کنفرانس بین المللی صلح، طرح شوروی پیرامون ـ 1984

دیدگاه شوروی برای اولین بار به شکل تفصیلی در چهارچوب طرحی در سال 1984 اعلام گردید. اهمیت این طرح از آن جهت بود که برای نخستین بار تحت عنوان طرح محصول حل و تنظیم مسائل خاور نزدیک چگونگی و شکل مذاکرات صلح نیز به شکل تفصیلی مطرح می گشت. تحت عنوان فوق مطالب ذیل آورده شده است:

تجربه گذشته به طور اقناع کننده ای بی ثمر بودن و در عین حال خطرناک بودن تلاش برای حل و فصل مسئله خاور نزدیک را از راه تحمل انواع و اقسام زد و بندهای جداگانه با اسرائیل به اعراب نشان می دهد. راه مساعی دسته جمعی با شرکت کلیه طرفهای ذینفع و به عبارت دیگر مذاکره در چهارچوب کنفرانس بین المللی مربوط به خاور نزدیک که مخصوصا برایاین منظور تشکیل شده باشد یگانه راه صحیح و ثمربخش برای تأمین حل و فصل نهایی مسئله خاور نزدیک می باشد.

به نظر اتحاد جماهیر شوروی ضمن برگزاری این کنفرانس لازم است از مقررات ذیل پیروی شود:

اهداف کنفرانس:

وظیفه کنفرانس باید پیدا کردن راه حل برای کلیه نکات حل و تنظیم مسئله خاور نزدیک در مجموع آن باشد. نتیجه کار کنفرانس باید امضای قرارداد یا قراردادهایی باشد که اجزای مرکبه ذیل را در کار حل و تنظیم که به طور حیاتی مربوط به هم هستند فراگیرد یعنی خروج نیروهای اسرائیل از کلیه اراضی متعلق به اعراب که از سال 1967 اشغال شده است، اجرای حقوق قانونی ملی ملت عرب فلسطین، از جمله حق آن نسبت به تأسیس دولت خویش، برقراری حالت صلح و تأمین امنیت و ترقی مستقل کلیه کشورهای درگیر در مناقشه. در عین حال باید تضمینات بین المللی مربوطه جهت رعایت شرایط این نوع حل و تنظیم طرح و تصویب شود. کلیه موافقتهای حاصله در کنفرانس باید مجموعه واحد کاملی را تشکیل بدهند که مورد تأیید کلیه شرکت کنندگان کنفرانس باشد.

ترکیب شرکت کنندگان:

کلیه کشورهای عربی که دارای مرز مشترک با اسرائیل هستند یعنی سوریه، اردن، مصر، لبنان و همچنین خود اسرائیل باید از حق شرکت در کنفرانس برخوردار باشند. سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان یگانه نماینده قانونی ملت فلسطین باید الزاما شرکت کننده متساوی الحقوق کنفرانس باشد. این یک موضوع اصلی است زیرا حل و تنظیم مسائل خاور نزدیک بدون حل و فصل مسئله فلسطین قابل وصول نیست و نمی تواند بدون شرکت سازمان آزادیبخش فلسطین حل و فصل گردد.

اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و ایالاتمتحده آمریکا به عنوان کشورهایی که به علت وضعی که به وجود نقش عمده ای در امور بین المللی دارند رؤسای مشترک کنفرانس قبلی مربوط به خاور نزدیک هستند نیز باید در کنفرانس شرکت داشته باشند.

بعضی از دیگر کشورهای خاور نزدیک و نواحی مجاور آن که می توانند سهم مثبتی در امر حل و فصل مسئله خاور نزدیک اداء کنند ممکن است با موافقت عموم جزو شرکت کنندگان کنفرانس باشند.

سازمان کار کنفرانس:

کنفرانس جدید مربوط به خاور نزدیک مانند کنفرانس قبلی باید تحت لوای سازمان ملل متحد برگزار گردد. شکل اساسی کار کنفرانس ممکن است به صورت گروههای کار (کمیسیونهایی) انجام گیرد که مرکب از نمایندگان کلیه شرکت کنندگان کنفرانس برای رسیدگی مسائل کلید حل و تنظیم باشند. (خروج نیروهای اسرائیل و خطوط امتداد مرزها، مسئله فلسطین، مسئله مربوط به اورشلیم (قدس)، قطع حالت جنگ و برقراری صلح، مسئله امنیت کشورهای درگیر مناقشه، تضمینات بین المللی برای رعایت توافقها و غیره).

در صورت ضرورت می توان گروههای دوجانبه ای صرفا جهت بررسی دقیق جزئیات توافقهای مربوط به دو کشور مورد نظر تأسیس نمود. برای بررسی نتایج فعالیتهای گروههای کار (کمیسیونها) و به نسبت ضرورت موارد دیگر می توان جلسات عمومی برگزار کرد که در آنها با موافقت کلیه شرکت کنندگان کنفرانس تصمیمات متخذه تصویب خواهد شد.

در مرحله ابتدایی کار نمایندگان کشورهای شرکت کننده در کنفرانس ممکن است وزیران امورخارجه و بعدها نمایندگان ویژه ای باشند که مخصوصا برای این کار تعیین شده باشند. در صورت لزوم، وزیران ممکن است متناوبا در کار بعدی کنفرانس شرکت کنند.

اتحاد شوروی به پیروی از هدف استقرار صلحعادلانه و استوار خاور نزدیک و امحای وضعیت انفجارآمیز این ناحیه، از کلیه طرفهای درگیر در مناقشه دعوت می کند به متابعت از توجه هشیارانه به حقوق و منافع قانونی یکدیگر اقدام کنند و از کلیه کشورهای دیگر دعوت می کند که مانع جستجوی این نوع حل و تنظیم نگردند و به آن کمک و مساعدت نمایند.

مأخذ:

ـ بولتن های مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، 1363.