عناوین مذهبی یهودیان

الف ـ حاخام:

حاخام در لغت به معنای معلم است و وظیفه اصلی حاخامها، آموزش سنن و قوانین یهودی و پاسخگویی به مسائل شرعی یهودیان است. حاخامها اغلب به عنوان رهبران مذهبی جوامع یهودی فعالیت می کنند. حاخامهای کنیسه درواقع سخنگوی جوامع خود در قبال مسائل مختلف محسوب می شوند. با این وجود، آنها نقش مهمی در مراسم عبادی و آیینی یهودیان ایفا نمی کنند و حتی در مراسمی چون ازدواج نیز حضور آنها از لحاظ شرعی الزامی نیست. (در اسرائیل حضور حاخام در مراسم ازدواج از لحاظ مشروعیت عرفی لازم است).

آنها معتقدند نبود سلسله مراتب به ضرر آنهاست و باید عناوین جداگانه ای برای درجات مختلف حاخامی، مانند حاخامهای میانجی گر، مشاور، مدرس (در سطوح مختلف)، راهنما، برگزارکننده آیینهای مذهبی و غیره وجود داشته باشد. به عقیده آنها، نامیدن تمامی این درجات صرفا با عنوان حاخام، به تمامی حاخامها لطمه می زند.

به طور تاریخی، همیشه اختلافاتی در پذیرش و به رسمیت شناخته شدن شاخه های مختلف مذهبی یهودیان از سوی شاخه های دیگر وجود داشته است. این اختلاف به مسئله پذیرش اعتبار حاخامهای شاخه های مختلف مذهبی نیز کشیده شده و حاخامهای ارتدوکس به طور کلی حاخامهای اصلاح طلب و تجدید ساختارگرا را به رسمیت نمی شناسند و گاه حتی در به رسمیت شناختن حاخامهای محافظه کار نیز اختلاف دارند.

حاخامهای محافظه کار نیز در پذیرش اعتبار حاخامهای اصلاح طلب و تجدید ساختارگرا دچار دودستگی اند. حاخامهای اصلاح طلب و تجدیدساختارگرا حاخامهای یکدیگر و حاخامهای سایر شاخه های مذهبی را به رسمیت می شناسند، اگرچه برخی از حاخامهای اصلاح طلب نیز در پذیرش حاخامهای تجدید ساختارگرا با تردید و ملاحظه برخورد کرده و گاه حتی شاخه تجدید ساختارگرا با تردید و ملاحظه برخورد کرده و گاه حتی شاخه تجدید ساختارگرا را نفی می کنند. این امر نشان دهنده نزدیکی تدریجی یهودیان اصلاح طلب به تفسیر محافظه کارانه تر از قوانین یهودی است.

وجود اختلاف نظر و مجادله میان حاخامهای شاخه های مختلف یهودی، به زیان جوامع یهودی است و حتی مشکلات فراوانی برای یهودیان به ویژه در امر ازدواج، تغییر دین و سایر تصمیمات معیشتی مرتبط با قوانین یهودی به وجود آورده است. زیرا به طور مثال، حاخامهای ارتدوکس تقریبا بلااستثناء ازدواجها و تغییر دینهای صورت گرفته به کمک حاخامهای غیرارتدوکس را به رسمیت نمی شناسند و حاخامهای محافظه کار نیز ازدواجها و تغییر دینهای انجام شده توسط حاخامهای اصلاح طلب و تجدید ساختارگرا را معتبر نمی دانند.

حاخامهای ارتدوکس و محافظه کار فقط نسب مادری را برای یهودی بودن فرد تأیید می کنند، حال آنکه حاخامهای اصلاح طلب و تجدید ساختارگرا، نسب پدری را نیز معتبر می شناسند. بدین ترتیب، افرادی که از پدر یا مادر غیریهودی متولد شده اند، در اثبات یهودی بودن خود دچار مشکل نمی شوند. همچنین یهودیانی که با افراد غیریهودی ازدواج کنند، در اثبات صحت ازدواج خود با مشکلات فراوانی مواجه خواهند شد. (ن. ر: حاخام)

در دین یهودی به غیر از عنوان حاخام، عناوین مذهبی دیگری نیز وجود دارند.

