مارکس، سیمون (1964 ـ 1888)

سیمون مارکس (Simon Marks) از بازرگانان و صاحبان صنایع انگلستان و از هواداران صهیونیسم بود. او مالک مجموعه فروشگاههای بزرگ مارکس و اسپنسر بود. پدرش در سال 1882 از روسیه به انگلستان آمد و کارش را به عنوان فروشنده ای دوره گرد آغاز نمود. سپس در تجارت پیش رفت و چندین فروشگاه کوچک برپا نمود که سرانجام به مجموعه فروشگاههای عظیم مارکس و اسپنسر تبدیل گردید.

رشد توسعه صنعتی، طبقه میانی در حال رشدی را پدید آورده بود که به چنین فروشگاههایی نیاز داشت. تجربه یهودیان نیز سبب می شد که بتوانند از همان آغاز، این عرصه ها را تسخیر کنند؛ عرصه هایی که هنوز در ابتدای راه بودند و ورود در آنها خطرپذیری بالایی را طلب می کرد.

سیمون پس از مرگ پدر، اداره فروشگاهها را برعهده گرفت و به موفقیتهای تجاری و مالی بزرگی دست یافت. اسرائیل موسی سییف، همکلاسی و دامادش، در این کارها با او شریک بود (ناگفته نماند که این دو با خواهرهای یکدیگر ازدواج کرده بودند). هر دو از پشتیبانان جنبش صهیونیسم بودند و برای دستیابی به وعده بالفور به حیم وایزمن کمک کردند.

مارکس تا برپایی حکومت اسرائیل، در مذاکرات سیاسی رهبران صهیونیسم با دولتهای بریتانیا شرکت داشت. او از اعضای هیأت اعزامی صهیونیسم به کنفرانس صلح پاریس بود. مارکس و سییف در سال 1934 مؤسسه پژوهشی دانیال سییف را در فلسطین تأسیس کردند. همین مؤسسه در سال 1949 منشأ پیدایش "پژوهشکده علوم حیم وایزمن" شد. مارکس در تحول اقتصادی اسرائیل نقش مؤثری داشت و میلیونها پوند وام به دولت این کشور داد.

کمکهای مارکس به صهیونیسم، از جنس حمایتهای دیگر ثروتمندان یهودی غربی از این جریان بود و با هدف حل مشکل یهودیان شرق اروپا صورت می پذیرفت؛ زیرا مهاجرت این یهودیان به غرب، جایگاه یهودیان غربی را تهدید می کرد. جنبش صهیونیسم، بازتاب منافع این ثروتمندان و منافع امپریالیستی غرب، خصوصا بریتانیا بود کهمی خواست پایگاهی در شرق عربی داشته باشد. مارکس در سال 1944 لقب "سر" گرفت؛ آن هم به پاس خدماتش در طول جنگ جهانی دوم. در سال 1961 نیز به "بارون" ملقب گردید.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد سوم، زمستان 1382.