ناتو ـ اسرائیل، روابط

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" در سال 1949 و با هدف حمایت از بلوک غرب در برابر بلوک شرق ایجاد شد. هدف اصلی مؤسسین این سازمان ایجاد سیستم "دفاع دسته جمعی برای تأمین"، امنیت اعضا در قبال تهدیدات و خطرات ایجاد شده از جانب کشورهای خارج ناتو، بود. براساس سیستم دفاع دسته جمعی، حمله نظامی علیه هر یک از اعضای ناتو به مثابه تهاجم علیه سایر متحدان بوده و با واکنش آنها مواجه خواهد شد. این اندیشه منبعث از خطری بود که آمریکا و اروپا از جانب اتحاد جماهیر شوروی (سابق) احساس می کردند.

هرچند ناتو در ابتدای امر با هدف تأمین و تضمین امنیت اعضای خود تشکیل شد، اما رویدادهایی که بعد از آن به وقوع پیوست افقهای دیگری را پیش روی آن قرار داد. حملات 11 سپتامبر و برجسته نشان دادن تهدید تروریسم، ناتو را با دشمن فرضی جدیدی درگیر کرد که طراحی مقابله با آن، به فراخور توانمندیها، گستردگی حوزه عمل و بازیگردانان تهدیدات تروریستی مورد ادعا، بهانه سازماندهی سیاسی، نظامی و تسلیحاتی متفاوتی را فراهم نمود.

از سال 1994، ناتو برنامه ای را تحت عنوان گفتگوی مدیترانه ای آغاز کرد که در آن کشورهای اسرائیل، مصر، اردن، تونس، الجزایر، مراکش و موریتانی شرکت کردند. این برنامه، مشتمل بر برگزاری ملاقاتهای سیاسی، تبادل اطلاعات و تکنولوژیهای نظامی، برگزاری کنفرانس و مانورهای نظامی و تبادل اطلاعات درباره مباحث مرتبط با تروریسم است. هدف ناتو از اجرای این برنامه، در حقیقت، گسترش و تعمیق مناسبات خویش با کشورهای عربی و نیز اسرائیل است.

اسرائیل نیز تاکنون تلاشهای فراوانی برای بسط مناسبات خود با ناتو و کسب عضویت در این سازمان صورت داده است. در اوایل سال 2005 آریل شارون و شائول موفاز با دبیرکل ناتو دیدار کردند و در این دیدار با برگزاری سه مانور نظامی مشترک میان ارتش اسرائیل و نظامیان ناتو موافقت شد.

این نشست و توافقهای به عمل آمده در مورد مانورهای مشترک نظامی میان اسرائیل و ناتو، زمانی صورت گرفت که پیش از آن، ناتو نظر موافق خود را با حضور نیروهای نظامی اسرائیل در مانورهای نظامی ناتو، براساس برنامه گفتگوی مدیترانه ای، اعلام کرده بود. بر این اساس در نشست استانبول از نیروی دریایی اسرائیل دعوت شد تا در مانورهایی که به منظور جلوگیری از قاچاق اسلحه برپا می شود شرکت کند.

در ادامه همکاری میان ناتو و اسرائیل، افسران عالیرتبه و سربازان پیاده نظام ارتش اسرائیل در مانور ناتو در اوکراین که با حضور 22 کشور برگزار شد، شرکت کردند.

تمایل به تقویت مناسبات دوجانبه اسرائیل و ناتو در کنفرانس هرزلیا نمایان تر شد. در این کنفرانسراههایی که اسرائیل می تواند در ناتو عضو شود بررسی شد. از دیگر موضوعات مطروحه در کنفرانس هرزلیا، افزایش روابط ناتو و اتحادیه اروپا بود.

برای درک هرچه بیشتر حجم روابط اسرائیل وناتو، به مواردی از دیدارها و همکاریهای صورت گرفته میان سران اسرائیل و ناتو اشاره می شود:

امضای موافقتنامه امنیتی میان اسرائیل و ناتو در آوریل 2001.

سیلوان شالوم وزیر امور خارجه اسرائیل با جاپ هوپ (Jaop Hoop) دبیرکل ناتو (دسامبر 2004).

دیدار سفیر اسرائیل در بروکسل با دبیرکل ناتو و ارائه طرحی که بر مبنای آن اسرائیل خواهان عضویت فعال در ناتو شده است.

سفر جاپ هوپ به اسرائیل (فوریه 2005).

مشارکت در مانور دریایی ناتو با همراهی روسیه و اوکراین در بندر تورنتو ایتالیا واقع در دریای مدیترانه به مدت 3 هفته.

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 19/7/1384، شماره 268.
2. www.wikipedia.org/wiki/noto/html.