بازار مشترک اروپا و اسرائیل، روابط

اسرائیل یکی از اولین کشورهایی محسوب می شود که نسبت به بازار مشترک اروپا توجه خاصی دارد زیرا سیاست اسرائیل که متکی بر ابرقدرتها (انگلیس و پس از آن آمریکا) می باشد ایجاب می کند با کشورهای عضو بازار مشترک اروپا که نیروی مهمی محسوب می شوند ارتباط برقرار سازد، و از پشتیبانی سیاسی و اقتصادی آنان بهره مند شود. خصوصا این که دو کشور از این قاره، در شورای امنیت حق وتو دارند. همچنین حضور در میان هیأتها و مؤسات بازار مشترک اروپا در زمینه های سیاسی و اقتصادی می تواند سدی علیه کشورهای عربی ایجاد کند.

بازار مشترک اروپا در سال 1957 پس از امضای پیمان روم تشکیل شد و اندکی بعد، اسرائیل با ارسال یادداشتی به آن همکاری خود را با بازار مشترک اعلام داشت. البته در ابتدا اسرائیل به دلیل گرایش به تجارت آزاد از پیوستن به این بازار مشترک خودداری می نمود.

علی رغم ضعف این پیمان، اسرائیل که خواهان حمایتهای سیاسی و اقتصادی جهت جذب یهودیان و جنگ سوئز علیه مصر بود تلاشهای زیادی برایجلب همکاری اروپا انجام داد. به دنبال اولین پیمان تجاری در سال 1964 منافع اقتصادی بزرگ برای اسرائیل حاصل شد که اسرائیل به اخذ 20 درصد تخفیف گمرکی برای تولیدات صنعتی و کشاورزی خود به بازار مشترک اروپا نائل شد و این مسأله سود کلانی را برای اقتصاد این کشور به ارمغان آورد.

با این ترتیب اسرائیل دریافت که به علت عدم پیوستن به بازار مشترک اروپا در ابتدای تأسیس آن، خطای بزرگی مرتکب شده است. لذا از آن پس دو قرارداد مهم با بازار مشترک اروپا مبنی بر ارجحیت اسرائیل در تجارت بازار در سال 1970 امضاء کرد. این قرارداد 5 سال به طول انجامید. قرارداد دوم بر ایجاد منطقه تجارت آزاد بین دو طرف و معافیت صادرات اسرائیل از پرداخت عوارض در نیمه سال 1977 مبتنی بود.

این همکاریها در اثر تصمیم بازار مشترک اروپا در سال 1980 مبنی بر احقاق حق فلسطینیان و محکومیت حمله اسرائیل به لبنان خدشه دار شد. انتفاضه فلسطین نیز موجب رکود این روابط گردید، چون بازار مشترک اروپا از سال 1987 چندین بار از سیاست اسرائیل در قبال فلسطینیان در سرزمینهای اشغالی فلسطین انتقاد کرده است. در یکی از بیانیه ها آمده بود: "وضعیت مناطق اشغالی قابل تحمل نیست و باید در پی برگزاری کنفرانسی تحت نظارت سازمان ملل باشیم."

بازار مشترک اروپا از سال 1988 به مدت چند ماه اجرای پروتکلهای بازرگانی و مالی منعقد شده میان این بازار و رژیم صهیونیستی را به تعویق انداخت. در ماه ژوئیه 1989 (30/10/1368) پارلمان اروپا نیز از دوازده کشور عضو بازار مشترک اروپا خواست تا مبالغ پیش بینی شده در بودجه اینبازار برای همکاری علمی با رژیم صهیونیستی را که بالغ بر ده میلیون دلار بود، تا زمانی که دانشگاههای فلسطینی سرزمینهای اشغالی تعطیل می باشند، مسدود سازند. این درخواست در قطعنامه ای مطرح شد که در جریان اجلاسیه عمومی ماه ژانویه پارلمان به تصویب رسید. البته در این قطعنامه ذکر شده بود که به هیچ وجه جنبه اجباری ندارد و تصمیم احتمالی در این مورد را به عهده کمیسیون اروپا و وزرای دوازده کشور عضو بازار مشترک اروپا واگذار کرده بود.

مذاکرات کشورهای عضو بازار مشترک اروپا با اسرائیل با توجه به این که آمریکا هم پیمان استراتژیکی اسرائیل بود، در حل کامل مشکلات بین آنها نفعی نبخشید اما اسرائیل هیچ گاه خود را از فواید اقتصادی اروپا بی نیاز نمی دید لذا روابط در زمینه های اقتصادی، همکاری کشاورزی، کمکهای اقتصادی، توریسم، دانش و تکنولوژی و همکاریهای نظامی کم و بیش ادامه یافت.

در تاریخ 13/7/1993 اسحاق رابین نخست وزیر رژیم صهیونیستی در اولین جلسه پارلمان سیزدهم اسرائیل، ضمن ارایه طرحهای کلی اسرائیل جهت نفوذ در دیگر کشورها خصوصا اروپا، درخصوص ارتباط با بازار مشترک اروپا اظهار داشت: ما روابطمان را با بازار مشترک اروپا حفظ کرده و بر آن می افزاییم هر چند که در مواردی با بعضی از کشورهای عضو بازار مشترک اختلاف داشته ایم اما تردیدی نیست که مسأله صلح به اروپا هم مربوط می شود.

مآخذ:

ـ اخبار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.

1. اسناد بازار مشترک اروپا.
2. الموسوعة الفلسطینیة، الجماعة الاقتصادیة الاروبیة، جلد دوم، 1984.