پراکندگی جمعیت

پراکندگی، ترجمه کلمه "دیاسپورا" است که یهودیان هلنیستی برای اشاره به گروههای یهودی که به صورت پراکنده بین ملتهای دنیا زندگی می کردند به کار می بردند.

اصطلاح پراکندگی یک اصطلاح ارزشی است نه توصیفی زیرا این اصطلاح دلالت بر این دارد که رابطه واحدی اقلیتهای یهودی مختلف در دنیا را به هم پیوند می دهد و آن عبارتست از تمرکز پیرامون نقطه ای واحد و آن نقطه "سرزمین موعود" است و آنها پراکنده اند به علت این که در خارج از این مرکز یا به دور از آن قرار دارند.

یهودیان اصلاح طلب، پدیده پراکندگی را این طور تفسیر نمودند که نشانه ای از نشانه های خالق است که برای یهود برگزیده است. و لذا سعی در پایان دادن به حالت پراکندگی یا بازگشت به سرزمین موعود، بدعت و کفرگویی است. و مبلغان اصلاح گر یهودی می گویند که پراکندگی، منشأ جهانی بودن یهود است و این حالت باید حفظ شود و معتقد بودند که پراکندگی، منافاتی با تلاش برای اختلاط با بقیهملتها ندارد.

اما جنبش صهیونیسم، پراکندگی را تعبیری از برگزیده بودن یهود و ملت بودن یهود می دانست و می گفت ممکن نیست که یهودیان ملتی مانند بقیه ملتها گردند، مگر از طریق بازگشت به فلسطین برای سکونت در آن.

پراکندگی ـ هر چند که به صورت اصطلاح به کار رفته ـ اصطلاحی بسیار کهن است که خود یهودیان آن را ارایه کردند و به قبل از اسارت بابلی (597 ق. م.) برمی گردد. آن گونه که صهیونیستها ادعا می کنند، پراکندگی حالتی از برگزیده بودن و تهیدست بودن نبوده بلکه اقلیتهای یهودی در حالی که در حالت پراکندگی بوده اند لکن طی دوران های متعدد، در عرصه تمدنی پربار و بدیع می زیسته اند، مانند دوران طلایی یهود در آندلس.

یهودیان پراکنده احساس غربت نمی کنند ـ آن طور که نوشته های صهیونیستی ترویج می کند ـ زیرا بیشتر یهودیان با سرزمینی که در آن زندگی می کنند مرتبط هستند و میانگین مهاجرت به اسرائیل، گواه این مطلب است.

تعداد یهودیان دنیا به حدود 15 میلیون می رسد که بیشتر آنها در حالت پراکندگی به سر می برند (7 میلیون در ایالات متحده آمریکا، 5/2 میلیون در کشورهای آسیای میانه و 5/2 میلیون در بقیه دنیا) و تنها در اسرائیل 3 میلیون یهودی زندگی می کنند.

مأخذ:

1. الموسوعة الفلسطنیة: الشتات، المجلدالثانی، 1984.