آدام، مؤسسه صلح و دموکراسی

مرکز صلح و دموکراسی آدام که بنابر ادعای مؤسسان آن، از جمله مراکز فعال تحقیقی و پژوهشی در زمینه موضوعات مرتبط با صلح و دموکراسی در اسرائیل است، می کوشد با جمع آوری داده ها و اطلاعات خام و بررسی و تحلیل این داده ها، پایگاه اطلاعاتی مناسبی را در زمینه حوزه فعالیت تخصصی خود ایجاد کند.

اجرای برنامه های آموزشی متنوع و برگزاری دوره ها و کلاسهای آموزش دموکراسی، صلح، راهکارهای حل منازعات و مدیریت بحران برای گروههای مختلف جامعه (اعم از عرب، یهودی، مسیحی و...) در هر گروه سنی، از برجسته ترین فعالیتهای مؤسسه صلح آدام به شمار می آیند که دراین کلاسها، ضمن آن که کارآموزان و پژوهشگران، با جدیدترین متدهای حل منازعات و همچنین اصول دموکراسی و صلح آشنا می شوند، حضور متخصصان و کارشناسان این حوزه، به رونق و تداوم این مباحث کمک شایان توجهی می کند. در همین راستا، مؤسسه، ارتباطات وسیعی را با نهادها و مراکز آموزشی علاقه مند به موضوع در داخل و خارج اسرائیل، برقرار کرده است تا علاوه بر آن که این نهادها را با متدهای جدید آموزشی خویش آشنا ساخته و مشاوره های علمی لازم را در اختیار آنها قرار می دهد، از معلومات و یافته های علمی آنها نیز بهره برداری کند.

مؤسسه آدام در پایان دوره های آموزشی خود به کارآموزان، گواهینامه رسمی اعطا می کند که این گواهینامه از سوی وزارت آموزش و فرهنگ اسرائیل مورد تأیید قرار گرفته است.

الف ـ پیدایش:

مؤسسه صلح و دموکراسی آدام (The Adam Institute for Democracy and peace)مرکزی مستقل، غیرانتفاعی و فراجناحی است که در سال 1986 توسط گروهی از فعالان حقوق بشر و صالح طلبان و با هدف گسترش و توسعه دموکراسی و با هدف اسرائیل و همچنین برقراری صلح و همکاریهای بین المللی در منطقه خاورمیانه بنیان نهاده شد.

تحقیقات و مطالعات مؤسسه آدام که یکی از قدیمی ترین سازمانهای صلح طلب اسرائیلی است بر موضوعاتی نظیر؛ تقویت و توسعه سازمانهای دموکراتیک در اسرائیل، روشها و راهکارهای حل منازعات، روشهای گوناگون مدیریت بحران، اصول و ارزشهای دموکراسی، روابط یهودیان و گروههای اقلیت در جامعه اسرائیل، حقوق مدنی و عدالت اجتماعی، روابط سکولارها و مذهبیون در جامعه، قوانین اجتماعی اسرائیل، آزادی بیان، روشهای آموزش صلح و دموکراسی در اسرائیل، فرایند صلح خاورمیانه، مواضع فلسطینیان در فرایند صلح و روابط سیاسی اسرائیل با تشکیلات خودگردان فلسطین و همسایگان عرب اسرائیل و... متمرکز شدهاست.

مؤسسه یادشده، علاوه بر فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی در تلاش است تا سطح آگاهی و شناخت جامعه اسرائیل از مسائل مرتبط با صلح و دموکراسی را در جامعه، ارتقاء دهد و همچنین به عنوان پلی ارتباطی میان دانش سیاسی و چالشهای پیش روی اسرائیل، ایفای نقش کند. در همین مؤسسه آدام از بدو تأسیس تا سال 2006 که نزدیک به دو دهه از فعالیت آن می گذرد ـ همواره در برقراری و حفظ روابط خود با دیگر مراکز پژوهشی و متخصصان و کارشناسانی که در زمینه موضوعاتی چون: صلح، دموکراسی، امنیت و همکاریهای بین المللی فعالیت می کنند، کوشیده است.

