیل و انتخابات آن نیز هر ساله برگزار می شد.

مأخذ:

1. اقتباس از: سازمان های یهودی و صهیونیستی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، بهار 1384.