پیتون، موشکهای هوا به هوا

پس از به کارگیری اولین سری از موشکهای "هوا به هوا"ی اسرائیل (شفریر1 و2) (نک: موشکهای هوا به هوای اسرائیل). رژیم صهیونیستی برای مدرنیزه کردن این نوع موشکها، نقاظ ضعف و قوت آنها را مدنظر قرار داد و به این نتیجه رسید که اولاً برد پنج کیلومتر، برای این گونه موشکها مناسب نیست و ثانیا می بایست سیستمی را طراحی کرد که با هوشمند کردن راهبری موشک، آن را قادر به تعقیب هدف در شرایط مختلف کند.

1 ـ پیتون 3:

با چنین پیش فرضی، طراحی موشک هوا به هوای "پیتون 3" شروع شد. وجه تمایز اصلی این موشک با انواع شفریر در قابلیت تعقیب هدف است. به این صورت که در قسمت ابتدایی موشک (نوک کلاهک) یک دوربین مادون قرمز نصب شده که هدف مورد نظر از طریق آن رؤیت شده و به محض شلیکموشک به طور خودکار، آن را مورد تعقیب قرار می دهد. همچنین این موشک، توان تغییر زاویه پرواز تا 30 درجه را داراست. وزن "پیتون 3"، حدود 120 کیلومتر، طول آن دو متر و 95 سانتیمتر، طول کلاهک این موشک 80 سانتیمتر، قطر بدنه آن 15 سانتیمتر، حداکثر برد آن 15 کیلومتر و سرعت آن معادل 5/3 ماخ است. (هر ماخ برابر با 81/1061 کیلومتر در ساعت است) تقریبا برابر با 3715 کیلومتر در ساعت.

این موشک قابلیت پرتاب از روی هواپیمای F15 ، F16 ، انواع میگ و نیز جنگنده های F4 و F5 را دارد. در توید این نوع موشک، اسرائیل از کمکهای چین نیز بهره مند شده و دوربینهای مادون قرمز را از چین وارد کرد. چین نیز در ازای این همکاری، تعدادی از موشکهای "پیتون 3" را از اسرائیل خریداری کرده است. منابع اسرائیلی اظهار داشته اند که تعداد 50 فروند از این موشکها در جنگ لبنان (1982) به کار گرفته شده است. این موشک به دلیل حالت "آئرو دینامیکی" بدنه قادر است سه برابر مسافت موشکهای شفریر را بپیماید. پس از ساخت این موشک، سران نظامی اسرائیل به دلیل شباهت زیاد آن با موشک شفریر، موشک پیتون را ادامه موشکهای شفریر خوانده و نام شفریر 1 و 2 را به پیتون 1 و 2 تغییر دادند.

از مشخصات جزئی موشک "پیتون 3" (مانند موتور موشک، سیستم رهگیری هدف و...) اطلاعاتی منتشر شده است.

2 ـ پیتون 4:

چهارمین سری از موشکهای هوا به هوای اسرائیل، موسوم به "پیتون 4"، در اوایل دهه 90تولید شد که همچون مدلهای قبلی، شرکت رافائل وظیفه ساخت و تولید آن را برعهده داشت. مقامات اسرائیلی نیاز به ساخت این موشک را امری حیاتی دانسته و اظهار داشته اند که اسرائیل به دلیل داشتن مخالفان داخلی و خارجی باید از نظر نظامی خود را تقویت کند.

بنابر گفته منابع اسرائیلی، طراحان موشک "پیتون 4"، تنها به فکر طراحی و تولید یک موشک با برد متوسط نبوده اند. بلکه میزان تأثیرگذاری آن را نیز مدنظر قرار داده اند. موتور این موشک الکترونیکی بوده و به ادعای شرکت سازنده، پیچیده تر از مدلهای قبلی است. این نوع موتور به موشک اجازه می دهد در زوایای مختلف پرواز کرده و هدف را در همه جهات دنبال کند.

از دیگر مزایای "پیتون 4" در مقایسه با مدلهای قبلی موشکهای هوا به هوا، سیستم نیمه هوشمندی است که روی این موشک نصب شده است. این سیستم، تصویر هدف موردنظر را توسط دوربینی که در نوک کلاهک موشک تعبیه شده، برای خلبان هواپیمای رهاکننده موشک ارسال کرده و به محض دریافت دستور شلیک با سرعت تقریبی 4 هزار و 245 کیلومتر در ساعت، به سمت هدف تعیین شده حرکت می کند. کلاهک این موشک نیم متر (50 سانتیمتر) است که مواد منفجره در آن جای داده می شود و سیستم تعقیب هدف نیز در دماغه موشک در یک محفظه شیشه ای قرار دارد.

همچنین موتور موشک که در انتهای بدنه قرار داده شده، علاوه بر مدیریت حرکت موشک، وظیفه تغییر زاویه حرکت آن را نیز برعهده دارد. "پیتون 4" دارای دو دسته بال است. دسته اول بالهایی که روی کلاهک سوارند و به افزایش برد و سرعت موشککمک می کنند و دسته دوم بالهایی که در قسمت انتهایی بدنه تعبیه شده و به موتور موشک وصل شده اند که برای تغییر مسیر موشک به کار می روند. به این صورت که دستور تغییر زاویه پرواز برای تعقیب هدف از طریق دوربین جلو موشک به موتور الکتریکی داده شده و موتور موشک نیز فرمان تغییر زاویه حرکت موشک را به بالها منتقل می کند و موشک زاویه پرواز خود را تغییر می دهد.

