اتسل، سازمان

"اتسل" (Etzel) کوتاه شده عبارت عبری "ارگون زوی لئومی بإرتس إسرائیل" به معنی "سازمان قومی نظامی در سرزمین اسرائیل" است که "ارگون" نیز نامیده می شود. این سازمان، یک سازمان نظامی صهیونیستی است که در سال 1931 در فلسطین و ازاتحاد اعضای هاگاناه که از سازمان مادر، انشعاب کرده بودند و گروه مسلح بتار، تشکیل شد و برجسته ترین بنیانگذاران آن عبارت بودند از: رابرت بیتکر ـ که نخستین رئیس سازمان بود ـ آبراهام تیهومی (سیلبر)، موشه روزنبرگ، دیوید رازئیل و یعقوب میردور.

این سازمان، براساس اندیشه های ولادیمیر ژابوتینسکی ـ مبنی بر لزوم یک نیروی مسلح یهودی برای تأسیس کشور و این که هر یهودی حق ورود به فلسطین را دارد ـ بنیان نهاده شد. آرم این سازمان، دستی بود که تفنگی را گرفته بود و زیر آن نوشته شده بود: "فقط همین".

در سال 1937، آبراهام تیهومی، رئیس وقت اتسل، با رهبران هاگاناه برای ادغام دو سازمان، به توافق رسد که این باعث ایجاد شکاف در اتسل شد. به طوری که تنها کمتر از نیمی از اعضاء ـ که 3000 نفر بودند ـ با پیشنهاد تیهومی موافقت کردند در حالی که اکثریت، حفظ استقلال سازمان را لازم دانستند. در سال 1940، با خروج گروه آبراهام اشترن ـ که بعدا سازمان لحی را تشکیل داد ـ دومین شکاف نیز صورت گرفت.

دلیل این شکاف، اختلاف در موضع گیری نسبت به نیروهای درگیر در جنگ جهانی دوم بود؛ چه اعضای اشترن، پشتیبانی از آلمان نازی را برای شکست دادن انگلیس، لازم می دانستند تا به این ترتیب، از سرپرستی انگلیس در فلسطین خلاص شوند و امکان تأسیس کشور صهیونیستی فراهم شود، در حالی که سازمان مادر، به ویژه در زمینه اطلاعاتی با نیروهای انگلیس همکاری می کرد.

تا سال 1939، فعالیت های اتسل، اصولاً علیه فلسطینیان بود. پس از انتشار کتاب سفید، نیروهای انگلیسی در فلسطین، هدف عملیات خرابکارانه اینسازمان بودند. این سازمان همچنین، مهاجرت غیرقانونی به فلسطین را تشویق می کرد. با آغاز جنگ جهانی دوم، فعالیت های اتسل علیه نیروهای انگلیسی متوقف شد و همکاری میان آنها برای مقابله با نازی ها آغاز گشت. اما به محض پایان جنگ، برخورد میان آنها از نو تکرار شد، به طوری که هماهنگی میان اتسل، لحی و هاگاناه، در چارچوب آن چه که "جنبش مقاومت عبری" خوانده شد، برای هدف قرار دادن تأسیسات انگلیسی در فلسطین، افزایش یافت. در این دوره، نقش مناخیم بگین، رهبر جدید اتسل به روشنی آشکار بود.

عملیات تروریستی اتسل، علیه کشاورزان فلسطینی در واداشتن برخی از آنان به ترک کشور، نقش مهمی ایفا کرد. این سازمان، همچنین به خودروهای غیرنظامی عربی حمله می کرد و با همکاری لحی و به لطف هاگاناه، کشتار معروف دیریاسین را در 9 آوریل 1948 به اجرا درآورد.

پس از تأسیس اسرائیل، این سازمان علی رغم مقاومتی که به خرج داد، در ارتش دفاع اسرائیل ادغام شد؛ حزب حیروت، تداوم ایدئولوژی تروریستی این سازمان بود. رئیس جمهور اسرائیل، در نوامبر 1968 از فرماندهان اتسل، به دلیل نقش پیشرو آنها در تأسیس کشور اسرائیل، قدردانی کرد. (ن. ر: ارگون)

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد هفتم، چاپ اول، 1383.