ب ـ کاهن:

کاهنها (Kahein) از نسل هارون برادر حضرت موسی محسوب می شوند و یهودیان معتقدند که کاهنها در زمان واقعه گوساله طلایی توسط خدابرگزیده شدند تا برخی اعمال مذهبی مقدس، مانند قربانی کردن حیوانات و آیین مربوط به معبد را انجام دهند. پس از تخریب معبد، نقش کاهنها به شکل چشمگیری کاهش یافته و در عوض اهمیت حاخامها بیشتر شده است. امروزه صحت ادعای کاهن بودن یک یهودی توسط آزمایش DNA تعیین می شود.

ج ـ لوی:

لوی (Levi) نام یکی از قبایل یهودی بوده که برای انجام برخی وظایف خاص مرتبط با معبد یهودیان از دیگر طوایف متمایز شده بودند. اهمیت لویها نیز مانند کاهنها پس از تخریب معبد کاهش یافت، اما خط مشی نسبی آنها همچنان پیگیری می شود. لویها در روز شبات (روز تعطیل هفتگی یهودیان از غروب جمعه تا تاریکی هوا در روز شنبه) دومین مراسم دعاخوانی پس از خواندن تورات را اجرا می کنند.

د ـ گابای:

گابای (Gabbai) یک فرد غیر روحانی است که برای انجام وظایف مختلفی در مورد خواندن تورات در مراسم مذهبی داوطلب می شود. خدمت کردن به عنوان یک گابای افتخار بزرگی محسوب می شود که تبحر خاصی در خواندن توران داشته باشد. یکی از وظایف گابای، ایستادن در کنار کسی که تورات می خواند و تصحیح اشتباهات وی در تلفظ کلمات و قرائت تورات است.

ه ـ چازان:

چازان (Chazzan) در مراسم دعا، سردسته گروه عبادت کنندگان و همسرایان است. هر فرد یهودی، با خصوصیات اخلاقی خوب و دانش کامل از دعاها و ملودیها، می تواند نقش چازان را در مراسم دعای کنیسه ها برعهده گیرد. در جوامع یهودی کوچک، حاخام معمولاً هم در نقش حاخامی و هم در نقش چازان فعالیت می کند، اما جوامع یهودیبزرگتر معمولاً فردی که دارای مهارتهایی در زمینه موسیقی و همچنین مهارتهای مذهبی باشد را به عنوان چازان استخدام می کنند.

و ـ ربی:

ربی (Rebbe) عنوان مذهبی متعلق به رهبر و هدایتگر معنوی جوامع حسیدی است که گاه به صورت حاخام اعظم (Grand Rabbi)ترجمه می شود، اما از لحاظ لغوی صرفا به معنای "حاخام من" است.

ربی در جوامع حسیدی به شکل موروثی تعیین می شود و حرف آخر را در تمامی تصمیمات زندگی یک حسیدی می زند. خارج از جوامع حسیدی، عنوان "ربه" گاه برای اشاره به حاخام شخصی یک یهودی یا حاخامی که فرد مناسبات نزدیکی با وی دارد، به کار برده می شود.

ز ـ تزادیک:

کلمه تزادیک (Tzaddik) از لحاظ واژگانی به معنای "شخص متقی و صالح" است. این عنوان به شخص بسیار صالح اطلاق می شود و نشان دهنده وجود نیروهای عرفانی و معنوی در فرد است. یک تزادیک الزاما حاخام یا ربی نیست، اما ربی در جوامع حسیدی، تزادیک هم به شمار می آید.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش صهیونیسم، 1/10/1384، شماره 100.
2. http://www.Jewfay.org/rabbi.htm.
3. http://www.jewish virtuallibrary.org/jsource/J udaism Rabbis.html.
4. http://www.havurahshirhadash.org/reb zalmanarticle 12.html.
5. http://en. wikipedia.org/wiki/Rabbi.