کندر، کلود (1910ـ1848)

کلود کندر (Calaude Conder) افسر بریتانیایی که به همراه چارلز وارن مسؤول عملیات نقشه برداری از شمال فلسطین، به نیابت از طرف صندوق اکتشاف فلسطین بود (و نیز یکی از مؤسسان این صندوق به شمار می رفت). همراه با وارن کتاب نقشه برداری از شمال فلسطین را تألیف کرد. در سال 1875 در نزدیکی شهر صفد از سوی اعراب هدف گلوله قرار گرفت. کندر در کتاب خود به بررسی منابع آب در شمال فلسطین پرداخته است. همو با سروان کیچنر (که بعدها لرد کیچنر شد) منطقه الخلیل را نقشه برداری کرد.

فعالیت کندر و وارن علمی و بی طرف و نیز محدود به حفاری نبود، بلکه آنان اهداف آشکار استعماری و صهیونیستی داشتند. کندر به طرح های خطوط راه آهن نیز که کاملاً مرتبط با طرح استعمار بود، توجه داشت. در نظر او صندوق اکتشاف فلسطین با این هدف تأسیس شده بود که آنچه را که در تورات آمده بود، نشان دهد؛ یعنی تفسیر ظاهری و لغوی و نظامی از تاریخ مقدسی که در تورات آمده است.

از دیگر اهداف این صندوق ـ برحسب تصور اوـ کمک به یهودیانی بود که قرار بود در آینده ساکنان فلسطین گردند صندوق آنان را از اطلاعات درباره منابع انرژی و امکانات این سرزمین بهره مند می ساخت. کندر عملاً با دوستداران صهیون و لارنس الیفانت همکاری می کرد. او در کار زنده کردن نام مکان های قدیمی توراتی و مشخص کردن موقعیت فعلی آنها شرکت داشت. در سال 1892 دست به تبلیغات گسترده ای برای وطن گزین یهودیان در فلسطین زد؛ زیرا تأثیر مهاجرت یهودیان اروپای شرقی به انگلستان کاهش یافته بود. اما سر چارلز وارن همواره دم از این می زد که فلسطین جایی مناسب برای جذب ده میلیون مهاجر یهودی (بدون شک از اضافه جمعیت یهودی اروپا) است.

کندر چند کتاب نوشت که مهم ترین آنها کتابی درباره تاریخ پادشاهی لاتینی است؛ او در این کتاب آشکارا گفته است که حملات صلیبی (یا حملات فرنگی) حمله گروهی متمدن و پادشاهی [صلیبی] قدس، الگو و نمونه ای از یک حکومت عادل و معتدل بوده است (درست مثل حکومت انگلستان در هند).

به دیگر سخن او حملات صلیبی را در چارچوب استعماری اش قرار داده است. او معتقد بود که استعمار انگلستان توانست آنچه را که صلیبیان در تحقق آن شکست خوردند، محقق سازد؛ قبرس به همان ملتی بازگشت که در زمان ریچارد شیردل به آن حمله کرده بودند؛ و انگلستان موفق به اشغال مصر شد؛ یعنی همان مصری که لویی نهم پادشاه فرانسه نتوانسته بود آن را اشغال کند؛ شرق دیگر قادر به جلوگیری از تهاجم تجاری یا نظامی غرب نیست؛ اکنون با فراگیر شدن استعمار غربی انگلوساکسونی، زمان بازگشت یهودیان به فلسطین فرا رسیده است.

صندوق اکتشاف فلسطین در سال 1892، کتابی با عنوان شهر و سرزمین منتشر کرد. کندر نیز در این کتاب تحقیقی تحت عنوان "آینده فلسطین" نوشته است و در آن طرحی صهیونیستی ارائه کرده و تأکید نموده است که تنها یهودیان می توانند فلسطینو شهر قدس را زنده کنند. کندر پیش بینی می کرد که شمار مهاجرنشین های زراعی یهودی بیشتر خواهد شد. به اعتقاد او هر قدر سرمایه اروپایی و مهاجران اروپایی فزون تر می شدند، به همان اندازه فلسطین نیز از دولت عثمانی مستقل تر می شد.

یهودیان به عنوان نژادی مستقل و متکی به خود به فلسطین باز خواهند گشت و این بازگشتی است که دولت های غربی نه فقط با آن مخالفت نخواهند کرد، بلکه آن را سازمان نیز خواهند داد. هر کس در برابر این بازگشت بایستد چاره کار او را باید در نبرد آرماگدون کرد؛ یعنی به نیروی اسلحه اینجاست که تورات با شمشیر یکی می شود، همان گونه که در گفتمان صهیونیسم مسیحی همواره چنین بوده است.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.