شیف، ژاکوب (1920ـ1847)

ژاکوب (یعقوب) شیف (Jacob Schiff) ثروتمند آمریکایی و از رهبران برجسته یهودیان آمریکا است. در اوایل سده بیستم که در یک خانواده روحانی و اهل علم آلمانی در فرانکفورت به دنیا آمد.پس از آموزشهای مذهبی و علمی به کار پدرش که از دلالان مؤسسه مالی روچیلد بود پیوست. در سال 1865 همراه سولومون لوئب به ایالات متحده رفت و در مؤسسه کان لوئب و شرکا مشغول کار شد. سپس به دلیل توان مالی اش در پی کناره گیری لوئب، رئیس این مؤسسه شد (1885).

شیف افزون بر این، مدیر و مشاور چندین مؤسسه مالی بود که ستون فقرات توسعه صنعتی آمریکا به شمار می رفتند. در تأمین بسیاری از وامهای داخلی و خارجی دست داشت؛ از جمله وام 200 میلیون دلاری به ژاپن در جریان جنگ روسیه ـ ژاپن (1905ـ1904).

شیف به دلیل سیاستهای ضد اقلیتی روسیه تزاری با حکومت این کشور مخالف بود؛ برای همین از نفوذ خود استفاده کرد تا جلو هر گونه پرداخت وام به روسیه را بگیرد. او همچنین در تبلیغات گسترده ای که سبب شد پیمان 1832 آمریکا ـ روسیه لغو گردد، نقش مؤثری داشت؛ زیرا دولت روسیه به یهودیان آمریکایی اجازه ورود به روسیه را نداده بود.

پس از توقف جریان مدرنیزاسیون در روسیه و لهستان و سرازیر شدن یهودیان یدیشی به آمریکا، شیف و دیگر یهودیان آمریکایی شده، کوشیدند تا با برپایی مؤسسه های گوناگون این یهودیان را در جامعه بیامیزند. کمیته آمریکایی یهودی (1906) که شیف در برپایی آن دست داشت، در همین چارچوب شکل گرفت. شیف اگرچه به یهودیت اصلاح طلب گرایش داشت، اما در پشتیبانی از مؤسسه های ارتدوکسی و نهادهای آموزشی که به مهاجران جدید خدمات ارائه می نمودند، نقش مؤثری داشت.

وی بیش از نیم میلیون دلار به برنامه گالویستون کمک کرد؛ این برنامه هدفش انتقالمهاجران جدید یهودی و توزیع آنها در مناطق غرب و جنوب غربی ـ که از مراکز تجمع نیویورک، فیلادلفیا و بوستون فاصله داشت ـ بود. شیف هم مانند بسیاری از سرمایه داران یهودی با صهیونیسم مخالف بود و آن را جنبشی لائیک می دانست که با دیانت یهودی و نیز شهروندی آمریکا تعارض دارد. با این همه به جهت بیمی که از سرازیر شدن یهودیان به آمریکا داشت، از اسکان آنها در فلسطین حمایت می کرد.

شیف در طرحهای کشاورزی فلسطین و تأسیس انستیتو هنر حیفا نقش داشت. وی اوراق اتحادیه یهودی عمران و آبادانی را که به سال 1899 از سوی هرتزل تأسیس شد، خریداری کرد و در 1917 از بازسازی صهیون ـ به عنوان مرکز بزرگ فرهنگی یهود ـ پشتیبانی کرد. بدین ترتیب، شیف را نیز می توان صهیونیست وطنی برشمرد.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد سوم، زمستان 1382.