طول "پیتون 4"، 2 متر و 95 سانتیمتر، وزن آن 120 کیلوگرم، قطر این موشک 15 سانتیمتر و برد آن بیش از 15 کیلومتر است. دستور اصابت موشک به هدف تحت تعقیب، توسط یک پدال از سوی خلبان صادر می شود. پیتون 4 قادر است روی جنگنده های F14 ، F15، F4، F5 ، F16I و انواع میگ نصب شود و هر جنگنده قادر است شش فروند از این موشک را حمل کند.

3 ـ پیتون 5:

"پیتون 5" آخرین عضو از خانواده موشکهای هوا به هوای پیتون بوده و از مدلهای قبلی پیتون، پیشرفته تر است. طرحهای اولیه ساخت "پیتون 5"، از سال 1997 آغاز شد. اولین جرقه برای ساخت "پیتون 5"، افزایش برد "پیتون 4" و تقویت میزان تأثیرگذاری و دقت در تعقیب هدف و... این موشک بود.

همچنین طبق ادعای منابع اسرائیلی، کارشناسان جنگی و طراحان تسلیحات نظامی درصدد طراحی موشکی بودند که علاوه بر داشتن سرعت بالا، از طریق رادارهای هواپیماها ردیابی نشود. به همین دلایل میلیونها دلار بابت ارتقای "پیتون 4" و شکل گیری "پیتون 5" هزینه شد. این موشک قادر است مسافت بیش از 20 کیلومتر را باسرعت بیش از 4 هزار و 245 کیلومتر در ساعت بپیماید. "پیتون 5" دارای دو ویژگی است. اول سیستم رهیابی هدف است که از مدلهای پیشین پیشرفته تر بوده و کار ویژه آن به این صورت است که در قسمت دماغه موشک یک محفظه شیشه ای و در آن یک دوربین فیلمبرداری کوچک و یک هدایتگر رایانه ای قرار دارد.

خلبان از طریق نمایشگر مقابل خود، هدف را شناسایی کرده و آن را به رایانه موشک منتقل می کند (یعنی اهرم شلیک را فعال می کند) آنچه از دریچه دوربین منعکس می شود هم برای خلبان و هم برای رایانه قابل مشاهده است. رایانه پس از شناسایی هدف، هدایت موشک را در دست گرفته و روی هدف قفل می شود و هر مسیری که هدف بپیماید موشک مذکور نیز آن را تعقیب خواهد کرد. سیستم الکترونیکی این موشک با "پیتون 4" تفاوت چندانی ندارد و تنها فرق اساسی، قدرت فیلمبرداری و قفل شدن موشک روی هدف است. اما از لحاظ شکل ظاهری، تفاوت میان "پیتون 5" و دیگر پیتونها بیشتر است. طول "پیتون 5" تقریبا 14 سانتیمتر بزرگتر از پیتون 3 و 4 است و وزن آن 103 کیلو و 600 گرم است که در مقایسه با مدلهای قبلی، تقریبا 17 کیلوگرم سبک تر شده است.

همچنین طول کلاهک موشک مذکور 64 سانتیمتر (14 سانتیمتر بزرگتر از پیتون 4 و 16 سانتیمتر کمتر از پیتون 3) و قطر بدنه آن 16 سانتیمتر است (یک سانتیمتر بیشتر از مدلهای قبلی) برد آن نیز به بیش از 20 کیلومتر افزایش یافته است.

ویژگی دوم و منحصر به فرد این موشک، توانایی شلیک آن به اهدافی است که در پشت هواپیما قرار دارند. این قابلیت با طراحی یک مرکزکنترل کوچک در انتهای موشک با نام اختصاری LOAL امکان پذیر شده، اما از نحوه عملکرد این سیستم، اطلاعاتی منتشر شده است.

به ادعای منابع اسرائیلی "پیتون 5" تاکنون چندین بار آزمایش و هر بار راهکارهایی برای اصلاح ایرادهای آن ارائه شده است. اولین آزمایش این موشک از روی هواپیمای F16انجام شد و موشک مذکور مسافت 15 هزار پا را طی کرد. بنابر ادعای شرکت سازنده موشک پیتون 5، تنها چند لحظه قبل از برخورد با هدف (معمولاً هواپیما یا هلیکوپتر) توسط رادار هدف قابل شناسایی است که در این صورت هم به دلیل قفل بودن موشک روی هدف موردنظر، امکان هیچ عکس العملی برای خلبان وجود نخواهد داشت.

این موشک نیز همچون مدلهای قبلی، توسط شرکت "رافائل" طراحی و ساخته شده است. مسئولین این مرکز از گسترش تولید تسلیحات نظامی خود در زمینه موشکهای هوا به هوا خبر داده و تلاش برای تولید نسلهای پیشرفته تری از موشکهای هوا به هوا را اعلام کرده اند. این موشک قابلیت نصب روی انواع جنگنده های موجود را دارد.

مآخذ:

1. www. Israel-weapons.com/weaons/missile- systems/air- missiles/python/python 3. python 4/python 5.html.
2. www. deaged.com/pandora/python-5-mn 00108002-aspx.