مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل

مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل که با علامت اختصاری JIIS از آن یاد می شود، از جمله سازمانهای غیردولتی عملیاتی است که تنها به طراحی و اجرای پروژه های مختلف در حوزه فعالیت تخصصی خود می پردازد.

الف ـ تاریخچه:

مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل (The Jevusalem Institute for Israel Studies) JIIS ، از جمله مراکز مهم تحقیقاتی در اسرائیل (سرزمینهای اشغالی 1948) محسوب می شود که بنابر ادعای مسئولان آن در سال 1978 به صورت تشکلی مستقل و غیرانتفاعی توسط تعدادی از اندیشمندان، متخصصان و کارشناسان برجسته سیاسی اسرائیل بنیان نهاده شد.

فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی مؤسسه اورشلیم، بسیار متنوع و گسترده است و موضوعات مرتبط با مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اسرائیل را تحت پوشش قرار می دهد.

به عبارت دیگر، مطالعه و تحقیق درباره موضوعاتی چون کشمکش اعراب و اسرائیل و روشهای مدیریت بحران، سیاستهای امنیتی اسرائیل، مسائل و معضلات اجتماعی اسرائیل از جمله فقر و بیکاری، جمعیت شناسی و سیاست، روابط اعراب و اسرائیل، اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اقلیت عرب در اسرائیل، آینده قدس، دیوارحائل، اوضاع امنیتی نوارغزه پس از اجرای طرح تخلیه، وضعیت ساکنان یهودی قدس و بسیاری دیگر از مسائل مرتبط با جامعه اسرائیل در دستور کار مؤسسان این مرکز قرار دارد.

JIIS با گردهم آوردن گروهی از برجسته ترین اندیشمندان و محققان رشته های مختلف علمی از جمله سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی و... موضوعات فوق الذکر را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد.

این مؤسسه برای ارائه پروژه ها و طرحهایسیاسی و اقتصادی خود به سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان سیاسی اسرائیل، با بسیاری از مراکز و مؤسسات تحقیقاتی دنیا در آمریکا، اروپا و آسیا در ارتباط بوده و همکاری نزدیکی را نیز با آنها برقرار کرده است.

ب ـ اهداف:

بنابر ادعای مسئولان مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل، محور برنامه ها و فعالیتهای تحقیقاتی این مؤسسه بر اهداف چهارگانه ذیل متمرکز است:

1 ـ تلاش در راستای فهم بهتر ریشه های درگیری و منازعات موجود در منطقه خاورمیانه و ارائه راهکارهای صلح آمیز برای رفع مناقشات موجود.

2 ـ تلاش در جهت همزیستی عربی ـ یهودی در قدس.

3 ـ تلاش در راستای بهبود وضعیت زیست محیطی در اسرائیل.

4 ـ تلاش در جهت تأثیرگذاری بر تصمیمات سیاستگذاران اسرائیلی در حوزه های مختلف سیاسی و اجتماعی به ویژه در ارتباط با قدس.

ج ـ ساختار سازمانی و ترکیب اعضاء:

شناخت اعضای یک سازمان، تا حدودی ماهیت و جهت گیری آن سازمان را مشخص می کند. به عبارت دیگر آگاهی از ترکیب اعضاء، سابقه کاری و نوع تخصص آنها می تواند تا حدودی گویای خط مشی، شیوه و حوزه کاری هر سازمان باشد.

1 ـ هیأت مدیره:

پرفسور یاکوب بار ـ سیمان(Yaacov Bar-siman) رئیس پیشین بانک هاپوآلیم (Hapoalim) ، پرفسور روث چشین (Ruth Cheschin)رئیس بنیاد اورشلیم (Jerusalem Foundation) ، پرفسور هانوچ گاتفروند (Hanoch Gutfreund) رئیس سابق دانشگاه عبری بیت المقدس، دکتر ایهود شاپیرا (Ehud Shapira) معاون رئیس بانک لئومی (Leumi) ، دیوید بلومبرگ(David Blumberg) رئیس بانک اورشلیم و تدی کالک (Teddy Kollek) شهردار سابق بیت المقدس از اعضای هیأت مدیره این مؤسسه محسوب می شود.

پرفسور یاکوب بار سیمان علاوه بر مقام مدیریت JIIS ، ریاست هیأت مدیره این مؤسسه را نیز برعهده دارد.