ب ـ اصول و اهداف:

مؤسسه آدام اداری یکسری اصول اولیه و اساسی است که قبول و پذیرش این اصول برای اعضای مؤسسه الزامی است. به بیان دیگر، عضویت در این سازمان نیازمند پذیرش این اصول است. مهمترین این اصول عبارتند از:

1) دستیابی به صلحی پایدار با اعراب از طریق مذاکره و مصالحه.

2) حمایت از تشکیل یک دولت فلسطینی در اراضی اشغالی 1967 (مناطق تحت سلطه تشکیلات خودگردان فلسطین) با در نظر گرفتن ابعاد امنیتی این مسئله.

3) بهبود و ارتقاء روند آموزش دموکراسی و صلح در جامعه اسرائیل.

4) هشدار نسبت به تخریب چهره دموکراتیک اسرائیل در صورت تداوم اشغال اراضی فلسطینیان و اعمال محدودیتهای شدید علیه آنان.

5) به رسمیت شناختن حقوق برابر (شهروندی) برای تمامی گروههای موجود در جامعه اسرائیل (اعم از عرب و یهودی).

ج ـ ساختار سازمانی و ترکیب اعضاء:

ساختار سازمانی مؤسسه صلح و دموکراسی آدام، مرکب از مدیرکل، مدیر اجرایی، مدیر آموزشی و یک مشاور تبلیغاتی و بیش از 100 عضو است که بخش عمده آنها را مدیران وزارتخانه های مختلف اسرائیل اعم از وزارت دفاع، امور خارجه و آموزش و فرهنگ و همچنین متخصصان و اساتید رشته های مختلف علمی و دانشگاهی از قشرها و گروههای مختلف جامعه اعم از عرب، یهودی، مسیحی و... تشکیل می دهند. اعضای اصلی این مؤسسه عبارتند از:

1 ـ خانم دکتر نوا ایسن (Nava Eisen) :

مدیرکل مؤسسه.

نک: ایسن، نوا

2 ـ دکتر الیزا ساویر (Eliza Savir) :

مدیر اجرایی مؤسسه.

نک: ساویر، الیزا

3 ـ یوکی کلارمن (Uki Kalarman) :

مدیریت کلیه برنامه های آموزشی مؤسسه برعهده یوکی کلارمن می باشد. کلارمن دارای مدرک دکترای حقوق از دانشگاه بار ایلان (Bar-Ilan) است.

4 ـ دکتر دنی واینریچ (Danny Weinreich) :

دنی واینریچ مشاور تبلیغاتی مؤسسه آدام است. وی مدرک دکترای خود را در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه تل آویو (Tel-Aviv) دریافتکرده است.

دکتر واینریچ به مدت 25 سال در پستهای مختلف مدیریتی در وزارتخانه های مختلف اسرائیل از جمله وزارت دفاع، خدمت کرده و مدتی را نیز به عنوان سخنگوی این وزارتخانه مشغول فعالیت بوده است. وی همچنین بین سالهای 1972 تا 1975 تصدی مقام مدیریت روابط عمومی آژانس یهود (Jewish Agency) را عهده دار بود.

د ـ برنامه ها و فعالیتها:

مؤسسه آدام به منظور تحقق اهداف و مقاصد مورد نظر خویش، برنامه های متعدد و گسترده ای را با کمک متخصصان و کارشناسان خود به مرحله اجرا درمی آورد که اهم برنامه ها و فعالیتهای مؤسسه را می توان به شرح ذیل دسته بندی کرد:

1 ـ برنامه های آموزشی:

اجرای برنامه های متنوع آموزشی در حوزه های موضوعی مورد تحقیق نظیر صلح و دموکراسی، یکی از اصلی ترین و مهمترین فعالیتهای مؤسسه آدام محسوب می شود که مؤسسه بخش عمده سرمایه گذاریهای خود را در این بخش متمرکز کرده است.

مهمترین این برنامه ها عبارتند از:

1) برنامه آموزشی یهودیت و دموکراسی: این برنامه، یکی از برنامه های ویژه آموزشی مؤسسه برای آموزش دموکراسی در مدارس مذهبی و غیرمذهبی اسرائیل است.

