مؤسسه دانشگاهی همکاری دیپلماسی و منطقه ای

الف ـ معرفی:

مؤسسه دانشگاهی همکاری دیپلماسی و منطقه ای که با علامت اختصاری شناخته می شود، توسط دانشگاه تل آویو و مرکز صلح پرز پایه گذاری شد و به مثابه یک نهاد علمی درون دانشگاهی، نقطه مرکز فعالیتهای پژوهشی خویش را بر مباحث و مسائل مرتبط با همکاری دیپلماتیک و منطقه ای قرار داد. UIDRC ، بخشی وابسته به دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تل آویو است که با دانشکده های دیگر این دانشگاه نیز در ارتباط است.

فعالیتهای علمی UIDRC در سطوح مختلف دیپلماسی مشتمل بر تاریخ دیپلماتیک، راه حل دیپلماتیک منازعات بین الملل و شیوه های مذاکره و نیز در سطح همکاری منطقه ای صورت می پذیرد.

توسعه همکاری با مؤسسات مشابه دیگر، در داخل و خارج اسرائیل، برگزاری سمینار و کنفرانس و جلسات مباحثه و تبادل آراء در سطح کارشناسان و صاحب نظران داخلی و خارجی اسرائیل از دیگر حوزه های فعالیت UIDRCاست. در مجموع، این مؤسسه به لحاظ کمی و کیفی، حجم قابل توجهی از فعالیتهای علمی حول موضوع دیپلماسی و همکاری منطقه ای را به خود اختصاص داده است.

همکاری مؤسسه مزبور با مرکز صلح پرز، توانمندی علمی و داده های پژوهشی آن را دوچندان کرده است. از دیگر امتیازات UIDRCبرگزاری کارگاههای آموزشی است.

در این کارگاهها ضمن آنکه کارآموزان و پژوهشگران با فنون دیپلماسی، مذاکره و سایر موضوعات مرتبط با مؤسسه آشنا می شوند، حضور کارشناسان و صاحب نظران به رونق و تداوم این مباحثات کمک شایان توجهی می کند.

ب ـ نیروی انسانی:

مؤسسه UIDRC با هدف پژوهش و تحقیق در زمینه دیپلماسی و همکاری منطقه ای، تحقیقات وسیع و همه جانبه ای را انجام می دهد. در این رابطه تعدادی از متخصصان دانشگاهی مؤسسه مذکور را همراهی می کنند. مهمترین این افراد عبارتند از:

پروفسور شیمون شامیر (Shimon Shamir) رئیس مؤسسه دارای مدرک دکتری در رشته علوم سیاسی از دانشگاه تل آویو.

کمیته علمی UIDRC ، مجموعه ای متشکل از افراد زیر است: پرفسور الی بار - ناوی (Eli Bar-Navi) ، پرفسور آهارون کلایمن (Aharon Klieman) ، پرفسور آریه نادلر (Arie Nadler) ، پرفسور ساموئل پوهوریلس (samuel Pohoryles) ، پرفسور یوسی شینی (Yossi Shaini) ، دکتر یآرا بارـ اون (Yaarh Bar-on) و دکتر رون پونداک (Ron Pundak) . مؤسسه UIDRC ، در کنار کمیته علمی، یک کمیته اجرایی نیز دارد که درواقع مکمل و بازوی اجرایی کمیته علمی به حساب می آید و اعضای آن عبارتند از: پرفسور اینا واینر (Ina Wiener) ، دکتر رون پونداک، دکتر ایتامار روبناویچ (Itamar Robinavich) ، دکتر آلیزا ساویر (Aliza Savir) و دکتر تسویا والدن (Tsvia Walden) .

ج ـ کنفرانسهای برگزار شده:

در راستای سیاستهای مؤسسه مزبور UIDRC ، تاکنون کنفرانسهای متعددی را برگزار کرده است. کنفرانسهای برگزار شده این مؤسسه از سال 2002 تاکنون (2005) عبارتند از:

1 ـ "فاکتورهای اجتماعی و روان شناختی منازعه و انگیزه های آن؛ تجارب خاورمیانه ای و اروپایی": این کنفرانس در سطح اسرائیلی ـ فلسطینی ـ اروپایی و با همکاری مشترک دانشگاه القدس و کمیسیون تحقیق و پژوهش اروپا، از هفتم تا هشتم ژوئن 2002 در بروکسل برگزار شد.

2 ـ "نشست کمپ دیوید 2000، اشتباهات صورت گرفته، درسهایی برای آینده": این کنفرانس در سطح اسرائیلی ـ فلسطینی ـ آمریکایی و با همکاری دانشگاه القدس از شانزدهم تا هیجدهم ژوئن 2003 در تل آویو برگزار شد.