2 ـ کمیته اجرایی:

کلیه فعالیتهای اجرایی و مالی مؤسسه اورشلیم از طریق کمیته اجرایی JIIS که پرفسور ایمانوئل شارون ریاست آن را برعهده دارد، هماهنگ می شود.

3 ـ کمیته علمی:

این کمیته که مسئولیت نظارت بر طرحها و پروژه های تحقیقاتی JIIS را برعهده دارد، متشکل از 10 محقق و اندیشمند برجسته سیاسی و اقتصادی است که پرفسور روث لاپیدوت (Ruth Lapidot) ، پرفسور یاکوب متزر (Yaacov Metzer) ، پرفسور موشه ساسرون (Moshe Sicron) و پرفسور آلکس واینگرود (Alex Weingrod) از جمله اعضای این کمیته محسوب می شوند و بیش از 40 کارشناس و محقق ارشد رشته های مختلف علمی (از دانشگاههای اسرائیل) با این کمیته همکاری می کنند.

د ـ حوزه های تحقیق:

مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل در راستای نیل به اهداف خویش، مطالعات و تحقیقات خود را در سه حوزه موضوعی اورشلیم (قدس)، مدیریت بحران و سیاستهای زیست محیطی اسرائیل، متمرکز کرده است. در ذیل پروژه ها و فعالیتهای آن در هر یک از حوزه های سه گانه مذکور اشاره می شود.

1 ـ واحد تحقیقات اورشلیم (قدس):

در این واحد که از بزرگترین واحدهای تحقیقاتی JIIS محسوب می شود، تحقیقاتی در زمینه های مختلف تاریخی، سیاسی، اجتماعی و دموگرافیک قدس توسط کارشناسان و محققان رشته های مزبور صورت می گیرد. از مهمترین پروژه های تحقیقاتی انجام شده در این واحد مواردذیل می باشد:

ـ کتاب سال اورشلیم (قدس) (Yearbook of Jerusalem) : این کتاب حاوی اطلاعات مفیدی درباره وضعیت دموگرافیک، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و فرهنگی قدس است.

ـ بررسی روند فقر در قدس. دکتر ایمانوئل شارون.

ـ اعراب در قدس و پیش بینی وضعیت آینده/ولید سالم (Valid Salem) .

ـ شاخصه های توسعه اجتماعی و فرهنگی در قدس/دکتر بن آهارون (Ben Ahron) .

ـ پتانسیلهای اقتصادی و استراتژیهای توسعه در قدس/دن کاوفمن (Dan Kaufman) .

2 ـ واحد تحقیقات مدیریت منازعه (بحران):

مطالعه و تحقیق درباره موضوعاتی نظیر منازعات اسرائیل و فلسطین و راهکارهای مدیریت منازعات، پیشبرد فرایند صلح در منطقه خاورمیانه، روابط اعراب و اسرائیل، جنبشهای اسلامی و بنیادگرایی اسلامی، طرح عقب نشینی اسرائیل از نوارغزه و دیوارحائل در دستور کار محققان این واحد قرار دارد. برخی پروژه های تحقیقی صورت گرفته در این واحد عبارتند از:

ـ عقب نشینی و غرامت، درسهایی از عقب نشینی اسرائیل از نوارغزه/پرفسور آلکس واینگرود.

ـ دیوارحائل؛ راهکاری برای حل منازعه اسرائیل و فلسطین/دکتر هیلل کوهن (Hillel Cohen) .

ـ اقلیتهای اسلامی در دموکراسیهای غربی/حاخام نفتالی روتنبرگ (Rabbi Naftali Rotenburg) .

ـ پیامدهای روان شناختی، اقتصادی و سیاسی عقب نشینی از نوارغزه/دکتر برندا براشر (Brenda Brasher) .

3 ـ واحد تحقیقات سیاستهای زیست محیطی:

پروژه های تحقیقاتی این واحد بر موضوعاتینظیر تأثیر جنگ و منازعه بر محیط زیست اسرائیل، توسعه پایدار، محیط زیست و منابع طبیعی در اسرائیل و... متمرکز است.

این مؤسسه سمینارها و کنفرانسهای متعددی را در ارتباط با موضوعات فوق الذکر برگزار کرده و در چارچوب فعالیتهای پژوهشی خود در این واحد با بسیاری از نهادهای دولتی و سازمانهای غیردولتی (NGO) خارج اسرائیل که در این زمینه مشغول فعالیتند، ارتباط و همکاری دارد.

