کنگره یهودی آمریکایی، سازمان

این سازمان، سازمانی یهودی آمریکایی برآمده از اولین کنگره یهودی آمریکایی (American Jewish Congress)است که در سال 1918 در فیلادلفیا تشکیل شد. هدف از برپایی این کنگره حمایت از حقوق دینی و مدنی گروه ها یهودی داخل و خارج ایالات متحده مبارزه با کلیه اشکال تبعیض علیه آنان و پشتیبانی از ایجاد کشوری برای یهودیان در فلسطین بود.

ایده تأسیس این کنگره به سال 1915 باز می گردد؛ زمانی که "لویس براندیز"، "استفان وایز" و دیگر یهودیان صهیونیست آمریکایی با کسانی که به صهیونیسم تمایل داشتند، دعوت به تشکیل کنگره ای یهودی آمریکایی کردند تا چتری فراگیر، دموکراتیک و ملی، متشکل از سازمان های موجود یهودی و جانشینی برای کمیته یهودی آمریکایی باشد که به سبب ساختار و سیاست های نخبه گرایانه غیردموکراتیک و نیز مخالفتش با صهیونیسم مورد انتقاد بود.

کنگره نظریه تأسیس سازمان های صهیونیستی آمریکایی و یا یهودی طرفدار خود را پذیرفت. این سازمان ها می توانستند نماینده توده های یهودی مهاجر اروپای شرقی باشند که متأثر از صهیونیسم و مقولات مربوط به ملت یهود و قومیت یهودی بودند. این در حالی بود که بخشی از سازمان های یهودی و در رأس آنها کمیته یهودی آمریکایی که نماینده سرمایه داران یهودی همانند شده آلمانی تبار بود، با این ایده مخالفت کردند و بالاخره تشکیل کنگره بهاین شرط صورت گرفت که موقت و با هدف اعزام هیأتی به کنفرانس صلح ورسای باشد تا از حقوق گروه های یهودی و دیگر اقلیت ها در معاهدات صلح حمایت کند و خواستار به رسمیت شناخته شدن خواسته های ملت یهود و انتظارات تاریخی آن (در مورد فلسطین) برطبق اعلامیه بالفور شود و بر تبدیل فلسطین به کومنولث یهودی تأکید نماید و سپس نیز منحل شود.

اما طرفداران کنگره یهودی آمریکایی توانستند در سال 1922 تحت رهبری حاخام استفان وایز آن را به سازمانی دائمی تبدیل کنند؛ اگرچه این سازمان هرگز نتوانست آن گونه که بنیانگذاران آن در سر داشتند، به جای کمیته یهودی آمریکایی به یک سازمان فراگیر تبدیل شود.

در طول دهه های سی و چهل، کنگره یهودی آمریکایی پایگاه مردمی وسیعی پیدا کرد و کلیه مخالفت ها و تظاهرات ضد نازیستی را رهبری نمود و در تحریم تجاری کالاها و خدمات آلمانی مشارکت کرد.

کنگره در سال 1939 به کتاب سفید انگلستان حمله کرد و نقش مهم و مؤثری در سازمان دهی کنگره یهود (در سال 1943) ایفا نمود. در این کنفرانس اصل تأسیس کومنولث یهودی در فلسطین به رسمیت شناخت شد و تلاش هایی که برای تأسیس کنفرانس جهانی یهود در سال 1936 صورت می گرفت، هدایت و رهبری شد و تا سال 1948 در این جهت کار می کرد که قضیه صهیونیسم بر عرصه (سیاست) آمریکا تحمیل شود. در این جا باید به نقش استفان وایز در شکست تحریم سازمان دهی شده و خودجوش کالاهای آلمانی از سوی یهودیان اشاره کرد (که به سبب همین) معاهده هاعاورا بین صهیونیست های وطن گزین و حکومت نازی به امضاء رسید.

