کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل

کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل Israel Atomic Energy Commission (IAEC) در سال 1952 توسط پرفسور "ارنست دیوید برگمن" (Ernst Bergman)تأسیس و در ماه ژوئن همان سال (1952) موجودیت آن از سوی "دیوید بن گوریون" نخست وزیر وقت اسرائیل اعلام شد.

پرفسور برگمن پیش از این در مقام مشاور علمی بن گوریون و رئیس واحد تحقیقات هسته ای در وزارت دفاع اسرائیل مشغول فعالیت بود و تا سال 1966 ریاست کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل را برعهده داشت. در سال 1966 این مسئولیت رسما به شخص نخست وزیر واگذار شد و از آن سال تاکنون، نخست وزیر رئیس رسمی این کمیسیون است که مسئولیتش را به یک فرد متعهد که توسط او مشخص می شود، خواهد سپرد.

پس از ارنست برگمن، دیوید بن گوریون نخست وزیر وقت اسرائیل در همان سال (1966)پرفسور "اسرائیل داستاروفسکی" (Isvael Dostorovsky) را به سمت رئیس کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل منصوب کرد و او تا سال 1971 ریاست کمیسیون مذکور را برعهده داشت.

او طرحهای گسترده ای را در حوزه انرژی اتمی رژیم صهیونیستی به پیش برد. البته نخست وزیر، رئیس رسمی این کمیسیون بود که مسئولیتش را به یک فرد متعهد می سپرد. تحقیقات اتمی در دو مرکز "نحال سوریک" و دیمونا زیر نظر "کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل" انجام می شود.

ارائه پیشنهاد و توصیه به حکومت در زمینه سیاستهای هسته ای و اجرای سیاستهای تعیین شده دولت در این زمینه، از جمله وظایف عمده و اصلی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل محسوب می شود که رئیس این کمیسیون، مستقیما شرح تحقیقات و فعالیتهای انجام شده در کمیسیون را به شخص نخست وزیر ارائه می دهد.

IAEC همچنین نمایندگی دولت (اسرائیل) را در سازمانهای بین المللی مرتبط با انرژی اتمی از جمله آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) برعهده داشته و با بسیاری از سازمانها و مراکز تحقیقات هسته ای در سراسر دنیا در ارتباط است.

امروزه کلیه تحقیقات هسته ای و اتمی اسرائیل در دو مرکز تحقیقاتی "ناحال سوریک (Soreq) و "نقب" (Negev)زیر نظر "کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل" انجام می شود.

IAEC از بخشهای مختلفی از جمله بخش "مهندسی هسته ای" و بخش "سلامت و کنترل کیفیت" تشکیل شده است که هر یک از بخشهای مذکور وظایف خاصی را به انجام می رسانند. برای نمونه بخش مهندسی هسته ای، وظیفه ارتقاء قدرت راکتورها و توسعه زیربنایی را برعهده دارد، بخش طرح و برنامه ریزی نیز مأمور به شناخت تکنولوژیهای لازم برای رآکتورها و چگونگی کاربرد آنها و همچنین تحقیق درباره کاربرد انرژی اتمی در شیرین کردن آب دریاست.

بخش سلامت و کنترل کیفیت که از دیگر بخشهای IAEC است، مسئولیت کنترل معیارهای سلامت فنی در کارخانه ها را برعهده داشته و درباره سلامت بهداشتی مراکز جدیدالتأسیس، بررسیهای لازم را به عمل می آورد.

بخش "تحقیقات ایزوتوب" نیز که در سال 1948 در دانشکده "وایزمن" تشکیل شد در کنار آزمایشهای گسترده، عملیات میدانی شامل نقشه برداری، نمونه برداری فیزیکی و اقدامات محلی را به انجام می رساند و نتایج تحقیقات خود را در اختیار کمیسیون می گذارد.

کمیسیون مذکور از اواخر دهه 1950 برای تولید انرژی الکتریکی از مواد رادیواکتیو و استفاده از آن برای شیرین کردن آب دریا کوشیده است و نیروگاه نحال سوریک و دیمونا به این منظور به کار گرفته شدند. اما این طرح که به کمک آمریکا آغاز شده بود در عمل موفق نبود.

عمده فعالیتهای کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل (IAEC) همچون دو سازمان امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل (شاباک و موساد)، مخفیانه انجام می شود و رئیس، معاون و دیگر مقامات ارشد آن به طور مستقیم از سوی نخست وزیر منصوب می شوند.

از سال 1971 تا سال 2005 افراد ذیل ریاست IACE را برعهده داشته اند:

1 ـ دکتر شالهوث فریر (Shalheveth Freier) : (1976 ـ 1971).

2 ـ یوزی ایلام (Uzi Eilam)(1986ـ1976).

3 ـ دکتر دیوید پلیچ (David Peleg) (1992ـ1986).

4 ـ دکتر یونا اتینجر (Yona Ettinger) (1992ـ1981).

5 ـ گیدئون فرانک (Gideon Frank) (از سال 1993 تاکنون).

مآخذ:

1. بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، مؤسسه

تحقیقات و پژوهشهای سیاسی ـ علمی ندا، 21/8/1384، شماره 272.

1. www.nti.org/e-research/profiles/Israel/Nuclear/3583.html.
2. Avner Cohen Israel and chemical Biological Weapons. The Nonproliferation Reviewlfall-winter, 2001.
3. www.iaec.gov.il/pages-e/card-manger-e.asp.
4. www.jewishvirtualllibrary.org/jsource/Society-$$-Culture/iaec.htm.
5. http://www.fas.org/nuke/guide/israel/agency.iaec.htm p2.