4 ـ حامیان مالی پروژه های JIIS :

این مؤسسه برای اجرای طرحها و پروژه های خود از حمایت مالی وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی اسرائیل و بسیاری از مؤسسات، انجمنها و نهادهای بین المللی برخوردار است. در دو بخش ذیل به طور مجزا به نام آنها اشاره می شود:

1) حامیان داخلی:

ـ وزارت مسکن و شهرسازی.

ـ وزارت صنعت و تجارت.

ـ وزارت کشاورزی و توسعه روستایی.

ـ وزارت محیط زیست.

ـ شورای امنیت ملی اسرائیل (National Security Council).

ـ شهرداری تل آویو و قدس.

2) حامیان خارجی:

ـ سازمان یونسکو (UNESCO) .

ـ مؤسسه آمریکا برای صلح (Us Institute for peace).

ـ اتحادیه اروپا (The European Uniion) .

ـ بنیاد پرت در انگلیس (Pratt Foundation) .

ـ بنیاد فورد درآمریکا (Ford Foundatim) .

ـ بنیاد فریدریش در پوستدام آلمان (Forf Foundation).

ـ صندوق نروژ (Norway Fund) .

ـ بنیاد دیوورا در فرانسه (Davorah Fun) .

و ـ انتشارات مؤسسه:

فعالیتهای علمی، اطلاع رسانی و تحقیقات مؤسسه اورشلیم برای مطالعات اسرائیل در قالب انتشارات این مرکز به صورت کتاب، مقالات و گزارشهای سیاسی و تحلیلی ارائه می شود.

1 ـ کتاب:

انتشار بیش از 100 عنوان کتاب در حوزه های موضوعی مورد تحقیق مؤسسه، از عمده ترین فعالیتهای علمی JIISمحسوب می شود. برخی از کتابهای منتشر شده عبارتند از:

ـ درگیریهای اسرائیل و فلسطین (2004ـ2000)/پرفسور یاکوب بار سیمان.

ـ دیوار امنیتی در اطراف قدس/کوبی میخائیل (Kobi Michael) .

ـ محیط زیست و قانون در اسرائیل/ایهود چوشن (Ehud Choshen) .

ـ مؤسسات اسلامی در قدس/اسحاق ریتر (Yizhak Reiter) .

ـ مبارزه برای وضعیت دایم/مناخیم کلین (Menachem Klein) .

2 ـ مقالات:

مؤسسه اورشلیم هر ساله بیش از 20 گزارش و مقاله تحلیلی در موضوعات مرتبط با حوزه فعالیت تخصصی مؤسسه به زبانهای عبری، انگلیسی و عربی به چاپ رسانده و در اختیار جامعه علمی و دانشگاهی، روزنامه نگاران، سیاستگذاران و دولتمردان اسرائیلی قرار می دهد.

ز ـ بانک اطلاعاتی:

بنابر ادعای گردانندگان JIIS ، بانک اطلاعات مؤسسه یک منبع منحصر به فرد در ارائه اطلاعات الکترونیکی به صورت مقاله، گزارش و نشریه به زبانهای عبری و انگلیسی در حوزه های سه گانه مورد تحقیق مؤسسه به شمار می رود.

عملکرد مؤسسه اورشلیم برای مطالعه اسرائیل که به عنوان یکی از بزرگترین مراکز مطالعاتی وتحقیقاتی سیاسی در اسرائیل از اواخر دهه 1970 مشغول فعالیت است، نشان می دهد که این مرکز در ارائه تحلیلهای سیاسی در زمینه مسائل و موضوعات مرتبط با منطقه خاورمیانه، به ویژه منازعات اعراب و اسرائیل در روند سازش در منطقه و همچنین تحولات و بحرانهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی موجود در جامعه اسرائیل، به تصمیم گیرندگان سیاسی و مقامات دولتی رژیم صهیونیستی و همچنین جامعه علمی این رژیم، نقش عمده ای را ایفا کرده است.

همکاری و ارتباط گسترده این مؤسسه با مؤسسات و مراکز تحقیقات دولتی و غیردولتی (NGO) در داخل و خارج اسرائیل (به ویژه در آمریکا و اروپا) و همچنین نهادهای بین المللی از جمله یونسکو (UNESCO) منافع و آثار متقابلی را برای طرفین به ارمغان آورده است.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، 23/12/1384، شماره 287.
2. www.Ihu.edu/cgi.bin/access.cgi.
3. www.Jiis.org.il/printcon.asp.
4. www.Huji.ac.il/teachers/bar-simon-tov.htm.
5. www.Ir.huji.ac.il/English/staff-reseach.htm.