سازماندهی دیدارهایی میان رؤساء و مدیران مدارس مذهبی و غیرمذهبی اسرائیل و برگزاری گردهماییها و کنفرانسهایی با موضوعاتی نظیر ارتباط میان هالاخاه (شریعت یهود) و دموکراسی و همچنین روابط بین یهودیت و دموکراسی از مهمترین فعالیتهای مؤسسه در چارچوب این برنامه آموزشی است.

آموزش صلح (Peace Education) : این برنامه نیز از دیگر برنامه های عمده آموزشی مؤسسه آدام به شمار می آید که کارشناسان مرکز در این بخش به آموزش متدها و راهکارهای دستیابی به صلح از طریق مذاکره و همچنین آموزش روشهای مدیریت بحران به قشرها و گروههای مختلف جامعه اعم از مقامات دولتی و سیاسی اساتید دانشگاهها، دانشجویان و دانش آموزان اسرائیل می پردازند.

هدف اصلی مؤسسه از اجرای برنامه مذکور، حل منازعات داخلی موجود میان اعراب و یهودیان و همچنین سکولارها و مذهبیون در جامعه اسرائیل از راههای مسالمت آمیز است.

3) آموزش حقوق اجتماعی (Social Rights) : مسئولان مؤسسه این برنامه را با هدف آموزش افراد به منظور آشنایی با حقوق اولیه انسانی (از جمله حقوق سیاسی، حق مسکن، حق کار و حق آموزش و...) به اجرا درآورده اند.

4) آموزش زنان در یک جامعه دموکراتیک (Women Education in a Democratic Society) : تمرکز این برنامه آموزشی بر حقوق زنان و برابری جنسیتها در جامعه اسرائیل است.

5) قانون و دموکراسی (Democracy$$Law) : مؤسسه در چارچوب این برنامه، به آموزش مفاهیم آزادی و برابری به عنوان اصول اساسی یک قانون دموکراتیک پرداخته و درصدد است تا از طریق اجرای این برنامه، به تسریع روند تدوین یک قانون اساسی مدون در اسرائیل کمک کند.

6) برنامه دموکراسی و فرایند صلح (Democracy and The peace Procss) : در این برنامه، محققان و کارشناسان مؤسسه، طی یک دوره آموزشی، به بررسی اعتبار دموکراتیک (democratic validit)پیشنهادهای سیاسی مطرح شده از سوی موافقان و مخالفان صلح (در اسرائیل) پرداخته و علاوه برآن در زمینه موضوعاتی چون حکومت اکثریت در یک جامعه دموکراتیک، آزادی بیان و اطلاعات و همچنین رفراندوم به عنوان یکی از مانیفستهای دموکراسی، به بحث و گفتگو می پردازند.

برنامه های مذکور، تنها بخشی از دهها برنامه ای است که مؤسسه آدام در چارچوب فعالیتهای گسترده خویش، آنها را به اجرا درآورده است.

این مؤسسه به دلیل اجرای برنامه های متنوع آموزشی در زمینه موضوعاتی چون صلح، دموکراسی، مشارکت و همکاریهای منطقه ای و بین المللی موفق به کسب جوایز متعددی از سوی ارگانها و نهادهای دولتی و غیردولتی اسرائیل شده است که از مهمترین آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

ـ دریافت جایزه ویژه کنست در سال 2004 به دلیل فعالیت و تلاش گسترده در زمینه ارتقاء سطح همزیستی میان اعراب و یهودیان در جامعه اسرائیل.

ـ کسب جایزه بنیاد اورشلیم (Jerusalem Foundation) در سال 1997 به دلیل اجرای برنامه ویژه آموزش ارزشهای دموکراسی در اورشلیم (قدس).

2 ـ برگزاری سمینارها:

سازماندهی و برگزاری گردهمایی، سمپوزیومها و کنفرانسهایی در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی درباره مسائل و موضوعات مهم منطقه ای و بین المللی و همچنین موضوعاتی نظیر روند صلح خاورمیانه، منازعه اسرائیل و فلسطین، دموکراسی و حقوق بشر، سیاستهای داخلی و خارجی اسرائیل و همچنین روابط اعراب و یهودیان، از جمله فعالیتهای عمده مؤسسه به شمار می آیند.