3 ـ "پروژه های اسرائیلی ـ اردنی، تجارب گذشته و چشم اندازهای آینده": کنفرانس مزبور در سطح اسرائیلی ـ اردنی و با مشارکت مرکز صلح پرز از 29 تا 30 ژوئن 2003 در تل آویو برگزار شد.

4 ـ "دیپلماسی دو وجهی، (Trach- Two Diplomacy) هزینه ها و فرصتها": عنوان کنفرانسی می باشد که در سطح اسرائیلی ـ فلسطینی در 15 و15 ژوئن 2004 در تل آویو برگزار شد.

5 ـ "بحران در مناسبات اقتصادی فلسطینی ـ اسرائیل، تجربه گذشته و چشم انداز آینده": کنفرانس مذکور در سطح اسرائیلی ـ فلسطینی و با مشارکت مرکز صلح پرز، در روزهای 18 و 19 اکتبر 2004 در تل آویو برگزار شد.

6 ـ "صلح اسرائیلی ـ اردنی، ارزیابی یک دهه": عنوان کنفرانسی است که در سطح اسرائیلی ـ اردنی و با مشارکت مرکز مطالعات خاورمیانه ای و آفریقایی موشه دایان، در 26 اکتبر سال 2004 در تل آویو برگزار شد.

7 ـ "سازمان ملل متحد و اسرائیل، آیا آنها می توانند همکاری کنند؟": عنوان کنفرانسی است که در 15 دسامبر 2004 در تل آویو برگزار شد.

8 ـ "همکاری منطقه ای از طریق حکومت محلی؛ درسهایی از اروپا، چشم اندازهایی برای خاورمیانه": این کنفرانس در سطح اسرائیل ـ فلسطینی ـ اروپایی و با همکاری مرکز صلح پرز در 30 می 2005 در تل آویو برگزار شد.

9 ـ "مناسبات اقتصادی مصر ـ اسرائیل در آستانه عصر جدید؟": این کنفرانس در سطح مصری ـ اسرائیلی و با همکاری مرکز صلح پرز در روزهای 19 و 20 ژوئن 2005 در تل آویو برگزار شد.

د ـ انتشارات:

مجموعه کتابهای منتشر شده توسط UIDRC ، براساس مقالات و مطالب ارائه شده در کنفرانسهایی که پیش از این ذکر آنها به میان آمد، گردآوری و تدوین شده اند. عنوان کتاب عبارتند از:

1 ـ فاکتورهای اجتماعی و روان شناختی منازعه و انگیزه های آن، تجربه خاورمیانه ای و اروپایی": این کتاب در سال 2002 و براساس مجموعه سخنرانیها و مقالات ارائه شده در کنفرانسی که با همین عنوان برگزار شد، توسط مونتر اس. داجانی (Munter S. Dajani) و آریه نادلر (Arie Nadler) ، گردآوری و تدوین شد.

2 ـ "مناسبات اسرائیل ـ اردن، پروژه ها، اقتصاد، تجارت": این کتاب براساس کنفرانس"پروژه های اسرائیلی ـ اردنی که در سال 2003 در تل آویو برگزار شد، توسط شیمون شامیر گردآوری شد.

3 ـ "نشست کمپ دیوید، چه اشتباهاتی روی داد؟": کتاب مذکور نیز مجموعه مقالاتی است که در کنفرانس "نشست کمپ دیوید" ارائه شد. شیمون شامیر این مقالات را جمع آوری کرده و در سال 2003 در قالب کتابی به چاپ رساند.

4 ـ "مناسبات اقتصادی فلسطینی ـ اسرائیلی، تجربه گذشته و چشم انداز آینده": کتاب پیش گفته، توسط میشال سلا (Michal Sela) و براساس مطالب ارائه شده در کنفرانسی مرتبط با این موضوع در سال 2004 به چاپ رسید.

5 ـ "دیپلماسی دو وجهی، هزینه ها و فرصتها": این کتاب توسط انتشارات راموت دانشگاه تل آویو، گردآوری و سپس در سال 2004 منتشر شد.

6 ـ "پژوهش علمی درباره همکاری منطقه ای": عنوان کتابی است که در سال 2005 توسط ان. آدلر (N. Adler) ، ان هاشانی (N. Hashani) ، و ال. ساگیو (L. Sagiv) به رشته تحریر و نگارش درآمد.

ه ـ کارگاههای آموزشی:

UIDRC ، در راستای سیاست ارتقاء سطح دانش دیپلماسی پژوهشگران، محققان و دانشجویان، مبادرت به برگزاری کارگاههای آموزشی در جهت دستیابی به هدف فوق الذکر می کنند. تاکنون دو کارگاه آموزشی توسط این مؤسسه دایر شده که به صورت سالانه و حول موضوعات ذیربط و مرتبط با فعالیتهای پژوهشی UIDRC ، اقدام به بحث و تبادل نظر می کنند.