سپس از جنگ جهانی دوم و تشکیل دولت صهیونیستی، کنگره یهودی آمریکایی تمامی تلاش خود را صرف پرداختن به مسأله حقوق و آزادی هایمدنی در ایالات متحده نمود و بیشتر به مسائل و مشکلات تهیدستان سیاه پوست یهودی و دیگر مسائل اجتماعی و سیاسی مورد نظر جناح لیبرال آمریکا پرداخت. اگرچه پرداختن به مسائل داخلی و ملی، پای بندی کمیته را نسبت به موضوع دفاع از اسرائیل کاهش داده بود، اما کنگره همچنان به دفاع خود از اسرائیل ادامه می داد.

برنامه سال 1983 بر ضرورت افزایش حمایت های ایالات متحده از نیازهای امنیتی اسرائیل، مبارزه با تبلیغات اعراب، مانع صلح نشان دادن اعراب، ضرورت مقابله با تحریم عربی و یهودستیزی و بالاخره تلاش برای مهاجرت یهودیان شوروی تأکید داشت. کنگره یهودی آمریکایی در سطح سیاسی و تبلیغاتی به تبلیغ برای اسرائیل می پردازد و بر اهمیت اسرائیل برای منافع استراتژیک و حیاتی آمریکا تأکید می کند.

این کنگره برنامه هایی را برای تشویق به گردشگری در اسرائیل و سفرهایی برای مقامات آمریکایی به اسرائیل ترتیب می دهد و همچنین برای نشست و گفتگو میان اندیشمندان و سیاستمداران برجسته یهودی آمریکایی و اسرائیلی برنامه هایی دارد.

کنگره یهودی آمریکایی در زمینه آماده سازی یادداشت های مربوط به خاورمیانه و بیانیه های عمومی با کنفرانس سران سازمان های بزرگ یهودی همکاری نزدیکی دارد. این کنگره افراد و گروه های یهودی و غیریهودی متمایل به مسأله فلسطین نظیر: شورای ملی کنیسه ها، نوآم چامسکی و کمیته دوستداران آمریکایی خدمات را مورد اعتراضی قرار می دهد.

افزون بر آن، برای ترویج اندیشه تهدید اعراب و تسلط نفت اعراب بر ایالات متحده تلاش می نماید و با گروه مخالفان افترا و کمیته یهودی آمریکایی برای متقاعد ساختن کنگره به موافقت با قانون ضد تحریم عربی همکاری می کند.

با همه اینها، کنگره یهودی آمریکایی از جملهسازمان های یهودی آمریکایی است که کمترین تمایل را به همسازی مواضع خود با منافع اسرائیل، اگر این منافع با اصول و مبانی سیاست های لیبرالی آن تعارض داشته باشد، نشان می دهد. برای مثال، ائتلاف با جناح راست مسیحی (انجیلی) جدید را در ایالات متحده که اسرائیل را تأیید و از آن پشتیبانی می کند، رد کرد؛ در حالی که دیگر سازمان های یهودی به این ائتلاف تن در دادند.

کنگره یهودی آمریکایی، به عنوان یک مؤسسه دینی معاف از مالیات ثبت شده و به همین علت از ارائه گزارش علنی سالیانه نیز معاف است. تعداد اعضای کنگره به 40 تا 50 هزار نفر می رسد. در سال 1983 روش خود را از عضویت سازمانی به عضویت فردی تغییر داد. این کنگره از بنیانگذاران شورای مشورتی ملی روابط یهودیان و عضو آن است و کنفرانس دوسالانه ای را تشکیل می دهد که شخصیت های برجسته اسرائیلی و آمریکایی در آن شرکت می کنند.

آثار به چاپ رسیده این کنگره عبارتند از: Judaism(یهودیت) که فصل نامه ایست مربوط به مباحث علمی یهودی و Congress Monthlyکه ماهنامه ای است که در آن مقالاتی در زمینه های مختلف مربوط به اسرائیل و فعالیت گروه های یهودی در آمریکا به چاپ می رسد.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.