3 ـ انجام پروژه های تحقیقاتی:

انجام پروژه های تحقیقاتی مشترک با سایر مؤسسات تحقیقاتی در خارج اسرائیل با هدف دستیابی به راهکارهای اساسی برای پیشبرد فرایند صلح در منطقه خاورمیانه و حل منازعات اعراب و اسرائیل.

4 ـ خدمات و فعالیتهای متفرقه دیگر:

این خدمات شامل موارد ذیل می باشد:

1) ارائه مشاوره در زمینه موضوعات مرتبط با صلح و دموکراسی به دولتمردان و مقامات سیاسی و نظامی اسرائیل.

2) حمایت مالی از تحقیقات علمی و پژوهشی درباره موضوعات مورد فعالیت مؤسسه.

3) انتشار نتایج تحقیقات و مقالات.

4) سازماندهی گروههای تحقیقاتی به منظور تحلیل و بررسی مهمترین تحولات داخلی و منطقه ای.

ه ـ مرکز بین المللی آموزش دموکراسی:

مؤسسه آدام در سال 1993 با کمک بنیاد برتل اسمن (Bertelsmann) ـ که یکی از بزرگترین مراکز تحقیقات اجتماعی و سیاسی در آلمان است ـ اقدام به تأسیس مرکز بین المللی آموزش دموکراسی کرد.

این مرکز با هدف ایجاد و توسعه یک شبکه ارتباطی بین المللی میان آموزش دهندگان دموکراسی در داخل و خارج اسرائیل، بنیان نهاده شد و بنابر ادعای مسئولین، آن فعالیتهای متنوع و گسترده ای را به منظور رفع مشکلات اساسی موجود در زمینه رفع مشکلات اساسی موجود در زمینه دموکراسی ـ به ویژه در کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه، مدیترانه و شمال آفریقا ـ انجام می دهد.

و ـ انتشارات مؤسسه:

انتشار کتب، مقالات تحلیلی و یک بولتن تخصصی تحت عنوان Adams voice از جمله فعالیتهای مهم انتشاراتی مؤسسه مذکور به شمار می آیند که در ادامه به آنها اشاره می شود:

1 ـ انتشار کتاب:

انتشار دهها عنوان کتاب در زمینه های مرتبط با اهداف مؤسسه، از عمده ترین فعالیتهای علمی مؤسسه محسوب می شود. عناوین برخی از مهمترین کتابها عبارتند از:

1) قانون و عدالت در یک جامعه دموکراتیک لت کاپلان (Let Kaplan) ، 1998.

2) فرایند آموزش صلح و دموکراسی در مؤسسه آدام/یوکی کلارمن، 1999.

3) ناسیونالیسم و دموکراسی/یوکی کلارمن 2004.

2 ـ مقالات:

جدیدترین مقالاتی که از سوی مؤسسه آدام به چاپ رسیده اند، موضوعاتی در زمینه آخرین تحولات مرتبط با فرایند صلح و همچنین مهمترین تحولات منطقه ای و بین المللی را شامل می شوند.

3 ـ بولتن تخصصی مؤسسه:

بولتن تخصصی مؤسسه با عنوان Adamts voice هر ماه به سه زبان انگلیسی، عبری و عربی به چاپ می رسد. بخش عمده مطالب بولتن به بررسی فعالیتهای بین المللی مؤسسه اختصاص دارد.

ز ـ پروژه های تحقیقاتی مؤسسه:

مؤسسه در چارچوب فعالیتهای تحقیقی و پژوهشی خود، تاکنون پروژه های تحقیقاتی بسیاری را به انجام رسانده است. عناوین برخی از آنها عبارتند از:

ـ ارتباطات و دموکراسی/یارون عزراهی (Yaron Ezrahi) ، 2003.

ـ مسئولیت پذیری دولتها/دیوید ناخمیاس (David Nachmias) ، 2003.

ـ وضعیت دموکراسی در اسرائیل/آشر آریان (Asher Arian) ، 2004.

ـ دولت و مذهب/یدیدیا زد. اشترن (Yedidia Z. Stern) ، 2003.

مآخذ:

1. www.adaminstitute.org.il/about.html.
2. www.icci.co.il/adam.htm.
3. www.wzo.org.il/en/resurces/view.asp.
4. www.adaminstitute.org.il/en/programs.html.
5. www.adaminstitute.org.il/en/programs.html.