1 ـ دیپلماسی در عمل:

این کارگاه آموزشی از سال 2003 هر سال و با حضور محققان، دانش پژوهان و کارآموزان و با مشارکت برنامه مطالعات دیپلماتیک آبا ابان (Abba Eban)دوره های آموزشی خود را برگزار می کند. هدف از برگزاری این دوره های آموزشی، آشنایی محققان و کارآموزان با شیوه های عملیمذاکرات دیپلماتیک است. عناوین موضوعی کارگاههای آموزشی مرتبط با "دیپلماسی در عمل" به ترتیب عبارتند از:

1) سال 2003: کارکردهای سفیر در عصر معاصر.

2) سال 2004: مذاکرات اسرائیل ـ اعراب.

3) مباحثه و گفتگو با صاحب نظران عرب:

در این کارگاه آموزشی، از صاحب نظران دانشگاهی کشورهای عرب دعوت می شود تا با حضور در جلسات بحث و گفتگو، ضمن ارائه نظرات و آراء علمی خویش، فن مذاکره میان اعراب و اسرائیل را به شیوه ای علمی، تقویت کنند. کارآموزان و محققان حاضر در این کارگاه آموزشی نیز، با فنون مذاکره بلاغت در گفتار و ادبیات حاکم بر مذاکرات دیپلماتیک آشنا می شوند. کارگاه آموزشی مزبور با همکاری وزارت امور خارجه اسرائیل دایر می شود.

و ـ پروژه های تحقیقاتی:

تاکنون ده عنوان پروژه تحقیقی در مؤسسه UIDRC به انجام رسیده که در زیر به آنها اشاره می شود:

1 ـ "حمل و نقل هوایی منطقه ای در زمان صلح در خاورمیانه": این پروژه تحقیقی توسط دکتر نیکول آدلر (Nicol Adler) و دکتر نیرون هاشای (Niron Hashai) به انجام رسید.

2 ـ "بازارهای کار فلسطینی و اسرائیلی": عنوان پروژه تحقیقی دیگری است که دکتر اران یاشیو (Eran Yashiv) ، متولی و عهده دار انجام آن بوده است.

3 ـ "نفوذ ارزشها بر آمادگی تجار اسرائیلی و اردنی برای همکاری": پرفسور آبراهام کلوگر (Abraham Kluger) و دکتر لیلاچ ساگیو (Lilach Sagiv) ، این پروژه تحقیقاتی را انجام دادند.

4 ـ "شورای همکاری منطقه ای خلیج فارس؛ دیپلماسی و امنیت": این پروژه توسط پرفسور ژوزف کاستینر (Joseph Kostiner) ، صورت پذیرفته است.

5 ـ "دیپلماسی صلح در شرایط جنگ، مطالعهموردی تماسهای انگلیس و عثمانی در طول جنگ دوم جهانی": دکتر ایگال شفی (Yighal Shefi) ، پروژه مزبور را عهده دار بود.

6 ـ "اسرائیل و معاهده منع گسترش هسته ای": این پروژه را دکتر دیوید تال (David Tal) به انجام رساند.

7 ـ مناسبات اقتصادی میان اسرائیل، مصر، اردن و فلسطینیان": عنوان پروژه تحقیقاتی ای است که دکتر گیل فیلر (Gil Feiler)عهده دار انجام آن بود.

8 ـ درسهایی از تجربه بیش از یک دهه مذاکره اسرائیل با فلسطین": این پروژه تحقیقاتی، توسط پرفسور آهارون کلایمن (Aharon Klieman) به رشته تحریر و نگارش درآمد.

9 ـ "سیاست خارجی اسرائیل از 1948 تا 1956؛ مطالعه موردی مناسبات اسرائیل و سازمان ملل متحد": ایلاد ون گلدر (Elad van Gelder) ، محقق و تهیه کننده پژوهش فوق الذکر است.

10 ـ "نفوذ ارتش از زمان جنگ تا هنگام صلح، مطالعه موردی اسرائیل": عنوان پروژه تحقیقی دیگری است که توسط یاکوب میخائیل (Jacob Michael)به رشته تحریر درآمده است.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، شماره 272.
2. www.tau. ac.il/institutes/Staff.htm.
3. www.tau. ac. il/instiutes/conferences.htm.
4. www.tau. ac. il/instiutes/publications/books.htm.
5. www.tau. ac. il/instiutes/workshops.htm.
6. www.tau. ac. il/instiutes/workshops/colloquia/Arab-Israel.htm.
7. www.tau. ac. il/instiutes/research.htm.
8. www.tau. ac. il/instiutes/research/labor Market.htm.
9. www.tau. ac. il/instiutes/Jordanian/Israeli/businesment.